Có hàng tỷ USD đi qua thị trường chuyển nhượng bóng đá mỗi năm. Giám đốc điều hành của các câu lạc bộ tổ chức cuộc họp mặt ở những khách sạn sang trọng nhất tại London, Monte Carlo hay Milan. Ở đó, họ mặc cả với người đại diện của cầu thủ để thống nhất mức phí chuyển nhượng khổng lồ cùng lương và hoa hồng cao ngất ngưởng. Các cầu thủ được giao dịch ngầm trước khi lên máy bay để di chuyển đến những cơ sở đào tạo xa hoa, ký hợp đồng trị giá hàng chục triệu USD.
Mặc dù vậy, cách định giá số tiền khổng lồ để đổi lấy sự phục vụ của một cầu thủ, phí lót tay kếch xù cho người đại diện hay mức lương biến một cầu thủ vô danh trở thành triệu phú có thể được bắt nguồn từ một nơi rất xa. Tất cả sự hào nhoáng đó đều đến từ một tòa văn phòng nhỏ bình dị của Transfermarkt trên một con phố ở ngoại ô Hamburg, Đức. Nơi mọi cầu thủ được định giá Kết quá định giá cầu thủ từ trang web này thường xuyên được trích dẫn mà không cần kiểm chứng bởi nhiều phương tiện truyền thông. Công ty này cũng rất hay được nhắc đến trong phát ngôn của chủ tịch và giám đốc điều hành của nhiều câu lạc bộ. Trong một điều tra của trang Follow the Money đến từ Hà Lan, một số đội tuyển đã áp dụng số liệu cho hồ sơ tài chính và báo cáo kinh doanh để gửi đến những nhà đầu tư tiềm năng. Công ty đó chính là Transfermarkt, nơi người dùng tìm kiếm và thảo luận mọi thông tin về các cầu thủ. Ngoài những dữ liệu cơ bản như ngày sinh, độ tuổi, câu lạc bộ, Transfermarkt còn có nhiều thông số nâng cao của các siêu sao môn thể thao vua, như Lionel Messi thường thi đấu ở vị trí nào ở Barca mùa trước hay Kylian Mbappé đã ghi bao nhiêu bàn cho Paris St.-Germain.
Ấn tượng hơn, không chỉ với các siêu sao, trang web này còn có số liệu chi tiết tương tự cho khoảng 840.000 cầu thủ chuyên nghiệp trên khắp thế giới. Dữ liệu của Transfermarkt trải dài từ giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh Ngoại hạng Anh đến giải vô địch quốc gia Mozambique. Không riêng cầu thủ, trang web này còn cung cấp thông tin về hơn 100.000 quản lý, tuyển trạch viên, huấn luận viên và người đại diện. Trong một số trường hợp, Transfermarkt còn cho biết ai là người lái xe buýt của đội bóng bạn yêu thích. Trang web này được thiết kế để cung cấp nguồn thông tin khổng lồ cho người đam mê bóng đá có thể tham khảo và bàn luận. Nhưng đó không phải tính năng chính khiến cho Transfermarkt trở nên nổi tiếng.
Theo lời của Thomas Lintz, Giám đốc điều hành Transfermarkt, hoạt động giao dịch điên cuồng của môn thể thao vua “không giống như thị trường cổ điển”. Một cầu thủ có thể là vô giá với câu lạc bộ này nhưng lại không có giá trị với đội tuyển khác. Tuy nhiên, Transfermarkt đã nỗ lực để cung cấp giá trị ước tính của cầu thủ một cách chuẩn xác nhất. Hàng nghìn tình nguyện viên tham gia vào việc định giá cầu thủ, sau đó được sàng lọc lại bởi 80 nhân viên của trang web này nhằm đưa ra con số đáng tin cậy nhất. Hệ thống này được gọi là “Giá trị thị trường”. Việc định giá của cộng đồng đã biến Transfermarkt trở thành trang web phản ánh thị trường chuyển nhượng uy tín nhất. Khởi nguồn của Transfermarkt Câu chuyện cùa Transfermarkt bắt đầu với Matthias Seidel, một cổ động viên nhiệt thành của Werder Bremen. Vì làm việc ở Hamburg, Seidel không thể cập nhật thông tin của đội bóng yêu thích vốn chỉ có trên những tờ báo tại Bremen. Vì vậy, ông quyết định tự tạo một trang web để theo dõi các cầu thủ mà Werder đã ký hợp đồng. Dần dần, Seidel bắt đầu bổ sung nhiều cầu thủ hơn, và cũng chú ý tới vị trí của họ. Trang web bắt đầu có nhiều lượt truy cập, là những cổ động viên thích bàn luận về tin đồn và một chút quan tâm đến bảng tính thống kê.
