Show
Với tác giả, tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông Ngữ văn lớp 12 hay nhất, chi tiết trình bày đầy đủ nội dung chính quan trọng nhất về bài Ai đã đặt tên cho dòng sông gồm bố cục, tóm tắt, nội dung chính, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, dàn ý, phân tích, ....
Bài giảng: Ai đã đặt tên cho dòng sông (phần 1) - Cô Nguyễn Ngọc Anh (Giáo viên VietJack) Quảng cáo - Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937 tại thành phố Huế, quê gốc ở làng Bích Khê, xa Triệu Long, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị - Ông học tại Huế hết bậc Trung học, tốt nghiệp trường Đại học Sư phạm Sài Gòn năm 1960 và trường Đại học Huế năm 1964 - Năm 1966, Hoàng Phủ Ngọc Tường thoát li lên chiến khu, tham gia cuộc kháng chiến chống Mĩ bằng hoạt động văn nghệ - Ông từng là Tổng thư kí Hội văn học nghệ thuật Trị Thừa – Thiên, Chủ tịch Hội Văn học Bình Trị Thiên, Tổng biên tập tạp chí Cửa Việt - Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật - Các tác phẩm chính: Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu, Rất nhiều ánh lửa, Ai đã đặt tên cho dòng sông, Hoa trái quanh tôi, Ngọn núi ảo ảnh… - Phong cách sáng tác: Quảng cáo + Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí… + Lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa. 1. Hoàn cảnh ra đời - Ai đã đặt tên cho dòng sông? Là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế, ngày 4-1-1946, in trong tập sách cùng tên. - Bài bút kí có 3 phần, văn bản thuộc phần thứ nhất 2. Bố cục (2 phần) - Phần 1 (từ đầu đến “quê hương xứ sở”): Thủy trình của sông Hương - Phần 2 (còn lại): Vẻ đẹp lịch sử, văn hóa và thi ca của sông Hương Quảng cáo 3. Giá trị nội dung - Hoàng Phủ Ngọc Tường xứng đáng là “một thi sĩ của thiên nhiên” (Lê Thị Hướng). Với những trang viết mê đắm, tài hoa, súc tích, tác giả đã thực sự làm giàu thêm cho linh hồn bức tranh thiên nhiên xứ sở. - Sông Hương thực sự trở thành “gấm vóc” của giang sơn tổ quốc.Bài kí góp phần bồi dưỡng tình yêu, niềm tự hào đối với dòng sông và cũng là với quê hương, đất nước 4. Giá trị nghệ thuật - Thể loại bút kí - Văn phong hướng nội, súc tích, tinh tế và tài hoa - Sức liên tưởng phong phú, vốn hiểu biết phong phú trên nhiều lĩnh vực - Ngôn ngữ phong phú, giàu hình ảnh, giàu chất thơ, sử dụng các biện pháp tu từ (so sánh, nhân hóa…) - Có sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc và trí tuệ, chủ quan và khách quan I. Mở bài Quảng cáo - Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường (tiểu sử, sáng tác chính, phong cách nghệ thuật…) - Giới thiệu về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? (hoàn cảnh ra đời, vị trí đoạn trích, khái quát nội dung và nghệ thuật) II. Thân bài 1. Vẻ đẹp thiên nhiên của sông Hương a) Vẻ đẹp của sông Hương ở thượng nguồn - Sông Hương như “một bản trường ca của rừng già”: “rầm rộ … màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”, “rừng già đã hun đúc … tự do và trong sáng” → Từ ngữ tạo hình, gợi tả vẻ đẹp của sông Hương ở vùng thượng nguồn vừa hùng vĩ, man dại vừa trữ tình, say đắm lòng người - Nhà văn đã khéo léo so sánh sông Hương với “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, nhân hóa sông Hương thành một thực thể sống động, có hồn - Hình ảnh so sánh độc đáo “Sông Hương như người mẹ phú sa của một vùng văn hóa xứ sở” b) Sông Hương ở ngoại vi thành phố - Sông Hương trước khi chảy vào thành phố thì “nằm giữa cánh đầu châu hóa đầy hoa dại” - Vẻ đẹp mơ màng của sông Hương được miêu tả rất rõ nét, có những đường cong mềm mại, quanh co uốn khúc quanh cố đô Huế - Tác giả dành một tình yêu lớn cho dòng sông. Tình yêu ấy khiến ông mơ màng nhận ra bóng dáng của dòng sông giống như tấm lụa trên có thể người thiếu nữ c) Vẻ đẹp của sông Hương ở trung tâm thành phố - ¬Nét đẹp của dòng sông khi chảy vào thành phố có nét khác biệt so với khu chảy ở ngoại ô - Dòng sông trở nên vui tươi nhưng cũng rất êm dịu, như một điệu slow tình cảm của xứ Huế - Dòng sông như người con gái tinh tế đánh đàn trong đêm khuya 2. Vẻ đẹp lịch sử và thơ ca của sông Hương a) Dòng sông lịch sử - Tên của dòng sông được ghi trong cuốn “Dư địa chí” của Nguyễn Trãi - Sông Hương là một nhân chứng lịch sử của xứ Huế, của đất nước: + Là điểm tựa, bảo vệ biên cương thời Đại Việt + Thế kỉ XVIII, vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân với tên tuổi người anh hùng Nguyễn Huệ + Nó đọng lại đến bầm da, tím máu, “nó sống hết lịch sử bi tráng của thể kỉ XIX” + Nó đi vào thời đại của cuộc cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển + Nó chứng kiến cuộc tổng tiến công và nổi dậy màu xuân năm 1968 b) Vẻ đẹp của sông Hương dưới góc độ văn hóa - Tác giả cho rằng đó là một dòng thi ca về sông hương, đó là một dòng sông không bao giờ lặp lại mình - Tác giả gắn sông Hương với âm nhạc cổ điển Huế 3. Hình tượng cái tôi tác giả - Quan sát dòng sông trên nhiều góc đọ khác nhau, miêu tả dòng sông trên nhiều phương diện. - Là nhà văn có những liên tưởng, so sánh, độc đáo, lối viết tài hoa, uyên bác. - Là cái tôi nghệ sĩ có tình yêu tha thiết, say đắm với thiên nhiên Huế và đất nước III. Kết bài - Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật + Nội dung: với những trang viết mê đắm, tài hoa, bài kí cho chúng ta cảm nhận sâu sắc vẻ đpẹ của dòng sông Hương thơ mộng, trữ tình, cái nôi của nền văn hóa Huế + Nghệ thuật: văn phong hướng nội, súc tích, hình ảnh giàu sức liên tưởng, ngôn ngữ phong phú, giàu chất thơ,… - Cảm nhận về văn bản: Qua tác phẩm ta cảm nhận được niềm tự hào và tình yêu tha thiết của tác giả với vẻ đẹp thiên nhiên xứ Huế nói riêng và đất nước nói chung. Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 12 hay khác:
tac-gia-tac-pham-lop-12.jsp
Kiến Guru gửi tới bạn đọc bài phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết nhất để nắm bài dễ dàng hơn trên lớp và làm tốt các bài kiểm tra. Với một tác phẩm nghệ thuật đậm chất tri thức và nét tài hoa trên xứng đáng được đưa vào chương trình học và được nhiều thế hệ bạn đọc đón nhận tích cực. Cùng Kiến Guru đi phân tích chi tiết nội dung tác phẩm xuất sắc này nhé. I. Mở bài phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông1. Tác giả– Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những cây bút viết kí xuất chúng của văn học Việt Nam giai đoạn hiện đại.
