VietJack
Bằng cách đăng ký, bạn đồng ý với Điều khoản sử dụng và Chính sách Bảo mật của chúng tôi.
I. QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI HIỆN ĐẠI
1. Bằng chứng về nguồn gốc động vật của loài người
a) Các đặc điểm giống nhau giữa người và vượn người
- Về hình thái giải phẫu:
+ Hình dạng, kích thước cao, không đuôi, đứng trên 2 chân.
+ Có 12 -13 đôi xương sườn, 5 - 6 đốt xương cùng, có 32 cái răng.
+ Não bộ to, nhiều nếp gấp, nhiều khúc cuộn.
+ Có 4 nhóm máu.
+ Kích thước và hình dạng tinh trùng giống nhau. Chu kì kinh nguyệt và thời gian mang thai, quá trình phát triển phôi thai giống nhau.
- Về sinh học phân tử: Người và vượn hiện đại có nhiều đặc điểm chung ở mức độ phân tử như ADN, prôtêin.
- Kết luận: Các bằng chứng về giải phẫu và ADN cho thấy loài người và tinh tinh có quan hệ họ hàng gấn gũi nhất.
b) Các đặc điểm khác nhau giữa người và vượn người
- Cột sống hình chữ S.
- Xương chậu rộng, tay ngắn hơn chân.
- Não người có nhiều nếp nhăn, khúc cuộn, thùy trán phát triển, sọ lớn hơn mặt.
- Có lồi cằm.
- Tín hiệu trao đổi ở người: có tiếng nói, biết tư duy trừu tượng do vỏ não có vùng cử động nói và hiểu tiếng nói.
- Xuất hiện cuộc sống xã hội 1 vợ 1 chồng làm tăng khả năng chăm sóc và dạy dỗ con cái.
2. Các dạng vượn người hóa thạch và quá trình hình thành loài người
- Loài xuất hiện sớm nhất trong chi Homo là H.habilis (người khéo léo), sau đó tiến hóa thành nhiều loài khác trong đó có H.erectus (người đứng thẳng), từ H.erectus hình thành nên loài người hiện nay H.sapiens (người thông minh).
- Trong chi Homo đã phát hiện hóa thạch 8 loài khác nhau, chỉ có duy nhất loài người hiện nay còn tồn tại.
- Loài người hiện đại sinh ra ở châu Phi rồi phát tán sang các châu lục khác.
II. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TIẾN HÓA VĂN HÓA
- So sánh bộ não của Homo sapiens và người ngày nay không có sai khác về kích thước.
- Khi tiến hóa sinh học đem lại cho con người một số đặc điểm thích nghi như: bộ não lớn với các vùng ngôn ngữ và tiếng nói phát triển; bàn tay linh hoạt từ chỗ chỉ biết sử dụng những công cụ bằng đá thô sơ để tự vệ và bắt thú rừng đến biết sử dụng lửa để nấu chín thức ăn, biết chế tạo quần áo, lều trại trú ẩn đến hình thành làng mạc, đô thị: đó là tiến hóa văn hóa. Vậy tiến hóa văn hóa là sản phẩm của tiến hóa sinh học.
- Nhờ có tiến hóa văn hóa mà con người đã nhanh chóng trở thành loài thống trị trong tự nhiên, có ảnh hưởng rất lớn đến sự tiến hóa của loài khác và có khả năng điều chỉnh chiều hướng tiến hoá của chính mình cũng như của sinh giới.
