Sự khác nhau giữa ruột non và ruột già

Sự khác nhau giữa ruột non và ruột già
Sự khác biệt giữa ruột nhỏ và ruột lớn - Khoa HọC

Ruột nhỏ vs Ruột lớn

Cả ruột non và ruột già đều được coi là các bộ phận của đường ruột. Chúng có cấu trúc giống như ống kéo dài với một lumen bên trong. Các bộ phận đường ruột rất quan trọng vì chúng hấp thụ chất dinh dưỡng và các chất khác từ thực phẩm và đào thải các chất cặn bã ra khỏi cơ thể.

Ruột non

Ruột non dài khoảng 4,5m và nằm ở giữa dạ dày và ruột già. Nó chủ yếu giúp tiêu hóa thức ăn và hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thức ăn thông qua hình chiếu giống như ngón tay nhỏ trên bề mặt biểu mô bên trong của nó được gọi là nhung mao. Bề mặt đỉnh của mỗi tế bào biểu mô có các phần mở rộng tế bào chất được gọi là vi nhung mao. Do cấu tạo đặc biệt này, thành biểu mô của ruột non được gọi là viền bàn chải. Villi và vi nhung mao làm tăng diện tích hấp thụ và hiệu quả hấp thụ. Ruột non có thể được chia thành ba phần; tá tràng, hỗng tràng và hồi tràng. Quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra chủ yếu ở tá tràng và hỗng tràng.


Ruột già

Ruột già chủ yếu loại bỏ chất thải từ cơ thể của chúng ta. Nó dài khoảng 1m, và là phần cuối cùng của đường tiêu hóa. Không có quá trình tiêu hóa diễn ra trong ruột già và chỉ có khoảng 4% sự hấp thụ chất lỏng, đặc biệt là nước, xảy ra ở đó. Thành trong của ruột già không có nhung mao và có diện tích bề mặt hấp thụ rất thấp. Các chức năng của ruột già bao gồm hấp thụ nước và chất thải chuyển hóa của vi khuẩn như vitamin K và sản xuất chất thải được gọi là phân. Nhiều vi khuẩn sống và sinh sản trong khu vực này vì nó cung cấp nguyên liệu thực phẩm không tiêu hóa được làm chất nền cho quá trình lên men vi khuẩn.

Sự khác biệt giữa Ruột Nhỏ và Ruột Lớn là gì?

• Ruột non dài hơn ruột già.

• Nói chung, chiều rộng hoặc đường kính của ruột non nhỏ hơn ruột già.

• Hầu hết tất cả các phần của ruột non ngoại trừ tá tràng đều di động. Ngược lại, nhiều phần của ruột già thiếu tính di động.


• Cỡ của ruột non đầy nhỏ hơn của ruột già đầy.

• Ruột non có một mạc treo đi xuống qua đường giữa vào hố chậu phải không giống như ruột già.

• Ruột già có các thẻ chất béo gắn vào thành của nó được gọi là 'phần phụ epiploicae' trong khi ruột non thì không.

• Thành ngoài của ruột non trơn nhẵn trong khi thành ruột già bị đường hóa.

• Cơ dọc của ruột non tạo thành một lớp liên tục bao quanh nó, trong khi cơ dọc của ruột già (trừ ruột thừa) bị tiêu giảm để tạo thành ba dải gọi là ‘taniae coli’.

• Màng nhầy của ruột non có các nhung mao không có trong ruột già.

• Thành trong của ruột non có các nếp gấp vĩnh viễn được gọi là tuần hoàn plicae, trong khi không tìm thấy nếp gấp như vậy bên trong thành ruột già.

• Các mảng của Payer (tập hợp mô bạch huyết) chỉ có ở màng nhầy của ruột non trong khi chúng không có ở ruột già.


• Ruột non nằm ở giữa dạ dày và ruột già, trong khi ruột già là phần cuối cùng của đường dạ dày-ruột.

• Chức năng cơ bản của ruột non là tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng, còn ruột già là tái hấp thụ một số chất từ ​​thức ăn chưa tiêu hóa và loại bỏ chất thải.

Quá trình tiêu hóa thức ăn là một quá trình đòi hỏi sự kết hợp của toàn bộ hệ tiêu hóa con người, trong đó ruột non và ruột già đóng một vai trò quan trọng.

Chức năng của ruột non nói chung là tiêu hóa và hấp thu thức ăn

Chức năng ruột già là hấp thu nước và khoáng chất còn lại sau khi một phần đã được hấp thu bởi ruột non đồng thời tích trữ phân  cho đến khi được tống ra ngoài .

