Thứ Ba, 11/10/2016 | 08:20 Theo các nhà khoa học, Việt Nam là một trong những quốc gia có nguồn dược liệu tự nhiên rất phong phú, đa dạng về chủng loại và có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, tiềm năng và lợi thế này vẫn chưa được khai thác, phát huy, làm cho nhiều loài cây dược liệu quý đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng. Do vậy, việc bảo tồn và phát huy giá trị từ nguồn dược liệu tự nhiên có một ý nghĩa quan trọng đối với nền y học nước nhà. Thu gom cây dược liệu trong vườn rau màu. Ảnh: Việt HồngĐể phát huy giá trị từ nguồn tài nguyên này, từ năm 2005, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 46/NQ-TW và xác định thế mạnh của ngành Dược Việt Nam là dược liệu với mục tiêu đề ra là: xây dựng ngành Dược Việt Nam trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật mũi nhọn. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã ban hành kế hoạch phát triển y dược cổ truyền và phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Mục đích của kế hoạch này là nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực dược liệu; khai thác, sử dụng hiệu quả và phát triển bền vững nguồn tài nguyên dược liệu gắn với bảo tồn đa dạng sinh học; xây dựng kế hoạch phát triển ngành thuốc từ nguồn dược liệu trong nước. Qua đó góp phần chuyển dịch cơ cấu sản xuất, giúp nông dân tăng thu nhập, từng bước chủ động đáp ứng đủ nhu cầu dược liệu cung cấp cho công nghiệp dược và y học cổ truyền… Thực hiện chỉ đạo này, Sở KH&CN đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đa dạng và đề xuất biện pháp bảo tồn, phát triển nguồn tài nguyên cây thuốc tại Bạc Liêu”, do Phó giáo sư - Tiến sĩ Bùi Mỹ Linh và Thạc sĩ Nguyễn Lê Tuyết Dung thực hiện. Qua khảo sát, điều tra, nghiên cứu cho thấy, nguồn tài nguyên cây thuốc tại Bạc Liêu khá phong phú, đa dạng với 387 loài. Trong đó, nhiều cây thuốc được sử dụng rộng rãi trong dân gian và mang lại hiệu quả cao như: cùm rụm, nhãn lồng, hà thủ ô đỏ, cam thảo nam, thuốc vòi, diệp hạ châu… Tuy nhiên, phần lớn nguồn dược diệu này được phân bố rải rác trong dân dưới hình thức mọc hoang trong vườn nhà, bờ ruộng, hoặc được trồng diện tích nhỏ ở một số phòng thuốc nam, chứ chưa được quy hoạch hay xây dựng thành những nơi chuyên sản xuất dược liệu mang lại giá trị kinh tế cao. Theo Tiến sĩ Huỳnh Minh Hoàng, Giám đốc Sở KH&CN: “Qua nghiên cứu nguồn tài nguyên cây thuốc, Bạc Liêu có thể phát triển ngành Dược liệu, nhất là các loại dược liệu sản xuất thành thuốc điều trị bệnh trên con tôm và điều trị bệnh cho con người. Bởi, so với sản xuất nông nghiệp, việc phát triển ngành Dược liệu sẽ giúp nông dân mang lại lợi nhuận cao, diện tích sản xuất không cần lớn và có thể tranh thủ cả diện tích vườn tạp, bờ đất vuông tôm để phát triển các cây dược liệu đặc thù. Việc làm này không chỉ giúp Bạc Liêu khai thác có hiệu quả các cây dược liệu, mà còn góp phần bảo vệ môi trường, hạn chế tình trạng ô nhiễm môi trường sản xuất do lạm dụng hóa chất, kháng sinh cấm…”. KIM TRUNG Bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên cây thuốc ở các tỉnh miền núi phía Bắc
Bảo tồn và phát triển một cách bền vững nguồn tài nguyên cây thuốc quý ở khu vực miền núi phía Bắc là chủ đề mà Trung tâm Nghiên cứu và phát triển Cây thuốc dân tộc cổ truyền, Trung tâm Con người và Thiên nhiên , Hội Đông y tỉnh Cao Bằng và Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường (BVTN&MT) tỉnh Cao Bằng cùng phối hợp tổ chức hội thảo vào ngày 24/3, tại thị xã Cao Bằng.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
