Cập nhật lịch tiêm chủng cho trẻ dưới và trên 1 tuổi năm 2020 - 2021 mới nhất cũng như một số thay đổi trong danh sách vắc xin cần thiết cho trẻ sơ sinh.
1. Vì sao phụ huynh cần tiêm chủng cho trẻ? Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ thống miễn dịch chưa hoàn chỉnh, do đó rất dễ bị nhiễm bệnh. Nên Y học khuyến cáo tiêm chủng là cách tốt nhất để cơ thể trẻ chủ động phòng bệnh hiệu quả. Tiêm chủng là đưa một lượng vắc xin vừa đủ, tức đưa kháng nguyên của vi rút hoặc vi khuẩn gây bệnh vào cơ thể chưa từng bị nhiễm bệnh, để kích thích hệ miễn dịch của trẻ sản xuất kháng thể. Lúc này, kháng thể có 2 nhiệm vụ: tiêu diệt vi rút, vi khuẩn đó và tồn tại trong máu một thời gian dài để bảo vệ cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh trong những lần xâm nhập sau.  Phụ huynh cần thường xuyên theo dõi lịch tiêm chủng cho trẻ để không bỏ sót bất kỳ mũi nào Tiêm phòng giúp trẻ tăng sức đề kháng chống lại các bệnh truyền nhiễm hoặc một số bệnh nguy hiểm. Chi phí dành cho chủng ngừa thấp hơn rất nhiều lần so với chi phí điều trị và chăm sóc y tế nếu trẻ bị mắc bệnh. Vì vậy để đảm bảo con cái khỏe mạnh, các phụ huynh cần đưa con nhỏ đi tiêm ngừa đầy đủ và đúng lịch. 2. Cập nhật lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mới nhất 2020 - 2021 Dưới đây là lịch tiêm chủng cho trẻ năm 2020-2021, Quý phụ huynh cần theo dõi để tránh trường hợp trẻ bị nhỡ lịch tiêm: Tiêm phòng cho trẻ dưới 1 tuổi Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi (sau sinh) Vắc xin BCG: càng sớm càng tốt sau khi sinh. Vắc xin viêm gan siêu vi B Tiêm phòng cho trẻ 2 tháng tuổi Vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1: Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Viêm gan B - Viêm màng não do vi khuẩn Hib) - Lần 1 Vắc xin Rota virus - Lần 1 Vắc xin phế cầu- Lần 1 (PCV1) Tiêm phòng cho trẻ 3 tháng tuổi Vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 (Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Viêm gan B - Viêm màng não do vi khuẩn Hib) - Lần 2 Vắc xin Rota virus - Lần 2 Vắc xin Phế cầu -Lần 2 (PCV2) Tiêm phòng cho trẻ 4 tháng tuổi Vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 (Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Viêm gan B - Viêm màng não do vi khuẩn Hib 3) - Lần 3 Vắc xin Rota virus - Lần 3 Vắc xin Phế cầu - Lần 3 (PCV 3) Tiêm phòng cho trẻ 6 tháng tuổi Vắc xin cúm Tiêm phòng cho trẻ 9 tháng tuổi Vắc xin Sởi đơn Vắc xin Viêm não Nhật Bản - Lần 1 (Imojev 1) Tiêm chủng cho trẻ 1 tuổi (12 tháng tuổi) Vắc xin 3 trong 1 (Sởi - Quai bị - Rubella) - Lần 1 Vắc xin Thủy đậu- Lần 1 Vắc xin Viêm gan siêu vi A - Lần 1 Vắc xin Viêm não Nhật Bản - Lần 1 Vắc xin Viêm não Nhật Bản - Lần 2 (Cách mũi 1: 7 – 10 ngày) Vắc xin Phế cầu - Lần 4 (PCV 4) sau PCV 3 tối thiểu 6 tháng Vắc xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Lần 4 Tiêm phòng cho trẻ 2 tuổi (24 tháng tuổi) Vắc xin Thương hàn (Typhim) Sau đó chích nhắc mỗi 3 năm Vắc xin Viêm não Nhật Bản - Lần 3 (Cách mũi 2: 01 năm) Tiêm phòng cho trẻ 4-5-6 tuổi Vắc xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Bại liệt - Lần 5 Vắc xin 3 trong 1 (Sởi - Quai bị - Rubella) - Lần 2 Vắc xin Thủy đậu - Lần 2 Tiêm phòng cho trẻ 11-12 tuổi Vắc xin Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Lần 6 Đối với bé gái 9 - 26 tuổi Vắc xin HPV ngừa Ung thư cổ tử cung: 3 mũi - Mỗi mũi cách nhau theo thứ tự lần lượt 0, 2, 6 tháng 3. Lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh 2020 có gì mới? Từ năm 2019, lịch tiêm chủng mở rộng của Bộ Y tế có một số thay đổi so với trước đây: - Thay thế vắc xin Quinvaxem (Hàn Quốc) bằng vacxin ComBe Five (Ấn Độ) trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Đây là loại vắc cin phối hợp 5 trong 1 bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, vi khuẩn ho gà bất hoạt, kháng nguyên virus viêm gan B và kháng nguyên vi khuẩn Hib. - Triển khai vắc xin bại liệt theo đường tiêm (IPV) thay cho đường uống (OPV). Vacxin bại liệt tiêm IPV được hỗ trợ bởi Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng (GAVI) do hãng Sanofi, Pháp sản xuất. Loại vacxin này đã đạt chứng nhận tiền thẩm định của Tổ chức Y tế thế giới, được cấp phép lưu hành tại Việt Nam và được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong chương trình Tiêm chủng mở rộng. - Vắc xin phối hợp Sởi - Rubella do Việt Nam tự sản xuất được sử dụng trên quy mô toàn quốc cho trẻ từ 18 tháng tuổi. Tiêm Vắc xin đúng và đủ theo lịch giúp bảo vệ bé trước nhiều bệnh nguy hiểm 4. Tiêm phòng cho trẻ em những loại bệnh nào là bắt buộc? Bộ Y tế đã ra thông tư về 10 loại Vắc xin bắt buộc trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh đến 5 tuổi bao gồm: Viêm gan siêu vi B Vắc xin viêm gan Bnằm trong các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh bắt buộc trong 24 giờ. Theo các chuyên gia y tế, đây là cách tốt nhất để phòng lây truyền vi rút viêm gan B từ mẹ sang con. Nếu tiêm mũi 1 đúng thời gian quy định (tức trong 24 giờ), Vắc xin sẽ phòng được 85-90% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Nếu không tiêm trong 24 giờ, hiệu quả phòng ngừa sẽ giảm dần và không còn hiệu quả nếu tiêm sau 7 ngày. Bệnh lao Hiện nay, Việt Nam đang sử dụng Vắc xin BCG để tiêm phòng bệnh lao cho trẻ dưới 1 tuổi. Tuy nhiên theo các chuyên gia, nếu trẻ sinh ra bình thường, sức khỏe ổn định thì nên tiêm ngay trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Bệnh bạch hầu Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng nhiễm độc do trực khuẩn bạch hầu gây ra. Để phòng bệnh hiệu quả cho bé, bố mẹ cần tiêm đủ 3 mũi vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván (DPT) hoặc vắc xin DPT - VGB - Hib cho trẻ dưới 1 tuổi. Sau đó tiêm nhắc lại DPT cho trẻ từ 18 tháng. Bệnh ho gà Để phòng bệnh ho gà, bố mẹ nên tiêm phòng cho trẻ Vắc xin 5 trong 1 (bạch hầu - ho gà - uốn ván - viêm gan B - viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib) cho trẻ 2-3-4 tháng tuổi. Tiêm nhắc vắc xin bạch hầu - ho gà - uốn ván khi trẻ được 18 tháng tuổi. Bệnh uốn ván Trẻ em dưới 1 tuổi sẽ được tiêm vắc xin phối hợp phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm phổi/màng não do vi khuẩn Hib. Việc này không chỉ giúp phòng uốn ván ở trẻ mà còn tạo nên miễn dịch rộng rãi cho mọi người. Bệnh bại