Page 2
SureLRN
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Sinh học lớp 12 – Ban Cơ bản - Bài 20 đến 23", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
CHƯƠNG II: NGUỒN GỐC LOÀI NGƯỜI Từ tiết 21 đến tiết 23 Tiết 21: Bài 20: BẰNG CHỨNG & NGUỒN GỐC ĐỘNG VẬT CỦA LOÀI NGƯỜI A. Mục tiêu: Kiến thức: - giải thích và chứng minh được các đặc điểm giống nhau giữa người và thú. Từ đó kết luận người thuộc lớp thú , giới động vật. - Lập bảng về sự giống và khác nhau giữa người vàvượn người - Giải thích được người và vượn người ngày nay tuy có quan hệ gần gũi nhưng tiến hoá theo 2 hướng khác nhau. Kỹ năng: quan sát, phân tích, so sánh, tổng hợp Thái độ: xây dựng quan niệm khoa học về nguồn gốc loài người B. Trọng tâm: phần I & II C. Chuẩn bị: Chuẩn bị của giáo viên: Tài liệu tham khảo: Đồ dùng dạy học: tranh vẽ hình 20 SGK Chuẩn bị của học sinh: bài cũ và SGK D. Phương pháp và hình thức tổ chức Lập bảng so sánh, đặt vấn đề E. Hoạt động dạy và học: Ổn định Kiểm tra: kiểm tra 15' Nội dung bài học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Qua phần tiến hoá đã học người đứng ở vị trí nào trong tiến hoá? Cung cấp: người thuộc giới động vật, ngành dây sống, lớp thú, bộ linh trưởng Về giải phẫu người có những đặc điểm nào của thú? Về phôi thai có những đặc điểm nào giống thú? Gv giới thiệu bộ linh trưởng trong đó có họ vượn người và họ người. Vượn người có 4 chi: khỉ đột, tinh tinh giống người về hình dạng và lích thước có những điểm giống nhau nào? Đặc tính sinh sản người và vượn người có những điểm giống nhau ntn? Nêu một số tập tính ở vượn giống người? Cho học sinh lập bảng so sánh dựa theo hình 20 và nội dung SGK a. Bộ xương hình dạng b. Não c. xương hàm d. NST Từ những so sánh trên có thể rút ra kết luận gì? Sự giống nhau giữa người và thú Bằng chứng về giải phẫu học Có lông mao, tuyến sữa, răng phân hoá thành răng cửa, nanh, hàm Có các cơ quan di tích và lại tổgiống thú: ruột thừa, vành tai nhọn, có đuôi, có nhiều đôi vú, có lông rậm bao khắp đầu và mặt. Bằng chứng về phôi thai học Đẻ con, có nhau thai, nuôi con bằng sữa. Giai đoạn phôi còn có nhiểu điểm giống phôi thú, có lông mao, có đuôi, cóvài ba đôi vú Sự giống và khác nhau giữa người và vượn người này nay Sự giống nhau giữa người và vượn người - Có hình dạng, kích thước gần giống người, không đuôi, đứng bằng 2 chân, bộ xương có 12 - 13 đốt, 5 - 6 đốt xương sườn, răng có 32 chiếc - Có 4 nhóm máu, Hb rất giống người, có hệ gen giống hệ gen người đến 98%. - Đặc tính sinh sản: kích thước, hình dạng tinh trùng, cấu tạo nhau, chu kỳ kinh nguyệt, thời gian mang thai, cho con bú 1 năm. - Tập tính: biết biểu hiện tình cảm, dùng cành cây lấy thức ăn. Sự khác nhau giữa người và vượn người Vượn người Người - cột sống hình cung - cột sống hình S - lồng ngực hẹp ngang - lồng ngực rộng ngang - xương chậu hẹp - xương chậu rộng - tay dài hơn chân, ngón - tay ngắn hơn chân, cái kém phát triển, chân có ngón cái phát triển linh gót chân kéo dài, ngón hoạt, chân không có cái đối lên ngón khác gót kéo dài, ngón chân ngắn, ngón cái không đối diện với các ngón # - bé( ít nếp nhăn) klượng - lớn, klượng lớn nhỏ, thuỳ trán chưa phát - thuỳ trán phát triển triển. Mặt dài và lớn hơn - phần sọ > mặt hộp sọ - ít nếp nhăn - nhiều nếp nhăn - không - có cùng cử động nói và hiểu tiếng nói. - xương hàm to, gốc quai - hàm, răng kém phát hàm lớn, răng thô khoẻ, triển, gốc quai hàm bé, răng nanh phát triển xương hàm dưới có lồi cằm. - 2n = 48 - 2n = 46 Kết luận: người và vượn ngườ có họ hàng thân thuộc và là 2 nhánh phát sinh từ gốc chung nhưng tiến hoá theo 2 hướng khác nhau. 4. Củng cố: sử dụng phần tóm tắt đóng khung để củng cố & ôn tập Dùng các câu hỏi cuối bài 5. Hướng dẫn: học theo câu hỏi trong SGK Rút kinh nghiệm soạn giảng _______________________________________________________________________________________ Tiết 22: CÁC GIAI ĐOẠN CHÍNH CỦA QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI A. Mục tiêu: Kiến thức: - Liệt kê 4 giai đoạn phát sinh và tiến hoá của loài người - Liệt kê các nhân tố sinh hoá và nhân tố xãhội tác động đến quá trình phát sinh và phát triển của loài người. Giải thích vì sao nhân tố xã hội đóng vai trò quyết định Thái độ: nâng cao nhận thức đúng đắn và khoa học về nguồn gốc phát sinh và tiến hoá của loài người Kỹ năng: quan sát, so sánh, phân tích, suy luận B. Trọng tâm: từng phần trong bài C. Chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của giáo viên: a. Tài liệu tham khảo: b. Đồ dùng dạy học: tranh phóng to hình 21.1 SGK 2. Chuẩn bị của học sinh: bài cũ và SGK D. Phương pháp và hình thức tổ chức Dùng sơ đồ và bảng vẽ để trình bày các dạng vượn, lập bảng so sánh, các đặc điểm sai khác. E. Hoạt động dạy và học Ổn định Kiểm tra: câu hỏi 1, 2, 3/SGK Nội dung bài học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Vượn người hiện nay có thể biến thành người được không? Dùng sơ đồ cây tiến hoá để giới thiệu qua tranh vẽ Vượn người Ng khôn ngoan Khỉ Vượn _____ Gorila tinh tinh Ng hiện đại Người cổ Người tối cổ Australopitec Dryopitec ------------------- Proliopitec Parapitec Khỉ hoá thạch Sau khi giới thiệu sơ đồ cho học sinh đọc sách giáo khoa và lập bảng so sánh cho học sinh điền vào với các tiêu chí sau: Năm phát hiện, nơi phát hiện, cách đây Cao, cân nặng, V hộp sọ Dáng đi, phương thức sống, công cụ Sau khi học sinh đã lập bảng, giáo viên hướng dẫn: Hướng tiến hoá về: V hộp sọ, mặt ( lồi cằm) Phương thức sống Cách chế tạo và sử dụng công cụ Nhân tố SH đóng vai trò quyết định trong giai đoạn nào của quá trình hình thành người? Những nhân tố nào là nhân tố sinh hoá? Nhân tố XH đóng vai trò trong giai đoạn nào của quá trình phát sinh loài người? Dạng vượn người hoá thạch - Driopitec: sống cách đây 18 triệu năm. Từ Driopitec tiến hoá thành người qua trung gian là dạng người vượn đã tuyệt diệt Oxtralopitec Dạng người vượn hoá thạch ( người tối cổ) - Phát hiện 1924 ở Nam Phi có tên Australopitec - Cách đây 2 - 8 triệu năm - Chuyển từ sống trên cây ® đất đi bằng 2 chân hơi khom. - Cao 120 - 140 cm, nặng 20 - 40 kg. V: 450 - 750cm3 - Công cụ: cành cây, hòn đá, mảnh xương để tự vệ và tấn công. Người cổ Homo: cách đây 35000 - 2 triệu năm - Người khéo léo ( Homo habilis) . phát hiện năm 1964 ở Onđuvai . Cách đây 1,6 - 2 triệu năm . Cao: 1 - 1,5m, nặng: 20 - 30kg. V: 600 - 800cm3 . Sống thành đàn, đi thẳng đứng, tay biết chế tác . Công cụ bằng đá - Người đứng thẳng ( Homo. Erectus) a. Người cổ Java ( Pitecantrop) . Phát hiện năm 1891 tại Java Indonesia . Cách đây 80 vạn - 1 triệu năm . Cao 1,7. V: 900 - 950cm3 . Đi thẳng đứng, biết chế tạo và sử dụng công cụ bằng đá. b. Người cổ Bắc Kinh ( Xinantrop) . Phát hiện năm 1927 ở bắc Kinh( Trung Quốc) . Cách đây 50 - 70 vạn năm . V = 1000cm3 . Đi thẳng đứng, biết chế tác công cụ bằng xương, đá, biết dùng lửa c. Người Heidenbec Phát hiện 1907 tại Đức, cách đây 500000 năm Người cận đại Neanđectan Phát hiện năm 1856 tại Đức . Cao 1,56 - 1,66cm, V= 1400cm3. Xương hàm gần giống người hiện đại, có lồi cằm . Sống thành đàn 50 - 100 trong hang . Dùng lửa thành thạo, sống bằng săn bắt và hái lượm . Công cụ phong phú được chế tác từ đá thành dao sắt, rìu nhọn. Có đời sống văn hoá. Người hiện đại ( Homo sapiens) Phát hiện 1868 ở Cromanson Pháp . Sống cách đây35000 - 50000 năm . Cao 1,8m, nặng 70kg. V= 1700cm3 . Hàm dưới có lồi cằm, răng to khoẻ . Biết chế tạo và sử dụng công cụ tinh xảo bằng đá, xương sừng như rìu co lỗ tra cán, lao nhọn có nganh, kim khâu, móc câu bằng xương . Sống thành bộ lạc, có nền văn hoá, có mầm móng mỹ thuật và tôn giáo. Các nhân tố chi phối quá trình phát sinh loài người. Các nhân tố sinh hoá: đóng vai tro chủ đạo. - Đi thẳng đứng bằng 2 chân, sống trên mặt đất, bộ não phát triển, biết chế tạo công cụ - là kết quả của quá