Trong các tin đăng bán nhà trên các trang đăng tin bất động sản sẽ có những dòng chữ ghi tình trạng pháp lý rõ ràng. Tuy nhiên rất khó để biết được độ tin cậy của nguồn tin như thế nào trừ khi bạn biết cách kiểm tra tính pháp lý của nhà, đất thổ cư.
Tính pháp lý của nhà, đất thổ cư sẽ được làm rõ khi người mua cần yêu cầu bên bán cho xem bản chính giấy tờ chứng minh quyền sở hữu nhà đất đó, cụ thể như sau:
Thứ nhất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (hay còn gọi là sổ đỏ nếu được cấp trước năm 2005) hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (thường gọi là sổ hồng).
Trường hợp là nhà ở thì phải có những giấy tờ khác kèm theo như: thông báo và biên lại nộp thuế trước bạ, bản vẽ hiện trạng.
Thứ hai, Chứng minh nhân dân của bên bán: Để xem người bán có phải là chủ sở hữu hay không, tránh trường hợp giao dịch với chủ thể không có thẩm quyền. Khi đó, giao dịch sẽ vô hiệu.
Thứ ba, bên mua nên kiểm tra tình trạng pháp lý của nhà đất tại các Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền như: Phòng Tài nguyên và Môi trường quận, huyện hoặc văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất. Việc này giúp bên mua nắm rõ tình trạng: có đang tranh chấp, thế chấp hay không? Có thuộc diện bị thu hồi hoặc quy hoạch dự án nào không?
Thứ tư, về hình thức của giao dịch/hợp đồng nhà đất, Pháp luật quy định về hợp đồng giao dịch nhà ở:
Điều 450 Bộ luật Dân sự quy định về hình thức hợp đồng mua bán nhà như sau: Hợp đồng mua bán nhà phải được lập thành văn bản, có công chứng, chứng thực, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hơn nữa, theo quy định tại Điều 93, Luật Nhà ở năm 2005: "Hợp đồng về nhà ở thì hợp đồng về nhà ở do các bên thỏa thuận và phải được lập thành văn bản.
Theo đó, việc mua bán nhà đất chỉ bằng giấy viết tay không phù hợp về hình thức và thường có nhiều rủi ro (nhất là đối với bên mua).
Trong trường hợp bên bán không có giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu nhà đất nhưng bên mua vẫn đồng ý và tiến hành giao dịch thì được coi là bán chui. Theo quy định của pháp luật, từ năm 2004, khi tiến hành giao dịch bắt buộc phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất. Vì thế, nếu không có giấy tờ này mà xảy ra tranh chấp, giao dịch đó sẽ không được pháp luật công nhận và phát sinh nhiều rủi ro.
Trong những lần đầu đi mua nhà, có thể bạn sẽ không yên tâm về việc tự mình kiểm tra tính pháp lý của nhà, đất thổ cư. Tuy nhiên, nếu nắm được 4 bước kiểm tra tính pháp lí nhà đất mà ANZBDS chia sẻ ở trên, bạn cũng phần nào hình dung ra được các thủ tục cần thiết và việc tiến hành kiểm tra tính pháp lý nhà đất sẽ diễn ra như thế nào. Sau đó, để yên tâm hơn về tính pháp lý của ngôi nhà, bạn có thể nhờ đến bộ phận kiểm tra tính pháp lý nhà đất uy tín và học hỏi kinh nghiệm từ họ cho những lần giao dịch tiếp theo.