Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Huy Toàn - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với một chất lạ như phấn hoa, nọc ong, lông thú cưng hoặc thực phẩm. Khi bị dị ứng, hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể để tiêu diệt chất gây dị ứng, mặc dù các chất gây dị ứng có thể không gây hại cho cơ thể. Các phản ứng của hệ miễn dịch làm viêm da, xoang, đường thở hoặc hệ tiêu hóa và mức độ nghiêm trọng của dị ứng thay đổi tùy từng người, từ kích thích nhỏ đến sốc phản vệ. Dị ứng bắt đầu khi hệ thống miễn dịch của bạn nhầm một chất bình thường vô hại trở thành một mối xâm nhiễm nguy hiểm. Hệ thống miễn dịch sau đó tạo ra các kháng thể chống lại các chất dị ứng đó và lưu lại trong máu. Khi bạn tiếp xúc với chất gây dị ứng một lần nữa, các kháng thể này giải phóng một số hóa chất của hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng. Các tác nhân gây dị ứng phổ biến bao gồm:
Do mỗi tác nhân sẽ có các cơ chế khác nhau gây phản ứng dị ứng trên từng bộ phận cơ thể, sau đây bài viết sẽ nói về cơ chế của phản ứng dị ứng nguy hiểm nhất gây ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh là sốc phản vệ. Sốc phản vệ (Anaphylaxis) là phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có liên quan đến nhiều hơn một hệ thống của cơ thể (ví dụ: trên da và đường hô hấp và/hoặc đường tiêu hóa), bắt đầu rất nhanh và có thể gây tử vong. Sốc phản vệ diễn ra với 3 giai đoạn như sau:
 Hắt hơi, ngứa mũi là dấu hiệu của viêm mũi dị ứng Các triệu chứng dị ứng phụ thuộc vào chất gây dị ứng và bộ phận bị ảnh hưởng như đường thở, xoang và đường mũi, da và hệ tiêu hóa. Phản ứng dị ứng có thể từ nhẹ đến nặng, trong một số trường hợp nghiêm trọng, dị ứng có thể kích hoạt phản ứng đe dọa đến tính mạng được gọi là sốc phản vệ. Viêm mũi dị ứng có triệu chứng như:
Dị ứng thực phẩm có triệu chứng như:
Dị ứng vết côn trùng đốt có triệu chứng như:
Dị ứng thuốc có triệu chứng như:
Viêm da dị ứng, một tình trạng da dị ứng còn được gọi là bệnh eczema với các triệu chứng như:
Bạn có thể gặp bác sĩ nếu các triệu chứng mà bạn nghĩ là do dị ứng và các loại thuốc chống dị ứng không kê đơn mà bạn sử dụng không làm giảm các triệu chứng. Nếu bạn có triệu chứng trên ngay sau khi bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới, hãy gọi bác sĩ đã kê đơn thuốc đó cho bạn. Đối với phản ứng dị ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, hãy gọi 115 hoặc chuyển người bệnh đến cơ sở Y tế gần nhất. Nếu như gia đình có bút tiêm tự động epinephrine (Auvi-Q, EpiPen hoặc loại khác), hãy sử dụng ngay cho người bệnh. Kể cả khi các triệu chứng của người bệnh đã được cải thiện sau khi tiêm epinephrine, thì người nhà cũng nên đưa người bệnh đến khoa cấp cứu để đảm bảo các triệu chứng không quay trở lại khi thuốc tiêm hết tác dụng. Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hen suyễn dễ bị dị ứng hơn bình thường Bạn có thể dễ bị dị ứng hơn người khác nếu:
