Vì một lý do nào đó, người phạm tội không bị bắt giam. Vậy bao lâu thì hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đó? Show
 Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời hạn pháp luật quy định được tính kể từ ngày xảy ra tội phạm mà khi hết thời hạn đó thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Tại khoản 2 Điều 23 Bộ luật Hình sự (BLHS) quy định, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 5 năm đối với các tội phạm ít nghiêm trọng; 10 năm đối với các tội phạm nghiêm trọng; 15 năm đối với các tội phạm rất nghiêm trọng; 20 năm đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trong thời hạn trên, người phạm tội lại phạm tội mới mà BLHS quy định mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy trên 1 năm tù thì thời gian đã qua không được tính và thời hiệu đối với tội cũ lại được tính lại kể từ ngày phạm tội mới. Nếu người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có lệnh truy nã thì thời hạn trốn tránh không được tính và thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra đầu thú hoặc bị bắt giữ. BLHS không quy định không áp dụng thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia, các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh nên không áp dụng căn cứ không khởi tố vụ án hình sự vì đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hai loại tội phạm trên. Đối với các tội phạm khác nếu qua thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 23 BLHS thì không khởi tố vụ án hình sự nữa. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là quy định đảm bảo xác định, nhanh chóng xử lý hành vi phạm tội trong thời hạn nhất định. Vậy quy định về vấn đề này như thế nào? 1. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được hiểu là gì?Khái niệm về thời hiệu "truy cứu trách nhiệm hình sự" được quy định trong Điều 27 của Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được xác định khoảng thời gian nhất định, trong đó một người có thể bị truy cứu trách nhiệm về một tội phạm cụ thể. Sau khi thời hạn đã định kết thúc, người phạm tội không thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nữa. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định như sau:
Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ ngày tội phạm được thực hiện. Nếu, trong khoảng thời gian quy định tại Điều 27 của Bộ luật Hình sự, người phạm tội thực hiện một hành vi phạm tội mới mang theo mức án tối đa là hơn một năm tù, thì thời hiệu truy cứu đối với tội phạm cũ sẽ được tính lại từ ngày hành vi phạm tội mới. Tóm lại, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đề cập đến các giới hạn thời gian cụ thể được đề ra cho các loại tội phạm khác nhau. Sau khi thời hạn này kết thúc, người phạm tội không thể bị truy cứu trách nhiệm về tội phạm đó, trừ trường hợp cụ thể được quy định trong Điều 28 của Bộ luật Hình sự năm 2015. Điều này có nghĩa rằng các quy trình pháp lý để đưa người có tội trách nhiệm về các tội phạm chỉ có thể được tiến hành trong khoảng thời gian quy định bởi pháp luật đã quy định từ trước. Xem thêm bài viết: Bình luận về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự Người bao nhiêu tuổi thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định 2. Quy định của pháp luật về cách phân loại tội phạmTheo quy định tại Điều 9 của Bộ luật Hình sự năm 2015, đã được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017, chúng ta có thể hiểu như sau: Để phân loại các tội phạm, có hai tiêu chí chính được xem xét, cụ thể như sau:
- Đây là những tội phạm có mức độ nguy hiểm đối với xã hội tương đối thấp. - Mức án cao nhất trong khung hình phạt cho các tội phạm này thường bao gồm phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ, hoặc tù chung thân không quá 3 năm.
- Những tội phạm này mang lại mức độ nguy hiểm đáng kể cho xã hội. - Mức án cao nhất quy định cho những tội phạm như vậy thường nằm trong khoảng từ trên 3 năm tù đến 7 năm tù.
- Đây là những tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm đối với xã hội rất lớn. - Mức án cao nhất được quy định cho những tội phạm này thường nằm trong khoảng từ trên 7 năm tù đến 15 năm tù.
