Cuộc đối thoại giữa hồn trương ba và xác hàng thịt mang rất nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người. Hãy tham khảo với onthihsg dưới đây nhé !  Phân tích và ý nghĩa cuộc đối thoại giữa hồn trương ba và xác hàng thịt gồm dàn ý và 6 bài văn mẫu hay nhất. Qua bài văn mẫu này giúp các bạn học trò lớp 12 có thêm nhiều gợi ý tham khảo, ôn luyện từ ấy biết sử dụng vốn từ, tri thức để viết đúng, viết hay tự tin hơn với bản lĩnh viết văn phân tách. Dưới đay là hướng dẫn Dàn ý cuộc đối thoại của hồn trương ba và xác hàng thịt đầy đủ và chi tiết nhất hãy cùng tham khảo để làm bài thật tốt nhé : I. Mở bài: – Khái quát: Lưu Quang Vũ là được mệnh danh là “cây bút vàng” của sàn diễn Việt Nam những 5 80 của thế kỷ 20. Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được viết 5 1981, và là vở kịch nói trước tiên mang ra nước ngoài công diễn. Bằng ngòi bút giàu chất triết lý, Lưu Quang Vũ đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Kịch bản của ông ko thuần tuý là chuyện vay mượn xác – tái sinh. Đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ “bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, qua tranh chấp giữa tâm hồn (thanh cao) và thân xác (thế tục), vở kịch mang chứa những triết lý nhân sinh. “Tôi muốn là tôi chu toàn”, bởi sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người. II. Thân bài: – Màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt a. Hồn Trương Ba: – Tâm thế của hồn Trương Ba trong cuộc hội thoại: Lời thoại của Hồn Trương Ba ở đầu đoạn trích đã biểu lộ rõ tâm cảnh vừa ngao ngán, vừa khiếp sợ cái thể xác nhưng ông đang vay mượn: “Tôi chán cái chỗ không hề của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay ngay lập tức! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng bé, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát!”. => Nguyện vọng của Hồn Trương Ba đã được thỏa nguyện. Sự phân tích và đối đầu giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt đầu tiên có thể hiểu là sự tranh cãi quyết liệt giữa 1 bên là Hồn Trương Ba (biểu tượng cho sự cao khiết, cho đạo đức, cho “phần Người” chân chính của mỗi con người) và 1 bên là Xác hàng thịt (biểu tượng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục, là “phần Con” phổ biến ẩn núp trong mỗi con người). – Nội dung lời nói của Hồn Trương Ba:
=> Tưởng rằng, Hồn sẽ phần nào xả stress được nỗi âu sầu bị dồn nén lâu nay lúc có dịp cất lên ngôn ngữ của mình. b. Xác hàng thịt: – Tâm thế của xác hàng thịt trong cuộc hội thoại: Xác ko tiêu cực, . Ngược lại, Xác có thái độ lúc thì ngạo nghễ, thử thách, lúc thì ranh ma với những câu hỏi mang tính phản biện đầy đùa bỡn, châm chọc. – Nội dung lời nói của Xác hàng thịt: + Xác u ám, đui mù mù nhưng mà có thể lấn lướt, sai khiến, thậm chí đồng hóa vong linh cao khiết. Hồn chẳng thể còn nguyên lành, trong lành, lúc phải chung sống và chiều theo những yêu cầu của xác thịt dung tục (Hồn Trương Ba đã có cảm giác xao xuyến, khao khat lúc đứng bên vợ hàng thịt, tới nỗi tay chân run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại, đã có xúc cảm lâng lâng trước các món ăn nhưng ông cho là dung tục như tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, đã sử dụng vũ lực nhưng ông cho là hung tàn để tát thằng con toé máu miệng, máu mũi… Rõ ràng, Hồn Trương Ba đã nhiễm những thói hư tật xấu của xác hàng thịt). => Như vậy, Hồn Trương Ba đớn đau, dằn vặt, khát khao khẳng định mình vẫn là mình, nhưng mà chung cuộc phải thừa nhận rằng, mình đang sống nhờ thân xác kẻ khác và bị thân xác ấy điều khiển, dẫn tới sự tha hoá ko có cách gì chuyển biến được. Bi kịch của Hồn Trương Ba, vì vậy, chẳng những ko được xả stress, nhưng còn phát triển thành đớn đau, xót xa hơn. + Trước ấy, Hồn Trương Ba cho mình là cao khiết và khinh thường, khinh bỉ Xác hàng thịt, thậm chí uất ức vì phải chung sống với Xác HT. Nhưng Xác hàng thịt đã chỉ ra thói hư tật xấu trong Hồn Trương Ba “Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông cứ vin vào cớ vong linh là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn để rồi bỏ bễ thể xác mãi khổ sở nhếch nhác” và “làm xong điều xấu gì, ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản. Tôi biết: cần phải để cho tính tự ái của ông được vuốt ve. Tâm hồn là thứ lắm thể diện” . Cùng lúc, Xác hàng thịt đã bộc bạch những bất công nhưng mình phải gánh chịu lúc sống với vong linh Trương Ba: bị xúc phạm, bị bỏ bễ nhếch nhác, khổ sở…vì những lý do ko chính đáng. => Những phép tắc và cứ liệu nhưng Xác hàng thịt đưa ra khiến Hồn Trương Ba chẳng thể phủ thu được. c. Ý nghĩa: Cuộc hội thoại căng thẳng, quyết liệt giữa hồn và xác mang ý nghĩa thâm thúy.
=> Như vậy, Hồn và Xác là những ẩn dụ nghệ thuật béo, và cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là 1 cảnh huống kịch rực rỡ, tô đậm thảm kịch “bên ngoài 1 đằng, bên trong 1 nẻo”, sự thiếu hài hòa, ko hợp nhất trên các bình diện: vong linh và thân xác, vật chất và ý thức, nội dung và vẻ ngoài, bản năng và lý tưởng, cao cả và phổ biến…ở mỗi con người. – Xong xuôi cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba dằn vặt, đớn đau, hoang mang, bế tắc trở về cuộc sống trái với chính mình. Chi tiết “Hồn Trương Ba lần thần nhập lại vào xác hàng thịt, ngồi âm thầm bên chõng” diễn đạt cô đọng thuộc tính căng thẳng của xung đột kịch: tranh chấp chẳng những ko được khắc phục nhưng còn được đẩy lên tới 1 mức cao hơn. III. Kết bài:
1.Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
2. Cuộc hội thoại giữa Hồn và xác: a, Hoàn cảnh dẫn tới cuộc hội thoại:
b, Diễn biến cuộc hội thoại: b1. Hồn Trương Ba và XHT bàn cãi về sức mạnh của thân xác (Tư tưởng hồn – xác độc lập): – Hồn Trương Ba:
– Xác hàng thịt:
b2, Hồn Trương Ba và xác hàng thịt bàn cãi về vai trò của thân xác (tư tưởng hồn – xác là 1, xác chi phối hồn): – Xác hàng thịt:
=> Chủ động đặt nhiều câu hỏi phản biện, lí lẽ gian trá -> biến thành kẻ thắng thế, buộc Trương Ba phải quy phục mình. – Hồn Trương Ba:
=> Hồn Trương Ba tiêu cực, phản kháng yếu đuối, đuối lí, bế tắc -> biến thành người bại trận. 3. Bình chọn: – Cuộc hội thoại trình bày đối tượng Hồn Trương Ba:
– Nghệ thuật xây dựng cuộc hội thoại:
4.Triết lí nhân sinh từ cuộc hội thoại:
Dưới đây là hướng dẫn Sơ đồ tư duy phân tích màn đối thoại giữa hồn trương ba và xác hàng thịt mới nhất chi tiết nhất hãy cùng tham khảo : Lưu Quang Vũ gửi lời cuộc đối thoại giữa hồn trương ba và xác hàng thịt . Nếu con người sống thấp hèn, sự thấp hèn chắc chắn sẽ thống trị và thịnh hành, và sẽ khiến con người sống thấp hèn. Ham mê tham nhũng, dần dần lấn át cái cao cả, trong sáng, tốt đẹp. Hồn Trương Ba – Da hàng thịt là 1 trong những vở kịch nổi danh vào những 5 80 của thế kỷ 20. Cha đẻ của tác phẩm là nhà văn Lưu Quang Vũ. Ông được mệnh danh là cây bút vàng trong làng sàn diễn Việt Nam thời ấy. Tác phẩm Hồn Trương Ba- Da Hàng Thịt là 1 trong những tác phẩm tuyệt vời để đời, ngay sau lúc công chiếu đã được nhận hàng trăm lời khen ngợi về nội dung, ý tứ sâu xa của tác phẩm. Bằng ngòi bút giàu chất triết lí, ông đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Tác phẩm trình bày lẽ sống của con người qua việc “ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, con người lúc chẳng thể sống là chính mình thì chính là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Qua Phân tích cuộc hội thoại giữa hồn trương 3 và xác hàng thịt chúng ta cũng cảm thấy, tá giả cũng phê phán lối sống giả tạo, sống nhờ và không hề là chính mình. Trương Ba là 1 người con trai khoảng 50 tuổi, tính nết thẳng thắn, thật thà và rất giỏi đánh cờ. Tuy nhiên, vì sự tác trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng ông bị chết oan. Do thương cho kẻ hiền lại chết oan cùng với việc giỏi đánh cờ, vị Tiên cờ Đế Thích đã cho phép hồn Trương Ba được nhập vào xác ông hàng thịt vừa chết.Vậy là giờ đây, Trương Ba vẫn sống nhưng mà lại sống trong cơ thể của 1 người khác. Từ đây xảy ra rất nhiều tranh chấp trong tâm hồn và thân xác. Tiên cờ Đế Thích nghĩ rằng đây là cách khắc phục tốt nhất, vẫn để cho 1 người giỏi và hiền được sống dưới dương thế, nhưng mà ngài ko ngờ rằng, nó lại chính là thảm kịch của Trương Ba ko được sống là chính mình. Đáng buồn thay, trong chính gia đình mình ông lại bị người nhà chê trách, xa lánh, khinh thường. Ông bị dồn vào sự âu sầu nhất, tự mình nhận thấy sự tha hóa, đàn ông thì hư hỏng chẳng thể dạy dỗ, cường hào thì nhũng nhiễu… Chừng như Trương Ba chẳng thể chịu đựng được nữa, ông quyết định vùng lên và tranh đấu với thân xác thế tục – thân xác của người bán thịt. Ông chẳng thể sống chung với xác của ông hàng thịt, ông tác ra khỏi thể xác để bàn cãi. Cuộc bàn cãi diễn ra cực kỳ thảm khốc, cam go. 1 bên là thân xác ông hàng thịt với bụi bặm, cuộc đời phong trần hay nói đúng hơn là phàm phu tục tử. Đã là người bán thịt thì khó người nào nhưng có thể thanh cao, nhẹ nhõm, an nhàn chơi cờ được. Họ còn được gọi là đồ thể nếu hành nghề mổ heo. Cho nên bởi vậy thể xác này cực kỳ thế tục nhưng mà nó cũng có những luận điểm cực kỳ sắc bén và ko chịu thua hồn Trương Ba. Nó tự vỗ ngực, tự tin nói rằng vai trò, địa điểm của xác rất quan trọng. Nhờ có thể xác nhưng vong linh mới có nơi cư trú, mới cảm thu được mùi vị cuộc sống, mới có cảm giác lâng lâng hạnh phúc hay được lợi những món ăn ngon ở đời. Nhìn chung, thể xác chính vào vai trò quan trọng nhất chẳng thể chối bỏ. Thân xác còn đưa ra các luận điểm cực kỳ sắc bén: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? . Chứng tỏ, thể xác rất biết rõ địa điểm và lợi thế của mình. Nó là nơi tạo điều kiện cho vong linh trình bày các nhu cầu, xúc cảm, hỉ nộ ái ố. Không có thể xác thì vong linh sao có thể cảm thu được cuộc đời và sao có thể còn đó. Tuy nhiên, Hồn Trương Ba ko chịu thua, ông phủ nhận vai trò thân xác nhưng khẳng định sự thanh cao của tâm hồn. Ông vốn là người có đời sống nhẹ nhõm, thanh thản, chơi cờ giỏi thành ra sống trong cơ thể thế tục ông cực kỳ giận dữ và bức bối. Ông cho rằng, thể xác chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì, ko có tư tưởng, xúc cảm, hoặc nếu có cũng chỉ là cái xác nhưng con thú nào cũng có được. Ông rất đề cao tâm hồn. Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng… Cả 2 đều có những lý luận nhưng ko người nào chịu thua người nào làm cho cuộc bàn cãi khó có thể khắc phục toàn vẹn. Tuy nhiên, trước những lí lẽ gian trá, đê tiện của thân xác, chung cuộc vong linh cũng phải chịu thua. Khi thân xác chế nhạo khinh thường vong linh trước những nhu cầu thân xác và tranh đấu có những nhu cầu chính đáng của mình. Nó ve vuốt vong linh Trương Ba hãy trở về sống hòa hợp. Chứng tỏ nó nhận thấy vai trò của nó rất quan trọng, phải còn đó thân xác thì mới là 1 thân thể đích thực. Về phía hồn Trương Ba, 1 mặt hậm hực trước những lí lẽ của xác hàng thịt, nhưng mà cũng rất bối rối lúng túng trước những luận điểm của xác hàng thịt và chẳng thể phản bác. Cuối cùng, hồn Trương Ba cũng phải chấp thuận quay về xác hàng thịt và sống trong nỗi khổ, bế tắc. Cuộc đối thoại của Hồn Trương Ba và Da hàng thịt mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người. Hồn Trương Ba và da hàng thịt chính là vấn đề trong 1 con người. Con người đều có 2 vấn đề ấy là khát vọng sống đẹp và sự dung tục. Qua đây tác giả cũng cảnh báo: Khi con người phải sống trong sự dung tục, nếu ko tranh đấu mạnh bạo sẽ bị sự dung tục chiếm lĩnh và át đi những gì trong lành và đẹp tươi nhất bên trong con người. Cùng lúc cũng nhấn mạnh, tâm hồn và thân xác là 2 thể hợp nhất bên ngoài và bên trong. Thành ra, con người sống chỉ có ý nghĩa lúc là chính mình, lúc được dung hòa giữa nhu cầu vật chất và ý thức. Nếu chỉ chạy theo những dục vọng phổ biến thì con người tự hạ thấp mình và sống lối sống dục vọng, bản năng. Vậy thì cuộc sống đâu có thể tăng trưởng được! Có thể nói, Lưu Quang Vỹ đã xây dựng lên 1 tình tiết cực kỳ lạ mắt, thú vị và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Bên ngoài nhìn vào là cuộc hội thoại giữa 2 con người không giống nhau nhưng mà bản chất là cuộc hội thoại giữa vong linh trong lành và thân xác dung tục. Qua đây ông cũng gửi gắm tư tưởng, con người cần là 1 sự hợp nhất, đề cao khát vọng sống thanh cao, sống đẹp, con người chỉ có thể là chính mình thì mới ko có thảm kịch cuộc đời. Dù là thân xác hay tâm hồn cũng đều rất quan trọng, ko có phần nào tốt hơn phần nào,bởi vì thiếu đi 1 trong 2 thứ đều khó có thể còn đó được. Do ấy, hãy sống dung hòa, sống thật tình, sống tốt với nhau. Sinh ra trong giai đoạn lịch sử nhiều bất định, động lực xui khiến Lưu Quang Vũ làm thơ, sáng tác kịch chính là “muốn được tham gia và dòng chảy mãnh liệt của đời sống, được trao gửi và hiến dâng”. Với khả năng của 1 người cầm bút luôn khát khao được là mình, viết những gì trái tim mình đau nhói, Lưu Quang Vũ ko ngại ngần lách sâu ngòi bút vào hiện thực để đề đạt những vấn đề thời sự mang ý nghĩa triết lí và có tầm phổ thông. Qua cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả đã ngầm gửi gắm những thông điệp vô cùng thâm thúy về mối quan hệ giữa hồn và xác. Do sự tắc trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng Trương Ba phải chết oan, Đế Thích đã giúp Trương Ba sống lại bằng cách nhập hồn ông vào xác hàng thịt. Thế nhưng mà, điều ấy lại vô tình đưa Trương Ba vào 1 nghịch cảnh khác lúc vong linh mình phải trú nhờ thể xác người khác. Do phải sống tạm thời, dựa dẫm, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi thực chất trong lành, thẳng thắn của mình. Tinh thần được điều ấy, Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác hàng thịt: “Không! Không! Tôi ko muốn sống như thế này mãi!”. Lời thoại của hồn là các câu cảm thán ngắn, lời văn dập dồn, giục giã trình bày tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng sự dày vò hơn được nữa. Nghe hồn tự độc thoại, xác lên tiếng ngay: “Ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”. Trong lúc hồn vừa phủ định vừa khinh miệt, cho rằng xác thịt “ko có ngôn ngữ” nhưng chỉ là “cái vỏ bên ngoài” ko có tư tưởng, ko có xúc cảm, xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng của mình: “Chính vì u ám, đui mù mù nhưng tôi có sức mạnh gớm ghê, lắm lúc át cả cái vong linh cao khiết của ông đó”. Sau những lời khinh miệt của xác, hồn lại tiếp diễn châm chọc: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại”. Với chứng cứ chi tiết, hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở của mày”. Giả dụ hồn liên tiếp chối bỏ thì xác lại ngang nhiên thừa nhận Trương Ba cũng đầy thú tính, có những nhu hỏi vợ xác và hưởng lạc. Từng bước, xác dẫn dắt hòn vào sự thực chẳng thể phủ nhận: hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Khi này, lời thoại của hồn ngập dừng như bị hụt hơi: “Ta… ta đã bảo mày im đi”. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của thể xác. Xác nhấn mạnh vào sự thực nhưng hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên tới cao trào. Hồn chỉ còn nỗ lực biện minh, chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng”. Xác còn ngừng những lời lẽ sắc lẹm để bóc trần nỗi đau đang rái cá mủ trong hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của xác nhưng hồn có thể “tát thằng con tóe máu miệng máu mũi”. Biết hồn đã bị dồn vào thế bí, xác ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, dụ hồn vào “trò chơi tâm hồn”. Tới khi này, hồn bế tắc chỉ còn biết than trời bất lực. Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ: 1 bên đại diện cho sự trong lành, khát vọng sống thanh cao và 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh 1 vấn đề giàu tính triết lí, trình bày cuộc tranh đấu dằng dai giữa 2 mặt đang còn đó trong 1 con người, từ ấy nói lên khát vọng hướng thiện và tầm quan trọng của việc tự tinh thần, thắng lợi bản thân. Không chỉ thế, tác giả còn cảnh báo: lúc con người phải sống trong sự dung tục, phổ biến thì thế tất cái dung tục sẽ ngự trị, thắng thế và lấn lướt, phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi bên trong con người. Qua màn hội thoại giữa hồn và xác, Lưu Quang Vũ cũng gửi gắm những quan niệm mới mẻ về con người: con người là 1 thể hợp nhất giữa hồn và xác, bên ngoài và bên trong, cái cao cả và cái trần giới. Vì vậy, cuộc sống con người chỉ có ý nghĩa nếu dung hòa được giữa đời sống vật chất và ý thức. Nếu đề cao ý thức nhưng phủ định những nhu cầu bản năng là phi nhân văn, phản nhân bản. Còn lúc chỉ chạy theo những dung vọng phổ biến, con người sẽ tự hạ thấp mình xuống lối sống dung tục, bản năng. Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) quê gốc ở Đà Nẵng, sinh tại huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Từ 5 1978 cho tới lúc mất, ông là chỉnh sửa viên báo chí Sàn diễn. Lưu Quang Vũ từ trần cùng vợ con trong 1 tai nạn giao thông ác liệt, giữa khi tài năng đang 9 rộ. ông được bình chọn là 1 trong những nhà viết kịch tài năng nhất của văn nghệ Việt Nam đương đại, là người có công béo góp phần vực dậy cả 1 nền sàn diễn khi ấy đang có nguy cơ tụt hậu. Kịch của Lưu Quang Vũ quyến rũ chính yếu bằng xung đột trong cách sống và quan niệm sống, qua ấy khẳng định khát vọng hoàn thiện tư cách con người. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm gây tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ, được tác giả kết thúc 5 1984, công diễn lần đầu 5 1987. Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo, qua tranh chấp tột bậc giữa hồn và xác, vở kịch chứa đựng những vấn đề triết lí nhân sinh: sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch béo nhất của 1 con người. Để chuyển tải triết lý nhân sinh cao cả đấy, Lưu Quang Vũ đã xây dựng lên cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt mang đầy tính ẩn dụ thâm thúy. Ông Trương Ba là 1 người làm vườn, khoảng 50 tuổi, sống thật thà, thẳng thắn và giỏi đánh cờ. Tâm tính ông nhân từ, sống chan hòa với mọi người. Chỉ vì do sự cẩu thả và tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu trên thiên tào nhưng ông Trương Ba phải chết oan. Tiên cờ Đế Thích bực bõ và vì tiếc 1 người có tài chơi cờ nên đã hóa phép cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt vừa mới chết 1 ngày. Hồn Trương Ba từ ấy sống trong thể xác của anh hàng thịt. Ai cũng ngỡ ấy là cách khắc phục thuận tiện cho Trương Ba, để cho con người hiền hậu này tiếp diễn sống đầm ấm trong gia đình mình. Nhưng ngang trái thay, chính sự tái sinh trong xác người khác lại là điều xấu số của Trương Ba. Trong chính gia đình mình, ông bị người nhà chê trách, xa lánh và khinh thường. Hồn Trương Ba bị dồn vào sự âu sầu nhất: tự mình tinh thần được sự tha hóa của mình, bị cường hào nhũng nhiễu, nhận ra đàn ông hư hỏng nhưng ko dạy bảo được,… Tất cả những điều ấy đã khiến ông chẳng thể chịu đựng được nữa, chẳng thể khuất phục trước thân xác, trước những cái xấu xa và tự đánh mất mình. Hồn Trương Ba chẳng thể sống chung với xác anh hàng thịt, tách ra khỏi thể xác để bàn cãi. Cuộc bàn cãi giữa 1 bên là hồn, 1 bên là xác diễn ra rất dữ dội và ko có sự thỏa hiệp. Xác hàng thịt tỏ ra lấn át hồn Trương Ba, hạ nhục hồn Trương Ba. Hồn Trương Ba thấy âu sầu tới tột bậc và thấy chẳng thể chịu đựng được hơn nữa. Xác hàng thịt muốn khẳng định, địa điểm, vai trò và tầm quan trọng của mình: Tôi là cái bình để chứa đựng vong linh. Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, người nhà… Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi… Xác tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu chi tiết những nhu cầu thiên nhiên mang tính bản năng của con người: Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? … Còn hồn Trương Ba lại phủ nhận vai trò của thân xác nhưng khẳng định sự thanh bạch của tâm hồn khác xa với những thủ tục thấp hèn khác: Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng… Lí lẽ của đôi bên đưa ra có những điểm đúng mực khó bề không chấp nhận khiến việc thắng phụ chẳng thể nào đáp ứng được 1 cách mau chóng, dễ ợt. Do phải sống nhờ thân xác của anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo 1 số nhu cầu hiển nhiên của thân xác. Đáng sợ hơn, vong linh Trương Ba dần bị nhiễm những thứ phổ biến của xác anh hàng thịt. Tinh thần được điều ấy, vong linh Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để còn đó độc lập, ko dựa dẫm vào thân xác. Xác hàng thịt biết rõ những nỗ lực ấy là vô dụng nên đã cười nhạo hồn Trương Ba, tuyên bố về sức mạnh u ám, đui mù mù gớm ghê của mình, tán tỉnh hồn Trương Ba thỏa hiệp với mình vì theo xác hàng thịt thì chẳng còn cách nào khác, cả 2 đã hòa vào nhau làm 1 rồi. Trước những lí lẽ đê tiện của xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba đã nổi nóng, đã khinh bỉ, quở mắng xác hèn nhát nhưng mà cùng lúc cũng bùi ngùi thấm