Show
Vua Hùng Vương thứ sáu có hai mươi người con trai, mà vua chỉ muốn tìm một người nối được chí của mình lên làm vua. Sau đó, vua hạ lệnh trong lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý mình vua sẽ truyền ngôi cho. Các Lang ai ai cũng đều tất bật sai người tìm những của ngon vật lạ nhất để dâng vua, nhưng chỉ có Lang Liêu là buồn nhất. Lang Liêu là con thứ mười tám của vua, vì chỉ quen với việc trồng trọt nên trong nhà chàng chẳng có gì quý báu ngoài lúa gạo và ngô khoai nên không biết dâng gì trong ngày lễ Tiên Vương.  Một hôm nọ có vị thần đến báo mộng cho chàng rằng : "Hãy đem những hạt gạo quý giá mà chàng có dâng lên vua". Lang Liêu Nghe lời thần, loại gạo nếp ngon nhất được chàng chọn ra để làm ra hai thứ bánh có hình vuông và hình tròn. Trong ngày lễ, Vua cha rất hài lòng với mâm bánh của Lang Liêu và đặt tên bánh hình vuông là bánh chưng - tượng trưng cho đất còn bánh hình tròn là bánh dày - tượng trưng cho trời. Chính hai loại bánh này của Lang Liêu đã được Vua dùng để lễ Trời, Đất và Tiên Vương. Sau đó, Lang Liêu được lên làm vua và cũng kể từ đó, nhân dân ta có truyền thống làm bánh chưng, bánh dày trong ngày Tết. Vẫn giữ được những đặc trưng của thể loại văn học dân gian, nhưng truyền thuyết Bánh chưng - Bánh giày là một tác phẩm có nhiều tầng ý nghĩa hơn hẳn những tác phẩm khác khi gắn liền với những sự kiện lịch sử có thật của dân tộc, cũng như tinh thần cao cả của người Việt Nam buổi đầu dựng nước. Ý nghĩa truyện Bánh Chưng - Bánh GiàyCa ngợi thành tựu của nông nghiệp những buổi đầu dựng nước và giữ nướcLà một đất nước nông nghiệp với nền văn minh lúa nước lâu đời đã ăn sâu vào trong nếp sống tinh thần của người dân Việt Nam từ thời xa xưa. Người dân ta đã bắt đầu xây dựng đất nước từ một nền nông nghiệp nghèo nàn và kém phát triển. Nhưng lại có sự tiến bộ vượt bậc, ông cha ta xưa nay rất coi trọng hạt gạo bởi đây là lương thực chính của người dân Việt Nam, luôn coi đó là hạt ngọc, tinh hoa của đất trời, ngay trong ca dao cũng có những câu thơ: Trời mưa cho lúa thêm bông Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền Những tác phẩm thuộc văn học dân gian Việt Nam xưa ít nhiều đều ca ngợi hạt gạo, thứ được coi là quà của đất trời đã nuôi dưỡng bao thế hệ. “Bánh chưng bánh giầy” cũng vậy, ca ngợi những thành tựu của nông nghiệp như chăn nuôi, săn bắn và trồng lúa. Dành sự kính trọng của mình cho hạt gạo, nguyên liệu chính làm nên những chiếc bánh chưng, bánh dày, hội tụ tinh hoa của đất trời. Bánh chưng, bánh giầy không chỉ là những món ăn đặc trưng cho ngày Tết Cổ truyền mà trong đó còn chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, thể hiện thế giới quan, nhân sinh quan của cả một nền văn minh lúa nước thời cổ đại.Nguồn truyện tại truyencotich.fun Thể hiện sự trân trọng của người Việt đối với những giá trị truyền thống tốt đẹpBánh chưng bánh giầy (bánh dày) là một trong những sản vật của nông nghiệp, tuy rất giản dị và không có gì quý hiếm khi đặt cạnh những lễ vật khác nhưng lại vô cùng quý giá và khó tìm. Chính vì vậy đã nhận được chú ý của vua Hùng vì cái tâm của người làm ra bánh, với những ý nghĩa sâu xa không phải người con nào cũng nghĩ được. Những chiếc bánh chưng tượng trưng cho đất, được gói trong lá dong thể hiện cho sự đoàn kết một lòng của muôn loài. Bánh giầy (bánh dày) tượng trưng cho bầu trời. Lang Liêu đã thể hiện được tấm lòng hiếu thảo của mình đối với tổ tiên qua hai loại bánh này. Cùng với đó là sự biết ơn của nhân dân lao động đối với sự đối đãi của thiên nhiên trù phú đã mang đến đất, không khí, nguồn nước tuyệt vời để nuôi dưỡng những hạt gạo. Bánh chưng, bánh giầy thường xuất hiện vào ngày Tết Nguyên Đán (Tết Âm Lịch) không chỉ là cách mà người nông dân Việt Nam thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đem lại cuộc sống ấm no mà chúng còn thể hiện được đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của ông cha xưa và thể hiện chữ hiếu của người con với cha mẹ. Truyện Bánh Chưng - Bánh Giày đã giải thích rõ nguồn gốc của bánh chưng bánh dày. Tới tận ngày nay, bánh chưng bánh dày luôn là lễ vật không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên mỗi khi tết đến xuân về từ đó khẳng định tấm lòng luôn biết ơn tổ tiên, ông cha ta cũng như tấm lòng hiếu thảo của thế hệ sau. >> Xem thêm: Bánh chưng, bánh giầy- Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm được VnDoc sưu tầm và đăng tải nhằm giới thiệu Nội dung tác phẩm, Hoàn cảnh sáng tác nằm trong chương trình giảng dạy môn Ngữ văn lớp 6. Mời quý thầy cô cùng các bạn tham khảo tài liệu dưới đây Tác phẩm: Bánh chưng, bánh giầy