- Đây là loại tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm đối với xã hội cực kỳ lớn. - Mức án cao nhất cho những tội phạm như vậy có thể từ trên 15 năm tù đến tù chung thân hoặc tử hình. Tóm lại, căn cứ theo Điều 9 của Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi và bổ sung vào năm 2017, xây dựng một khung phân loại các tội phạm dựa trên mức độ nguy hiểm đối với xã hội và án phạt tương ứng. Hệ thống này giúp phân biệt giữa các tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. 3. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ thời điểm nào?- Trong trường hợp trong khoảng thời gian đã nêu, người phạm tội thực hiện một tội mới với mức hình phạt tối đa của tội mới cao hơn 1 năm tù, thì thời hiệu đối với tội cũ sẽ được tính lại kể từ ngày việc phạm tội mới xảy ra. Điều này được quy định tại khoản 3 Điều 27 của Bộ luật Hình sự. Đây là một quy định khách quan và tiến bộ, nhằm đảm bảo tính răn đe và giáo dục đối với người phạm tội. - Trường hợp người phạm tội cố tình trốn tránh và có quyết định truy nã, thì thời hiệu sẽ được tính lại kể từ ngày người đó đầu thú hoặc bị bắt giữ. Ví dụ: Vào ngày 12/8/2021, Nguyễn Văn A đã thực hiện hành vi lừa đảo và chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu đồng. Hành vi của A đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, vào ngày 30/12/2021, A lại thực hiện một vụ cướp tài sản. Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự cho tội cũ sẽ bắt đầu tính lại từ ngày việc phạm tội mới xảy ra và bị phát hiện. Điều này do tội cướp tài sản có khung hình phạt lớn hơn 1 năm tù cho tội mới đó. - Các quy định riêng cho thời hiệu: Trong một số trường hợp đặc biệt, cách tính thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự có sự khác biệt. Cụ thể:
Như vậy, từ những căn cứ ở trên, tuỳ vào tính chất vụ việc thì sẽ xác định truy cứu trách nhiệm hình sự khác nhau theo pháp luật đã quy định. 4. Việc quy định thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự để làm gì?Cơ quan điều tra, truy tố, và xét xử phải hành động nhanh chóng và tích cực trong việc phát hiện và xử lý các hành vi phạm tội. Điều này được quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 của Bộ luật Hình sự năm 2015, với sửa đổi và bổ sung năm 2017, có nguyên tắc rõ ràng: "Mọi hành vi phạm tội do người thực hiện phải được phát hiện kịp thời, xử lý nhanh chóng, công bằng theo đúng quy định của pháp luật." - Thời hiệu là khoảng thời gian pháp luật cho phép tiến hành các giai đoạn điều tra, truy tố, và xét xử. Cần đảm bảo sự hiệu quả và chính xác, đồng thời phải nhanh chóng. - Để thực hiện nguyên tắc này, các cơ quan điều tra, truy tố, và xét xử cần hợp tác để nắm bắt kịp thời mọi hành vi phạm tội và đảm bảo sự chuyên nghiệp và hiệu quả trong công việc của họ. Điều này đồng thời đảm bảo rằng việc xử lý hành vi phạm tội diễn ra một cách nhanh chóng, công bằng và tuân thủ đúng quy định pháp luật, nhằm mục tiêu tôn trọng và giáo dục người phạm tội, tạo ra sự thay đổi trong nhận thức pháp luật của cộng đồng. - Quy định này mang tính nhân văn và giáo dục của pháp luật. Đó là bởi vì trong trường hợp này, hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội và việc truy cứu trách nhiệm hình sự lúc này không thể đạt được mục đích của hình phạt. Tuy nhiên, đây vẫn là một quy định gây tranh cãi. Bởi thực tế, nếu các hành vi phạm tội là quá tàn bạo, quá vô nhân đạo, người dân có thể cảm thấy bất công đối với người bị hại và lo ngại về an toàn và trật tự xã hội. 5. Những câu hỏi thắc mắc về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự5.1. Thời hạn và thời hiệu khác nhau như thế nào?Thời hạn và thời hiệu khác như bởi điểm sau: - Thời hạn được hiểu là một khoảng thời gian được tính từ một thời điểm cụ thể đến một thời điểm khác. - Thời hiệu được hiểu là đề cập đến khoảng thời gian dùng để xác định hoặc kết thúc một quyền hoặc thời gian dành cho việc thực hiện một quyền hoặc miễn trừ nghĩa vụ. 5.2. Ví dụ về thời gian truy cứu trách nhiệm hình sự?Ví dụ cụ thể về thời gian truy cứu trách nhiệm hình sự như sau:
Ví dụ điển hình: A dụ dỗ B thực hiện hành vi mua bán dâm theo khoản 1 Điều 328 của Bộ luật Hình sự. Đây là loại tội phạm ít nghiêm trọng. Do đó, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 5 năm.
Ví dụ điển hình: A và B đi đòi nợ thuê và đe dọa giết C (14 tuổi). Hành vi này vi phạm tội đe dọa giết người theo Khoản 2 Điều 133. Đây là tội phạm nghiêm trọng. Do đó, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 10 năm.
Ví dụ điển hình: A và B xảy ra xô xát do bất đồng quan điểm. Trong lúc nóng giận, A đã đánh B với mong muốn dạy cho B một bài học, nhưng B sau đó tử vong. Hành vi này cấu thành tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại đến sức khỏe người khác theo Khoản 4 Điều 134, và được xem là tội phạm rất nghiêm trọng. Do đó, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 15 năm.
Ví dụ điển hình: A là anh cả trong gia đình đang có mâu thuẫn về tài sản và tức giận vì không được tôn trọng. A đã mang dao tới nhà B (em trai) và sau đó sử dụng dao chém làm 3 người tử vong tại chỗ. Hành vi này vi phạm tội giết người theo khoản 1 Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015 và được coi là tội đặc biệt nghiêm trọng. Do đó, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là 20 năm theo pháp luật đã quy định. Bài viết trên đây nói về một số những vướng mắc về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính từ thời điểm nào. Để biết thêm các thông tin và được tư vấn chuyên sâu, hãy liên hệ tới Luật Ánh Ngọc để được hỗ trợ và giải quyết kịp thời về vấn đề này, hoặc những vấn đề khách mà Quý khách cần được tư vấn. Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ Quý khách về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, giúp tiết kiệm chi phí, và hiệu quả hơn bao giờ hết. |
