Ba chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nhi khoa và bệnh truyền nhiễm chia sẻ những thông tin khoa học, toàn diện, thiết thực để phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết giữa mùa Covid-19 và sự đe dọa của các bệnh mùa thu đông.  Từ trái qua: ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM; BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM và MC Thu Nga tại buổi tư vấn trực tuyến Sốt xuất huyết: Phát hiện sớm và điều trị hiệu quả Sốt xuất huyết đã bước vào mùa cao điểm. Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, đến nay cả nước ghi nhận hơn 50.400 trường hợp mắc sốt xuất huyết, 18 trường hợp tử vong. Đáng lưu ý, phần lớn các trường hợp bệnh diễn tiến nặng là do người bệnh chủ quan, tự điều trị tại nhà. Lo sợ Covid-19 khiến nhiều người bỏ qua việc thăm khám, xét nghiệm dẫn đến tình trạng có thể điều trị sai hoặc muộn, kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm. Đây là một trong những sai lầm thường gặp của người dân hiện nay gây ra tình trạng “dịch chồng dịch”. Trước nguy cơ dịch sốt xuất huyết đang có chiều hướng gia tăng, Bộ Y tế yêu cầu phải vừa chống dịch Covid-19 vừa đảm bảo khám chữa bệnh thông thường, ngăn chặn kịp thời dịch sốt xuất huyết và các bệnh nguy hiểm mùa thu đông. Xem thêm: DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH ĐAU ĐẦU NGUY HIỂM Sốt xuất huyết là căn bệnh như thế nào và nó nguy hiểm ra sao? Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM Sốt xuất huyết là căn bệnh rất kinh khủng, còn được gọi là “virus đen”. Hiện nay, căn bệnh này vẫn là một gánh nặng đối với các nước nhiệt đới. Nếu không biết cách phòng ngừa, mỗi người có thể trải qua 4 lần bị bệnh trong đời vì nó có 4 tuýp. Đây là căn bệnh lây truyền qua muỗi nên chỗ nào có muỗi vằn mang mầm bệnh là chúng ta có khả năng bị bệnh. Cụ thể, con muỗi này chích một người mắc bệnh, sau đó chích sang người khác, mang theo virus mang mầm bệnh. Thế nên, sự lây lan của virus sốt xuất huyết có thể từ xóm này sang xóm khác. Một căn bệnh có vector lây truyền thì việc kiểm soát vector là rất khó, đặc biệt khi đó là muỗi. Con muỗi này còn khó hơn vì nó sống ở nước sạch, chỉ cần một cái chén hay vỏ xe đọng nước thôi là muỗi sẽ sinh sôi nảy nở, nhất là trong mùa mưa. Ngoài ra, căn bệnh này còn khủng khiếp ở chỗ là càng về sau thì càng có những thể rất nặng, tấn công cả người lớn chứ không chỉ trẻ nhỏ như trước. Quá trình điều trị rất tốn kém vì phải khám tới khám lui. Triệu chứng sốt của sốt xuất huyết rất kinh khủng vì kéo dài liên tục từ 2-7 ngày, nặng nhất là ngày thứ 3-5, qua ngày thứ 7 mới bớt. Khó nhất hiện nay khi đây là căn bệnh “đến hẹn lại lên”, năm ít năm nhiều. Đầu mùa dịch thì nhiều người thường lơ là. Khi được cảnh báo và thông tin về số ca nhiễm, số ca tử vong thì chúng ta mới phòng ngừa. Do đó, câu chuyện sốt xuất huyết gần như năm nào cũng vậy, cũng phải nhắc tới nhắc lui. Những phụ huynh có con nhỏ hay những người từng mắc bệnh sẽ biết đây là căn bệnh không thể xem nhẹ. Một điều không may mắn là hiện nay tuy chúng ta có vắc xin sốt xuất huyết nhưng vắc xin đó không đạt hiệu quả như mong muốn. Cho nên cuối cùng, vẫn phải phòng chống một cách thụ động: diệt muỗi, phát hiện bệnh sớm, đến bệnh viện đúng lúc để giảm thiểu số ca tử vong. Tôi có đọc báo thấy đưa tin một bé gái 9 tuổi bị suy tuần hoàn, viêm não vì sốt xuất huyết. Mặc dù đã được các bác sĩ chẩn đoán là mắc sốt xuất huyết nhưng gia đình lại không cho bé nhập viện theo dõi mà truyền nước tại nhà khiến trẻ diễn tiến nặng. Vậy đối với sốt xuất huyết, biểu hiện đầu tiên sẽ là như thế nào? Ở thời điểm nào thì xác định đó là tình trạng bệnh lý nặng? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Biến chứng nghiêm trọng của sốt xuất huyết mà các bác sĩ rất sợ chính là suy tuần hoàn và viêm não. Rất không may mắn khi bé gái nói trên bị cả hai biến chứng này, gây khó khăn cho bác sĩ trong việc cứu tính mạng cháu. Đối với sốt xuất huyết, việc theo dõi rất quan trọng vì không phải tất cả bệnh nhân đều cần nhập viện. Đa số người bệnh có thể theo dõi tại nhà. Tuy nhiên nếu ở nhà, có mấy điều cần lưu ý:
Dấu hiệu trẻ bị sốt xuất huyết là gì và cần làm thế nào để phòng tránh bệnh? Nghe nói hiện nay Hà Nội đang có dịch sốt xuất huyết, liệu tình hình có nguy hiểm không? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Sốt xuất huyết cũng giống như các bệnh do virus thông thường, nhưng biểu hiện của bệnh hơi đặc biệt một chút. Đầu tiên, người bệnh có thể đau đầu, đau hốc mắt, đau mình mẩy; tiếp đến là sốt (có chủng sốt cao, có chủng sốt nhẹ); da đỏ kiểu xung huyết; đau bụng; có nốt phát ban, chảy máu cam, đi ngoài phân đen (do giảm tiểu cầu); chán ăn, mệt mỏi (do tăng men gan)… Cách phòng bệnh tốt nhất là đừng để muỗi đốt. Khi bị muỗi đốt, bạn sẽ ủ bệnh trong khoảng 7 ngày, có khi lâu hơn. Trong 7 ngày đó không có triệu chứng. Giai đoạn ủ bệnh ít có nguy cơ lây cho người khác, nhưng khoảng trước khi sốt 1 ngày thì nếu người bệnh bị muỗi đốt, con muỗi đó sẽ có nguy cơ mang mầm bệnh cho người khác. Việc diệt muỗi cần thực hiện trên diện rộng, phải báo phường xã là nhà mình có người bị sốt xuất huyết. Việc làm này không chỉ để phòng cho bản thân, người thân mà còn cho cả người xung quanh. Cần diệt muỗi ở toàn bộ khu vực có nguy cơ thì mới hiệu quả trong phòng tránh bệnh. Thời điểm này, BVĐK Tâm Anh Hà Nội tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân sốt xuất huyết, thậm chí có những tuýp rất nặng. Có những bệnh nhân ngay ngày thứ nhất đã giảm tiểu cầu (bình thường phải hết 3 ngày mới giảm), có người đến ngày thứ 7 men gan còn vọt lên trên 400 (trong khi bình thường, bệnh chỉ nặng trong ngày thứ 3-5, qua ngày thứ 7 là đỡ). Nên hiện nay, dịch ở đây đang bùng phát mạnh, và tỷ lệ bệnh nhân nhập viện điều trị sốt xuất huyết là khá cao. PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội tư vấn cho độc giả về cách phòng bệnh và điều trị sốt xuất huyết Sốt xuất huyết ở người lớn khác với ở trẻ em như thế nào? Đối với khu vực miền Nam, đặc biệt là TP.HCM, muỗi thường tấn công trẻ em hay người lớn? Năm nay dịch bệnh có khác gì so với mọi năm hay không? Có những yếu tố liên quan nào đến Covid-19 không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM Khoảng 5 năm trở lại đây, sốt xuất huyết gặp nhiều ở người lớn, còn nghiêm trọng hơn cả trẻ em. Nghĩa là số ca bệnh nhiều, số ca tử vong cũng có, đặc biệt là gần đây, những trẻ lớn (khoảng 7 tuổi trở lên) thì số ca trở nặng nhiều. Mà sốt xuất huyết khi trở nặng thì liên quan đến yếu tố miễn dịch, sau đó mới là độc lực của con virus. Thứ hai là sốt xuất huyết ở người lớn thì tiểu cầu thấp rất nhiều so với trẻ nhỏ, có lúc còn có 5000, may mắn là không cần can thiệp gì cả. Có những trường hợp sốc, xuất huyết, tổn thương nhiều cơ quan nhưng phác đồ điều trị sốt xuất huyết ở người lớn hiện tại khá là chuẩn. Ở miền Nam mùa này có nhiều bệnh nhân sốt xuất huyết, có ca tử vong mà nguyên nhân rất đau lòng là do sợ dịch. Thậm chí, có những trường hợp tưởng là Covid-19 nên để ở nhà, có người chích ngừa Covid-19 xong bị sốt xuất huyết lại tưởng là sốt do chích ngừa mà không đến viện sớm. Thế nên trong mùa này, phụ huynh cần tìm hiểu về sốt xuất huyết vì bệnh này “đến hẹn lại lên”, năm nào cũng có và năm nào cũng nhắc. Con tôi 12 tháng tuổi, nặng 12kg, sốt lúc 38.5 độ lúc thì 39 độ. Tôi có chườm khăn ấm thì bé có giảm một chút. Đến ngày thứ ba thì con bắt đầu nổi hạt nhỏ li ti. Gần nhà tôi có mấy ca được chẩn đoán là sốt xuất huyết, con tôi thì hay bị sốt phát ban. Vậy làm sao để phân biệt thế nào là sốt phát ban, thế nào là sốt xuất huyết? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Sốt xuất huyết và sốt phát ban đều do siêu vi gây nên. Vì thế, triệu chứng ban đầu của chúng khá giống nhau. Trẻ có thể bị sốt, đau nhức mình, cảm thấy mệt, ăn uống kém, dân gian gọi chung một cụm từ là “phát ban”. Nhưng thật ra, phát ban của sốt xuất huyết và sốt phát ban khác nhau rất xa. Đối với trường hợp sốt phát ban thì bé ra ban sẽ đỡ sốt. Chỉ có một trường hợp duy nhất bé phát ban nhưng vẫn còn sốt, đó chính là sởi. Nhưng sởi thì triệu chứng rất khác biệt, ví dụ như kèm theo đỏ mắt, ho, sổ mũi nhiều; còn sốt phát ban do siêu vi thông thường ban đầu sốt rất cao, ngày bắt đầu ra ban sẽ hết sốt. Riêng đối với sốt xuất huyết, khi bắt đầu nổi phát ban thì một số trẻ vẫn còn sốt. Khi hết sốt thì bắt đầu trở nặng, đó chính là đặc điểm của sốt xuất huyết. Nếu như ở giai đoạn đầu, bé chỉ có những triệu chứng như phát ban thì phụ huynh có thể phân biệt bằng cách dùng hai ngón tay vạch ở vùng da có nốt đỏ nổi lên, nếu nó biến mất thì là sốt phát ban, còn nếu chấm vẫn y nguyên thì là sốt xuất huyết. Nếu chỉ là sốt phát ban thì bố mẹ có thể bớt được lo lắng và trì hoãn đến gặp bác sĩ. Nhưng sốt xuất huyết thì phải nhanh chóng đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán là có nên nhập viện hay điều trị ngoại trú, nếu ở nhà thì cần làm những gì, theo dõi thế nào và khi nào cần tái khám. Khi trẻ bị sốt xuất huyết, việc tuân thủ quy định của bác sĩ là cực kỳ quan trọng. Có những trường hợp buổi sáng khám, thử máu và hẹn buổi chiều khám, thử máu lại. Không được chủ quan là sáng đã đi khám rồi thì chiều không cần khám nữa, rất nguy hiểm. Nếu để trẻ ở nhà, bố mẹ sẽ không biết được thời điểm nào cần đi khám cũng như không biết dấu hiệu nặng sắp xảy đến hay chưa, không có biện pháp đối phó cũng như không thể theo dõi sát sao tình hình của trẻ. Xem thêm: TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN SỚM BỆNH NHÂN VIÊM KHỚP CỘT SỐNG Vậy làm sao để phân biệt sốt thường, sốt virus và sốt xuất huyết chỉ qua một triệu chứng là sốt? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Nguyên nhân gây sốt có thể đến từ nhiều phía như: hô hấp, tiêu hóa, miễn dịch… Do vậy, chỉ một dấu hiệu sốt để phân biệt cả 3 loại bệnh trên hay nhiều loại bệnh thì rất khó, bắt buộc bác sĩ phải khám hoặc xét nghiệm để kiểm tra những tình trạng đi kèm. Để phân biệt, thì cơ bản sốt xuất huyết cũng là sốt siêu vi, có những diễn tiến đặc biệt. Nếu là sốt siêu vi bình thường thì trẻ sẽ sốt, kèm theo các dấu hiệu của đường hô hấp như ho, sổ mũi. Sốt xuất huyết và cúm có diễn tiến ban đầu khá giống nhau như sốt, mệt, nhức người. Về sau, sốt xuất huyết thường kèm thêm xuất huyết đúng như cái tên của nó; còn cúm thì kèm theo những dấu hiệu đường hô hấp. Khi bị tay chân miệng, bé cũng bị sốt, và chỉ nổi ngoài da, rất kín đáo nên nếu không lở miệng thì bố mẹ khó lòng phát hiện ra. Vì vậy, bác sĩ phải khám kỹ, tìm hiểu các triệu chứng khác thì mới xác định được bệnh, chứ chỉ dựa vào sốt thì rất khó phân biệt trẻ bị bệnh lý gì. Làm thế nào để phân biệt sốt xuất huyết và Covid-19? Từng loại sốt nên xử trí thế nào? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM Thật ra, triệu chứng sốt của sốt xuất huyết là sốt 48 tiếng không hạ, và ít kèm theo triệu chứng gì. Còn Covid-19 thì có thêm ho, khó thở. Nhưng để biết chính xác có phải sốt xuất huyết hay không, chỉ có cách khám và thử máu. Trong sốt xuất huyết, biện pháp thử máu cực kỳ quan trọng. Ngoài xác định được bệnh, nó còn giúp tiên lượng bệnh nhân này thuộc nhóm nào. Dù cho bạn nghi ngờ mình bị bệnh gì, thì đã qua 48 tiếng mà sốt không hạ thì nên đi khám ngay. ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Ở khoa Nhi BVĐK Tâm Anh cũng tiếp nhận rất nhiều ca sốt xuất huyết, có thời điểm 90% bệnh nhân nằm ở khoa chúng tôi là sốt xuất huyết. Có những ca phụ huynh nghĩ con mình bị Covid-19 và để ở nhà, cho đến khi tới bệnh viện thì hóa ra bé bị cả hai, vừa Covid-19 vừa sốt xuất huyết. Đặc biệt có một số bé bị sốc rất nặng. Chúng tôi phải chống sốc cho bé từ 4h chiều đến 1h đêm, sau đó bé may mắn xuất viện an toàn. Điều quan trọng nhất trong mùa này là không nên đặt ra vấn đề làm sao phân biệt được bệnh này, bệnh kia mà cần nghĩ tới khả năng “bệnh chồng bệnh”, chẳng hạn như nhiễm trùng máu đi kèm sốt xuất huyết, tay chân miệng đi kèm sốt xuất huyết. Nếu bé sốt cao quá, 2 ngày trở lên thì nên đưa đi khám, vì có thể bé bị không chỉ 1 mà là 2, 3 bệnh chồng lên nhau, gây khó khăn trong điều trị và dễ để lại biến chứng. Chị tôi 18 tuổi, bị sốt 5 ngày, nhiệt độ dao động trên 39 độ. Ngày thứ hai sau sốt có hiện tượng đến tháng, kéo dài tới ngày thứ 5. Chị bị chảy máu cam, hơi nhức đầu nhưng luôn có cảm giác no bụng, ói một lần do no, dịch ói trong, ít khát nước. Gia đình có cho uống hạ sốt, xát chanh lên trán, cổ, gáy, nách, khuỷu tay chân khi sốt cao, uống nước, ăn cháo loãng, uống nước Oresol, uống sữa. Xin bác sĩ tư vấn cho gia đình cách chăm sóc chị! Trường hợp nào cần đưa chị đến cơ sở y tế? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Chị bạn đang ở ngày thứ hai của bệnh, mà bắt đầu đến tháng chảy máu thì cần theo dõi sát sao. Sang ngày thứ ba thôi, nếu là sốt xuất huyết thì sẽ bị giảm tiểu cầu và có nguy cơ rong kinh kéo dài. Bạn phải theo dõi kỹ, vì khi hành kinh kéo dài có thể dẫn đến mất máu. Nếu mới đến ngày thứ hai mà kèm theo ói, biếng ăn thì đây là trường hợp hiếm gặp, vì thường các triệu chứng sốt xuất huyết chưa rõ ràng ở ngày thứ hai. Phải đến ngày thứ 4, 5, men gan bắt đầu tăng, người bệnh mới bắt đầu chán ăn. Bạn nên đưa chị đi khám sớm để các bác sĩ xem có phải sốt xuất huyết không, nếu đúng thì có dấu hiệu nguy hiểm chưa. Ăn cháo loãng, uống sữa, bù nước là những biện pháp chăm sóc người bệnh rất tốt. Khi tắm không nên tắm nước lạnh mà thay bằng nước ấm, nhưng không được ngâm lâu quá. Đồng thời cần cố gắng ăn, nếu không muốn ăn thì có thể thay đổi khẩu vị, ăn loãng một chút, hạn chế ăn thực phẩm có màu đỏ vì khi ra phân không biết được, nhỡ đâu đó là sốt xuất huyết tiêu hóa kèm theo. Tiếp nữa là khi đánh răng nên chọn loại bàn chải mềm, hoặc dùng bông vệ sinh răng và vệ sinh mũi họng thật tốt. Còn về phương pháp xát chanh thì không đúng, vì môi trường chanh là axit. Ngày xưa, dân gian hay dùng chanh để làm nước tắm. Nhưng nếu bạn dùng chanh để chà lên người, không tắm rửa lại với nước thì sẽ làm toang môi trường của da, biến đổi các loại vi khuẩn ở da. Có phải con muỗi vằn nào cắn cũng lây virus sốt xuất huyết cho con người hay không? Đối với sốt xuất huyết thì sốt nguy hiểm hơn hay xuất huyết chảy máu nguy hiểm hơn? Có phải người bệnh sốt xuất huyết nên tránh nằm im để máu bớt chảy? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM Con muỗi vằn nào có chứa virus trong máu mới lây bệnh sốt xuất huyết cho mình. Khi muỗi vằn chích người bị sốt xuất huyết, nó sẽ hút máu có kèm virus. Trước khi chích ai, nó phóng một lượng máu tồn trong cơ thể ra và hút máu khác vào. Ngay lúc đó, con virus sẽ vào trong máu của mình, sinh sôi, nảy nở và gây ra bệnh sốt xuất huyết. Hiện tại, sốt xuất huyết có hai bệnh cảnh: bệnh sốt làm cho chúng ta rất mệt mỏi, không ăn uống được. Sốt thường hết sau 4, 5 ngày, cùng lắm là 7 ngày. Sợ nhất là tới giai đoạn sốc, chảy máu do giảm tiểu cầu gây tổn thương nhiều cơ quan khác nhau. Sốt thì có thể uống thuốc hạ sốt, còn biến chứng thì phải khám bác sĩ và điều trị ở bệnh viện mới hết. Khi bị sốt xuất huyết, người bệnh cần hạn chế vận động, đặc biệt trong những ngày có thể xảy ra biến chứng như ngày thứ 3, thứ 5, thứ 6 chứ không phải nằm im sẽ không chảy máu. Nên uống nước nhiều để bù nước cho cơ thể. Thưa bác sĩ, nếu trong gia đình có người bị nhiễm sốt xuất huyết thì bệnh sẽ lây lan cho người khác đúng không và cách phòng bệnh như thế nào? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Đường lây của sốt xuất huyết là qua con muỗi. Sau khi muỗi chích người bệnh hoặc những người nhiễm con siêu vi (chưa có dấu hiệu bệnh) thì sẽ mang mầm bệnh cho những người khỏe mạnh mà nó chích sau đó. Do vậy, bệnh này muốn lây phải có con muỗi. Có thể nhà của chúng ta là ổ nuôi muỗi, hoặc bạn cắm hoa nhưng không thay nước thường xuyên sẽ là môi trường để muỗi cái sinh sôi. Lúc này, nếu một người bị bệnh thì khả năng lây lan qua người khác là rất cao. Thường trước khi người bệnh sốt 1, 2 ngày là đã mang mầm bệnh rồi. Mầm bệnh này kéo dài đến sau 2 ngày người bệnh hết sốt, có khi 12 ngày (từ ngày con muỗi cắn cho đến lúc sốt). Tại Bệnh viện Tâm Anh đã có trường hợp chữa cho cả gia đình cùng bị sốt xuất huyết. Hiện tại, sốt xuất huyết chưa có vắc xin phòng ngừa, nên cách phòng tốt nhất là diệt môi trường không cho muỗi sống, triệt đường sinh sản của chúng. Những chỗ nước đọng trong nhà phải dọn dẹp sạch sẽ, bình chứa nước cần có nắp đậy để muỗi không đẻ trứng trong đó được. Những vật phế thải như vỏ xe, bát bể có thể đọng nước và làm cho muỗi sinh sôi nảy nở. Hoặc những chiếc lá cây bị đọng nước thì muỗi hoàn toàn có thể đẻ trên đó. Tiếp theo là phòng ngừa không để muỗi đốt bằng cách mặc áo tay dài, ngủ mùng, giăng lưới ở cửa sổ. Đặc điểm của sốt xuất huyết là chích ban ngày. Chúng ta có khuynh hướng ngủ ban đêm mới giăng mùng, còn ban ngày thì không. Mà muỗi sốt xuất huyết chích nhiều nhất lúc sáng sớm và chiều tối nên phải để ý thời điểm để bảo vệ trẻ, tránh không cho trẻ đi đến những chỗ có nước đọng, đặc biệt là nước sạch vì muỗi sốt xuất huyết không đẻ trứng ở những nơi nước dơ như cống rãnh. Tôi thấy có khuyến cáo là không được ăn trứng khi bị sốt xuất huyết, điều này có đúng không? Cháu tôi đang bị sốt xuất huyết nhưng lỡ cho ăn trứng thì có sao không? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Đối với chuyện không nên ăn trứng khi bị sốt xuất huyết, tôi nghĩ đó là tin đồn dân gian thôi, chứ trứng là thực phẩm cung cấp khá nhiều chất đạm, thuộc loại dễ ăn, và thường các bé cũng thích ăn trứng. Vì vậy, nếu bé ăn được thì đó là chuyện tốt, giúp bé có thêm sức khỏe để vượt qua bệnh. Khi bị sốt xuất huyết, có những trẻ ăn rất kém vì bị mệt, sốt, lừ đừ. Nên nếu trẻ thích ăn gì thì mình cứ cho ăn cái đó, trừ thực phẩm nhiều dầu mỡ vì dễ làm bé ói, tiêu chảy. Sốt xuất huyết có một giai đoạn nước trong lòng mạch máu thoát ra ngoài, bé sẽ bị thiếu nước. Nếu lỡ bé ói hoặc tiêu chảy thì tình trạng mất nước càng nặng hơn, vô tình chung chúng ta sẽ làm cho bé có những tiến triển nguy hiểm hơn, bác sĩ điều trị cũng khó hơn. Đặc biệt, cần tránh cho trẻ ăn thực phẩm có màu đỏ hoặc đen như socola, củ dền, nước ngọt… vì nếu bé ăn mà ói ra, bác sĩ sẽ khó phân biệt bé bị sốt xuất huyết có xuất huyết ói ra máu hay là do đồ ăn. Hoặc bé đi phân đổi màu cũng sẽ khiến bác sĩ khó xác định xuất huyết của tiêu hóa hay màu của đồ ăn. Con trai tôi 4 tuổi, thường ngày cháu rất hiếu động, nhanh nhẹn. Tuy nhiên, hôm nay cháu có biểu hiện sốt cao li bì, người mệt mỏi. Cháu không ho, không có đờm. Hiện đang có dịch sốt xuất huyết trong miền Nam, vì vậy tôi muốn đưa cháu đi xét nghiệm sốt xuất huyết. Cho tôi hỏi xét nghiệm sốt xuất huyết có cần nhịn ăn không? Tôi muốn cho con đến BVĐK Tâm Anh TP.HCM khám thì có cần đặt lịch trước hay không? Có cần test Covid-19 trước cho cháu và ba mẹ không? Vợ chồng tôi đã tiêm đủ 2 mũi vaccine được 1 tháng rồi. ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Nếu bé bị sốt cao li bì thì chắc chắn bạn cần đưa bé đi khám bệnh. Ngoài sốt xuất huyết, còn rất nhiều bệnh khác có thể làm bé mệt và li bì. Nếu là sốt xuất huyết thì ngày đầu tiên sẽ có một phương pháp xét nghiệm, gọi là xét nghiệm kháng nguyên NS1, để giúp xác định bệnh sớm. Mặc dù xét nghiệm này không cho kết quả chắc chắn 100%, không phải cứ dương tính là bé sốt xuất huyết còn âm tính thì loại trừ khả năng đó, nhưng trong 1-2 ngày đầu nếu làm xét nghiệm này thì có thể góp phần xác định chính xác bé có bị sốt xuất huyết hay không. Đối với chuyện test sốt xuất huyết, kể cả xét nghiệm máu để xem độ đặc máu hoặc tiểu cầu thấp đến mức độ nào, hoặc xét nghiệm kháng nguyên để phát hiện sớm, thì đều không cần nhịn ăn, bé vẫn ăn uống được bình thường. Tại BVĐK Tâm Anh, nếu anh chị cần chọn bác sĩ đặc biệt thì phải đặt lịch trước để xem thời gian phù hợp. Còn trường hợp cấp cứu thì lúc nào cũng có bác sĩ sẵn sàng khám cho các bé, anh chị không cần đặt lịch. Về test Covid-19, tại BVĐK Tâm Anh, nếu bé có những triệu chứng như sốt, ho, khó thở, có các dấu hiệu của nhiễm Covid-19, hoặc người nhà cũng có những dấu hiệu như vậy thì khi đi khám bắt buộc phải test. Xét nghiệm này không chỉ giúp chúng ta nhận biết và loại trừ khả năng nhiễm Covid-19, mà còn bảo vệ những người xung quanh đến thăm khám, hạn chế sự lây lan của bệnh. Tuy nhiên, nếu em bé đến chỉ bị đau bụng, không có dấu hiệu của Covid-19 và người nhà đã chích đủ 2 mũi vaccine, mũi thứ 2 cách 14 ngày; hoặc người nhà đã nhiễm Covid-19 và khỏi bệnh được 6 tháng (tức khoảng 180 ngày), không có triệu chứng cũng như không tiếp xúc với ai có dấu hiệu nghi ngờ Covid-19 thì hoàn toàn có thể lên phòng khám mà không cần làm xét nghiệm gì. Trong trường hợp phải nhập viện điều trị nội trú, bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm Covid-19 để đảm bảo môi trường sạch trong bệnh viện. Con em 16 tháng tuổi, bị sốt cao 40 độ liên tục 2 ngày. Em đưa bé đến bệnh viện thì được chẩn đoán sốt xuất huyết. Bác sĩ có hướng dẫn về nhà pha oresol cho con uống, em pha rồi mà con không chịu uống. Em đút muỗng nhỏ con cũng phun phì phì ra. Cho em hỏi có nước gì thay thế oresol được không? Nếu bé không chịu uống oresol thì có cần đưa bé đi truyền nước hay không? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Bé không chịu uống oresol vì oresol rất khó uống. Bạn có thể dùng nước khác thay thế, như nước dừa, các loại nước hoa quả hoặc nước cháo muối đường. Sốt xuất huyết bước sang ngày thứ 3 trở đi rất nguy hiểm, nên bạn cần theo dõi kỹ. Phải chú ý xem con có sốt nhiều hay không, thực hiện các biện pháp để hạ sốt cho con vì trong 3 ngày đầu sốt cao có nguy cơ co giật. Nếu dùng thuốc hạ sốt thì từ 4-6 tiếng phải nhắc lại. Không dùng thuốc quá 4 lần, vì sốt xuất huyết mà dùng thuốc hạ sốt đến lần thứ 5, thứ 6 rất dễ ảnh hưởng đến gan. Do đó, nếu con bạn cứ 2-3 tiếng lại sốt cao lại thì cần chườm nóng và truyền dịch. Nếu bé không chịu uống oresol và các loại nước khác thì nên đến bệnh viện, bác sĩ sẽ truyền dịch, hướng dẫn chườm ấm và chế độ ăn uống cho bé. Nếu ở nhà bé uống oresol tốt, uống nước dừa hoặc nước cháo tốt, cứ 4-6 tiếng mới sốt lại thì bạn cứ yên tâm, đến ngày thứ 3 mới cần đưa bé đến khám lại. Sau ngày thứ 3 có thể có giảm tiểu cầu, ngày thứ 4-5 có thể nguy hiểm nên cần theo dõi kỹ. Tuy nhiên, diễn tiến bệnh ở trẻ con nhiều khi không thể lường trước, nên bạn phải để ý và đưa bé đến ngay bệnh viện để chúng tôi theo dõi lượng dịch. Nếu bé sốt cao và không ăn thì cần cho bé nhập viện ngay để được truyền dịch kịp thời. Có phải một người có thể bị sốt xuất huyết nhiều lần? Có những bé bị sốt xuất huyết nhưng sốt khá nhẹ nhàng thì có nguy hiểm không, có nguy cơ diễn biến nặng hay không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Đúng là một người có thể bị sốt xuất huyết 4 lần trong đời, nhưng không có nghĩa là bắt buộc phải bị 4 lần. Có những lần mình bị thoáng qua và không biết có phải sốt xuất huyết hay không, nhiều khi phải thử máu mới biết. Do đó, dù có bị 1 lần hay 4 lần thì bạn cũng nên phòng ngừa, không nên ngồi đếm bị 3 lần rồi thì ráng bị thêm 1 lần nữa là sẽ yên tâm. Người ta đã thống kê, không phải 100% trường hợp sốt xuất huyết đều sốt cao, không phải 100% đều phải đến bệnh viện. Có những trường hợp sốt rất nhẹ, sau đó mới có ban, thử máu thì xác định sốt xuất huyết. Nếu không thử máu thì không thể xác định có sốt xuất huyết hay không. Cho nên, nếu sốt nhẹ và đã hết thì có thể nghĩ đó là sốt siêu vi thông thường; còn sốt cao liên tiếp 2 ngày không bớt thì nên đến bệnh viện. Thứ hai, cần tìm hiểu những dấu hiệu cảnh báo của sốt xuất huyết, có khả năng con bạn sốt mấy ngày trước mà không rõ thì nên tìm hiểu các dấu hiệu cảnh báo như đau bụng rất nhiều ở vùng gan, nôn ói, đi cầu ra máu, chảy máu chân răng… những trường hợp này nên đến ngay bệnh viện. Để tới lúc chân tay cứng, thở không được, bắt mạch không được thì đã quá trễ. Bác sĩ ơi, nếu đang cho con bú mà bị sốt xuất huyết thì có phải dừng cho bú lại hay không? Mẹ bị sốt xuất huyết cho con bú thì liệu có lây cho con không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Khi cho con bú, năng lượng nạp vào phải đủ. Nếu bạn bị sốt xuất huyết và được chỉ định theo dõi tại nhà thì cần thực hiện đúng lời dặn của bác sĩ, uống nước nhiều, theo dõi các dấu hiệu… Không có chống chỉ định cho bé bú vì việc làm này không lây bệnh cho bé. Nếu con muỗi chích mẹ xong rồi chích sang con thì mới lây, chứ sữa mẹ không lây sốt xuất huyết. Hiện vợ em và con trai đi xét nghiệm đã bị sốt xuất huyết. Vợ em được truyền 3 chai nước đã bớt, con trai 8 tuổi truyền cũng bớt. Vậy gia đình cần làm gì để phòng ngừa cho những người còn lại, vì trong nhà còn có người lớn tuổi bị bệnh tim. Và chế độ dinh dưỡng như thế nào là phù hợp cho người bệnh sốt xuất huyết? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Sốt xuất huyết chắc chắn chỉ lây từ muỗi, không thể lây từ một vật gì khác. Mình nên xây dựng thói quen khi thấy trong nhà có muỗi thì phải tìm xem nó ở đâu, nếu không thấy thì rất có thể từ nhà hàng xóm. Nhiều khi trong nhà mình có những chỗ xuất hiện lăng quăng mà mình không để ý thì nên tìm để tiêu diệt, chứ để muỗi chích rồi mới tìm thì chậm lắm. Nếu trong nhà bạn đã có 2 người bị thì chắc con muỗi còn ở trong nhà, cần cố gắng tìm và tiêu diệt. Một điều khó khăn ở sốt xuất huyết là người bệnh biếng ăn, biếng uống nên phải chăm nhiều bữa, đặc biệt phải uống nước cho đủ. Do đó, cần cố gắng chăm nước, đặc biệt ở người lớn tuổi hay quên khát thì càng phải chăm để bổ sung đủ nước, rồi đi tái khám, xét nghiệm đầy đủ. Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân sốt xuất huyết cũng tương tự như các bệnh khác. Đối với những người có bệnh nền thì sốt xuất huyết có gây ra biến chứng nguy hiểm hơn không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Người có bệnh nền mắc sốt xuất huyết cũng sẽ ảnh hưởng ít nhiều. Có những người bị sốt xuất huyết truyền 2 chai là ít, có người phải truyền chục chai, thậm chí truyền nhiều loại dịch khác nhau. Bệnh nhân tim cần được truyền dịch đủ để giữ huyết áp, mạch tốt. Bác sĩ phải xác định truyền loại dịch như thế nào, bởi nếu truyền nhiều quá tim sẽ chịu không nổi, mà truyền không đủ có thể bị sốc. Do đó, bệnh nhân tim mạch cần được theo dõi sát hơn. Những đường lây khác của sốt xuất huyết là gì? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Sốt xuất huyết là bệnh đặc thù chỉ lây qua muỗi, và lây từ người qua người. Cũng có nhiều bệnh khác lây từ muỗi nhưng không lây từ người sang người, như viêm não Nhật Bản. Người bị viêm não Nhật Bản bị muỗi cắn rồi cắn qua người khác thì không lây. Đặc biệt, sốt xuất huyết là lây từ người qua người, và lây từ muỗi. Không có muỗi thì không có sốt xuất huyết, mà không có lăng quăng thì sẽ không có muỗi. Cho nên, chỉ khi diệt lăng quăng thì mới diệt muỗi được tận gốc. Chúng ta thường thấy hình ảnh những người chống dịch đi soi các gốc cây để tìm muỗi mà diệt, thậm chí phải thả muối ở những vùng không thể kiểm soát được muỗi. Bao lâu sau khi muỗi mang mầm bệnh sốt xuất huyết chích thì sẽ lây bệnh? Em đi thăm bệnh nhưng không biết bé kia bị sốt xuất huyết, có đưa bé 12 tháng tuổi đi theo. Cháu bị muỗi đốt tại nhà bệnh nhi, đến nay bệnh nhi kia đã sang ngày thứ 9, đã khỏi bệnh thì bé em sốt ngày đầu tiên 37,6 độ, không đi kèm triệu chứng ho, sổ mũi nào khác. Vậy bé nhà em có bị sốt xuất huyết hay không? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Khoảng thời gian từ khi muỗi chích đến lúc phát bệnh có thể từ 3 ngày đến 2 tuần, trung bình từ 4-7 ngày tùy người. Nếu bé nhà bạn bị muỗi đốt nhưng không biết bé kia bị bệnh mấy ngày, đến nay bé kia 9 ngày thì cho thời gian tối đa bạn dẫn bé đến nhà bé kia lúc 1 ngày thì bé vẫn có khả năng bị sốt xuất huyết. Nhiệt độ 37,6 độ nếu đo ở trán thì mới là nhiệt độ bình thường, chưa gọi là sốt. Bạn nên theo dõi thêm, nếu bé sốt cao thì nên đưa bé đi kiểm tra. Bác sĩ sẽ cho làm xét nghiệm máu. Bé nhà tôi 2 tuổi thường sốt cao, hay co giật. Nếu sốt xuất huyết thì làm thế nào để cháu không co giật trong trường hợp không hạ sốt được? Chườm nước ấm liên tục, uống nước nhọ nồi có làm giảm sốt hay không? Tôi nghe dân gian nói sốt xuất huyết uống lá tre thì sẽ nhanh khỏi có đúng không? Khi bé nhà em sốt, em thường cho bé uống thuốc hạ sốt dạng sủi. Chị gái em khi biết thì bảo ngưng ngay, vì khi uống thuốc hạ sốt mà không có chỉ dẫn của bác sĩ sẽ sốt cao hơn, có đúng không ạ? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Nếu con bạn bị sốt cao, co giật từ 2 lần trở lên thì có thể là sốt cao co giật đơn thuần. Đơn thuần có nghĩa là co giật toàn thể, mắt trợn ngược, miệng sùi bọt mép, tay chân giật… kéo dài 1-2 phút là hết. Sau giật, con bạn tỉnh táo bình thường, giật 1 lần duy nhất trong ngày. Bé không có tiền sử viêm màng não, chấn thương sọ não, gia đình không có tiền sử động kinh hay bệnh về não bộ thì chúng tôi gọi đó là sốt cao co giật đơn thuần. Thông thường, nếu bé dưới 6 tuổi thì vẫn có thể bị lại, và chỉ bị đúng ngày đầu tiên thôi. Lý do vì tế bào não không kịp thích nghi với tình trạng sốt đột ngột, dẫn đến việc dẫn truyền chất điện giải ra vào tế bào hơi bị bất thường, làm vùng não bị phóng điện một chút và gây sốt cao co giật. May mắn là tình trạng này không nguy hiểm với bé. Trước đây, chúng tôi hay cho bé phòng giật, nhưng hiện tại theo hướng dẫn mới nhất trên thế giới, sốt cao co giật đơn thuần thì không cần phòng đối với những cơn sốt cao chưa đến 4 phút. Hướng xử lý trong trường hợp bé bị sốt cao co giật là mẹ nghiêng bé sang một bên ngay lập tức, vì khi giật có thể tăng tiết nước bọt, dẫn đến nguy cơ sặc nếu nằm ngửa, cho bé uống thuốc hạ sốt, đặt thuốc, nhìn đồng hồ để biết thời gian bé bị giật, bình tĩnh, không đưa tay vào miệng bé vì tay mình không sạch, và lưỡi bé thụt vào trong chứ không lè ra ngoài qua răng. Bác sĩ không khuyên dùng thuốc chống giật vì về sau có một số bé tiến triển động kinh nhưng với điều kiện là cơn giật kéo dài, gia đình có tiền sử động kinh, còn lại đa số bé tự khỏi sau 6 tuổi. Trong trường hợp bé giật trên 4 phút thì có một loại thuốc chống giật, nhưng chỉ dùng nếu được chỉ định. Khi bé sốt, bố mẹ cần tìm cách hạ sốt cho bé và luôn bên cạnh bé vì bé có thể co giật bất cứ lúc nào nếu sốt cao. Về việc uống nước lá tre, nước nhọ nồi có làm giảm sốt hay không thì không có cơ sở khoa học nào để khẳng định điều đó. Riêng đối với thuốc hạ sốt dạng sủi, nhóm thuốc paracetamol là vô hại với trẻ, nhưng những nhóm thuốc aspirin thì chống chỉ định trong sốt xuất huyết. Em thấy sốt xuất huyết và viêm não Nhật Bản đều có vật trung gian truyền bệnh là muỗi. Vậy tại sao viêm não Nhật Bản đã có vắc xin mà sốt xuất huyết đến nay vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh? Từng bị sốt xuất huyết rồi thì có bị lại nữa không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Viêm não Nhật Bản và sốt xuất huyết có đường lây khá giống nhau. Người mắc viêm não Nhật Bản bị muỗi chích thì muỗi không hút được nhiều virus, trong khi người bị sốt xuất huyết có lượng virus trong máu nhiều hơn, nghĩa là muỗi chích sẽ nhiễm nhiều hơn. Hai bệnh này có điểm tương đồng nữa là cùng một dòng virus anpha, cấu trúc giống nhau. Tuy nhiên, điều không may khi điều chế vắc xin là vắc xin phòng viêm não Nhật Bản (Imojev) rất hiệu quả, nhưng khi người ta lấy công nghệ đó để điều chế vắc xin phòng sốt xuất huyết thì lại không hiệu quả. Theo tôi biết, hiện đã có vắc xin mới, đang được điều chế ở Nam Mỹ, đem lại kết quả khá khả quan, hy vọng có thể phòng chống được bệnh này. Vì đối với bệnh dịch, chỉ khi có vắc xin mới khống chế được, còn các biện pháp khác chỉ là thụ động. Và với sốt xuất huyết thì tuy chưa vắc xin nào có tác động bảo vệ chéo, nhưng việc chích các loại vắc xin khác là vô cùng cần thiết và quan trọng. Con trai tôi năm nay 2 tuổi. Ba ngày vừa rồi cháu sốt 38,39 độ, có hắt hơi ít. Chiều ngày thứ ba, cháu có thêm triệu chứng nôn và tiêu chảy. Đến nay là ngày thứ tư, dù đã hết sốt nhưng cháu vẫn bị tiêu chảy nhẹ. Cháu không ho, không đỏ mắt, không nổi ban. Cháu mới tiêm sởi mũi 1 lúc 9 tháng. Như vậy cháu có nguy cơ bị sởi không? Có cần theo dõi thêm không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Thông thường, khi thấy em bé sốt mà tươi lên thì mình yên tâm vì không có bệnh nào bé tươi lên mà trở nặng. Có khả năng bé nhà bạn bị sốt phát ban vì khởi phát sốt phát ban cũng giống sốt xuất huyết, có sốt cao, sụt sịt rồi ra ban. Mẹ nên chăm sóc bé bình thường nếu bé khỏe, nếu vẫn lo lắng thì nên đưa bé đi khám để phân biệt có phải sởi không. Thông thường với sốt ở sởi, bé ho rất nhiều, ban ra theo thứ tự từ đầu xuống chân, và ra ban vẫn sốt. Bé nhà em 3 tuổi bị sốt xuất huyết và đang điều trị tại nhà. Em lên mạng đọc thì thấy có rất nhiều thức ăn cần kiêng như thực phẩm có màu đen, nâu, đỏ, dầu mỡ, nước ngọt, không tắm nước lạnh… những điều này có đúng không? Và xin bác sĩ tư vấn thêm những việc cần lưu ý khi chăm bé sốt xuất huyết ở nhà, khi nào cần đưa đi viện? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Đa số sốt xuất huyết bố mẹ có thể để bé tự điều trị tại nhà, chỉ cần tuân thủ lời khuyên của bác sĩ về việc theo dõi và tái khám. Một số dấu hiệu cảnh báo là: bé ngủ nhiều, lừ đừ, không chơi, bứt rứt, quấy khóc liên tục; các bé lớn than đau bụng, vùng bẹ sườn phía bên phải hoặc bé ói; bé uống nước không được, có nguy cơ bị thiếu nước hay đặc máu; bé bị chảy máu chân răng, chảy máu cam, cầu ra máu, tiểu ra máu; một số bé gái đến kỳ hành kinh có lượng máu kinh ra nhiều hơn bình thường. Lúc này, cần đưa bé đến viện ngay. Đến lúc bé đi tiểu ít, 3 tiếng không tiểu, 6 tiếng không tiểu thì coi chừng bé bị thiếu dịch; nặng hơn nữa là khó thở do dịch thoát ở mạch máu ra nhiều quá hoặc dịch thoát ra trong phổi thì đó là giai đoạn nặng, và đừng để bé đến giai đoạn này. Với việc ăn uống, không cho bé ăn đồ màu đen hoặc đỏ vì trong sốt xuất huyết sẽ có xuất huyết tiêu hóa. Nếu bé ăn thực phẩm khiến chúng ta không phân biệt được bé ói ra máu hay đi cầu thì không biết là có ra máu hay đó là màu do thực phẩm bé dùng. Điều này sẽ gây khó khăn cho bác sĩ trong chẩn đoán bệnh. Bên cạnh đó, không nên ăn đồ ăn khó tiêu, dầu mỡ vì một số bé đi kèm rối loạn tiêu hóa, dẫn đến ói mà bản chất sốt xuất huyết là thiếu dịch, bé càng ói càng thiếu dịch phải nhập viện. Ngoài dấu hiệu cảnh báo, bố mẹ cần theo dõi nhiệt độ cho bé để xem khi nào cần hạ sốt. Nếu bé hạ sốt đột ngột cộng thêm việc bé không được khỏe thì đó có thể là biểu hiện cho thấy tình trạng chuyển nặng. Đừng chủ quan khi thấy bé hạ sốt rồi nghĩ bé khỏe. Bác sĩ khuyến khích là nên hạ sốt bằng lau mát, hạn chế dùng thuốc, uống nhiều nước và uống hạ sốt theo đúng liều bác sĩ cho để không ảnh hưởng đến chức năng gan. Sốt xuất huyết thường đi kèm với tổn thương gan, phần lớn trường hợp nhập viện đều ghi nhận men gan tăng. Do đó, chỉ nên hạ sốt khi bé trên 39 độ, không tự động tăng liều hạ sốt cho bé. Ngoài paracetamol, nhiều gia đình tự trữ thuốc ibuprofen và thấy thuốc này hạ sốt tốt nên tự ý sử dụng. Tuy nhiên, tôi khuyên không nên tự ý sử dụng ibuprofen nếu không có chỉ định của bác sĩ, vì ibuprofen ảnh hưởng và làm giảm chức năng tiểu cầu và dễ xuất huyết hơn. Trong khi đó, aspirin còn ảnh hưởng nặng nề hơn vì nó gây ra hội chứng Reye, tác động đến não và gan và làm tình trạng em bé trở nên rất nặng. Nếu bé sốt trên 48h thì bố mẹ cần đưa đi viện. Chỉ có thăm khám và xét nghiệm máu thì mới chẩn đoán chính xác được bệnh, không bé nào giống bé nào nên mỗi bé cần được điều trị cá thể hóa. Có phải thời điểm chuyển mùa này là giai đoạn cao điểm của sốt xuất huyết không? Nếu bị bệnh mà qua khỏi 7 ngày thì coi như là hết bệnh phải không? Con em 14 tháng, 3 hôm nay sốt, không chịu ăn, hay nôn ói và phân nhầy. Gần đây nhà em xuất hiện muỗi nhiều nên em cũng lo, không biết bé bị sốt do mọc răng hay vì sốt xuất huyết. Em đưa bé đi khám làm xét nghiệm thì âm tính, nhưng em nghe nói là phải mấy ngày sau khi sốt mới xét nghiệm ra bệnh. Vậy có cách nào phân biệt để điều trị sớm cho bé không? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Sốt xuất huyết thường xảy ra vào mùa mưa, lúc đó nước mưa đọng nhiều, muỗi phát triển. Hà Nội đang vào mùa mưa, rất nhiều muỗi nên là mùa trọng điểm sốt xuất huyết. Bé bị sốt 3 hôm, có đi phân nhầy. Nếu là sốt mọc răng thì không bao giờ bé sốt trên 38.5 độ. Ngoài ra, bé có thể đi tướt nhưng không có phân nhầy và lẫn máu. Nếu con bạn đi phân nhầy và có máu thì bé không phải bị sốt mọc răng. Bạn đã đi khám và làm test sốt xuất huyết cho kết quả âm tính. Thực ra, trong ngày 1, 2 có thể tìm kháng nguyên, còn ngày thứ 5 sẽ tìm kháng thể. Trong trường hợp bạn xét nghiệm vào ngày thứ 3, 4 thì nguy cơ âm tính giả hoàn toàn có thể xảy ra. Nếu bạn nghi ngờ con mình bị sốt xuất huyết thì sang ngày thứ 4, 5 cần đi xét nghiệm lại. Trường hợp ngày thứ 3 hết sốt, bắt đầu nổi ban hoặc có một số dấu hiệu như chảy máu cam, chảy máu chân răng, đi ngoài phân đen, đi ngoài ra máu…, bạn phải quay lại bệnh viện ngay để bác sĩ thử máu. Bên cạnh đó, những trường hợp bé đi ngoài như vậy kèm theo sốt đôi khi chưa chắc là sốt xuất huyết mà có thể bé bị lỵ hoặc thương hàn. Chúng tôi gặp khá nhiều trường hợp cả gia đình bị thương hàn, có thể do dịch Covid-19, tích trữ đồ đông lạnh không đảm bảo khiến cả nhà mắc bệnh. Tốt nhất, bạn nên đưa bé đi khám lại theo chỉ dẫn của bác sĩ. Em thường xuyên xịt thuốc chống muỗi cho bé thì có nguy hiểm gì không? Dùng dầu tràm, dầu xả bôi cho bé có thể phòng được sốt xuất huyết hay không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Việc ngừa muỗi cắn rất thụ động, tốt nhất là phải diệt muỗi. Tuy nhiên, cần tìm hiểu sản phẩm diệt muỗi có nguồn gốc từ thiên nhiên, ít hóa chất hay không. Dầu tràm có thể đuổi được muỗi nhưng không thể bôi khắp người bé, chưa kể nếu bé bị kích ứng thì bôi chất lạ càng bị dị ứng thêm. Các loại thuốc phun diệt muỗi có tác dụng phụ độc hại không? Cháu nhà tôi 7 tuổi, vô tình hít phải thuốc phun diệt muỗi, cháu bảo cay và rất khó chịu. Gia đình lo lắng không biết có ảnh hưởng gì đến cháu hay không? BS Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm, BV Nhi Đồng I TP.HCM Sử dụng thuốc xịt muỗi trong phòng kín thì nên xịt trước 30 phút rồi hãy đi vào phòng. Nếu sau khi hít còn nghe thấy mùi lạ trong phòng thì chắc chắn không an toàn. Nếu là thuốc diệt được muỗi thì chắc chắn có ảnh hưởng đến sức khỏe, ngoại trừ các sản phẩm được xác định rõ ràng có nguồn gốc từ thiên nhiên. Con tôi vừa đi khám bệnh hôm qua và bác sĩ nghi cháu bị sốt xuất huyết. Bác sĩ có cho thuốc về uống và hẹn tái khám. Hiện cháu sốt cao 38.5 độ liên tục cả ngày hôm nay. Xin hỏi trường hợp con tôi có cần thiết phải nhập viện điều trị không? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Sốt cao liên tục chưa phải yếu tố cần nhập viện. Nếu hôm nay là ngày thứ 2 thì mẹ có thể hạ sốt cho bé, nhưng phải đảm bảo bé vẫn khỏe và không có các dấu hiệu cảnh báo như đau bụng, nôn ói, lừ đừ quá mức, quấy khóc bứt rứt, xuất huyết ở những chỗ bất thường, thở mệt. Nếu bé sốt cao khó hạ nhưng bé có hợp tác uống nước, tổng trạng tốt thì chưa cần nhập viện. Tuy nhiên, bắt đầu từ ngày thứ ba hoặc thứ tư trở về sau, nếu bé sốt cao quá thì có thể phải quay lại tái khám. Bác sĩ sẽ đánh giá phát hiện những biểu hiện mà người nhà không nhận ra, ngoài ra còn phải làm xét nghiệm. Có nhiều bé chỉ sốt cao liên tục, không có dấu hiệu bên ngoài, khi xét nghiệm công thức máu mới phát hiện máu trong người hơi bị đặc hoặc tiểu cầu hơi thấp, có khuynh hướng gây chảy máu thì bắt buộc phải nhập viện. Bạn cần xem hôm nay là ngày bệnh thứ mấy, biểu hiện thế nào để quyết định điều gì là tốt nhất cho bé. Bé nhà em không sốt nhưng mấy hôm nay có chảy máu cam và chảy máu chân răng, vậy có sợ bé bị sốt xuất huyết hay không? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Sốt và xuất huyết là hai dấu hiệu đi kèm để chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết. Trường hợp bé sốt rồi hết sốt và chảy máu cam, chảy máu chân răng, bé lừ đừ, có những dấu hiệu cảnh báo thì coi chừng bệnh đang ở giai đoạn giảm sốt và bắt đầu trở nặng. Còn nếu bé hoàn toàn không sốt mà chỉ có chảy máu cam, chảy máu chân răng thì có thể do bé ngoáy mũi hoặc đánh răng sai cách; hoặc đó là triệu chứng của rối loạn/bất thường về máu. Vì thế, nếu bé bị chảy máu cam đi kèm chảy máu chân răng, bạn phải đưa đi khám sớm để tìm nguyên nhân. Có chế độ ăn uống hay loại thuốc nào uống dự phòng để tránh nguy cơ biến chứng khi bị sốt xuất huyết hay không? PGS.TS.BS Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh Hà Nội Các loại thuốc điều trị sốt xuất huyết hiện tại chỉ là điều trị triệu chứng: sốt thì cho hạ sốt, giảm tiểu cầu đến nguy cơ phải truyền tiểu cầu thì có phác đồ riêng, sốc thì chống sốc… chứ không có thuốc điều trị đặc hiệu sốt xuất huyết. Về chế độ ăn uống thì quan trọng nhất là ăn lỏng, dễ tiêu hóa, phù hợp khẩu vị vì sốt xuất huyết có thể gây biếng ăn, khiến lượng dịch bù vào sẽ thiếu, rất nguy hiểm. Hiện tại, không chỉ có dịch sốt xuất huyết mà còn nhiều bệnh lý khác cũng có triệu chứng sốt. Ở các bệnh lý như tụ cầu phổi màng phổi, bệnh nhân sốt đến khám ngay ngày đầu tiên, hẹn 2 ngày sau khám lại nhưng có khi 2 ngày sau tụ cầu đã lan bung ra, không đáp ứng thuốc nên có thể gây tràn dịch màng phổi. Có những bé chúng tôi phải chọc dịch màng phổi, mở màng phổi tối thiểu. Cho nên, nếu sau 1 ngày trẻ còn sốt, mệt hoặc ho bất thường kèm theo những triệu chứng khác thì nên đi khám sớm để xem bé bị sốt xuất huyết hay một bệnh lý nào khác. Bố mẹ tuyệt đối không nên chủ quan với bất kỳ biểu hiện nào ở trẻ. Hiện nay, việc điều trị sốt xuất huyết có khó khăn hay không? Có phương pháp nào hiệu quả, giúp rút ngắn thời gian điều trị sốt xuất huyết tại bệnh viện hay không? ThS.BS Lê Phan Kim Thoa, Trưởng khoa Nhi BVĐK Tâm Anh TP.HCM Cho đến bây giờ, sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Đặc hiệu có nghĩa là sử dụng thuốc để diệt virus. Sốt xuất huyết thường trở nặng từ ngày thứ 3 đến thứ 7. Nên các bé bị bệnh mà 1, 2 ngày đầu không quá mệt thì ngày thứ 3 sẽ được nhập viện, đến ngày thứ 7 đa số sẽ xuất viện. Một số trường hợp có thể kéo dài đến ngày 8, 9 nhưng rất hiếm. Các bé thường nằm viện khoảng 4 ngày, tùy theo tình trạng thay đổi và có những biến chứng như thế nào để điều trị cho phù hợp. Có những bé khi nhập viện máu hơi đặc một chút, tiểu cầu thấp nhưng bé uống tốt thì mục đích nằm viện là bù nước cho bé và theo dõi tình trạng thất thoát dịch như thế nào, có cần truyền dịch không hay bé chỉ cần uống nước; theo dõi tiểu cầu giảm đến mức độ nào, đánh giá tình trạng xuất huyết để xem có diễn tiến nặng hay không. Có những trường hợp bệnh nhi bước sang giai đoạn sốc nên điều trị khó khăn hơn. Tại BVĐK Tâm Anh, chúng tôi chưa gặp trường hợp nào bé sốc trong bệnh viện, nhưng có những bé sốc ở nhà rồi mới đưa tới viện. Những bé này điều trị sẽ vất vả hơn, không những bác sĩ mà người nhà cũng phải căn rất kỹ. Lượng nước tiểu đi ra phải căn mỗi 1 tiếng, 2 tiếng. Cứ mỗi 1 tiếng, 2 tiếng là bác sĩ phải tới khám bé một lần. Do đó, trẻ bị sốt xuất huyết cần đi khám sớm để chẩn đoán, theo dõi, tiên lượng và cho nhập viện. Việc nhập viện sớm đương nhiên không cải thiện 100% tiên lượng nhưng sẽ tránh được tình trạng bệnh diễn tiến nặng và có nguy cơ gây ra biến chứng. Độc giả có thể xem lại buổi tư vấn tại đây. Chủ đề: |
