Truyền máu bất đồng nhóm máu ABO có thể dẫn tới tán huyết trong lòng mạch, suy thận thậm chí tử vong. Tương tự, cấy ghép tạng không phù hợp nhóm máu ABO có thể gây ra thải ghép. Do vậy, việc xác định nhóm máu hệ ABO là vô cùng quan trọng. Show Đặc điểm của nhóm máu hệ ABO Hệ nhóm máu ABO gồm 4 kiểu hình chính: A, B, AB và O. Kiểu hình nhóm máu được xác định bởi sự có mặt hoặc không có mặt của 2 kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu và sự xuất hiện hoặc không xuất hiện kháng thể A và kháng thể B trong huyết thanh.  Hình ảnh minh họa (Nguồn: Internet). Bảng. Đặc điểm của các nhóm máu chính hệ ABO Ngoài bốn nhóm máu chính, năm 1911 Von Dungerm và Hirszfeld đã phát hiện nhóm máu A gồm có hai loại khác nhau là nhóm A1 và A2. Nhóm máu A2 thường gặp hơn ở người Châu Âu (20%), trong số những người có nhóm máu A2 thì có khoảng 1 - 8 % là có kháng thể tự nhiên chống lại hồng cầu A1 và khoảng 35% người có nhóm A2B có kháng thể tự nhiên chống lại hồng cầu A1. Cho đến nay người ta đã phát hiện được khá nhiều trường hợp dưới nhóm của nhóm A và nhóm B. Định nhóm máu hệ ABO Nguyên lý xác định - Phương pháp huyết thanh mẫu: Dùng huyết thanh đã biết trước kháng thể, cho phản ứng với hồng cầu của bệnh nhân để xác định kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu, từ đó xác định nhóm máu của bệnh nhân. - Phương pháp hồng cầu mẫu: Dùng hồng cầu đã biết trước kháng nguyên cho phản ứng với huyết thanh của bệnh nhân để xác định kháng thể trong huyết thanh, từ đó xác định nhóm máu của bệnh nhân. Kĩ thuật định nhóm Nhóm máu hệ ABO có thể xác định bằng 3 kĩ thuật: + Định nhóm máu trên giấy, phiến đá. + Định nhóm máu trên ống nghiệm. + Định nhóm máu trên gelcard. Nhận định kết quả Nhóm máu của bệnh nhân được khẳng định khi có sự đồng nhất kết quả của cả 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu, trừ một số trường hợp đặc biệt như: định nhóm máu ABO của trẻ sơ sinh và thai nhi chỉ thực hiện định nhóm máu bằng phương pháp huyết thanh mẫu, không định nhóm máu bằng phương pháp hồng cầu mẫu. Một số nguyên nhân gây bất đồng kết quả 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu: - Bất đồng nhóm máu liên quan đến hồng cầu bệnh nhân: + Biểu hiện kháng nguyên hệ ABO yếu trên bề mặt hồng cầu: dưới nhóm máu ABO do di truyền, lơ-xê-mi và một số bệnh lý ác tính khác. + Truyền máu, ghép tủy khác nhóm (ví dụ như ghép nhóm O cho nhóm A). + Hồng cầu tự ngưng kết do xuất hiện kháng thể trên bề mặt hồng cầu, truyền dung dịch cao phân tử hoặc tăng bất thường nồng độ protein trong huyết thanh. - Bất đồng nhóm máu liên quan đến huyết thanh bệnh nhân: + Huyết tương có sợi fibrin. + Kháng thể yếu ở trẻ dưới 6 tháng. + Kháng thể lạnh (IgM), kháng thể tự miễn (anti I) trong huyết thanh phản ứng với hồng cầu bệnh nhân. + Truyền chế phẩm máu chứa huyết tương khác nhóm với bệnh nhân (truyền tiểu cầu nhóm O cho bệnh nhân nhóm máu A). + Bệnh nhân mới được truyền tĩnh mạch globulin miễn dịch. - Do kĩ thuật thực hiện: + Nhầm mẫu bệnh nhân. + Nồng