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có Gói khám và tư vấn điều trị viêm da cơ địa dị ứng giúp khách hàng đánh giá tổng quan về tình trạng bệnh đồng thời tư vấn các biện pháp giúp phòng tránh bệnh tái phát. Khi đăng ký gói khám và tư vấn điều trị viêm da cơ địa dị ứng, khách hàng sẽ được: Khám chuyên khoa Da liễu. Thực hiện các xét nghiệm như: định lượng IgE, vi nấm soi tươi, định lượng IgE đặc hiệu với các dị nguyên dị ứng hô hấp – thức ăn (Panel 1 Việt), xét nghiệm Rida Allergy Screen (panel 1)... Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org; Nhs.uk
Vì sao trẻ bị dị ứng đạm sữa bò? Hướng dẫn sơ cứu khi nổi mẩn ngứa do dị ứng thức ăn XEM THÊM:
Nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt khắp người là biểu hiện thường gặp của các bệnh da liễu như mề đay, viêm da tiếp xúc, dị ứng thời tiết,… Ngoài ra, tình trạng này còn có thể là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Nên đọc: Bị nổi mẩn đỏ nổi cục như muỗi đốt là bệnh gì? Cách điều trị hiệu quả Nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt là tình trạng da xuất hiện các sẩn cục màu đỏ, hồng hoặc có màu tương tự như vùng da lành nhưng thường nổi cộm, sờ vào cứng chắc. Đi kèm với cảm giác ngứa ngáy âm ỉ đến dữ dội hoặc nóng rát, châm chích. Thông thường, nổi mẩn đỏ chủ yếu khu trú ở một số vùng da cụ thể như lưng, tay, chân hoặc vùng mặt. Tuy nhiên ở một số trường hợp, triệu chứng có thể lan tỏa khắp người dẫn đến ngứa ngáy, khó chịu và bứt rứt. Trong trường hợp nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt lan khắp người, nguyên nhân có thể do: Mề đay mẩn ngứa (mày đay) là bệnh da liễu phổ biến ở cả người lớn và trẻ nhỏ. Thống kê cho thấy, bệnh lý này ảnh hưởng đến khoảng 20% dân số và mỗi người đều có nguy cơ bị mề đay 1 lần trong đời. Triệu chứng của mề đay thực chất là phản ứng viêm của mao mạch trung bì do phản ứng dị ứng với tác nhân nội sinh hoạt ngoại sinh. Trong đó, biểu hiện điển hình nhất của bệnh là tình trạng da xuất hiện các sẩn cục cứng chắc như muỗi đốt, kèm theo ngứa ngáy và nóng rát thoáng qua. Mề đay được xem là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa như vết muỗi đốt. Trong trường hợp mề đay lan tỏa khắp người, nguyên nhân thường do các yếu tố nội sinh như stress, xúc động quá mức, rối loạn nội tiết, suy nhược,… Hoặc cũng có thể do một số tác động ngoại sinh như sử dụng thuốc, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, ma sát. Viêm da tiếp xúc là một trong những dạng tổn thương da thường gặp. Bệnh lý này xảy ra khi da tiếp xúc với các yếu tố kích ứng như hóa chất, xà phòng, chất tẩy rửa có độ kiềm cao, kim loại nặng hoặc do ma sát. Tổn thương do viêm da tiếp xúc thường khu trú ở phạm vi nhỏ. Tuy nhiên ở những người có cơ địa nhạy cảm, tổn thương da có xu hướng lan dần trên diện rộng hoặc thậm chí là bùng phát toàn thân. Viêm da tiếp xúc có triệu chứng tương đối đa dạng. Trong đó thường gặp nhất là hiện tượng da nổi mẩn đỏ như vết muỗi cắn, nổi cộm so với vùng da lành, có màu đỏ hoặc hồng. Nếu do hóa chất, mủ thực vật và nọc độc côn trùng, da có thể xuất hiện mụn mủ, mụn nước và vết lở loét. Dị ứng thời tiết là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các thay đổi của thời tiết như nhiệt độ, không khí, độ ẩm, gió,… Tình trạng này chủ yếu bùng phát trong giai đoạn chuyển mùa – đặc biệt là từ mùa nóng chuyển