(LSO) – Trên địa bàn tỉnh hiện nay có rất nhiều cây thuốc nam được sử dụng để chữa bệnh và phát huy hiệu quả tích cực trong công tác chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, cần có cơ chế, chính sách, cách làm thiết thực để bảo tồn và phát huy giá trị cây dược liệu trên địa bàn tỉnh. Nguồn dược liệu thuốc nam phong phú Trong lần điều tra về nguồn tài nguyên cây thuốc gần đây nhất (từ 2012 – 2014), Sở Y tế Lạng Sơn ghi nhận trên địa bàn tỉnh có 788 loài. So với những tài liệu đã điều tra trước đây, lần này phát hiện thêm 6 loài cây thuốc, trong đó 5/6 loài là những cây thuốc nằm trong diện bảo tồn của nước ta. Một số loài cây thuốc quý hiếm đang ở mức nguy cấp như: ba gạc vòng, bát giác liên, bảy lá một hoa, lan một lá, lan kim tuyến, thạch hộc… và một loài đang ở mức cực kỳ nguy cấp là hoàng đàn Hữu Liên. Trong số 285 cây thuốc chính của tỉnh Lạng Sơn có 10 loài và nhóm cây thuốc tiềm năng, đây là những cây thuốc mọc tự nhiên được phép khai thác, cung cấp cho nhu cầu sử dụng trong nước và xuất khẩu. Sản phẩm dược liệu được trưng bày tại Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn năm 2019 Chính sách quốc gia về y dược học cổ truyền đề ra mục tiêu đến năm 2020, chỉ tiêu khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền tuyến trung ương là 10%, tuyến tỉnh 20%, tuyến huyện 25%, tuyến xã 40% số người được khám và điều trị. Theo ông Trần Văn Tuyến, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Lạng Sơn, trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 2.000 lương y, ông lang, bà mế sử dụng thuốc nam để điều trị bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Cùng với đó, theo nhận định của các nhà khoa học thuộc Viện Thuốc Nam, Viện Dược liệu, Viện Nghiên cứu các bài thuốc dân tộc Việt nam…, Lạng Sơn có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp để phát triển nguồn dược liệu thuốc nam. Chính vì vậy, trong quy hoạch tổng thể và phát triển dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 do Chính phủ phê duyệt năm 2013 thì Lạng Sơn là tỉnh trọng điểm trong quy hoạch phát triển dược liệu vùng Đông Bắc. Cần có giải pháp bảo tồn, phát triển nguồn dược liệu Thực tế cho thấy, số loài dược liệu trên địa bàn tỉnh phong phú song sản lượng không nhiều do diện tích rừng tự nhiên bị thu hẹp ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn cây dược liệu có sẵn dưới tán rừng. Thời gian qua, Sở Khoa học và Công nghệ đã ứng dụng một số tiến bộ kỹ thuật vào nhân giống, phát triển một số dược liệu quý như: đẳng sâm, lan thạch hộc, lan kim tuyến, chè hoa vàng, ba kích… Cùng đó, đã có một số doanh nghiệp hợp đồng với nông dân chuyên canh một số cây thuốc nam như: cà gai leo, hoàn ngọc, nghệ đen… Tuy nhiên để bảo tồn nguồn dược liệu quý hiện có và phát triển nguồn tài nguyên này thành hàng hóa phục vụ khám chữa bệnh, mang lại lợi ích cho người chăm sóc bảo vệ, tỉnh cần sớm xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu tỉnh Lạng Sơn. Tại hội thảo khoa học “Bảo tồn và phát huy giá trị cây dược liệu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn”. Thạc sỹ, bác sỹ Bùi Thị Mẫn, Phó Chánh văn phòng Sở Y tế Lạng Sơn cho hay: Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp trồng, chăm sóc cây dược liệu, Lạng Sơn có thể phát triển một số cây thuốc mà thị trường đang có nhu cầu cao như: sa nhân, đinh lăng, bạch chỉ, bạch truật, huyền sâm… Cùng đó, trồng thêm tại chỗ một số cây thuốc thuộc quý hiếm như: đẳng sâm, ba kích, hà thủ ô đỏ, lá khôi… nhằm tăng số lượng các cây thuốc quý trong tự nhiên. Với những cây thuốc sẵn có trong tự nhiên cần xây dựng quy trình kỹ thuật khai thác đối với từng loại cây đảm bảo khả năng tái sinh tự nhiên, không gây biến động lớn đối với quần thể. Đồng thời hướng dẫn quy trình đến cộng đồng, giúp người dân nâng cao nhận thức về thu hái cây thuốc đảm bảo tái sinh tự nhiên cho những lần khai thác tiếp theo. Cùng đó cần phát huy vai trò của cộng đồng trong bảo tồn nguồn tài nguyên dược liệu. Trước những cảnh báo về tình trạng kháng thuốc, tác dụng phụ của thuốc tây, người tiêu dùng đang có xu hướng quay về với những bài thuốc dân gian sử dụng nguồn dược liệu sẵn có trong tự nhiên. Chính vì vậy, cần sớm có những giải pháp thiết thực nhằm phát huy tiềm năng nguồn tài nguyên thuốc nam của tỉnh. Đây cũng là hướng đi giúp người dân phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập. |