– Với sở trường về kí, tác giả đem đến cho bạn đọc vốn kiến thức uyên bác qua hệ thống ngôn từ và góc nhìn tinh tế. Tham khảo thêm: Tác giả Hoảng Phủ Ngọc Tường 2.Tác phẩm– “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một trong rất nhiều tác phẩm nổi bật cho phong cách kí của tác giả. Tác phẩm ca ngợi những vẻ đẹp riêng dòng sông Hương chảy qua xứ Huế bằng góc nhìn đầy tinh tế với thiên nhiên và con người để thấy hết tầm trí tuệ với những kiến thức uyên thâm về lịch sử, văn hóa phong phú, đa dạng và cả tâm hồn đậm chất thơ. II. Thân bài phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông1. Phân tích chất trí tuệ tinh thông của tác giả:– Viết về dòng sông Hương xứ Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường thể hiện trong chất thơ của ông sự hiểu biết rộng lớn về thế giới xung quanh trong nhiều lĩnh vực: văn hóa, văn học, lịch sử, địa lí và nghệ thuật… Nhà văn đã cung cấp cho người đọc nguồn thông tin phong phú, thú vị để hiểu sâu sắc hơn về sông Hương, về vẻ đẹp thiên nhiên cùng con người xứ Huế. * Vẻ đẹp sông Hương về địa lý:– Hành trình của dòng sông: nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” gây tò mò cho người đọc với câu hỏi về nguồn gốc dòng sông và khi đi dọc theo quá trình đi khám phá dòng sông, tác giả cũng tìm thấy được cội nguồn của sông Hương: Sông Hương chiều tà + Thượng nguồn con sông toát lên vẻ đẹp kỳ vĩ: chảy “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn…”; “phóng khoáng và man dại”. Sông Hương trở nên dịu dàng đến lạ khi chảy qua vùng núi rừng hiểm trở: “uốn mình theo những đường cong thật mềm”. “Dòng sông mềm như tấm lụa”, cứ thế êm đềm trôi đi giữa hai dãy đồi như thành quách, chảy qua các lăng tẩm đồ sộ, qua chùa Thiên Mụ và “những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà”. + Khi chảy đến giữa thành phố Huế, dòng sông bỗng dịu dàng, tĩnh lặng, lững lờ trôi thật chậm, in cả bóng cầu Tràng Tiền trông từ phía xa nhỏ nhắn như “những vành trăng non”. + Tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa để thể hiện nội tâm hóa hình dáng dòng sông: “Đó là nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu”. – Sông Hương và thiên nhiên xứ Huế: Tiếp bước theo dòng chảy của sông Hương, ta sẽ bắt gặp một bức tranh thiên nhiên đẹp đến mê hồn: + Thiên nhiên Huế được nhà văn tái hiện thật sinh động với vẻ đẹp biến chuyển phong phú trong thời gian và cả không gian. Sông Hương phản chiếu vẻ đẹp biến ảo của xứ Huế “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Gắn liền với dòng sông là những địa danh vô cùng quen thuộc: Hòn Chén, Nguyệt Biều, Vọng Cảnh, Thiên Thai dường như sống động hơn: “sông Hương vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn”, “sắc nước trở nên xanh thẳm”…-> Sông Hương tôn tạo vẻ đẹp cho thiên nhiên xứ Huế và dòng sông cũng tạo nên một mảng trời riêng đầy sắc màu, văn hóa vùng đất cổ kính cố đô. – Sông Hương và con người xứ Huế: + Thiên nhiên cùng dòng sông luôn đồng hành, gắn bó, gần gũi với con người. Tính cách con người xứ Huế được thể hiện qua dòng chảy sông Hương: mềm mại, chí tình, “mãi mãi chung tình với quê hương xứ xở”. Thiên nhiên và con người xứ Huế gắn bó cùng nhau + Qua màu sắc không gian đất trời của Huế, màu sương khói ẩn hiện trên sông Hương, người con gái xứ Huế hiện lên qua ánh nhìn tinh tế của nhà văn với trang phục trang nhã, dịu dàng đậm chất người con gái Huế xưa “sắc áo cưới màu điều – lục các cô dâu trẻ vẫn mặc sau tiết sương giáng”. * Vẻ đẹp của sông Hương hiện lên từ góc nhìn lịch sử:– Với góc nhìn lịch sử, dòng sông Hương lại không còn là một cô gái “Di – gan man dại”, cũng không còn là “người đẹp ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa” mà đã trở thành một chứng nhân lịch sử với