Khi thức ăn được đưa từ dạ dày xuống đến ruột non các nhung mao ruột tiếp xúc với các chất dinh dưỡng và hấp thu vào máu đi nuôi cơ thể, đồng thời các tuyến sẽ tiết ra dịch để hòa trộn thức ăn, và nhờ vào sự vận động của các cơ ruột thức ăn được vận chuyển 1 cách trơn tru đi suốt chiều dài ruột non và xuống ruột già, lúc này phần lớn các chất dinh dưỡng, nước và muối khoáng đã được hấp thu ở ruột non, ruột già sẽ giúp hấp thu nước và muối khoáng có giá trị còn sót lại trong thức ăn và loại bỏ các phần chất bã cơ thể không sử dụng được ra ngoài dưới dạng phân.

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Đào Minh Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Hệ tiêu hóa ở người gồm nhiều cơ quan cấu tạo thành, trong đó có ruột non và ruột già. Dù hoạt động cùng nhau trong hệ đường ruột nhưng giữa ruột non và ruột già vẫn có sự khác biệt nhất định khi thực hiện quá trình xử lý thức ăn.

Ruột non và ruột già là hai cơ quan thuộc hệ tiêu hóa ở người. Mỗi cơ quan đều thực hiện hoạt động tiêu hóa cơ họctiêu hóa hóa học để xử lý thức ăn.

  • Ruột non được chia thành tá tràng, hổng tràng và hồi tràng. Cấu tạo gồm 4 lớp chính: lớp niêm mạc, lớp dưới niêm mạc, lớp cơ và thanh mạc. Đây là cơ quan hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng của cơ thể.
  • Ruột già được cấu thành từ manh tràng, đại tràng lên, đại tràng ngang,đại tràng xuống, đại tràng xích ma (sigma) và trực tràng. Ruột già là nơi hấp thụ lại các chất còn sót từ thức ăn và tích trữ phân cho đến khi phân được tống thoát.

Muốn thực hiện quá trình tiêu hóa ở ruột non cần có 4 hoạt động tiêu hóa cơ học, bao gồm: co thắt, cử động quả lắc, nhu động và phản nhu động.

  • Co thắt: Là hoạt động giúp chia các nhũ trấp (thức ăn đã vào ruột non) ra thành từng mẩu ngắn để dễ ngấm vào dịch tiêu hóa.
  • Cử động quả lắc: Có trách nhiệm trộn đều nhũ trấp với dịch tiêu hóa nhằm tăng nhanh tốc độ tiêu hóa ở ruột non
  • Nhu động: Là chuyển động có hình dáng giống những làn sóng co bóp qua lại, lan từ đầu cho đến cuối phần ruột non, chuyển động này có nhiệm vụ giúp đẩy thức ăn di chuyển trong ruột. Nếu bị tắc ruột do các bệnh lý như khối u, giun, xoắn ruột... thì việc đẩy được các nhũ trấp đi qua được chỗ tắc là vô cùng khó khăn. Để đi qua cần nhu động phải tăng mạnh chuyển động, gây ra triệu chứng đau bụng từng cơn và xuất hiện dấu hiệu rắn bò (dấu Koenig). Đây là một trong các dấu hiệu để chẩn đoán ra tình trạng tắc ruột.
  • Phản nhu động: Giống với nhu động nhưng ngược chiều, xuất hiện thưa và yếu hơn. Phản nhu động có nhiệm vụ phối hợp với nhu động để làm chậm lại sự di chuyển của nhũ trấp. Mục đích của việc này là để quá trình tiêu hóa và hấp thu diễn ra triệt để hơn.

Trong khi đó, quá trình tiêu hóa ở ruột già cần thực hiện 4 hoạt động tiêu hóa cơ học bao gồm: cử động phân đoạn, nhu động, cử động toàn thể và sự tống thoát phân.

  • Cử động phân đoạn: Chia ruột già thành các đoạn gần giống với các túi (haustra) và thực hiện trộn các dưỡng trấp qua lại, cũng như thay đổi mặt tiếp xúc với niêm mạc. Nhờ cử động này mà khoảng 1000ml dưỡng trấp thì chỉ có từ 80 - 150ml là không thể hấp thu và được đưa theo phân ra ngoài.
  • Nhu động: Ở ruột già cũng có nhu động lượn sóng giống như nhu động của ruột non, giúp đưa dưỡng trấp di chuyển theo ruột già với tốc độ chậm (5cm/giờ). Thông thường, dưỡng trấp mất khoảng 48 tiếng để đi qua hết đoạn ruột già.
  • Cử động toàn thể: Thường xảy ra khoảng 3 - 4 lần trong một ngày, có tác dụng hỗ trợ đưa nhanh những dưỡng trấp ở đại tràng về phía trực tràng.
  • Sự tống thoát phân: Xảy ra khi phân được đẩy nhanh vào trực tràng, gây ra phản xạ co thắt và giãn cơ hậu môn. Khi phân di chuyển đến làm căng thành trực tràng, các tín hiệu sẽ được phát đi làm co thắt đại tràng sigma, đại tràng xuống và trực tràng. Đồng thời, khi nhu động tiến về phía hậu môn thì cơ thắt hậu môn sẽ giãn ra và tạo cảm giác muốn đại tiện. Ngoài ra, một số hành động như hít vào sâu, co cơ hô hấp, đóng nắp thanh môn và cơ thành bụng cũng làm tăng áp suất trong ổ bụng,... giúp thoát phân ra ngoài.