sang mùa lạnh và mùa có nhiều phấn hoa. Dị ứng thời tiết gây ra nhiều triệu chứng, trong đó ảnh hưởng nhiều đến da và cơ quan hô hấp. Trong một số trường hợp, tình trạng da nổi mẩn đỏ ngứa khắp người có thể là biểu hiện của bệnh lý này. Tổn thương da do dị ứng thời tiết thường xuất hiện ở những vùng da hở như mặt, cổ, tay và chân, sau đó lan dần ra toàn thân, đi kèm với cảm giác ngứa âm ỉ đến dữ dội. Ngoài tổn thương da, dị ứng thời tiết còn gây ra một số triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi, chảy nước mắt, đỏ mắt,… Một số người còn có thể gặp phải tình trạng mệt mỏi và uể oải. Dị ứng thuốc là tình trạng hệ miễn dịch phản ứng thái quá với thành phần có trong một số loại thuốc – kể cả thuốc bôi và thuốc tiêm. Tình trạng này có biểu hiện lâm sàng khá đa dạng tùy theo mức độ dị ứng. Tuy nhiên, triệu chứng thường gặp nhất là hiện tượng da nổi các mẩn đỏ ngứa như nốt muỗi cắn, có thể khu trú hoặc lan tỏa toàn thân. Ở những trường hợp dị ứng nhẹ, da chỉ xuất hiện mẩn đỏ ngứa trong thời gian ngắn và có thể tự thuyên giảm sau khoảng vài ngày. Tuy nhiên, dị ứng thuốc cũng có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như phù Quincke, đỏ da toàn thân, hồng ban, khó thở, nghẹn cổ họng,… Trong trường hợp nhận thấy các triệu chứng bất thường, bạn nên thông báo ngay với bác sĩ để được tư vấn và xử lý kịp thời. Dị ứng thức ăn là một trong những nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ khắp người như muỗi đốt. Tình trạng này xảy ra khi hệ miễn dịch xem “protein” trong thực phẩm là dị nguyên và đối kháng bằng cách tăng kháng nguyên (IgE) trong huyết tương. Kết quả là hoạt hóa các thành phần trung gian, phóng thích histamin vào cơ quan hô hấp, tiêu hóa và da. Dị ứng thức ăn có biểu hiện tương đối đa dạng. Nhưng thường gặp nhất là triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ngứa cổ họng, nổi mẩn đỏ như muỗi cắn, ngứa mũi và chảy nước mắt. Tất cả các loại thực phẩm đều có nguy cơ dị ứng nhưng xảy ra nhiều hơn ở các loại hải sản, sữa bò, lòng trắng trứng, mè và đậu phộng. Phát ban là hiện tượng da thường gặp xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiện tượng này đặc trưng bởi tình trạng da xuất hiện các mảng hoặc đốm có màu hồng/ đỏ, nổi cộm hoặc bằng phẳng so với vùng da lành. Phát ban có thể gây ngứa hoặc không, đôi khi đi kèm với cảm giác nóng rát và châm chích. Vì vậy, nổi mẩn đỏ ngứa khắp người như muỗi đốt cũng có thể là dấu hiệu của phát ban da. Phát ban xảy ra chủ yếu do nhiễm trùng (cảm lạnh, cảm cúm, sởi, viêm họng), nhiệt độ cao, ma sát quá mức,… Tình trạng này có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em nhưng phổ biến hơn ở trẻ dưới 7 tuổi. Ngoài các nguyên nhân trên, tình trạng da nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt khắp người còn có thể là dấu hiệu của các bệnh tiềm ẩn như: Hiện tượng da nổi mẩn đỏ ngứa còn có thể là biểu hiện của các bệnh lý tiềm ẩn
Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân gây nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt khắp người. Thông tin trong bài viết chỉ đề cập đến các khả năng phổ biến. Nếu nghi ngờ mắc các bệnh lý ít gặp hơn, bạn nên chủ động thăm khám trong thời gian sớm nhất. Nổi mẩn đỏ ngứa khắp người như muỗi đốt là tình trạng khá phổ biến. Đa phần các trường hợp gặp phải tình trạng này đều có mức độ nhẹ và thuyên giảm nhanh sau khi chăm sóc, sử dụng thuốc. Vì vậy, bạn không nên quá lo lắng khi nhận thấy da xuất hiện mẩn đỏ kèm theo ngứa ngáy và châm chích. Tuy nhiên ở một số trường hợp, nổi mẩn đỏ khắp người có thể là dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Do đó, cần chủ động đến bệnh viện nếu triệu chứng này đi kèm với khó thở, sưng cổ họng, sưng mí mắt, choáng váng, đau đầu, hạ huyết áp,… Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng có thể chuyển biến nặng và dẫn đến tai biến dị ứng – sốc phản vệ. Dù không phổ biến nhưng cũng đã có một số trường hợp nổi mẩn đỏ do các bệnh lý tiềm ẩn. Khác với những nguyên nhân thông thường, da nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt do vấn đề bên trong cơ thể thường có đặc tính dai dẳng và mãn tính. Trong trường hợp triệu chứng kéo dài trong nhiều tuần, bạn nên chủ động thăm khám để kịp thời phát hiện và xử lý sớm các vấn đề sức khỏe. Nổi mẩn đỏ khắp người như muỗi đốt gây ra cảm giác ngứa ngáy, khó chịu. Hơn nữa, tình trạng này còn ảnh hưởng đến yếu tố thẩm mỹ. Để xử lý nhanh hiện tượng da nổi mẩn đỏ như vết muỗi đốt, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau: Ngay khi da nổi mẩn đỏ ngứa, bạn có thể áp dụng nhanh các mẹo xử lý tạm thời sau:
Với những trường hợp ngứa nhiều và mẩn đỏ lan rộng, dày đặc, bạn có thể sử dụng thuốc không kê toa để cải thiện. Một số loại thuốc được sử dụng:
Hầu hết các trường hợp nổi mẩn đỏ ngứa khắp người như muỗi đốt đều thuyên giảm nhanh sau vài ngày. Tuy nhiên ở một số ít trường hợp, triệu chứng có thể tiến triển dai dẳng trong nhiều tuần gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, ngoại hình,… Trong trường hợp triệu chứng kéo dài, bạn nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán bệnh lý và can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp. Cần hạn chế tình trạng chủ quan hoặc tự ý sử dụng thuốc nam, thuốc đông y để điều trị. Theo Y học cổ truyền (YHCT), nổi mẩn đỏ ngứa khắp người là do cơ thể cảm phải phong hàn, phong nhiệt, tà độc nhưng không được đẩy ra ngoài vì can, thận, tỳ suy yếu. Phong, tà, thử, thấp uất kết dưới da, kích hoạt phản ứng dị ứng mà sinh bệnh. Để điều trị nổi mẩn đỏ ngứa, YHCT sử dụng phép trị khu phong, trừ tà, thanh nhiệt, giải độc và bồi bổ cơ thể, chống dị ứng, ngăn tái phát.
Nổi mẩn đỏ ngứa như muỗi đốt có thể tái phát nhiều lần nếu không loại trừ các yếu tố kích thích. Dù ít khi đe dọa đến tính mạng nhưng tình trạng này gây ngứa ngáy nhiều và khó chịu. Vì vậy sau khi điều trị, bạn nên phòng ngừa tình trạng tái phát bằng các mẹo đơn giản sau:
Trên đây là thông tin về nguyên nhân và cách xử lý tình trạng nổi mẩn đỏ ngứa khắp người như muỗi đốt. Tuy nhiên, bài viết trên chỉ có tính chất tham khảo. Bạn đọc vui lòng liên hệ với nhân viên y tế trong trường hợp mẩn đỏ gây ngứa nhiều, tiến triển dai dẳng hoặc đi kèm với các biểu hiện bất thường. Nguồn: tapchiyhoccotruyen.com Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị |
