Dải sáng chúng ta vẫn nhìn thấy trên bầu trời và gọi là "dải Ngân Hà" từng được cho là toàn bộ thiên hà chứa Trái Đất mang tên Milky Way, tức Ngân Hà. Show Đó là một thiên hà xoắn ốc với đĩa ánh sáng đường kính hoảng 100.000 năm ánh sáng, thuộc tầm cỡ "quái vật" trong thế giới thiên hà và đã đạt được kích thước đáng gờm này nhờ nuốt chửng nhiều thiên hà khác. Thế nhưng, các nghiên cứu những năm gần đây dần chứng minh cái gọi là Ngân Hà thực ra mang tầm vóc lớn hơn nhiều với những cấu trúc mở rộng đến khó tin bên ngoài quầng sao được gọi là "dải Ngân Hà" mà chúng ta vẫn thấy.  Ngân Hà không chỉ là "dải Ngân Hà" trong tưởng tượng của chúng ta, thứ có dạng một chiếc đĩa mỏng, rực sáng vì dày đặc sao, mà còn được bao bọc bởi quầng halo gồm 2 lớp trong - ngoài, có thể khiến đường kính thực của toàn bộ thiên hà lên tới 2 triệu năm ánh sáng - Ảnh: UCSC/NASA/ESA/STScI. Một trong những thứ bí ẩn đó là quầng halo, tức vầng hào quang bao vây đĩa ánh sáng chính. Nghiên cứu vừa công bố bởi Trường Đại học California ở Santa Cruz (UCSC - Mỹ) đã chỉ ra thêm một điểm bất ngờ: Ở đó không chỉ có hào quang. Theo Sci-News, nhóm tác giả đã sử dụng dữ liệu từ nhiệm vụ khảo sát cụm Virgo thế hệ tiếp theo (NGVS), được thực hiện nhờ kính viễn vọng Canada - Pháp - Hawaii (CFHT) và xác định được 208 ngôi sao biến quang không nằm trong đĩa sao chính, mà nằm trong quầng halo. Sốc hơn, chúng có khoảng cách xa đến kinh ngạc, với khoảng cách tính từ trung tâm Ngân Hà lên tới 65.000 đến 1,05 triệu năm ánh sáng. Điều này cho thấy nơi cư trú của các ngôi sao trong Ngân Hà phải là một đĩa có đường kính lên tới 2 triệu năm ánh sáng, cho dù chỉ có phần giữa đĩa dày đặc sao hơn phần xung quanh nhiều là có thể nhìn thấy dưới dạng một dải sáng từ Trái Đất, hay một đĩa ánh sáng nếu quan sát từ một hành tinh thuộc thiên hà khác. Dữ liệu này cũng đem đến thông tin quý giá về vầng hào quang, một cấu trúc rất mờ, gần như vô hình nên khó để quan sát. "Chúng tôi có thể sử dụng những ngôi sao biến quang này để làm công cụ theo dõi đáng tin cậy nhằm xác định khoảng cách. Quan sát của chúng tôi xác nhận các ước tính lý thuyết về kích thước của vầng hào quang" - TS Yuting Feng của UCSC, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết. Với kết quả này, Ngân Hà đầy đủ phải có đường kính tới 2 triệu năm ánh sáng. Như vậy, nó dường như tỏa rộng tới thiên hà khổng lồ lân cận là Tiên Nữ (Andromeda). Có thể hai thiên hà này không hề có khoảng cách bởi Tiên Nữ cũng là một thiên hà thuộc dạng "quái vật", có thể cũng sở hữu quầng halo rộng mở như Ngân Hà. Điều này cho thấy Ngân Hà và Tiên Nữ - hai "quái vật" dự kiến sẽ va chạm nảy lửa vào 2 triệu năm tới - thực ra có thể đã chạm vào nhau trong hiện tại. Hai tỉ năm tới chỉ là khoảng cách để 2 đĩa chính sáng rực tiếp cận được nhau. Cả hai thiên hà Ngân Hà và Tiên Nữ đều từng nuốt chửng nhiều thiên hà nhỏ khác và bình yên lớn lên, đạt kính thước thuộc hàng khổng lồ trong thế giới thiên hà cho đến nay. Tuy nhiên, cú va chạm của chúng dự kiến sẽ gây thiệt hại lớn cho cả hai, bởi cùng khổng lồ như nhau, trong đó Trái Đất được dự báo có nguy cơ văng khỏi "vùng sự sống" của hệ Mặt Trời. Các nhà thiên văn học ước tính có khoảng 100.000 tỷ tỷ hành tinh trong vũ trụ dựa trên giả định mỗi ngôi sao có một hành tinh xoay quanh. Giới nghiên cứu mới chỉ phát hiện 5.510 hành tinh trong dải Ngân Hà. Ảnh: NASA Chỉ riêng dải Ngân Hà đã có khoảng 100 tỷ ngôi sao và có hàng nghìn tỷ thiên hà trong vũ trụ. Các nhà thiên văn học phát hiện 5.502 hành tinh quay quanh những ngôi sao khác (gọi là ngoại hành