Potentiometer được coi như một thuật ngữ liên quan đến ngành kỹ thuật mà nhiều anh em sinh viên mới ra trường còn bỡ ngỡ. Nhưng đối với ngành công nghiệp lớn mạnh như hiện nay thì potentiometer đóng vai trò không hề nhỏ Show
Hôm nay sẽ chia sẻ anh em về một số vấn đề liên quan đến potentiometer
Mình sẽ tổng hợp hết các kiến thức thực nghiệm đã từng trải để anh em hiểu được một cách chi tiết về thuật ngữ potentiometer là gì ; và tại sao lại ứng dụng potentiometer vào công nghiệp Khái niệm định nghĩa potentiometer là gì ? Chiết áp là gì ?Potentiometer là tên tiếng anh của Chiết áp; mà chiết áp là một con điện trở trượt hoặc xoay có thiết kế 3 cực khi vận hành sẽ xuất ra tiếp điểm điện. Đây là một loại linh kiện điện tử có núm xoay để điều chỉnh điện trở chia áp. Cho nên giờ mà ai hỏi: Chiết áp tiếng anh là gì ? Thì anh em cứ tự tin mà trả lời chiết áp tiếng anh là Potentiometer Theo thuật ngữ trung quốc thì chiết áp tiếng trung sẽ gọi là 电位器 Chiết áp là gì ? Chiết áp dùng để làm gì, tiếng anh của chiết ápTheo định nghĩa phân tích mổ sẻ từ ” Chiết Áp ” Anh em xẽ thấy Chiết áp là cụm từ được tạo ra bởi từ chiết và áp ghép lại. Trong đó; chiết có nghĩa là sự phân chia điện trở khi chúng ta xoay núm vặn một cách đầu đặn; áp là điện áp được tạo ra một cách tuyến tính trong quá trình từ chiết chia ra nên chúng có tên là chiết áp điện trở Nói đơn giản thì chiết áp được ví như sự biến đổi điện trở thành tín hiệu điện áp tương ứng. Ví dụ như chiết áp 50k ra 0-10v. Có nghĩa là con điện trở sẽ chia đều từ 0….50 KΩ tạo ra dòng điện áp tương ứng 0-10v một cách tuyến tính Người ta gọi là chiết áp hoặc cũng có thể gọi theo tên tiếng anh là Potentiometer. Nhưng gọi như thế nào đi chăng nữa thì bản chất của chiết áp vẫn hoàn toàn không thay đổi Ký hiệu của chiết áp trong mạch điện công nghiệpRiêng về ký hiệu của chiết áp được thiết kế trong các mạch điện; thì chúng có tới 2 chuẩn tạo nên sự đặc thù riêng biệt cho từng ký hiệu riêng biệt Chiết áp là gì ? Ký hiệu của chiết áp trong mạch điệnTại đây nếu mà anh em đi theo tiêu chuẩn IEC thì chiết áp sẽcos ký hiệu trong sơ đồ mạch điện thể hiện như hình này: Còn ký hiệu chiết áp theo tiêu chuẩn của mỹ mà người ta hay gọi là tiêu chuẩn ANSI thì sơ đồ chiết áp được thể hiện như này: Thì bất cứ tiêu chuẩn nào cũng thế; anh em chỉ cần nhận biết được ký hiệu của chiết áp để mà nhận biết và đọc được các sơ đồ mạch điện có kết nối với chiết áp trong đó Sơ đồ chiết áp 3 chânSơ đồ chiết áp 3 chân là một mô hình bao gồm các ký hiệu của chiết áp được đề cập phía trên; và một sự mô phỏng quá trình di chuyển của con chiết áp đó như thế nào ? Chia điện áp thực tế ra sao Dựa vào sơ đồ chiết áp 3 chân mà chúng ta có thể biết được vặn núm xoay về hướng nào thì cho điện áp lớn nhất; núm xoay hướng nào cho điện áp về min Chia sẻ sơ đồ chiết áp 3 chân gồm 2 chân cố định và 1 chân chạyBên cạnh đó; thông qua sơ đồ chiết áp bạn cũng có thể hình dung khái quát bản tổng quan cấu tạo những điểm chính của một con chiết áp công nghiệp hoàn chỉnh Ứng dụng chiết áp dùng để làm gìMặc dù là một linh kiện nhưng ứng dụng potentiometer luôn có sự dàn trải; đa dạng trong các boar mạch điện tử của thiết bị công nghiệp Mà ứng dụng chính đóng vai trò tạo nên một con chiết áp hoàn chỉnh đấy chính là sự phân chia điện trở để tạo nên sự thay đổi điện áp giúp hiệu chỉnh âm lượng; tốc độ các thiết bị động cơ thậm chí là điều khiển biến tần Potentiometer là gì ? Ứng dụng chiết áp dùng để làm gìMột số ứng dụng chính của chiết áp