liệt Vắc xin phòng bệnh bại liệt bao gồm 2 loại: giảm động lực đường uống (OPV) và bất hoạt đường tiêm (IPV). Cả 2 loại Vắc xin này đều đang được triển khai cho trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi trong chương trình Tiêm chủng mở rộng. Tuy nhiên Vắc xin đường tiêm đang thay dần cho đường uống. Bệnh do vi khuẩn Haemophilus influenzae tuýp B (Hib) Viêm phổi và viêm màng não là 2 bệnh phổ biến nhất do vi khuẩn Hib gây ra. Những bệnh này có thể chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm vắc xin Hib. Theo đó, tiêm chủng đầy đủ 3 liều vắc xin Hib theo đúng lịch sẽ giảm được nguy cơ bệnh Hib lên đến hơn 90%. Bệnh sởi Sởi rất dễ lây lan ở những khu vực đông người như: nhà trẻ, trường học, khu đông dân cư… dễ gây thành dịch và trẻ em là đối tượng dễ bị mắc bệnh nhất. Vì thế, bố mẹ nên tiêm phòng Vắc xin cho trẻ. Viêm não Nhật bản B Vắc xin viêm não Nhật bản B được tiêm phòng cho trẻ 1 tuổi. Ngoài ra, để phòng viêm não Nhật Bản cũng như phòng tránh một số bệnh thường gặp trong mùa hè, bố mẹ cần chú ý ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng, nằm màn tránh muỗi đốt... Rubella Vắc xin Rubella cũng nằm trong lịch tiêm chủng thường xuyên dành cho trẻ nhỏ. Theo đó, bé sẽ được tiêm vắc xin sởi – rubella lúc đủ 18 tháng. Để biết được thứ tự các mũi tiêm, thời gian tiêm lần đầu và nhắc lại, các bậc phụ huynh vui lòng xem lịch tiêm phòng cho trẻ đã đề cập tại mục 2. Phụ huynh cần chú ý các mũi tiêm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bắt buộc để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm cho bé 5. Trước khi tiêm phòng cho trẻ cần làm gì? - Vệ sinh thân thể sạch sẽ cho trẻ nhằm hạn chế tình trạng nhiễm trùng. - Trao đổi rõ với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của trẻ: tiền sử mắc bệnh, suy dinh dưỡng (nếu có) để xem xét và quyết định có nên tiêm chủng cho trẻ hay không. - Mang theo sổ tiêm chủng để bác sĩ tham vấn và đảm bảo thực hiện đúng lịch tiêm Vắc xin cho trẻ. - Ghi chú về các loại thuốc trẻ đang sử dụng, các loại Vắc xin hoặc thức ăn mà trẻ đã từng bị dị ứng trước đó. 6. Một số trường hợp chống chỉ định tiêm phòng cho trẻ - Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan…. - Trẻ có tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng. - Trẻ suy giảm miễn dịch chống chỉ định tiêm chủng các loại Vắc xin sống. - Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại Vắc xin. Tạm hoãn trong tiêm chủng - Đo nhiệt độ tại nách, thân nhiệt trên 37.5 độ C hoặc dưới 35.5 độ C. - Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp. - Trẻ đang hoặc mới kết thúc liều điều trị corticoid liều cao trong vòng 14 ngày. - Trẻ mới dùng các sản phẩm Globulin miễn dịch. - Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2 kg. - Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại Vắc xin. 7. Cách chăm sóc và theo dõi trẻ nhỏ sau tiêm chủng Tại phòng khám - Sau tiêm chủng, cho trẻ ở lại theo dõi 30 phút tại khu vực chờ để phát hiện sớm các phản ứng sau tiêm có thể xảy ra. Sau khi tiêm chủng cho trẻ cần theo dõi 30 phút tại cơ sở tiêm chủng - Thông báo ngay với bác sĩ/điều dưỡng khi