Trong các công trình xây dựng, người ta thường sử dụng bê tông để làm vật liệu. Bê tông là một loại đá nhân tạo, được hình thành bởi quá trình nhào trộn các thành phần như cốt liệu thô, cốt liệu mịn và chất kết dính theo một tỷ lệ nhất định tạo nên một hỗn hợp keo.
Nhưng bê tông sau khi ninh kết sẽ có khả năng chịu nén nhất định gọi là mác bê tông. Đây là một thuật ngữ quen thuộc trong ngành xây dựng, nhưng cũng có một số người chưa thật sự hiểu nó. Hãy cùng với REXAM tìm hiểu sâu hơn và chi tiết hơn về Mác bê tông, để xem nó là gì, cách thức lấy mẫu, và bảng tra của Mác bê tông.
Mác Bê tông là gì? cách phân loại mác bê tông
Mác bê tông là gì?
Theo Wikipedia (//vi.wikipedia.org/wiki/Mác_bê_tông). Mác bê tông chính là khả năng chịu nén của mẫu bê tông. Được xây dựng theo tiêu chuẩn cũ của Việt Nam là TCVN 3105:1993 và TCVN 4453:1995. Đây một mẫu bê tông hình lập phương có kích thước 150mm x × 150mm × 150mm.
Được bảo dưỡng trong thời gian 28 ngày sau khi bê tông được ninh kết. Sau đó nó được đưa vào máy nén để đo được ứng suất nén phá hủy mẫu để xác định cường độ chịu nén của mẫu bê tông. Với đơn vị tính là MPa (N/mm²) hoặc daN/cm² (kG/cm²).
Trong xây dựng, bê tông phải chịu các tác động khác nhau như chịu nén, uốn, kéo, trượt. Thì trong đó chịu nén là ưu thế lớn nhất của bê tông. Vì vậy, người ta thường lấy cường độ chịu nén là chỉ tiêu đặc trưng để đánh giá chất lượng bê tông, gọi là mác bê tông.
Phân loại Mác bê tông
Mác bê tông được chia ra làm nhiều loại như mác 200, mác 250, mác 300, mác 350, mác 400… Tùy thuộc vào yêu cầu tiêu chuẩn của công trình mà lựa chọn những loại bê tông tiêu chuẩn cho phù hợp với yêu cầu.
Ví dụ:
– Móng, trần nhà phổ thông cần mác bê tông 200 – 250.
– Nhà cao tầng thì cần mác bê tông 300-350.
– Silô, bể chứa lớn thì cần mác bê tông 350 – 400.
– Móng trụ cầu thì cần mác bê tông 350 trở nên.
Khi nói đến Mác bê tông 200 chính là nói đến ứng suất nén phá hủy của mẫu bê tông kích thước tiêu chuẩn. Và được bảo dưỡng trong điều kiện tiêu chuẩn trong 28 ngày, đạt 200kG/cm². Còn cường độ chịu nén được tính toán của bê tông mác 200 chỉ là 90kG/cm² (được lấy để tính toán thiết kế kết cấu bê tông theo trạng thái giới hạn thứ nhất).
Ngoài ra, người ta có thể tạo ra một mẫu bê tông có cường độ rất cao lên đến 1000- 2000 kg/cm².
Bê tông tươi (bê tông thương phẩm) mà kết hợp với cốt thép sẽ tạo ra bê tông cốt thép, nó có cường độ chịu nén và chịu lực rất tốt.
Cách xác định mác bê tông
Để xác định mác bê tông trên thực tế, ít nhất phải có một mẫu lấy tại hiện trường. Gồm 3 mẫu bê tông đồng nhất về vị trí và cách thức lấy mẫu, và điều kiện dưỡng hộ.
Đối với các mác bê tông có kết cấu lớn, thì các tổ mẫu trên cùng một kết cấu phải nằm ở nhiều vị trí khác nhau, và số lượng của chúng phải đủ lớn để mang tính đại diện được cho toàn bộ kết cấu đó.