Ví dụ chiết áp điều chỉnh tốc độ động cơ quạt 12vMột chiếc quạt mini anh em hay mua về để trên bàn làm việc; hoặc một chiếc quạt tự chế có nguồn nuôi 12v khi động cơ chạy hết công suất Chiết áp dùng để điều chỉnh tốc độ động cơ, motor, quạt 12v 220vTại đây; chiết áp được thiết kế trong boar mạch được ứng dụng để điều khiển tốc độ động cơ giúp cho cánh quạt có thể quay nhanh hoặc chậm theo ý muốn Ví dụ chiết áp điều chỉnh âm lượng loaTrên mỗi cái loa nếu để ý kỹ cái núm vặn được thiết kế trên loa là dùng để điều chỉnh âm lượng to hoặc nhỏ. Đấy chính là sự tích hợp của chiết áp trong boar mạch loa Vai trò của chiết áp điều chỉnh âm lượng loa tăng giảm tuỳ ýCho nên khi chúng ta mở nhạc lên; vặn núm theo chiều dương thì loa to dần; theo chiều âm thì loa nhỏ dần. Đó chính là nguyên lý vận hành của chiết áp trong ứng dụng điều chỉnh âm lượng; âm thanh của các thiết bị tivi, loa, đài phát…. Chiết áp là linh kiện có đặc điểm gì ?Khi bàn về chiết áp chúng ta phải xoay quanh; và nhấn mạnh một số đặc điểm tạo nên lợi thế của loại linh kiện này. Vậy đặc điểm của chiết áp là gì ? Đặc điểm nhận biết linh kiện chiết áp 3 chân
Các loại chiết áp ( potentiometer ) công nghiệpĐể mà có sự phân loại chi tiết của potentiometer thì bản thân các biến trở chiết áp luôn có sự đột phá trên các phương diện cấu tạo; ứng dụng và kích thước bên ngoài. Mục đích để có sự tương tích với các sơ đồ mạch điện; đảm bảo vận hành tốt cho từng ứng dụng cụ thể Sơ đồ chuyển mạch chiết áp 12v sang 5V giúp hạ áp mạch điệnXét về kết cấu cấp nguồn điện chúng ta có:
Xét về dải đo chúng ta có
Theo kết cấu núm vặn để vận hành thiết bị ta lại có
Theo thiết kế đấu nối thì chúng ta có:
Theo ứng dụng chúng ta có:
Theo tín hiệu điện ta có:
Ngoài ra; chúng ta còn có một số loại:
Chiết áp tuyến tính là gìChiết áp tuyến tính với cái tên gọi tiếng anh linear potentiometer là một loại chiết áp được ứng dụng để điều khiển vị trí. Loại này thường được thiết kế trên các con cảm biến vị trí mà chúng ta hay gọi là xi lanh Ứng dụng của chiết áp tuyến tính dùng để đo và kiểm soát độ dịch chuyển của trục xi lanh Chiết áp tuyến tính là gì ? linear potentiometer là gì ?Ví dụ xi lanh khí nén với dải đo chiết áp tích hợp 0-10 kohm tương ứng dòng ra 4-20mA. Thì người ta kết nối 4-20ma vào plc để điều khiển xi lanh chẳng hạn người dùng cần tới 15ma là máy dừng ứng với chiết áp đang báo là 8 kohm Trong các loại potentiometer thì bản thân con chiết áp tuyến tính được coi là thiết bị đo có độ chính xác cao nhất Chiết áp xoay là gìChiết áp xoay có tên tiếng anh rotary potentiometer là một linh kiện hiệu chỉnh điện áp cấp cho một bộ phận nào đó trong sơ đồ mạch điện tử. Mà sự hiệu chỉnh áp này thông qua núm vặn được thiết kế như hình minh hoạ bên