thía nghịch cảnh nhưng mình đang lâm vào, đành nhập quay về xác thịt trong bế tắc. Xây dựng 2 đối tượng đặc thù này, Lưu Quang Vũ đã sử dụng giải pháp đối lập để tô đậm sự không giống nhau căn bản giữa hồn người này và xác người kia. Ông Trương Ba vốn là 1 người làm vườn chân chất, hiền hậu, nho nhã. Hồn của Trương Ba tượng trưng cho sự thanh lịch, cao khiết, trong lành, đạo đức. Hồn là phần chân chính của mỗi con người. Ngược lại, anh hàng thịt với thể xác lực lưỡng, cồng kềnh, tục tĩu,… tượng trưng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục. Đây thực ra là 1 ẩn dụ, xác anh hàng thịt ẩn dụ về thân xác con người, còn hồn Trương Ba ẩn dụ về vong linh của con người. Tác giả đã thông minh ra 1 cảnh huống ẩn dụ có sức quyến rũ, gợi cho người đọc những nghĩ suy thâm thúy: con người chẳng thể sống ko là mình, chẳng thể sống điêu trá hay vay mượn cuộc sống của người khác. Con người ko chỉ sống bằng thân xác và còn phải sống bằng vong linh, tình cảm,… Độ vênh của vong linh và thân xác sẽ là thảm kịch. Cuộc hội thoại giữa hồn và xác chính là xung đột diễn ra trong bản thân đối tượng, 2 phần trong 1 con người. Giữa xác hàng thịt và hồn Trương Ba có sự đối lập giữa nhiều nhân tố như tốt – xấu, thanh cao – thế tục, bản năng – lý trí,… Qua đây, Lưu Quang Vũ muốn khẳng định: ko gì hạnh phúc bằng lúc được sống đúng là mình, sống với những gì mình đã có. Như thế cục đời sẽ thanh thản, nhẹ nhõm và ý nghĩa biết bao. Cuộc sống thật đáng quý nhưng mà không hề sống thế nào cũng được. Cuộc sống chỉ có trị giá lúc con người được trở về đúng thực chất của mình, được sống trong 1 thân thể hợp nhất. “Con người sinh ra không hề để tan biến đi như 1 hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu lại trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim mọi người” Nếu mỗi con người sinh ra để làm tròn trách nhiệm đấy cho tới suốt cuộc đời thì Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) nhà biên kịch béo của nền văn chương Việt Nam đã làm lên điều đấy bằng tác phẩm “Hồn Trương Ba da hàng thịt “chỉ trong khoảng 1 thời kì ngắn ngủi của đời người từ 5 1981 tới 1983 đặc thù là với việc giải đáp cho câu thơ mình nghe đâu đã bỏ ngỏ “Có những khi tâm hồn tôi rách nát /… Tôi biết làm gì, tôi biết đi đâu?” qua việc xây dựng cuộc hội thoại của Hồn Trương Ba với xác và người nhà hình thành 1 xung đánh úp mang thước đo chuẩn mực của kịch nói Việt Nam sau này: “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là 1 câu chuyện ko mấy điển hình cho thi pháp cổ tích nếu đặt kế bên những Tấm Cám, Cây tre trăm đốt, Thạch Sanh… ta đã đọc.Tuy nhiên, nhìn từ góc nhìn tự sự, người ta cũng đơn giản nhận mặt những nhân tố căn bản hình thành sắc thái cổ tích cho tác phẩm: Ấy là đối tượng, cảnh huống, diễn biến tình tiết, phép màu đem đến may mắn cho con người… Và dù rằng câu chuyện dân gian này còn phảng phất dấu ấn sáng tác bởi các cụ đồ Nho, đối tượng vua cờ Đế Thích vẫn có thể được coi là 1 kiểu “Bụt”, “Tiên” giáng trần để cứu vớt, bù đắp cho những mất mát, đau thương cho dương gian. Và với 1 kiểu đối tượng của mô-típ những con người hiền hậu, Trương Ba vốn là 1 người làm vườn, 1 kỳ thủ nhưng mà lại lâm vào cảnh huống trái ngang và kì dị: đang sống hạnh phúc với gia đình đột nhiên chết oan rồi được sống lại nhưng mà phải sống nhờ 1 thể xác khác, xác người hàng thịt với 1 bản tính hoàn toàn đối lập. Sự chắp vá này khởi đầu cho giai đoạn xung đột gay gắt giữa hồn và xác. Trương Ba cực kỳ âu sầu vì vong linh thanh cao của ông phải sống dựa dẫm vào cái xác nhưng ông xem là u ám đui mù mù, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm. Sự dựa dẫm này khiến cho ông dần dần biến thành con người khác, đánh mất những nhân phẩm vốn có. Sự chỉnh sửa ấy đúng như Huấn Cao đã từng nói với quản Ngục lúc cái tốt cái đẹp khải còn đó sống cộng với cái xấu. “… khó giữ thiên lương cho lành vững, rồi cũng tới lem luốc cả đời lương thiện” Trọng tâm của lớp kịch là cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác Trương Ba. Do ấy lời thoại ở đây vừa có thể coi là độc thoại vừa có thể coi là hội thoại. Nó là 1 lời thoại đặc thù, vừa chứa đựng tranh chấp vừa mang tính hành động, xúc tiến cảnh huống kịch tăng trưởng tới mức cao nhất. Cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là đỉnh cao tư tưởng triết lý của vở kịch. Cuộc hội thoại ấy cộng với thái độ và những lời hội thoại của những người cật ruột thân thương nhất đã dẫn tới hành động quyết liệt – cương quyết từ chối 1 cuộc sống chắp vá hồn nọ xác kia của Trương Ba. Lưu Quang Vũ đã để cho đối tượng của mình chọn 1 tuyến đường tưởng như bị động nhưng mà vô cùng nhu yếu và đúng mực: Rời bỏ cõi đời này để được đúng là mình, để giữ trong ký ức những người nhà kỷ niệm tốt đẹp về mình. Có nhà nghiên cứu cho rằng “cuộc vật lộn giữa “Hồn Trương Ba” và “Da hàng thịt” bản chất là cuộc giao đấu giữa 2 vong linh trong 1 thể xác”. Sau mấy tháng sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo đối tượng Hồn Trương Ba càng ngày càng phát triển thành lạ lẫm với những người nhà trong gia đình và tự xung đột với bản thân mình. Hồn ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy trào ra thành dòng độc thoại đầy nước mắt: “ko, ko, tôi ko muốn sống như thế này nữa. Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi. Ta mở màn sợ mi, muốn rời xa cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu ngay ngay lập tức”. Bước vào tới cảnh 7 hình ảnh Trương Ba hiện lên của 1 con người đang ngồi “ôm đầu” đã cho người đọc thấy hình ảnh của 1 con người cô độc hiện lên trước màn ảnh đầy sự âu sầu lấn chiếm lại liên kết đồng thời của 3 phủ định từ liên tục “ko…ko…ko” bằng 1 giọng điệu dứt khoát 1 lời độc thoại đầy thiết tha khẳng định việc muốn rời bỏ thể xác anh hàng thịt. “Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi” đầy chán nản, chán chường Hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu. Lời thoại của Hồn là các câu cảm thán, ngắn, lời văn dập dồn, giục giã. Thể hiện tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt, cùng quẫn tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng dày vò hơn được nữa nên vụt đứng dậy. Hồn âu sầu bởi mình ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng bế tắc Nghe Hồn tự độc thoại nói, và đang tự dày vò mình Xác lên tiếng ngay: “Vô bổ” chuẩn xác đã chủ động khiêu chiến chiến nhằm dập tắt hoàn toàn khao khát của Trương Ba: “ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”. Đang trong sự tuyệt vọng tuyệt vọng đấy Trương 3 chợt nghe thấy những lời nói từ xác chỉ biết đáp lại bằng chính sự ngạc nhiên vốn có của mình: “A, mày cũng biết nói kia à?” Trương Ba kinh ngạc, giải đáp lại bằng cách đưa ra 1 câu hỏi sau ấy liên tiếp phản đối xác giọng vẫn còn khinh bỉ. Cách xưng hô mày ta trình bày rõ sự khinh bỉ, miệt thị đối với xác “Vô lý! Mày chẳng thể biết nói! Mày ko có ngôn ngữ, mày chỉ là xác thịt u ám đui mù mù..” Ban đầu buông ra những lời nói mạt xác.Thđấy Hồn vừa phủ định vừa khinh miệt mình, Xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng, nghĩ suy của mình: “Ông đã biết ngôn ngữ của tôi rồi, đã xoành xoạch bị ngôn ngữ đấy sai khiến”,và “sức mạnh gớm ghê, lấn lướt cả vong linh cao khiết”. Hồn tiếp diễn phủ định ngôn ngữ của Xác: “Mày chỉ là vỏ vẻ ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm”. Nghe thấy Hồn bình chọn mình kém cỏi, Xác hỏi lại đầy thử thách, giọng chỉnh sửa cởi mở đầy châm chọc “Có thật thế ko?”. Câu hỏi của Xác làm cho Hồn chùn bước và đuối lý, bắt buộc dần nhượng bộ, công nhận sự tác động của Xác: “nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…” Lại bị Hồn tiếp diễn khinh miệt, Công nhận thức sự lợi lí của mình, nên chuyển sang châm chọc, mai mỉa: “Dĩ nhiên, đương nhiên.”đầy mai mỉa:” Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng kế bên vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại… “Ban đêm ấy, suýt nữa thì…” Ấy là cảm giác “xao xuyến” “lâng lâng xúc cảm” nhưng trước đây Hồn cho là “phàm”. Với chứng cứ chi tiết, Hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở mày”. Xác vừa khẳng định vừa hỏi xoáy lại để tấn công tiếp: “Thì tôi có ghen tuông đâu! Ai lại đi ghen tuông với chính cơ thể mình…nhưng mà ta nên thành thực: Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì? Để thỏa mãn tôi, chẳng nhẽ ông ko tham gia chút ít gì?” Như vậy Xác dẫn dắt Hồn vào sự thực chẳng thể phủ nhận – Hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thực đấy khiến Hồn càng thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện.Lí lẽ của Xác khơi trúng điểm đen nhưng bấy lâu vì cư trú trong Xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba trong khiết đã bị hóa màu. Hồn đuối lý bất lực bèn la mập, ra lệnh áp chế thân xác để che lấp sự bối rối, lúng túng, đắn đo, yếu thế của mình “Ta…ta… đã bảo là mày im đi!” Lời thoại của Hồn ngập dừng lí lẽ như bị hụt hơi. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của Xác. Xác khẳng định 1 lần nữa: “Hai ta đã hòa làm 1 rồi”. Xác nhấn vào sự thực đớn đau nhưng Hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên cao trào. Hồn chỉ còn Phấn đấu biện minh chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng…”. Xác vẫn ko buông tha, tấn công bình sự mai mỉa “Khi ông phải còn đó nhờ tôi, chiều theo những yêu cầu của tôi, nhưng còn nhận là nguyên lành, trong lành, ngay thẳng!”. Trước sự thật ko sao chối cãi, Hồn phản ứng tiêu cự bằng cách “bịt tai lại”. Ấy là quyết tâm chối bỏ trong bế tắc hoàn toàn tuyệt vọng. Xác tiếp diễn dùng lời lẽ hiểm hóc sắc lẹm như dao mổ, phanh trần nỗi đau đang rái cá mủ trong Hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của Xác nhưng Hồn có thể: “tát thằng con ông tóe máu miệng máu mũi”. Mặc dầu cố bịt tai, nhưng mà lúc nghe Xác nói tương tự Hồn phải lên tiếng chối bỏ “sức mạnh làm ta biến thành hung tàn”. Xác khôn ngoan biết là lỡ lời nên biện minh cho mình bằng những lí lẽ: “là cảnh ngộ” “cũng đáng được quý trọng”, vô tội. Hồn chỉ còn phản ứng yếu đuối: “Nhưng…Nhưng”Nhận biết Hồn bị dồn vào thế bí, Xác đưa ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, giọng vuốt ve mơn trớn xác chủ động đưa trò chơi tâm hồn: “Những khi 1 mình 1 bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có 1 tâm hồn bên trong cao khiết, chẳng qua vì cảnh ngộ vì để sống nhưng ông phải khoan nhượng tôi. Làm xong điều xấu ông cứ việc đổ tội cho tôi, để cho ông được thanh thản …miễn sao…ông vẫn làm đủ mọi việc thỏa mãn những thèm muốn của tôi: Xác sẽ “vuốt ve” Hồn bằng cách cảm thông với “những trò chơi tâm hồn”, nhận hết mọi điều xấu miễn sao Hồn vẫn “làm đủ mọi việc để thỏa mãn thèm muốn” của Xác. Nhận thức “lí lẽ đê tiện” của