Giá trị trung bình của ứng suất nén tại thời điểm phá hủy do nén mẫu của 3 mẫu trong tổ mẫu. Sẽ được lấy để xác định mác của bê tông 28 ngày tuổi). Nếu thời điểm nén tổ mẫu không phải là 28 ngày sau khi ninh kết (thường là 3 hay 7 ngày sau). Thì mác bê tông sẽ được xác định gián tiếp bằng biểu đồ phát triển cường độ bê tông chuẩn tương ứng. Kết quả nén mẫu ở tuổi 3 hay 7 ngày là các kết quả kiểm tra nhanh, không chính thức. Kết quả nén mẫu ở 28 ngày tuổi mới được xem là mác của bê tông thực tế.
Lấy mẫu bê tông
Kết cấu bê tông được coi là đạt yêu cầu về mác thiết kế được quy định trong thiết kế. Khi chúng đạt được các giá trị trung bình của từng tổ mẫu. Không được nhỏ hơn mác thiết kế, và đồng thời không được có mẫu nào trong các tổ mẫu có kết quả thí nghiệm dưới 85 % mác thiết kế.
Tiêu chuẩn lấy mẫu bê tông
Theo tiêu chuẩn Việt Nam về thi công và nghiệm thu bê tông, bê tông cốt thép toàn khối hiện hành, TCVN 4453:1995 quy định về việc lấy mẫu như sau:
• Đối với bê tông thương phẩm: Thì mỗi mẻ vận chuyển trên xe (khoảng 6÷10 m³) thì phải lấy một tổ mẫu tại hiện trường công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn. Trường hợp đổ bê tông kết cấu đơn chiếc, thì khối lượng ít (<20 m³) chỉ cần lấy một tổ mẫu.
• Đối với bê tông có kết cấu khung và các loại kết cấu mỏng (cột, dầm, bản, vòm…) cứ 20 m³ bê tông thì phải lấy một tổ mẫu.
• Đối với bê tông móng máy khối lượng khoang đổ (phân khu bê tông) > 50 m³ thì cứ 50 m³ bê tông phải lấy một tổ (nếu khối lượng bê tông móng máy ít hơn 50 m³ cũng phải lấy một tổ). Các móng lớn, cứ 100 m³ thì lấy một tổ mẫu, nhưng không được ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng.
• Đối với bê tông nền và mặt đường (đường ô tô, sân bay,..) thì cứ 200 m³ bê tông lấy một tổ mẫu (khối lượng < 200 m³ thì cũng phải lấy một tổ).
• Đối với bê tông khối lớn: Nếu khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ (phân khu bê tông) ≤ 1000 m³ thì cứ 250 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu. Còn khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ (phân khu bê tông) > 1000 m³ thì cứ 500 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu.
Bảng tra cường độ bê tông
Trong các tiêu chuẩn như tiêu chuẩn ACI của Mỹ hay tiêu chuẩn Eurocode của châu Âu. Thì các mẫu thí nghiệm không phải là hình lập phương. Mà là mẫu hình trụ có kích thước là 15×30 cm.
Từ tiêu chuẩn TCVN 356-2005 tiêu chuẩn thiết kế bê tông cốt thép. Thì khái niệm mác bê tông không dùng nữa mà thay bằng khái niệm cấp bền của bê tông. Ký hiệu là B: B20, B25, B30… Đơn vị là Mpa. 1 Mpa = 10 kG/cm2
Chọn mác bê tông phù hợp với công trình nên chọn như thế nào?
Tùy thuộc vào công trình mà bạn cần có sự lựa chọn về mác bê tông cho phù hợp. Đối với các công trình được tính toán kỹ lưỡng và được lên kế hoạch, bản vẽ chi tiết thì nó sẽ do các kỹ sư định đoạt và quyết định. Và nó có sẽ có các văn bản hồ sơ cụ thể và chính xác để gửi xuống công trình.
Các kỹ sư sẽ dựa theo các thông số mác bê tông trên văn bản đó và tính toán thực hiện thi công. Còn trường hợp là các công trình nhỏ lẻ, thì mác bê tông sẽ được nhà thầu lựa chọn dựa theo kinh nghiệm của họ.
Qua bài viết trên chúng tôi hy vọng bạn có thể hiểu rõ hơn về khái niệm Mác bê tông là gì? biết được cách thức lấy mẫu, và bảng tra của Mác bê tông.