những biến chuyển lớn của non sông. Sông Hương như “sử thi viết giữa màu xanh cỏ lá xanh biếc” -> Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất hùng tráng và trữ tình. Sông Hương như một bản anh hùng ca bi tráng, còn giữa đời thường thì lại là một bản tình ca “Còn non, còn nước, còn dài – Còn về, còn nhớ…”. – Tác giả đã nhìn thấy những dấu tích lịch sử từ dòng sông; từng nhánh sông nhỏ đến “những cây đa, cây cừa cổ thụ” cũng chất chứa trong đó một phần của lịch sử: -> Chất trữ tình có đôi chút giảm đi để nhường chỗ cho chất phóng sự với những dấu ấn sự kiện lịch sử. * Vẻ đẹp của sông Hương từ góc nhìn văn hóa:Trong góc nhìn tinh tế của nhà văn, sông Hương còn chất chứa một nền văn hóa phi vật chất. – Sông Hương – dòng sông âm nhạc: + Chính những âm thanh đặc biệt của dòng sông (tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga, tiếng mái chèo khua sóng đêm khuya, tiếng nước vỗ vào mạn thuyền…) đã hình thành nên những làn điệu hò da diết và một nền âm nhạc cổ điển đáng nhớ nơi đất Huế. Cũng chính trên dòng sông ấy, những câu hò Huế được cất lên tự nhiên nhất làm mênh mang, xao xuyến lòng người… + Quan sát sông Hương, nhà văn đã nhiều lần liên tưởng đến “Truyện Kiều” của Nguyễn Du. Đại thi hào cũng đã từng có quãng thời gian sống ở đây, những trang Kiều đã được ra đời trên mảnh đất cố đô này. Đó là cơ sở để Hoàng Phủ Ngọc Tường hóa thân vào một người nghệ nhân già để lắng nghe những câu thơ tả về tiếng đàn của Kiều rồi chợt nhận ra được những rung cảm trong âm hưởng của âm nhạc cung đình và phải thốt lên: “Đó chính là Tứ đại cảnh” -> Bóng dáng đại thi hào Nguyễn Du và những trang Kiều nhiều lần được thể hiện trong bài kí thể hiện khả năng liên tưởng vô cùng phong phú, với vốn văn hóa sâu rộng cùng sự gắn kết với những thông điệp truyền thống. – Sông Hương – dòng sông thi ca: + Tác giả đã thổi hồn vào những vần thơ tâm đắc của Tản Đà về Huế: “Dòng sông trắng – Lá cây xanh”. Từ hình ảnh thơ trên kết hợp cùng với tâm hồn thơ của tác giả “màu cỏ lá xanh biếc” là minh chứng rõ rang nhất cho sự tương giao giữa những tâm hồn nghệ sĩ với những rung động nhạy cảm về sắc biếc đặc trưng của thiên nhiên đất Huế. + Bên cạnh đó là một sông Hương hùng tráng bất tử “như kiếm dựng trời xanh” trong thơ Cao Bá Quát hay hình ảnh một sông Hương “nỗi quan hoài vạn cổ” trong thơ Bà Huyện Thanh Quan… 2. Chất thơ của một ngòi bút tài hoa:– Chất thơ được toát ra từ chính những hình ảnh xinh đẹp, ấn tượng nhất giàu chất nghệ thuật: “những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà”, “lập lòe trong đêm sương những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tê xưa cũ…” ; qua cách so sánh liên tưởng gợi cảm: “Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời nhỏ nhắn như những vầng trăng non”. Xem thêm: Soạn bài Ai đã đặt tên cho dòng sông Phân tích bài Vợ chồng A Phủ Soạn bài Vợ chồng A Phủ III. Kết bài phần phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông1. Giá trị nghệ thuậtNguyên liệu sáng tác giàu có, phong phú với khối kiến thức sâu rộng cùng sự kết hợp chất thơ hài hòa. 2. Giá trị nội dung“Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là tác phẩm không chỉ hay nhất viết về sông Hương mà còn là bản bút kí xuất sắc bậc nhất văn học Việt Nam hiện đại. Trên đây là những ý phân tích Ai đã đặt tên cho dòng sông chi tiết nhất sẽ có ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu tác phẩm cũng như ôn luyện cho các kỳ thi. Tác phẩm được Hoàng Phủ Ngọc Tường gửi gắm hết thảy tình yêu và trí tuệ để vẽ lên nét đẹp không thể tuyệt hơn của sông Hương bằng ngôn từ trên trang giấy. Đây là một trong rất nhiều những tác phẩm hay mà Kiến Guru phân tích và bạn có thể tìm đọc thêm trên app học tập Kiến Guru nhé. |