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết. Để giao lưu và dễ dàng chia sẻ các tài liệu học tập hay lớp 6 để chuẩn bị cho năm học mới, mời các bạn tham gia nhóm facebook Tài liệu học tập lớp 6. Văn bản Bánh chưng bánh giầy I. Đôi nét về văn bản Bánh chưng, bánh giầy1. Thể loại: truyền thuyết: - Truyền thuyết là 1 trong 12 thể loại văn học dân gian của nước ta. Gồm có các đặc điểm nổi bật sau:
- Truyền thuyết Bánh chưng bánh giày thuộc nhóm những truyền thuyết về thời đại Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử nước ta. Tuy nhiên Bánh chưng bánh giày có điểm khác biệt so với các truyền thuyết cùng bối cảnh, đó là sử dụng rất ít các chi tiết hoang đường, kì ảo. 2. Phương thức biểu đạt - PTBĐ chính là tự sự 3. Tóm tắt văn bản Bánh chưng bánh giầy:
Lúc vua Hùng về già muốn truyền ngôi cho các con nên ra điều kiện: không kể con trưởng, con thứ, miễn ai làm vừa ý Tiên Vương sẽ được nối ngôi. Các lang đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ trên rừng dưới biển dâng cho vua cha. Riêng có Lang Liêu, người con thứ mười tám, sau khi mộng thấy thần đã làm một loại bánh hình vuông, một loại bánh hình tròn để dâng vua. Vua vô cùng hài lòng mang bánh lễ Tiên Vương, và được kế ngôi vua. Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành lễ vật không thể thiếu trong dịp Tết lễ. (Mời các bạn tham khảo thêm các bản tóm tắt khác về truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy tại đây) 4. Bố cục văn bản Bánh chưng bánh giầy: - Gồm 3 phần:
5. Giá trị nội dung văn bản Bánh chưng bánh giầy: Truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy vừa giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy vừa phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông và thể hiện sự tôn kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta 6. Giá trị nghệ thuật văn bản Bánh chưng bánh giầy: - Sử dụng các chi tiết tưởng tượng kì ảo (thần báo mộng và chỉ dẫn) - Sử dụng nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian:
II. Phân tích văn bản Bánh chưng bánh giầy1.Mở bài - Giới thiệu về thể loại truyền thuyết (khái niệm truyền thuyết, khái quát đặc trưng thể loại truyền thuyết…) - Giới thiệu về truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy” (tóm tắt truyền thuyết, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…) 2. Thân bài a. Nhà vua ra quyết định truyền ngôi cho con - Hoàn cảnh truyền ngôi: giặc ngoài đã dẹp yên, vua đã già, muốn truyền ngôi - Người nối ngôi vua phải là người nối được chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng - yếu tố thể hiện sự tiến bộ trong tư tưởng của vua Hùng (khác với quy định bao đời trước là chỉ truyền ngôi cho con trưởng) - Cách thức: một câu đố để thử tài – “ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho” → Cách chọn người nối ngôi của vua Hùng khác với các đời vua trong lịch sử b. Các hoàng tử tìm kiếm và sửa soạn lễ vật. Riêng Lang Liêu được thần linh giúp đỡ - Các hoàng tử đua nhau làm lễ thật hậu, thật ngon đem về lễ Tiên vương, họ đi tìm của quý trên rừng xuống biển - Lang Liêu là người thiệt thòi nhất, từ khi lớn lên, chỉ chăm lo việc đồng áng, trồng lúa trồng khoai, trong nhà chỉ có khoai, lúa là nhiều. - Lang Liêu nằm mộng thấy thần, được thần mách bảo, Lang Liêu nghe lời thần làm lễ vật dâng vua cha:
- Ngoài ra, Lang Liêu còn được dạy về giá trị của hạt gạo - sản phẩm nông nghiệp chính của nước ta:
→ Thể hiện tư duy và lối sống của người dân Việt xưa gắn với nền văn minh lúa nước (gạo, nếp... là sản phẩm chính được sản xuất nhiều nhất, nuôi sống nhân dân ta) c. Lang Liêu được vua cha truyền ngôi - Bánh của Lang Liêu được chọn để tế Trời, Đất cùng Tiên vương - Sau khi lễ xong, vua cùng quần thần ăn bánh, ai cũng tấm tắc khen ngon - Lang Liêu là người hiểu ý nhà vua nên được truyền ngôi cho. d. Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy và tục lệ của người Việt - Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:
→ Chiếc bánh chứa đựng tư duy, quan niệm của ông cha ta (trời đất dung hòa, vạn vật sinh sôi nảy nở, mọi người yêu thương, đùm bọc, đoàn kết với nhau) - Tục lệ của dân tộc ta:
→ Đây là những tục lệ, nếp sống có từ ngàn đời xưa đến nay vẫn được lưu truyền, vẫn ăn sâu trong cuộc sống của người dân Việt. 3. Kết bài - Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản:
- Cảm nhận của bản thân về truyền thuyết Như vậy là chúng tôi đã giới thiệu cho các bạn bài Bánh chưng, bánh giầy- Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm. Mời các bạn tham khảo thêm đề thi học kì 1 lớp 6, văn mẫu lớp 6 cho các bạn tham khảo ý tưởng khi viết bài. Ngoài ra các bạn có thể xem thêm chuyên mục Soạn văn 6 mà VnDoc đã chuẩn bị để học tốt hơn môn Ngữ văn lớp 6. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo. Các bài liên quan đến tác phẩm:
|