Seidel cũng bắt đầu xây dựng bảng tính cho những đội tuyển khác. Sau đó, ông quyết định phân nhánh, thêm các kỷ lục và màu sắc câu lạc bộ vào trang web. Để cập nhật dữ liệu về người đại diện của các cầu thủ, Seidel phải mua rất nhiều tạp chí bóng đá Kicker của Đức để tìm thông tin. World Cup 2006 tại Đức là thời điểm giúp cho Transfermarkt tăng trưởng theo cấp số nhân. Một năm sau, gã khổng lồ xuất bản Axel Springer của Đức mua lại phần lớn cổ phần của công ty rồi mở rộng ra nhiều thị trường khác. Đến nay, Cách một cầu thủ được định giá Hai lần một năm, trước kỳ chuyển nhượng của bóng đá châu Âu, các nhân viên của Transfermarkt bắt đầu quá trình đánh giá lại phí chuyển nhượng của từng người một trong số 840.000 cầu thủ tại cơ sở dữ liệu của trang web. Người dùng sẽ thảo luận về giá trị của cầu thủ, đề xuất tăng hoặc giảm dựa trên màn trình diễn trên sân cỏ, vấn đề chấn thương và phí chuyển nhượng của những đồng nghiệp cùng trình độ.
“Sẽ có những người chỉ ra rằng cầu thủ này có tỷ lệ đánh đầu thành bàn cao hơn một cầu thủ khác, nên anh ta đáng giá cao hơn”, Lintz nói. Tuy nhiên, chỉ những nhận xét từ dữ liệu bởi chuyên gia mới có trọng lượng. Người giám sát tất cả các giá trị trên trang web, Chistian Schwarz sẽ đưa ra quyết định cùng. Trong khi tất cả các dữ liệu đều được xem xét một cách chi tiết thì quyết định cuối cùng vẫn nằm ở con người. “Không có thuật toán hay bảng tính nào cả”, Thomas Lintz nói. Ông cho biết đó là cách tiếp cận định tính, những người kiểm duyệt sẽ gặp gỡ và tranh luận để tìm ra mức giá phù hợp. Hệ thống đã được tinh chỉnh những năm qua. “Quá dễ để nói rằng chúng tôi tập hợp nhiều người dùng để lấy ý kiến nên có giá trị thị trường chuẩn xác”, Jatin Dietl, Giám đốc khu vực Italy của Transfermarkt nói. Ông cho rằng chính sự kết hợp giữa đầu vào của người dùng và kinh nghiệm từ các chuyên gia đã giúp cho số liệu có độ chính xác cao. Lintz và các đồng nghiệp rất tự hào về độ chuẩn xác của các dự đoán. Khi một cầu thủ được chuyển nhượng với mức phí tương đương trên trang web, họ coi đó là minh chứng cho sự thành công của cách tiếp cận “sự khôn ngoan của tập thể”. Giá trị cầu thủ thay đổi không ngừng Dù chỉ là một dự đoán của cộng đồng nhưng mức định giá của Transfermarkt là điểm khởi đầu cho các cuộc đàm phán giao dịch hàng chục triệu USD. Nhân viên của trang web cho biết họ thường xuyên được người đại diện liên hệ để tạo một hồ sơ Transfermarkt tốt hơn cho các cầu thủ. Mọi người đều muốn biết của một cầu thủ được định giá bao nhiêu, nhưng thực tế, con số này hoàn toàn mang tính chủ quan. Giá trị này tăng lên, hạ xuống hàng ngày mà không ai kiểm soát được. Trong một thị trường như vậy, những chuyên gia chuyển nhượng cần tìm một thông số nào đó để giảm thiểu biến động. Transfermarkt không có ý định cung cấp thông số đó. Nhưng rất nhiều người hoạt động trong ngành bóng đá không phải là chuyên gia, họ cũng chỉ đưa ra dự đoán tốt nhất có thể. Với một môi trường như vậy, rất dễ nhầm lẫn giữa ước tính và sự thật, cách tốt nhất là chọn nghe theo “sự khôn ngoan của đám đông”. (Theo Zing)  Sau tin Messi gia nhập PSG, nhiều fanpage mới liên quan đến đội bóng này xuất hiện trên Facebook. Chỉ trong thời gian ngắn, các trang này thu về lượng người theo dõi lớn.