độ dịch treo hồng cầu không đúng (quá cao hoặc quá thấp). + Nhỏ sai hóa chất. + Sử dụng lực li tâm quá mạnh hoặc quá nhẹ. + Ghi nhầm kết quả của từng phương pháp. Khi có sự không phù hợp giữa 2 phương pháp hồng cầu mẫu và huyết thanh mẫu, tiến hành kiểm tra lại các bước trong kĩ thuật định nhóm máu. Trong trường hợp kết quả không thay đổi, đưa vào trường hợp nhóm máu khó. Tiến hành thực hiện 3 chứng sau đây nhằm định hướng nguyên nhân nằm ở huyết thanh bệnh nhân, hồng cầu bệnh nhân hay cả hồng cầu và huyết thanh bệnh nhân. Nhóm máu của chúng ta không giống nhau, được phân thành 8 nhóm theo hệ thống nhóm máu ABO và Rh. Nhóm máu giữ vai trò rất quan trọng trong y học để đảm bảo việc truyền máu diễn ra an toàn và hiệu quả. Máu được tạo thành từ các tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu trong một chất lỏng gọi là huyết tương. Tính đến năm 2019, Hội Truyền máu Quốc tế đã công nhận 39 hệ nhóm máu. Trong đó ABO và Rh là hai hệ nhóm máu quan trọng nhất trong lĩnh vực truyền máu, cùng với nhau tạo thành 8 nhóm máu cơ bản: A+, A-, B+, B-, O+, O-, AB+, AB-. Nhóm máu được xác định bởi các kháng nguyên và kháng thể trong máu. - Kháng nguyên được hiểu đơn giản là bất kỳ loại phân tử nào mà hệ thống miễn dịch có thể đáp ứng, được tìm thấy trên bề mặt của các tế bào hồng cầu. - Kháng thể là các protein được tìm thấy trong huyết tương. Chúng là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch giúp cơ thể chống lại các tác nhân xâm nhập như vi khuẩn và virus . 2. Hệ thống nhóm máu ABOKể từ năm 1900, nhà khoa học người Áo Karl Landsteiner khám phá ra nhóm máu ABO đã có tác động lớn đến khoa học pháp y và phẫu thuật. Năm 1902, học trò của ông đã phát hiện ra nhóm máu chính thứ 4 – AB. Cụ thể: - Nhóm máu A: Có kháng nguyên A trên hồng cầu (và kháng thể kháng B trong huyết tương). - Nhóm máu B: Có kháng nguyên B trên hồng cầu (và kháng thể kháng A trong huyết tương). - Nhóm máu AB: Có cả kháng nguyên A và B trên hồng cầu (nhưng không có kháng thể kháng A và B trong huyết tương). - Nhóm máu O: Không có kháng nguyên A và B trên hồng cầu (nhưng có cả kháng thể kháng A và B trong huyết tương). Theo Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, tỷ lệ nhóm máu tại Việt Nam khoảng: 45% nhóm máu O, 30% nhóm máu B, 20% nhóm máu A và 5% nhóm máu AB. 3. Hệ thống nhóm máu RhesusCuối những năm 1930 và đầu những năm 1940, Karl Landsteiner và cộng sự đã tìm ra yếu tố Rh khi nghiên cứu khỉ Macacus Rhesus. Từ đó, hệ Rh trở thành hệ thống nhóm máu quan trọng thứ hai bên cạnh ABO. Hệ Rh được xác định bằng sự hiện diện của kháng nguyên D trong tế bào hồng cầu gọi là Rh+ (Rhesus D dương), hoặc không có sự hiện diện của kháng nguyên D gọi là Rh- (Rhesus D âm). Tùy theo mỗi nước sẽ có tỷ lệ số người mang nhóm máu Rh+ và Rh- khác nhau. Ở Việt Nam, hầu hết mọi người mang nhóm máu Rh+, ít hơn 0,1% người mang nhóm Rh- (A-,B-,AB-,O-). Sự ra đời của yếu tố Rh đã giúp các nhà nghiên cứu giải thích được bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh (thalassemia) – một tình trạng kháng thể của người mẹ tấn công tế bào máu của em bé. 4. Nguyên tắc truyền máuNgười có nhóm máu O: - Chỉ nhận được nhóm máu O. - Có thể truyền cho người có nhóm máu A, B, AB, O. Người có nhóm máu A: - Có thể nhận được nhóm máu A, O. - Có thể truyền cho người có nhóm máu A, AB. Người có nhóm máu B: - Có thể nhận được nhóm máu B, O. - Có thể truyền cho người có nhóm máu B, AB. Người có nhóm máu AB: - Có thể nhận được nhóm máu A, B, AB, O. - Chỉ truyền được cho người có nhóm máu AB. Ngoài ra, người có yếu tố Rh- chỉ có thể nhận máu Rh-, người có yếu tố Rh+ có thể nhận được cả máu Rh+ và Rh-. 5. Điều gì xảy ra nếu truyền nhầm nhóm máuTruyền nhầm nhóm máu sẽ gây ra kết quả rất tồi tệ, có thể dẫn một loạt các phản ứng bao gồm sốc nặng và tử vong nhanh chóng. Việc xác định nhóm máu rất quan trọng ở phụ nữ mang thai. Nếu phụ nữ mang nhóm máu Rh- lấy chồng có nhóm máu Rh+ thì cần được theo dõi chặt chẽ khi có thai. Trong trường hợp em bé mang nhóm máu Rh+ trái ngược với người mẹ thì cần dùng thuốc dự phòng sớm để đảm bảo tính mạng cho con. Người có nhóm máu Rh- sẽ gặp nguy hiểm khi truyền máu Rh+ vào cơ thể. Do đó, những người mang yếu tố Rh- nên lưu ý nhóm máu của mình. 6. Lưu ý cho người có nhóm máu hiếm Rh-- Bạn và người thân nên xét nghiệm để biết chính xác nhóm máu của mình. - Hãy thông báo nhóm máu Rh- của mình cho cơ sở y tế, nhất là khi cần truyền máu. - Phụ nữ mang nhóm máu Rh- khi mang thai cần theo dõi chặt chẽ. - Nhóm máu Rh- là nhóm máu hiếm không phải lúc nào cũng có sẵn tại cơ sở y tế. Bạn nên tham gia câu lạc bộ nhóm máu hiếm để được tư vấn và hỗ trợ nhau khi cần truyền máu. nhóm máu hệ ABO là nhóm gì?Nhóm máu hệ ABO là một trong hai hệ nhóm máu quan trọng nhất trong hoạt động truyền máu. Hệ nhóm máu ABO gồm 4 nhóm máu là A, B, O và AB với tỷ lệ phân bố trong cộng đồng khác nhau ở từng chủng tộc. Ở Việt Nam, tỷ lệ này là: nhóm O khoảng 45%, nhóm B khoảng 30%, nhóm A khoảng 20% và nhóm AB khoảng 5%. hệ nhóm máu ABO đó ai tìm ra?Hệ thống nhóm máu ABO Kể từ năm 1900, nhà khoa học người Áo Karl Landsteiner khám phá ra nhóm máu ABO đã có tác động lớn đến khoa học pháp y và phẫu thuật. Năm 1902, học trò của ông đã phát hiện ra nhóm máu chính thứ 4 – AB. Cụ thể: - Nhóm máu A: Có kháng nguyên A trên hồng cầu (và kháng thể kháng B trong huyết tương). Xét nghiệm nhóm máu ABO là gì?Định nhóm máu hệ ABO có nghĩa là xác định xem một người thuộc nhóm máu A, nhóm máu B, nhóm máu AB hay nhóm máu O. Việc định hệ nhóm máu này cần được tiến hành theo hai phương pháp là huyết thanh và hồng cầu mẫu. Kỹ thuật định nhóm máu hệ ABO được thực hiện dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết. Nhóm máu hiếm nhất là nhóm máu gì?Với hệ thống nhóm máu ABO, khoảng 45% dân số nước ta có nhóm máu O. Nhóm máu A khoảng 20%, nhóm máu B khoảng 30% và 5% dân số nước ta có nhóm máu AB. Như vậy thì ở Việt Nam, căn cứ theo quy ước của Hội Truyền máu Quốc tế, nhóm máu Rh(D) âm là nhóm máu hiếm vì chỉ chiếm gần 0,1% dân số. |