thấy trẻ có 1 trong các dấu hiệu sau: Quấy khóc liên tục Phát ban đỏ, sưng Khó thở, tím tái Sưng tại vị trí tiêm Tại nhà - Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ phải tiếp tục quan sát trẻ tại nhà ít nhất 24 giờ sau tiêm chủng: Tình trạng chung, tinh thần, tình trạng ăn ngủ Nhiệt độ, phát ban, khó thở Các biểu hiện tại chỗ tiêm: sưng, đỏ - Cách chăm sóc trẻ và xử trí các phản ứng phụ thường gặp tại nhà: Bổ sung sữa mẹ hoặc sữa công thức, uống nhiều nước. Đảm bảo rằng trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ. Sốt nhẹ: dùng thuốc hạ sốt khi trẻ thấy khó chịu hay khi sốt cao > 38,5 độ. Sưng đỏ, đau chỗ tiêm: có thể chườm mát tại chổ, dùng hạ sốt giảm đau nếu cần. Ngoài ra có thể có biểu hiện sưng khớp, sưng hạch… nhưng đa phần là tự khỏi sau vài ngày. - Đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu trẻ có một trong những triệu chứng sau: Khó thở kèm với phát ban hoặc sưng Kiệt sức, nhợt nhạt, xanh xao, buồn ngủ hoặc bất tỉnh Khóc liên tục hơn 3 giờ đồng hồ Sốt, nôn mửa và tiêu chảy trong vòng vài giờ sau khi tiêm Co giật Sưng đỏ và đau lan rộng tại chỗ tiêm hơn 3 ngày Bầm tím hoặc chảy máu nhiều tại chỗ tiêm 8. Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh ở đâu tốt? Đưa trẻ đi tiêm đầy đủ theo đúng lịch tiêm chủng là việc làm hết sức cần thiết của các bậc cha mẹ có con nhỏ. Tuy nhiên, hầu hết phụ huynh nào cũng cảm thấy ám ảnh trước cảnh chen nhau, chờ đợi quá lâu tại các cơ sở y tế địa phương hoặc bệnh viện. Tình trạng quá tải tại các Trung tâm tiêm phòng khiến nhiều bậc phụ huynh lo ngại, không đưa con em đi tiêm trở lại theo đúng lịch, khiến trẻ có nguy cơ mắc bệnh cao, nhất là vào các mùa cao điểm của dịch bệnh. Các bậc phụ huynh cần lưu ý nên đưa con em đến các trạm y tế để được tiêm ngừa phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, trong mùa dịch bệnh Covid-19 cần đi tiêm theo khung giờ mời của trạm y tế - mang khẩu trang, rửa tay…. 9. Những thắc mắc thường gặp về lịch tiêm chủng 2020 - 2021 Nên tiêm phòng cho trẻ nên tiêm sáng hay chiều? Nhiều người cho rằng nên tiêm vắc xin buổi sáng thì sẽ tốt hơn buổi chiều. Thế nhưng tiêm vắc xin buổi sáng chỉ xuất hiện tác dụng phụ (nếu có) sớm hơn. Tuy nhiên thực tế, phản ứng sau tiêm vắc xin thường xuất hiện trong vòng 24 h đầu đến trong vòng 07 ngày đầu sau tiêm hoặc muộn hơn. Vì thế theo các chuyên gia, bố mẹ có thể tiêm ngừa cho bé sáng hay chiều đều được. Các Vắc xin khi tiêm phòng cho trẻ 5 tuổi, nếu không đúng lịch hẹn có làm mất tác dụng không? Khi đến 5 tuổi, trẻ có rất nhiều mũi tiêm cần nhắc lại. Tuy nhiên vì một số nguyên nhân mà bố mẹ có thể không đưa trẻ đến tiêm đúng hẹn được. Vậy điều này có gây ảnh hưởng gì không? Thông thường khoảng cách tối thiểu giữa 2 liều vắc xin cùng loại là 4 tuần và không có khoảng cách tối đa. Vì thế nếu không tiêm đúng lịch, bố mẹ không nên quá lo lắng mà nên tiếp tục tiêm càng sớm càng tốt. Có nên dán miếng hạ sốt vào chỗ tiêm? Câu trả lời là “không nên”. Để tránh nhiễm trùng vết tiêm, bố mẹ không nên xoa dầu, chườm nóng, nặn chanh, đắp khoai tây hay bôi đắp bất cứ thứ gì./. Tổ Truyền thông GDSK-TTYT huyện Cai Lậy |