tinh) trong dải Ngân Hà. Nếu cộng thêm 8 hành tinh trong hệ Mặt Trời, con số sẽ là 5.510 hành tinh đã biết. Việc đếm số lượng hành tinh là một nhiệm vụ khó khăn và giới thiên văn học chắc chắn còn rất nhiều hành tinh mà chúng ta chưa phát hiện. “Dù hiện nay chúng ta chỉ biết hơn 5.000 hành tinh, chúng ta có thể ước lượng có một hành tinh quanh mỗi ngôi sao”, Mark Popinchalk, nhà thiên văn học ở Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Mỹ tại New York, cho biết. “Dải Ngân Hà có 100 tỷ ngôi sao, số lượng hành tinh cũng khoảng chừng đó. Chúng tôi không thể đưa ra con số chính xác”. Popinchalk ví việc xác định tổng số ngoại hành tinh cũng giống như đoán có bao nhiêu người sống trong thành phố mà không tìm kiếm trên mạng Internet. Để có con số chính xác, bạn có thể tìm cách gặp từng người và đếm lần lượt, nhưng điều này hoàn toàn bất khả thi. Thay vào đó, sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu bạn đưa ra ước tính dựa trên số người sống trong một hộ gia đình và số gia đình trong thành phố. Giới thiên văn học ước tính mỗi ngôi sao có xấp xỉ một hành tinh dựa trên các quan sát. Những nhà khoa học sử dụng hai kỹ thuật khác nhau để tìm kiếm ngoại hành tinh, bao gồm phương pháp quá cảnh sử dụng bởi kính viễn vọng không gian Kepler và phương pháp vận tốc xuyên tâm từng dẫn tới phát hiện đoạt giải Nobel (hành tinh 51 Pegasi b). Với cả hai phương pháp, nhà thiên văn học xem xét ngôi sao thay vì hành tinh, tìm kiếm các dấu hiệu nhỏ cho thấy sự tồn tại của hành tinh như ánh sáng sao giảm đi khi có hành tinh bay qua phía trước hoặc dao động của ngôi sao do ảnh hưởng từ lực hấp dẫn của hành tinh. Tất cả hành tinh từng được phát hiện đến nay đều nằm trong dải Ngân Hà. Không ai biết chắc có thể tìm thấy một hành tinh ngoài thiên hà hay không, đơn giản vì chúng ở quá xa và khó quan sát. Một kỹ thuật mang tên khuếch đại hấp dẫn (microlensing) hé lộ vài hành tinh khả thi ngoài thiên hà. Theo cách ví von của Popinchalk, việc tính số hành tinh trong vũ trụ giống như tìm hiểu có bao nhiêu người sống trong mọi thành phố trên Trái Đất. “Nếu dải Ngân Hà có khoảng 100 tỷ hành tinh, và có một nghìn tỷ thiên hà khác, mỗi thiên hà đều có nhiều hành tinh như vậy, chúng ta có thể nhân lên và rút ra con số là 10.000 tỷ tỷ hành tinh trong vũ trụ”, Popinchalk nói. Với số lượng hành tinh khổng lồ như vậy, mọi người thường suy đoán chắc chắn có ít nhất một hành tinh khác tồn tại sự sống trong vũ trụ. Chúng ta sẽ phải chờ ít nhất vài thập kỷ nữa để thế hệ kính viễn vọng không gian tiếp theo chuyên quan sát ngoại hành tinh như Đài quan sát thế giới ở được bắt đầu tìm kiếm sự sống trong thiên hà. Có bao nhiêu dải Ngân Hà trên vũ trụ?Hiện khoa học ghi nhận khoảng 50 thiên hà trong nhóm thiên hà địa phương, khoảng 100.000 thiên hà trong siêu nhóm địa phương và khoảng 170 tỷ thiên hà trong vũ trụ quan sát được. Cái gì lớn hơn dải Ngân Hà?IC 1101 lớn hơn khoảng 50 lần và nặng hơn Dải Ngân hà khoảng 2.000 lần. Các nhà thiên văn học tin rằng đây là ngôi nhà của 100 nghìn tỷ ngôi sao đáng kinh ngạc, trải dài trên sáu triệu năm ánh sáng. Mặt khác, Dải Ngân hà có đường kính chỉ khoảng 100.000 năm ánh sáng. Có bao nhiêu thiên hà trong vũ trụ?Theo nhiều nghiên cứu khoa học gần đây, hiện nay trong vũ trụ có khoảng 1 đến 2 ngàn tỷ Thiên hà, tuy nhiên phần lớn trong số chúng sẽ không thể quan sát được do khoảng cách quá xa và mờ nhạt. Có bao nhiêu hành tinh trong vũ trụ?Các nhà thiên văn học ước tính có khoảng 100.000 tỷ tỷ hành tinh trong vũ trụ dựa trên giả định mỗi ngôi sao có một hành tinh xoay quanh. |