Sự khác nhau giữa ruột non và ruột già

Tiêu hóa ở ruột già cần thực hiện theo các hoạt động cơ học

Về tiêu hóa hóa học, ruột già sẽ bài tiết một chất nhầy kiềm tính bôi trơn để phân dễ dàng di chuyển ra ngoài. Ruột già không thật sự quan trọng đối với việc hấp thu vì khi xuống đến ruột già, thức ăn đã được hấp thu dưỡng chất gần hết ở ruột non. Vì vậy, đến giai đoạn này thức ăn gần như không còn chất dinh dưỡng nào.

Riêng ruột non, dịch tiêu hóa ở của cơ quan này phong phú hơn ở ruột già vì nhận từ 3 nơi tiết ra là: tụy, mật và ruột non. Về việc hấp thu, ruột non đóng vai trò khá quan trọng để khai thác các nguồn dinh dưỡng từ thức ăn. Tại giai đoạn này, hầu hết các chất mà cơ thể cần phải hấp thu (sản phẩm tiêu hóa, nước, điện giải, thuốc) thì đều được ruột non hấp thụ một cách triệt để.

2.3. Sự khác nhau về chức năng tiêu hóa giữa ruột non và ruột già

Quá trình tiêu hóa ở ruột non có chức năng chính là thực hiện các hoạt động tiêu hóa cơ họctiêu hóa hóa học để tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng từ thức ăn. Đồng thời, ruột non sau khi hấp thu chất dinh dưỡng cũng sẽ chuyển hóa và vận chuyển dưỡng chất này đến các cơ quan khác để nuôi sống cơ thể.

Quá trình tiêu hóa ở ruột già cũng gồm các hoạt động tiêu hóa cơ học tiêu hóa hóa học. Tuy nhiên, chức năng chính của quá trình này lại là hấp thu nước và các điện giải còn sót lại từ thức ăn, cũng như hỗ trợ thực hiện tống thoát phân ra ngoài.

Tóm lại, quá trình tiêu hóa ở ruột non và ruột già có vài phần giống và khác nhau ở cơ chế tiêu hóa cơ học, hóa học và chức năng mà cơ quan đó đảm nhiệm. Dù có sự khác biệt nhất định, nhưng điều này không gây ảnh hưởng gì đến quá trình tiêu hóa mà còn góp phần giúp cơ thể hoạt động tốt hơn.

Có thể thấy quá trình tiêu hóa ở ruột non và ruột già đều có những đặc điểm khác biệt và giữ vai trò riêng. Bất kỳ một bệnh lý nào trên ruột non hay ruột già đều có thể ảnh hưởng đến việc tiêu hóa thức ăn và hấp thu dưỡng chất của cơ thể.

Các bệnh lý thường gặp của ruột ron và ruột già là: viêm ruột, u ruột non, tắc ruột non, lao ruột, hội chứng ruột kích thích, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, ung thư đại tràng, polyp đại tràng, túi thừa đại tràng ...

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín hàng đầu cả nước, được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Khách hàng lựa chọn khám bệnh tại Vinmec sẽ tận hưởng những ưu điểm như:

  • Các bác sĩ dày dạn kinh nghiệm điều trị bệnh đường tiêu hóa.
  • Các phương tiện trang thiết bị hiện đại, đạt hiệu quả điều trị cao: Hệ thống máy nội soi ống soi mềm Olympus CV 190 có chức năng muộm màu điện tử hiện đại nhất (NBI) cho hình ảnh rõ nét chính xác, dễ sử dụng, phát hiện sớm các ung thư đường tiêu hóa.
  • Các thiết bị dụng cụ tiêu hao trong mổ được qua các quy trình kiểm tra tiệt khuẩn nghiêm ngặt, Vinmec chỉ sử dụng sản phẩm chất lượng cao và đặc biệt là chỉ sử dụng 1 lần để đảm bảo vô trùng và mang đến đến kết quả tốt nhất cho bệnh nhân.
  • Dịch vụ chuyên nghiệp: Hệ thống phòng bệnh văn minh hiện đại, mỗi bệnh nhân một phòng bệnh được phục vụ toàn diện từ theo dõi các thông số bệnh, các bữa ăn, chế độ nghỉ ngơi, tập luyện, giáo dục sức khỏe, mỗi phòng bệnh được trang bị tiện nghi giống một căn hộ khách sạn 5 sao, thông tin bệnh nhân được bảo mật.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!

XEM THÊM: