1.Khái niệmKhí chất là một thuộc tính tâm lý phức hợp của cá nhân mang tính ổn định và độc đáo. Nó quy định sắc thái diễn biến tâm lý trong hoạt động tâm lý của con người.Trong các đặc điểm tâm lí để phân biệt người này với người khác thì khí chất có tầm quan trọng nhất. Từ xưa người ta đã nhận thấy có những khác biệt cá nhân rõ rệt trong những đặc điểm bên ngoài của hành vi. Ví dụ như có người thì nhanh nhẹn, hoạt bát, cởi mở, dễ thích nghi có người thì lại chậm chạp, khép kín khó thích nghi; có người thì bình thản, ung dung; có người thì lại luôn tất bật, vội vàng.Những đặc điểm của khí chất chỉ thuần túy là các biểu hiện bên ngoài của hành vi và ta không thể đánh giá về mặt đạo đức của con người thông qua các đặc điểm này được. Khí chất chỉ phản ánh sắc thái hoạt động tâm lí của con người về mặt cường độ, tốc độ, nhịp độ của những động tác, cử chỉ... mà thôi.Khí chất không định trước giá trị đạo đức và giá trị xã hội của cá nhân. Người có khí chất khác nhau có thể có chung một giá trị đạo đức. Hoặc những người có khí chất như nhau thì lại có những giá trị đạo đức và xã hội rất giống nhau.Khí chất không định trước những nét tính cách mà chỉ có quan hệ chặc chẽ với tính cách.Khí chất không định trước trình độ của năng lựcNhư vậy không một thuộc tính nào của nhân cách lại do khí chất tiền định. Nhưng sự thể hiện của tất các thuộc tính của nhân cách điều bị phụ thuộc vào khí chất trong những mức độ nhất định.3.Một số đặc điểm về các loại khí chấta.Kiểu linh hoạt (mạnh, cân bằng, linh hoạt)Cấu tạo thần kinh: Ức chế cao, hưng phấn cao. Nhịp độ thần kinh nhanh, nhưng không cân bằng giữa ức chế (buồn) và hưng phấn (vui), lúc quá tải, lúc quá hữu, thay đổi nhanh, thất thường.Biểu hiện bên ngoài: nói to, nói nhiều, nói mạnh, hành động mạnh mẽ, hay cáu gắt, hay biểu lộ cảm xúc ra ngoài, cởi mở, vồ vập, bạo dạn, chủ động, rất nhiệt tình với mọi người. Tuy nhiên do hay nổi nóng nên cũng hay và dễ làm mất lòng người khác.Nhận thức mọi sự việc rất nhanh. Về vấn đề tình cảm thì yêu ghét rõ ràng, thường sống thiên về tình cảm, hay để tình cảm lấn át lí trí. Khả năng thích nghi với môi trường cao .Ưu điểm là nhịêt tình, thẳng thắn bộc trực, quyết đoán, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Thường là những người đi đầu trong hoạt động chung. Đặc biệt có khả năng lôi cuốn người khác. Tuy nhiên lại hay vội vàng hấp tấp, nóng nảy, không có khả năng tự kìm chế, lại bảo thủ, hiếu thắng, không kiên trì. Khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn sẽ thường không tự chủ được bản thân. Nhưng lại là người không để bụng. Phù hợp với những công việc chứa nhiều mâu thuẫn và mới mẻ.b.Kiểu trầm (mạnh, cần bằng, không linh hoạt)Hưng phấn, ức chế ở mức độ bình thường. Phản ứng, nhịp độ thần kinh rất chậm, không linh hoạt.Kiẻu người ít nói, nói chắc. Hành vi chậm chạp, không bộc lộ cảm xúc ra bên ngoài, hơi khô khan. Là người khó gần, khó làm quen, cũng khó biết tâm trạng của họ. Mối quan hệ của họ rất hẹp vì họ không thích quan hệ rộng. Khó thích nghi với môi trường sống.Ưu điểm của họ là chắc chắn, cẩn thận, điềm đạm, làm việc có kế hoạch, biết cân nhắc trước khi hành động, làm chủ được tình huống và vô cùng kiên định. Nên khả năng tiếp thu cái mới lại rất chậm, khá nguyên tắc, cứng nhắc, đôi khi máy móc làm mất thời cơ không cần thiết.Hiệu quả công việc phụ thuộc vào thời gian gắn bó với công việc đó-càng lâu càng hiệu quả. Phù hợp với công việc đơn điệu,có thể đòi hỏi bảo mật kín đáo: bảo vệ ,tổ chức ,thanh tra điều trac.Kiểu nóng (mạnh, không cân bằng)Phản ứng, nhịp độ thần kinh mạnh, mềm dẻo. Tính cân bằng giữa ức chế và hưng phấn cao. Đặc biệt nói nhiều, nhanh.Hoạt động cũng nhanh nhẹn, hoạt bát. Quan hệ thì vui vẻ dễ gần, có tài ngoại giao nên quan hệ rất rộng nhưng không sâu sắc.Tư duy, nhận thức nhanh, lắm sáng kiến, nhiều mưu mẹo, hay vội vàng hấp tấp. Có khả năng thích nghi với mọi môi trường hoàn cảnh, tư tưởng rất dễ thay đổi. Đây là laọi người rất linh hoạt trong cuộc sống .Về tình cảm thì là người dễ phát sinh tình cảm nhưng đa phần không bền lâu, dễ thay đổi. Lạc quan yêu đời, nhanh nhẹn, có tài ngoại giao nhiều sáng kiến, có khả năng tổ chức. Nhưng nhược điểm lại là vội vàng hấp tấp, lập trường không vững vàng, rất hay chủ quan. Làm việc nhanh nhưng chất lượng không cao. Phù hợp với công việc phải thay đổi ấn tượng thường xuyên, hiệu quả công việc lại phù thuộc vào hứng thú đối với công việc đó. Càng phải làm nhiều việc một lúc càng tốt. Phù hợp với công việc ngoại giao hay Maketing.d.Kiểu ưu tư (thần kinh suy yếu)Hưng phấn lẫn ức chế đều thấp, nhưng ức chế vẫn trội hơn. Có hệ thần kinh nhạy cảm, nhịp độ phản ứng thần kinh chậm, ít nói, tiếng nói thì nhẹ nhàng, yếu ớt. Hành động thiếu tính bạo dạn, rất rụt rè, nhút nhát. Nhận thức chậm, chắc, có năng khiếu riêng. Không thích đám đông, không thích ồn ào. Thiên về sống nội tâm, không thích quan hệ rộng. Rất chu đáo, ít làm mất lòng người khác.Về vấn đề tính cảm: kín đáo, sâu sắc, chung thuỷ .Rất khó thích nghi với môi trường hoàn cảnh mới, sợ sự thay đổi. Ưu điểm của loại người này là có tính tự giác cao, kiên trì trong công việc, làm việc rất cẩn thận, chu đáo. Nhưng hay lo nghĩ, dễ bị tổn thương, hay chịu tác động của môi trường, không chịu được sức ép công việc. Công việc thích hợp là nghiên cứu.
Khí chất là đặc điểm của cá nhân về mặt cường độ, nhịp độ hoạt động tâm lý, tạo nên tính cách của từng người. Khí chất chính là đặc điểm căn bản của hệ thần kinh con người. Chính khí chất là yếu tố tạo ra diện mạo nhất định của toàn bộ hoạt động của con người ta. Vỏ não của người liên kết và điều chỉnh mọi hoạt động bên ngoài cơ thể và tác động trực tiếp đến các mối liên hệ với môi trường chung quanh chúng ta. Ở mỗi người khác nhau, hoạt động của vỏ não sẽ có những đặc điểm riêng. Khí chất có thể do bẩm sinh nhưng cũng có thể là do rèn luyện. Những người có tính sôi nổi sẽ có một hệ thần kinh mạnh, hoạt động cao và ức chế mạnh. Đồng thời những người này cũng có quá trình hưng phấn mạnh. Những người có khí chất này thường là những người có năng lực, hăng hái và có khả năng hoạt động trong phạm vi lớn. Tuy nhiên, nếu không đạt được mục đích thì sẽ tỏ ra cáu gắt và xấu tính.Đây cũng là người có hệ thần kinh mạnh, tuy nhiên 2 quá trình hưng phấn và ức chế thường cân bằng. Những người có khí chất này thường rất năng động, có tư duy tùy cơ ứng biến, sống lạc quan. Tuy nhiên đây là những người hiếu danh và không thích những thứ đơn điệu. Những người này có hệ thần kinh mạnh, quá trình hưng phấn và ức chế cũng bằng nhau, cũng tương tự như người có khí chất linh hoạt. Tuy nhiên những người này ít năng động hơn, lao động trầm tĩnh, luôn giữ phong thái điềm tĩnh trước mọi việc. Là người chung thủy và không muốn thay đổi những thói quen, và cũng là người thụ động. Đây là những người có hệ thần kinh yếu, không giỏi trong việc thích nghi khi thay đổi môi trường sống, sức chịu đựng kém, lập trường không vững. Những người có khí chất này thường không tin vào thứ gì và cũng không hy vọng vào bất cứ điều gì. Bù lại họ lại là những người chăm chỉ làm việc và rất cẩn thận. Sau khi biết khí chất là gì, điều mà nhiều người còn băn khoăn, đó chính là làm sao để lĩnh hội được khí chất tốt nhất. Việc đầu tiên để rèn luyện khí chất có hiệu quả, chính là làm sao để giúp cho bản thân có nhiều tự tin hơn. Ở bất cứ đâu, nhất là những nơi đông người, hãy đứng thẳng người để trông hấp dẫn hơn. Những chia sẻ trên đây chính là câu trả lời chính xác nhất cho thắc mắc khí chất là gì của bạn. Người có khí chất tốt sẽ luôn dễ dàng gặt hái thành công trong cuộc sống hơn.
Khí chất là gì? Các loại khí chất? Mối quan hệ với tính cách? Thuật ngữ khí chất chắc hẳn không còn quá xa lạ đối với mỗi chúng ta. Khí chất của con người từ xưa cho đến nay vốn vẫn hiện hữu ngay bên trong chính mỗi con người. Và, mỗi người thì đều có một khí chất riêng. Những người xung quanh cũng sẽ thường đánh giá con người qua yếu tố khí chất và tính cách mà họ thể hiện. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu khí chất là gì? Các loại khí chất? Mối quan hệ với tính cách?  Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568 1. Khí chất là gì?Từ thời cổ đại cho đến hiện nay, con người đều đã nhận thấy bản thân mỗi người đều sẽ có những khác biệt đối với từng cá nhân khác trong mối quan hệ cộng đồng và điều này cũng đã được biểu hiện bởi những đặc điểm bên ngoài của các hành vi con người, cụ thể như: bên cạnh một số người nhanh nhẹn, hoạt bát, cởi mở, dễ thích nghi thì ngược lại cũng sẽ có một số người chậm chạp, khép kín, khó thích nghi và rất nhiều các kiểu người khác trong xã hội. Khí chất hay còn gọi là tính khí, ta hiểu đây cũng chính là đặc điểm chung nhất của mỗi con người. Khí chất cũng chính là đặc điểm cơ bản của hệ thần kinh, nó cũng sẽ góp phần có thể tạo ra các diện mạo nhất định của toàn bộ hoạt động ở mỗi chủ thể là những cá thể riêng của xã hội. Khí chất là thuộc tính phức hợp của các chủ thể là những cá nhân, khí chất cũng sẽ biểu hiện cường độ, tốc độ, nhịp độ của các hoạt động tâm lý và nó cũng góp phần thể hiện sắc thái, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của mỗi chủ thể là những cá nhân. Khí chất của mỗi người là bẩm sinh. Khí chất sẽ không thể được sửa đổi, vì khí chất của mỗi người có nguồn gốc di truyền; không thể thay đổi bởi ảnh hưởng của môi trường xung quanh. Mỗi người đều có một bộ não riêng biệt và vỏ não cũng sẽ liên kết và điều chỉnh hoạt động ở bên trong và bên ngoài cơ thể, điều chỉnh đối với các mối liên hệ của cơ thể với môi trường xung quanh. Hoạt động của vỏ não ở những người khác nhau thì chúng cũng sẽ có những đặc điểm riêng. Cũng chính bởi vì có những sự riêng biệt đó mà mỗi người khác nhau thì sẽ lại sở hữu một tính khí riêng biệt. Khí chất cũng chính là một thuộc tính tâm lý có mức độ khá phức hợp của các chủ thể là những cá nhân. Khi chất cũng mang tính ổn định và độc đáo. Khí chất của mỗi người cũng sẽ quy định sắc thái diễn biến tâm lý trong hoạt động tâm lý của mỗi con người. Trong các đặc điểm tâm lí để nhằm mục đích có thể phân biệt người này với người khác thì khí chất có tầm quan trọng nhất và có những ý nghĩa to lớn. 2. Các loại khí chất:Các loại khí chất thường gặp nhất đó là các loại khí chất sau đây: – Thứ nhất: Khí chất nóng nảy (khí chất mạnh): Đối với những người khí chất nóng nảy thì những người này sẽ thường có các đặc điểm như: ức chế cao, hưng phấn cao. Nhịp độ thần kinh của những người này cũng khá nhanh, nhưng người này lại không cân bằng giữa ức chế và hưng phấn, tính nhạy cảm của người này khá thấp, tính phản ứng cao, tính tích cực cao, tính phản ứng trội hơn hẳn kho so với tính tích cực, những người khí chất nóng nảy có tính cứng nhắc và tính hướng ngoại, nhịp độ phản ứng nhanh, tính dễ xúc cảm cao. Biểu hiện bên ngoài của người khí chất nóng nảy đó là những người này thường sẽ nói to, nói nhiều, nói mạnh, hành động mạnh mẽ, những người này cũng rất hay cáu gắt, hay biểu lộ cảm xúc ra ngoài, cởi mở, vồ vập, bạo dạn, chủ động, và cũng sẽ rất nhiệt tình với mọi người, tuy nhiên người khí chất nóng nảy do hay nổi nóng nên cũng rất dễ làm mất lòng người khác. Người khí chất nóng nảy sẽ có thể nhận thức mọi sự việc rất nhanh. Về vấn đề tình cảm thì người này yêu ghét rõ ràng, thường sẽ sống thiên về tình cảm, hay để cho tình cảm lấn át lí trí. Khả năng thích nghi của người khí chất nóng nảy với môi trường cao. – Thứ hai: Khí chất linh hoạt (nhiệt tình): Tính phản ứng và tính tích cực của người có tính chất linh hoạt khá cao, nhịp độ phản ứng nhanh, mềm dẻo, tính cân bằng giữa ức chế và hưng phấn cao, linh hoạt. Mối quan hệ giữa phản ứng và tích cực có sự cân bằng, có tính mềm dẻo, người có tính chất linh hoạt có tính hướng ngoại, tính dễ xúc cảm. Người có khí chất linh hoạt thường thì sẽ nổi bật với các biểu hiện bên ngoài cụ thể như nói nhiều, nhanh. Hoạt động của người có tính chất linh hoạt cũng nhanh nhẹn, hoạt bát. Quan hệ của người có tính chất linh hoạt thì vui vẻ dễ gần, có tài ngoại giao nên người có tính chất linh hoạt quan hệ rất rộng nhưng không sâu sắc. – Thứ ba: Khí chất điềm tĩnh (bình thản): Người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) thường sẽ có cường độ thần kinh hưng phấn và ức chế cân bằng nhưng ở mức độ tương đối (không mạnh như khí chất nóng nảy và năng động) và người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) sẽ không linh hoạt. Người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) là kiểu người ít nói, nói câu nào chắc câu đấy. Hành vi của người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) chậm chạp, không bộc lộ cảm xúc ra bên ngoài, hơi khô khan. Người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) là người khó gần, khó làm quen, cũng khó để chúng ta có thể biết tâm trạng của họ. Mối quan hệ của họ rất hẹp vì họ cũng không thích quan hệ rộng. Vì thế, người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) cũng rất khó thích nghi với môi trường sống. Người có khí chất điềm tĩnh (bình thản) thường sẽ sống khá ngăn nắp, chu đáo, có trách nhiệm, sâu sắc, chính chắn, lịch sự, tế nhị và luôn bình tĩnh. Người có khí chất điềm tĩnh sẽ làm việc một cácg có nguyên tắc, kế hoạch, biết cân nhắc trước khi hành động, làm chủ được những tình huống xảy ra và vô cùng kiên định. Người có khí chất điềm tĩnh một khi đã quyết định rồi thì làm đến cùng do vậy có chút ngoan cố, bảo thủ, nhớ rất lâu. Đây cũng chính là con người điềm đạm, chậm rãi, thong thả, ung dung, chắc chắn, không vội vàng. – Thứ tư: Khí chất ưu tư (khí chất yếu): Người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) sẽ có tính nhạy cảm cao, tính phản ứng thấp, tính tích cực của người này cũng sẽ thấp, tính phản ứng thấp hơn so với tính tích cực, người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) cũng có tính cứng nhắc, tính hướng nội, nhịp độ phản ứng chậm, tính dễ xúc cảm cao. Phản ứng của thần kinh của người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) thường sẽ chậm, sống một cách kín đáo, không chịu được shock, ít nói, tiếng nói thì nhẹ nhàng, yếu ớt. Hành động thiếu tính bạo dạn, rất rụt rè, nhút nhát. Người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) thường sẽ nhận thức chậm, chắc, có năng khiếu riêng. Những người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) sẽ không thích đám đông, không thích ồn ào. Thiên về sống nội tâm, không thích quan hệ rộng và thường thì sẽ rất chu đáo, ít làm mất lòng người khác. Người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) thường sẽ rất dịu dàng, tế nhị, nhạy cảm, cẩn trọng, người này sẽ có những suy nghĩ sâu sắc, trí tưởng tượng phong phú. Tình cảm bền vững (rất chung thủy), người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) cũng sẽ có có tính tự giác, ý thức cao, là người kiên trì. Trong công việc thì những người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) sẽ không hấp tấp, vội vàng, dễ kiềm chế, nhẫn nại, những người này sẽ có thể hoàn thành tốt công việc được giao trong điều kiện quen thuộc. Người có khí chất ưu tư (khí chất yếu) đều sẽ cẩn trọng, hiểu rõ tâm tư, tình cảm nên ít khi làm mất lòng người khác. Bên cạnh đó thì họ cũng có óc tưởng tượng phong phú, hay mơ màng, mơ mộng đối với những thứ xung quanh. 3. Mối quan hệ với tính cách:Ta thấy rằng, khí chất khác với tính cách. Khí chất của con người sẽ không giúp phân biệt tốt xấu hay phân loại thiện ác. Khí chất nổi bật của một người gần như là một thuộc tính mà con người sẽ không thể thay đổi. Tuy nhiên tính cách của một người thì lại có sự khác biệt so với khí chất, tính cách của một người sẽ có thể thay đổi hoặc có thể rèn luyện. Đặc biệt tính cách của con người thường cũng sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn dưới sự tác động của môi trường sống bên ngoài. Khí chất thường sẽ có thể được che đậy bằng tính cách (chẳng hạn một người khí chất yếu) nhưng nếu như người đó được rèn luyện trong môi trường quân đội thì người đó sẽ vẫn có một tính cách cứng rắn, mạnh mẽ. Tuy nhiên rồi cũng có lúc họ sẽ thể hiện mặt yếu đuối của chính mình bởi vì thực chất họ vẫn chỉ là người có khí chất ưu tư. Khí chất của mỗi người sẽ không được định trước đối với những nét tính cách của con người mà khí chất của mỗi người chỉ có liên hệ chặt chẽ với tính cách. Các nét tính cách của con người khi được thể hiện ra bên ngoài dưới hình thức các hành vi xã hội thường mang sắc thái của một khí chất này hay khí chất khác.
|