trình tích luỹ các đột biến di truyền kết hợp với chọn lọc tự nhiên. Các nhân tố xã hội Từ cuộc sống bầy đàn ® cuộc sống xã hội. Giai đoạn con người sh ® giai đoạn con người xã hội, sống thành xã hội, có ngôn ngữ giao tiếp, có đời sống văn hoá, các nhân tố xã hội như cải tiến, sáng tạo công cụ lao động phát triển L2 sx, ctạo quan hệ sản xuất là nhân tố quyết định sự phát triển của con người và XHLN 4. Củng cố: sửdụng phần tóm tắt đóng khung & các câu hỏi cuối bài để củng cố 5. Hướng dẫn: học theo câu hỏi cuối bài 1, 2, 3/84 SGK F. Rút kinh nghiệm soạn giảng _______________________________________________________________________________________ Tiết 23: ĐẠO ĐỨC SINH HỌC A. Mục tiêu: Kiến thức: - Giải thích tính thực tiễn và tính xã hội của sinh học & CNSH - Trình bày được nội dung của đạo đức sinh học và những vấn đề chủ yếu của CNSH có liên quan đến đạo đức. Kỹ năng: phân tích, suy luận, tổng hợp Thái độ: nâng cao nhận thức & trách nhiệm đối với vấn đề đạo đức sinh học B. Trọng tâm: phần I & II C. Chuẩn bị: 1. Tài liệu tham khảo: a. Đồ dùng dạy học: một số tranh ảnh về nghiên cứu Dolly và thực vật chuyển gen b. Chuẩn bị của học sinh: bài cũ & SGK D. Phương pháp Đặt vấn đề, thảo luận nhóm E. Hoạt động dạy và học Ổn định Kiểm tra Nội dung bài học Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Khi nhân bản cừu Dolly, vì sao người ta nhân bản người, có dám ăn cà chua chuyển gen vừa ngon vừa chống cảm Hãy cho vd CM tính vô đạo đức của nhửng người lợi dụng sinh học Công nghệ sinh học là gì? Giáo viên giới thiệu sơ về công nghệ chuyển gen và ứng dụng công nghệ nhân bản vô tính ở động vật. Công nghệ gen có những mặt tích cực nào? Khi sử dụng sản phẩm của công nghệ gen có ảnh hưởng đến sứ khoẻ không? Vì sao? Thế nào là nhân bản vô tính động vật? Nhân bản người có những triển vọng gì? Nếu nhân bản người dùng vào việc xấu thì nhân bản có những tai hại gì? Mối quan hệ giữa sinh học và đạo đức học Tính XH của SH Sinh học có liên quan đến sự tồn tại và phát tri6n3 của xã hội như lối sống, tâm lý, đạo đức, giáo dục, luật pháp. Việc nghiên cứu sinh học đặc biệt là CNSH phục vụ cho thực tiễn sản xuất và đời sống Tính đạo đức của sinh học CNSH đem lại nhiều lợi ích cho xã hội:đó là đạo đức nhưng có thể gây hại: đó là vô đạo đức. Công nghệ sinh học và đạo đức học 1. Công nghệ sinh học liên quan đến đạo đức - Công nghệ sinh học là ngành công nghệ sản xuất ở quy mô công nghiệp các sản phẩm, các vật liệu. Quy trình, mô hình phục vụ cho các ngành sản xuất và đời sống trên cơ sở khoa học về sự sống. - Công nghệ sinh học liên quan đến đạo đức, pháp luật như: . Sinh vật chuyển gen do con người tạo ra có làm mất cân bằng sinh thái không? . Thành phần chuyển gen có hại cho sức khoẻ không? . Nhân bản vô tính có vi phạm đạo đức không? . Liệu pháp gen vả giải mô hệ gen? 2. Công nghệ gen và thực phẩm chuyển gen Tích cực Những thành tựu của công nghệ gen: - Sản xuất dược phẩm, thực phẩm, nguyên liệu các ngành công nghiệp - Tạo chủng vsv mới trong công nghệ lên men - Làm sạch môi trường, tạo giống cây trồng và vật nuôi. Hạn chế - Có hại đến sức khoẻ không? - Có gây mất cân bằng sinh thái không? Nhân bản vô tính và đạo đức sinh học SGK - Mặt tích cực của nhân bản vô tính động vật: - Tăng năng suất và chất lượng sản phẩm công nghiệp - Sản xuất dược phẩm có dược tính quý - Tạo các mô, cơ quan để cấy ghép mô, cơ quan Nhân bản vô tính người và đạo đức Triển vọng nhân bản vô tính người đối với y học - Lưu trữ tế bào gốc® tạo mô, cơ quan dùng cho liệu pháp thay thế tế bào, cấy ghép mô, cơ quan, sản xuất dược phẩm Mặt nguy hại - Tạo quái thai - Làm thoái hoá vốn gen của loài người - Vì lợi ích kinh tế, hoặc ý đồ chống nhân loại sẽ lợi dụng nhân bản để làm điều ác Củng cố: sử dụng các câu hỏi cuối bài và phần tóm tắt đóng khung để củng cố Hướng dẫn: học theo câu hỏi 1, 2, 3/90 cuối bài Rút kinh nghiệm soạn giảng