dưới Chiết áp xoay là gì ? Rotary potentiometer là gì ?Tất nhiên; cấu tạo của chiết áp xoay gồm nhiều loại có cấu trúc 1 vòng xoay; hoặc nhiều vòng xoay tuỳ vào dải điện trở của thiết bị cần nằm trong khoảng nào Ngoài ra; chiết áp xoay còn có cái tên gọi phổ biến chiết áp quay. Tức là mình lấy tay quay cái núm để tạo nên sự thay đổi điện áp trong mạch Chiết áp quay hoạt động theo phương thức làm thay đổi vị trí điện trở trên một biến trở có sự dao động. Ví dụ dải đo điện trở 0-5 kohm :
Quan trọng là chiết áp xoay vẫn có cấu tạo 3 chân. Trong đó; chân thay đổi vị trí đã đề cập phía trên; 2 chân còn lại sẽ là 2 điểm tự kết nối cộ định 2 đầu con điện trở nhiều điểm Chiết áp kỹ thuật số là gìChiết áp kỹ thuật số có tên tiếng anh digital potentiometer là một loại chiết áp cao cấp hơn; có độ chính xác với độ phân giải cao hơn. Nó là một linh kiện IC chia điện áp và điều khiển tự động thông qua mạch So với chiết áp kỹ thuật số thì những loại chúng tôi vừa đề cập đến chỉ là chiết áp loại cơ. Chiết áp kỹ thuật số là gì ?(Digipot) digital potentiometer là gìTheo chiết áp kỹ thuật số thì nó hoạt động tự do độc lập một cách tự động; hiệu chỉnh điện trở theo trình tự cài đặt; mà không phải thông qua sự tác động của con người như vặn núm xoay….. Cấu tạo chiết áp kỹ thuật số là:
Một số ứng dụng của chiết áp kỹ thuật số:
Chiết áp tinh chỉnh là gìChiết áp tinh chỉnh có tên tiếng anh Fine-tuning potentiometer đây là một con chiết áp có thể nằm vào 1 trong các loại chiết áp công nghiệp mà mình đã đề cập đến Chiết áp tinh chỉnh là gì ? Fine-tuning potentiometer là gì ?Thuật ngữ chiết áp tinh chỉnh là một sự tác động của con người; hoặc thiết bị máy móc lên chiết áp tạo nên dòng điện áp từng ứng phù hợp với mạch điện thiết kế nó Hay nói dễ hiểu hơn thì chiết áp tinh chỉnh chính là sự hiệu chỉnh một con chiết áp bất kỳ để tạo ra điện áp theo mong muốn Cấu tạo chiết áp 3 chânĐã gọi là chiết áp 3 chân thì chắc chắn bản thân con này sẽ được cấu tạo 3 chân đấu dây Nếu không lầm thì trên 2 đầu thanh điện trở dây quấn sẽ được kết nối với 2 chân Còn chân thứ 3 tương trưng cho sự di chuyển của cái núm vặn làm thay đổi dải đo điện trở Chiết áp là gì ? Sơ đồ cấu tạo chiết áp 3 chân loại xịn giá rẻCho nên đối với biến trở 3 chân thì anh em cứ mặc định hẳn
Phần thanh trở sẽ có 1 lõi thép được quấn bằng dây hợp kim có điện trở; phạm vi biến trở càng lớn thì lượng dây quấn càng nhiều vòng Lớp vỏ nhựa được thiết kế bao trùm toàn bộ trừ núm vặn để bảo vệ tránh tác động bên ngoài; tránh sự xâm nhập của bụi và hơi chất lỏng Nguyên lý chiết áp 3 chânMặc dù có nhiều loại chiết áp với số lượng chân khá đông; nhưng xét về tính chất rộng rãi thì chiết áp 3 chân được sử dụng rất phổ biến. Chính vì thế; mình sẽ trình bày nguyên lý hoạt động của chiết áp 3 chân để anh em dễ nắm bắt Theo nguyên lý chiết áp 3 chân thì bản thân nó sẽ cho input điện áp; và tạo nên sự thay đổi của điện áp theo đúng yêu cầu mạch điện cần. Ví dụ chiết áp 10 Kohm cho ra dòng điện 0-10v chẳng hạn; mà bản thân mạch điện chỉ cần cấp 5v là đủ dùng thì lúc này điều chỉnh núm vặn chạy khoảng 50% số vòng là ta có thể thay đổi điện áp đầu ra 5v Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của chiết áp 3 chânKết luận ngắn gọn một câu: Nguyên lý hoạt động của chiết áp dựa trên sự phân chia điện trở của bản thân nó. Sự phân chia này sẽ giúp cho vấn đề hiệu chỉnh điện áp một cách dễ dàng thông qua núm vặn Ví dụ khác để anh em rõ hơn về nguyên lý của chiết áp 3 chân: Một con oto mini đồ chơi trẻ em có công suất tối đa khi điện max 24v. Vậy nếu muốn con oto này chỉ hoạt động 3/4 công suất tức là 18v thôi thì phải làm thế nào ? Ok đấu chân điện bên oto vào chân di chuyển của con chiết áp 3 chân; rồi sau đó anh em chia vòng xoay núm vặn thành 4 phần; tiếp đó vặn 3 phần thì điện áp đầu ra lúc này sẽ là 18v Cách đấu chiết áp 3 chânVới các bạn sinh viên thì nó hơi bỡ ngỡ; còn đối với anh em kỹ thuật chúng ta thì nó lại quá dễ dang. Để đấu chiết áp 3 chân bạn phải có:
Đối với những con chiết áp 3 chân thì sẽ có 2 chân cố định được kết nối với 2 đầu điện trở rồi; chânn 3 là chân di động kết nối với cần gạt hoặc núm xoay Đấu chiết áp điều chỉnh tốc độ quạt, đènAnh ơi ! Chỉ em cách đấu chiết áp để hiệu chỉnh tốc độ quay của quạt được không ? Ok để mà điều chỉnh được tốc độ quạt tăng giảm theo ý muốn; thì bạn phải mua một con chiết áp quạt để thay thế tự mình đấu lúc chiết áp cũ xảy ra sự cố Để ý con chiết áp quạt 12v hay 220v đều có 2 chân bao gồm:
Vậy cách đấu chiết áp quạt hoặc đèn như sau:
Vậy là chúng ta đã hoàn thành cách đấu chiết áp quạt, chiết áp đèn. Giờ chỉ việc ngồi vặn núm xoay để hiệu chỉnh tốc độ tăng giảm quạt và đèn Sơ đồ mạch chiết áp 12v – 220v, chiết áp đènCâu hỏi đặt ra: Mạch chiết áp là gì ? Mạch chiết áp là một sơ đồ thu nhỏ thể hiện cho tiết các kết nối nguồn; điện áp output, các ký hiệu chiết áp và terminal Đối với anh em là học sinh nghiên cứu về sơ đồ mạch thì sẽ quan tầm tới 3 loại:
Dựa vào một mạch chiết áp bạn có thể biết được:
Nguyên lý mạch chiết áp là gìNguyên lý mạch chiết áp chính là sự luận chuyển trong quá trình vận hành của một chiết áp bất kỳ; đang trong trạng thái hoạt động ổn định Nguyên lý mạch chiết áp hoạt động như thế nàoVí dụ nguyên lý mạch chiết áp 3 chân thể hiện rất rõ ràng sự hoạt động của 3 cực bao gồm 1 cực chia điện áp thông qua sự thay đổi của điện trở bằng cách xoay núm vạn; 2 cực đấu nối cố định ở 2 đầu cuộn dây Cách tính mạch chiết ápVới công thức này thì vô cùng ý nghĩa bởi nó bắt chúng ta xác định được điện áp đầu ra của chiết áp là bao nhiêu khi biết được điện áp đầu vào; giá trị dịch chuyển điện trở khi chúng ta xoay chiết áp…. Dưới đây là hình ảnh minh hoạ cho một công thức tính mạch chiết áp bất kỳ; để tìm ra được điện áp sau khi chiết áp có sự phân chia tỷ lệ là bao nhiêu Công thức tính điện áp mạch thông qua cách tính mạch chiết ápCách chọn chiết áp xịn loại tốtĐể mà chọn được chiết áp xịn loại tốt không phải dễ anh em ạ. Vì hiện tại trên thị trường có rất nhiều loại chiết áp với đủ kiểu hình và giá cả khác nhau Thậm chí có con chiết áp giá rẻ có 15.000 – 20.000; mà mua mấy con này về làm mô hình chạy làm đồ án cho sinh viên thì được. Chứ đem mấy Potentiometer giá rẻ gắn vào mạch công nghiệp để điều khiển điện áp đầu ra thì chịu Vậy câu hỏi đặt ra: Làm sao có thể chọn chiết áp xịn và tiêu chí nào để đánh giá nó tốt ? Để chọn chiết áp xịn thì đầu tiên lọc các nhà cung cấp chiết áp trung quốc; với một số hãng Châu Á dẹp sang bên Thông thường chiết áp loại xịn thường có xuất xứ từ các nước Châu Âu như EU hoặc G7 Rồi xem mô hình mình đang cần là loại chiết áp mấy chân; 3 chân, 5 chân hay 6 chân….. Cách chọn chiết áp 3 chân, 4 chân, 5 chân, 6 chân, 7 chân, 8 chânĐối với một con chiết áp xịn bạn cần quan tâm một số tiêu chí để quyết định mua:
Chiết áp giá rẻ thì rất dễ kiếm; còn chiết áp xịn anh em nhiều lúc có tiền cũng không biết mua chỗ nào được ấy chứ Nói chứ nếu xét về kỹ thuật chuyên dụng; thì anh em cần lưu ý một số vấn đề sau khi có nhu cầu mua chiết áp xịn giá rẻ Lưu ý khi chọn chiết áp quạt trần, đèn, chiết áp ac, dc
Đấy là nói văn vẻ thôi; còn nếu chọn thực tế mình chỉ cho thế nàyCách chọn chiết áp đúng nhất – Thực tếGiả sử bạn sử dụng điện áp 220v AC cho con chết áp đi Thì buộc bạn phải chọn con chiết áp có biến trở lớn hơn 264 Kohm Lý do vì sao ? Cách chọn chiết áp 3 chân 5 chân 6 chân 8 chân loại 220vVì mình đang sử dụng điện áp 220v nên phải có biến trở có số ohm tương thích; để chịu được điện 220v để tránh cháy hoặc nóng gây hư hỏng 2 đầu cố định của chiết áp Nếu lấy chiết áp 50k cấp 220v vào thì chiết áp cháy liền Cho nên có hẳn công thức tính để chọn chiết áp nha anh em ! Theo thực tế kinh nghiệm nhiều năm thì công thức chiết áp như sau:
Mà như ví dụ hồi này 220v sẽ là 264 kohm. Đấy bạn chỉ cần chọn con chiết áp bằng hoặc trên 264k ohm là được Cách kiểm tra chiết áp sống hay chếtĐể mà kiểm tra chiết áp còn sống hay đã chết; hoặc chiết áp mình mua hoạt động có ok không thì bạn phải dùng một con đồng hồ VOM để đo sự vận hành của nó Yêu cầu:
Đây cũng xem như một thí nghiệm nhỏ giúp anh em hiểu được sâu hơn về mô hình đo đầu ra điện áp thì chiết áp có sự thay đổi
Nhờ vào phương pháp này bạn có thể xác định được tất cả các chân của con chiết áp Chiết áp 220v sang 110v có được khôngNhiều ông hỏi chiết áp 220v sau khi điều chỉnh điện trở cho đầu ra 110v thì có cấp nguồn được cho các thiết bị khác được không ? Hiệu chỉnh chiết áp 220v sang 110v không cấp nguồn cho thiết bịXin thưa là không nhé ! Mấy trường hợp này anh em phải dùng bộ chuyển điện 220v sang 110v mới được Ví bản thân chiết áp công suất ra của nó bé tý; và nhiệm vụ nó điều chỉnh tín hiệu điện thôi. Cho nên không được dùng nó điều chỉnh về 110v cấp nguồn cho thiết bị khác được Mua chiết áp ở đâu giá rẻ ( Hà nội – Hồ Chí Minh )Mặc dù biết chiết áp giá rẻ dùng không mấy thiện cảm; nhưng các anh thu mua vẫn cứ điều kiện kinh tế trước cái đã Đôi khi mua được lô chiết áp tốt thì sao ? Chia sẻ mua chiết áp ở đâu giá rẻ tại hà nội hoặc hồ chí minhOk nếu muốn mua chiết áp giá rẻ bạn có thể lên các trang mạng như shoppee, lazada…. Và ô tìm kiếm ghi chữ ” Chiết áp ” là nó ra hàng loạt các nhà cung cấp Mua trên này; thường bạn phải mua số lượng lớn chứ không ai bán lẻ cho bạn đâu. Có thể là 5 hoặc 10 cái trở lên. Và tất nhiên trong lô mình mua nó sẽ bị lỗi mấy con một cách tự nhiên |