Mới đây tờ The Athletic đã tiết lộ lý do tại sao Cristiano Ronaldo chặn tài khoản Instagram của Transfermarkt. Như tất cả đã biết, Transfermarkt là trang thông tin về giá chuyển nhượng cầu thủ uy tín trên thế giới, thậm chí là cơ sở để các câu lạc bộ định giá chuyển nhượng. Vào năm 2020, Transfermarkt công bố top 10 cầu thủ hơn 33 tuổi cao giá nhất thế giới. Ronaldo đứng đầu với 67,5 triệu bảng. Tuy nhiên siêu sao người Bồ Đào Nha nhắn tin nói rằng anh đáng giá hơn. Phía Transfermarkt giải thích giá trị cầu thủ suy giảm theo tuổi tác, đồng thời an ủi Ronaldo vẫn đắt hơn cầu thủ tiếp theo trong danh sách 30-50 triệu. Ronaldo hồi đáp bằng biểu tượng mặt cười, sau đó chặn luôn Transfermarkt trên mạng xã hội. Bạn sẽ bất ngờ nếu biết rằng Transfermarkt vận hành theo nguyên lý “trí tuệ đám đông”, không phải dựa trên thuật toán phức tạp nào. Họ có một diễn đàn, và khoảng 50.000 thành viên tích cực sẽ thảo luận về giá cầu thủ dựa trên dữ liệu tổng hợp được. Thí dụ, mọi người thống nhất mức giá hợp lý của một cầu thủ theo phong độ, tuổi tác, giải đấu, hợp đồng. Ai đó đưa ra ý kiến rằng anh này đánh đầu tốt, được rồi, có lẽ nên điều chỉnh giá cao hơn một chút. Như bây giờ, việc định giá còn xét đến bối cảnh đại dịch Covid-19, liệu các câu lạc bộ có chi một khoản tiền tương đương 2 năm trước hay không? Christian Schwarz, kiểm soát viên thẩm định giá cầu thủ diễn giải một cách dễ hiểu hơn: “Thế này nhé, bạn có một vại bia và có 100 người trả giá. Cuối cùng bạn sẽ có mức giá trung bình mà tất cả đều thấy hợp lý. Nó gọi là giá trị thị trường. Không dựa trên cơ sở khoa học nào nhưng sự khôn ngoan của đám đông rất quan trọng trong mọi định giá”. Đơn giản quá, phải không? Transfermarkt được tạo nên Matthias Seidel, một người hâm mộ Werder Bremen, trong buổi sơ khai của internet. Ban đầu ông chỉ dùng nó để theo dõi các cầu thủ mà Bremen muốn ký hợp đồng. Rồi nhiều người nhắn tin cho Seidel, yêu cầu chỉnh sửa một số thông tin, như vị trí trên sân hay ngày sinh. Ông gửi các biểu mẫu để họ nhập dữ liệu, sau đó cập nhật lại. Đây chính là nền tảng hoạt động của Transfermarkt, khiến trang web này ngày càng mở rộng về số câu lạc bộ, giải đấu và gia tăng quy mô thông tin. Đến nay họ có 80 nhân viên chính thức và hơn 1.000 cộng tác viên trên toàn thế giới, chưa kể số thành viên tích cực trên diễn đàn và hàng trăm tình nguyện luôn sẵn sàng cung cấp thông tin. Transfermarkt trở thành trang web đáng tin cậy để các môi giới, Giám đốc điều hành, huấn luyện viên và cầu thủ tham khảo, là khởi đầu cho các giao dịch trị giá hàng chục, thậm chí cả trăm triệu bảng. Tất nhiên luôn có chênh lệch giữa định giá của Transfermarkt và mức giá thực. Như trường hợp mới đây Newcastle mua Chris Wood từ Burnley với giá 25 triệu bảng, cao hơn 20 triệu so với giá trên Transfermarkt. Không câu lạc bộ nào chấp nhận chi ra số tiền lớn đến vậy cho tiền đạo đã 30 tuổi và chỉ ghi được 3 bàn ở Premier League mùa này. Nhưng đây là Newcastle, câu lạc bộ được coi là giàu nhất thế giới kể từ khi sang tay ông chủ Saudi Arabia. Bên cạnh đó, mua Wood cũng là một cách để làm suy yếu Burnley, đối thủ chính trong cuộc chiến trụ hạng. Harry Maguire là thí dụ khác. Transfermarkt định giá trung vệ này chỉ 40 triệu bảng vào năm 2019. Tuy nhiên Leicester tham chiếu mức giá của Van Dijk (75 triệu) và cuối cùng MU mua với giá 80 triệu. Sau vụ mua bán, Transfermarkt điều chỉnh lại giá của Maguire nhưng cao nhất cũng chỉ 58 triệu. Bây giờ giá anh ta là 40 triệu. Có vẻ như “trí tuệ đám đông” của Transfermarkt khá chính xác trong trường hợp này. |