Xác, Hồn than như là bế tắc, bất lực: Trời! đã là 1 sự chấp thuận số mệnh trong nỗi đớn đau khôn xiết muốn tìm đường thoát nhưng mà hoàn toàn tuyệt vọng. Trong cuộc hội thoại này, xác thắng thế nên rất hả hê tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng lúc thì mai mỉa cười nhạo lúc thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu. Quan cuộc hội thoại giữa hồn và xác, xác rõ ràng hiện lên với ưu điểm của kẻ nắm giữ sự thắng thế, chứng tỏ được oai quyền chi phối kinh khủng của nó với vong linh, nó cũng cho thấy sự ngộ nhận về chính mình lúc hồn cho rằng “Ta vẫn có 1 đời sống riêng trong lành, nguyên vặn, ngay thẳng…” Linh hồn và thân xác vốn ko tách rời được nhau, cuộc đấu tranh giữ hồn và xác là cuộc tranh đấu giữ cao cả và dục vọng, thấp hèn; giữa phần con và phần người. Ấy chính là lời cảnh cáo sâu xa của Lưu Quang Vũ: Khi con người sống quá lâu trong môi trường dung tục ắt sẽ bị cái dung tục chi phối, chẳng thể có 1 tâm hồn thanh cao trong 1 thân xác thế tục, tội vạ. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng thì đừng đổ tội cho thể xác. Không thể tự xoa dịu mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn, do ấy phải bảo vệ, hoàn thiện tư cách con người ấy là 1 vấn đề béo đối với mỗi tư nhân và toàn xã hội. Đố sẽ là cuộc tranh đấu dằng dai trong khi con người vẫn còn còn đó trong xã hội này. Nếu Lưu Quang Vũ cho Trương Ba hoàn thành cuộc đời mình trong sự tuyệt vọng ở ấy ta sẽ liên tưởng tới những cái kết trong thời đại của văn chương Hiện thực phê phán nhưng Nam Cao đã viết lên:”Mồn hắn ngáp ngáp, muốn nói, nhưng mà ko nói ra tiếng “, hay cái cảnh Chị Dậu chạy ra ngoài trời “tối đen như mực như cái tiền trình của chị”..vv…. Nhưng bước sang 1 thời đại mới, và vốn dĩ Lưu Quang Vũ cũng ko thuộc lớp nhà văn của Hiện thực phê phán của thời đại chiến trận dân chủ Hiện thực phê phán 30 – 45…… Nên cuộc đời Trương Ba tiếp diễn được vẽ ra: Không ngừng lại chỉ là đoạn hội thoại đấy thảm kịch nối liền thảm kịch. Bi kịch thứ 2 của Hồn Trương Ba là thảm kịch ko được người nhà thừa nhân. Trương Ba ko còn là mình nữa nên bị người nhà xa lánh đẩy lên cao nỗi âu sầu vốn có của Trương Ba. Nỗi âu sầu, bế tắc của Hồn Trương Ba được đẩy lên lúc hội thoại với những người nhà: Vừa dứt cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba đang ngồi âm thầm bên cái chõng, thì vợ bước vào hỏi: “Cái Gái chưa về hả ông?” Hồn Trương Ba thờ thẫn giải đáp: “Chưa” Vợ Trương Ba tiếp diễn giảng giải: “Nó sang nhà cu Ganh từ sớm. Cu Ganh bị ốm nặng”. Hồn Trương Ba ko giấu sự kinh ngạc nói: “Ốm Nặng? Vậy nhưng tôi ko biết”. Hai lời thoại đầu chỉ mang tính giao tiếp thông thường chẳng 1 dấu hiện gì đem đến cơn sóng gió tiếp theo cho Trương Ba khi này thì từ lời thoại thứ 3: “Ông hiện giờ con biết tới người nào nữa Cu Ganh ốm thập tử nhất sinh… Khổ thằng nhỏ ngoan là thế…Cái thân tôi thì sao trời lại ko bắt đi cho rảnh “đã là sự chỉnh sửa hoàn toàn xúc cảm của cái hờn trách, giận hờn và càng đau xót của cái tủi thân tủi phận nhưng bất lực. Không để vợ nói tiếp nữa, Hồn Trương Ba cắt ngang: Sao bà lại nói thế. Nghe chồng nói, người vợ đi thẳng vào vấn đề nhưng bà đang rấm rứt: “Tôi nói thật đó …Ông Trương Ba ạ, tôi đã nghĩ kĩ …Có nhẽ tôi phải đi”. Hồn Trương Ba hỏi lại: “Đi đâu?”. Người vợ tiếp diễn nói thực bụng với bao hờn dỗi: “Chưa biết! Đi cấy thuê làm công…đi biệt để ông được an nhàn…với cô vợ người hàng thịt.. Còn hơn là thế này?”. Nghe vợ nói, Hồn Trương Ba chỉ còn biết kêu gào: “Bà! Sao lại tới nông nỗi này?” Vợ: “Chỉ tại hiện giờ.. ông đâu còn là ông Trương Ba nữa….Thằng Cả đã quyết định bán khu vườn để có tiền mở thêm vốn liếng shop thịt. Hồn Trương Ba quá kinh ngạc nói: “Thật sao? Không được!”. Nghe chồng phản đối bà vợ: “Ông bảo ko được nhưng mà tôi biết sự thể sẽ dẫn tới tương tự. Ông sẽ đành ưng chịu tương tự” Người vợ của Trương Ba dù hết mực mến thương chồng, giàu lòng vị tha nhưng mà chung cuộc vẫn rơi vào sự tuyệt vọng. Những dấu 3 chấm liên kết với câu cảm thán và các từ rưng rưng …khóc… diễn đạt đầy đủ sự buồn bực, bất lực. Trong cuộc hội thoại với vợ Trương Ba chỉ sử dụng câu ngắn, câu hỏi liên tục cộng với ấy là các câu cảm thán đã cho thấy sự thảng thốt, ngỡ ngãng tê sót của ông. Cuối đoạn đối thoại với vợ tiếng gọi “Bà!” nấc lên uất nghẹn bởi ấy là sự bất lực, âu sầu nghẹn ngào chẳng thể thốt ra thành lời. Xong xuôi đợt thoại này Hồn Trương Ba chỉ còn biết ngồi xuống tay ôm đầu. Khi Hồn Trương Ba ngửng lên thì thấy Gái đứng trước mặt, Hồn Trương Ba kêu đứa cháu như là cầu cứu: “Gái, cháu!” Ấy đã ko còn chỉ là lời gọi thông thường nữa nhưng là tiếng kêu của 1 trái tim được phát ra từ mồm khao khát có 1 điểm tựa, sự đồng cảm cầu cứu. Có nhẽ khi đấy Trương 3 nhưỡng tưởng đứa cháu gái bé nhỏ sẻ xà vào lòng thì ngược lại, cái Gái, cháu Trương Ba thì phản ứng quyết liệt và dữ dội: Nó lùi lại nói đã hình thành 1 khoảng cách ko chỉ về mặt ko gian nhưng còn cả về tâm hồn giữ ông và cháu sau ấy lại nói: “Tôi không hề là cháu của ông”. Câu nói như là gáo nước lã phũ phàng tạt thẳng vào mặt Hồn Trương Ba. Nhưng Hồn Trương Ba vẫn giữ tĩnh tâm dịu giọng nhẫn nhục giảng giải, khẳng định: “Ông đúng là ông nội cháu. Nếu ông nội tôi hiện về được sẽ bóp cổ ông”. Hồn Trương Ba vẫn cố ra công thuyết phục bằng những chứng cớ mặc cho sự dọa nạt từ đứa cháu gái: “Sáng nào ông cũng ra cuốc xới chu đáo cây cỏ ngoài vườn …chỉ có ông nội cháu mới biết quý cây như thế” Cố giảng giải cho đứa cháu giảng giải thì Trương Ba càng về sau giọng nói càng ngập dừng ; những dấu 3 chấm hiện ra liên tiếp đã là sự ngập dừng tuyệt vọng ko giảng giải được.Tâm hồn tuổi thơ vốn trong lành, không thừa nhận sự phổ biến, dung tục nên không thừa nhận người ông trong thân xác anh hàng thịt tục tĩu. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã ko cần phải giữ kẽ. Nó 1 mực chối từ tình thân.Chính vì quá mến thương, tôn thơ ngày giờ đây nó chẳng thể chấp thuận, cũng chẳng thể nào mở lòng mình đớn nhận con người trước mặt mình cái con người có “bàn tay giết mổ lợn”, bàn chân “mập bè như cái xẻng” đã làm cho cái gái ko buông tha, tiếp diễn kể tội “gãy tiệt cái chồi non”, “giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Ganh nhưng làm gãy nát khiến cu Ganh trong cơn sốt mê mẩn cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “Ông nội có lẽ nào tục tĩu, phũ phàng tương tự”. Nỗi bức xúc của cái Gái đã trở thành sự cáo buộc, ruồng bỏ xua đuổi người nhà yêu: “Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!”. Như vậy cái Gái là người tình thương gắn bó với ông rất đỗi. Ông chết, đêm nào cũng khóc, nâng niu từng chút kỉ niệm của ông. Hiện thời lại phản ứng dữ dội. Lời lẽ tàn nhẫn, phũ phàng. Chối bỏ, xua đuổi Hồn Trương Ba. Những dấu chấm than liên tục với giọt nước mắt vừa khóc vừa chạy Phản ứng quyết liệt của 1 đứa trẻ vốn tâm hồn thơ dại trong trẻo, chỉ có 2 màu sáng tối, cương quyết không thừa nhận cái xấu, cái ác đã khiến Hồn Trương Ba run rẩy, tự nhìn lại mình 1 lần nữa. Những lời nói của đứa cháu bé, thêm 1 lần nữa xoáy khoét vào nỗi đau sâu thẳm của ông, để ông cảm nhận thấm thía thảm kịch bị chính những người nhà yêu chối bỏ. Chị con dâu ở trong nhà bước ra nghe thấy những lời chung cuộc của Gái. 1 mặt chị gọi theo con gái: “Gái, quay lại đây, Gái”. Chị con dâu là người thâm thúy, 9 chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt 1 mặt chị quay sang nói với Hồn Trương Ba: “Thầy, thầy đừng giận con nít …Chỉ tại nó nghĩ thầy không hề là ông nội nó, con dỗ ngon dỗ ngọt thế nào nó cũng ko nghe (rưng rưng) tội nghiệp thầy”. Hồn Trương Ba cảm thấy ấm lòng: “Tới khi này, cả nhà chỉ 1 mình con vẫn thương thầy như xưa”. Người con dâu khẳng định thêm: “Hơn xưa nữa…nhưng mà thầy ơi con sợ lắm…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần… có khi chính con cũng ko nhìn thấy thầy nữa…làm sao giữ được thầy ở lại hiền lành vui vẻ tốt lành như thầy của chúng con xưa kia”? Hồn Trương Ba lại bế tắc rầu rĩ nói: “Giờ thì con cũng…”? Người đâu vội chữa lại nói: “Thầy đừng giận nếu con đã nói điều gì không hề”. “Không ta ko giận. Cảm ơn con đã nói thật. Hiện thời thì đi đi, cho ta được ngồi yên 1 lát”. Trương Ba như được xoa dịu phần nào, bởi nhìn thấy cái Gái rất thương ông, ông nghĩ cô con dâu sẽ là điểm tựa để sẻ chia hàn huyên. Nhưng trước những lời nói vừa mến thương, vừa ngay thẳng của cô con dâu Trương Ba lạng lẽ như đá tảng âu sầu tới khốn cùng đầy khiếp sợ. Có nhẽ khi đấy Trương Ba giống như người đứng trước 1 cái vực thẳm sâu hoắm khắc khoải cần 1 người nào ấy níu giữ nhưng mà kết quả vẫn là sự tuyệt vọng đi vào tuyệt vọng. Tất cả những người đấy: người thì đau xót dằn dỗi, tủi thân (vợ), người hì tức tưởi xua đuổi (cháu); người thì lại thấu hiểu sẻ chia (con dâu) nhưng mà họ nhìn thấy và âu sầu trước sự chỉnh sửa của Trương Ba. Tuy yêu mến, muốn níu giữ Trương Ba xưa tìm biện pháp để thoát khỏi cảnh ngộ nhưng mà ngang trái thay đều bất lực. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba càng bị đẩy lên đến điểm đỉnh. Những người nhà thiết nhất cũng không thừa nhận nỗi hiện trạng 2 mảnh hồn, người bất nhất của chồng, cha, ông mình. Không còn gia đình nền móng của 1 sự bấu víu chờ đợi vào mặt đất ko có ý nghĩa và nghe đâu cũng chẳng còn còn đó. Trương Ba hiểu mình đã mất tất cả rơi vào hiện trạng hoàn toàn cô độc. Ấy là thảm kịch trong thảm kịch! Màn hội thoại giữa Trương Ba với người nhà Không phải tình cờ, tác giả ko đưa anh đàn ông thực dụng chủ nghĩa của Trương Ba vào cuộc hội thoại của Trương Ba với những người nhà là 1 hữu ý bởi người đàn ông của Trương Ba đã bị tha hóa nên có nhẽ cái tình yêu dành cho chỉ nhiều ít cũng tha hóa. Các cuộc hội thoại với vợ con dâu và cháu gái càng khiến cho Trương Ba âu sầu hơn. Ông hiểu tất những gì mình đã, đang gây ra và có nhẽ nếu còn đó tiếp diễn thảm kịch đấy sẽ còn tiếp tục và thiêu chiều hướng bị động hơn nữa. Trương Ba sống làm gì trong khi điều hồn còn sống là để đem đến hạnh phúc cho người nhà hoàn toàn trái trái lại, bất nghĩa lý. Những câu hỏi liên tục “có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?….chẳng còn cách nào khác” ấy thật sự là cuộn xoáy dữ dội đang xâu xé, cuộn xoáy trong lòng Trương Ba để rồi dẫn tới 1 quyết định từ bỏ thể xác như 1 mong muốn được đánh tháo ko chỉ cho mình nhưng cả người nhà. Hồn Trương Ba dứt khoát thắp nhang khấn mời tiên Đế Thích để giã biệt sự sống đấy. Cách chọn lọc cách sống, 1 cách phục sinh tâm hồn như đã nhưng dần, tan biến dân đấy mở ra cho Trương Ba những thách thức mới, chọn lọc mới trong cuộc hội thoại với Đế Thích. Nhưng ấy chính là cách Lưu Quang Vũ tô đậm lên được vẻ đẹp tư cách vẫn còn sóng ngời trong mảnh hồn tưởng như đã mờ nhạt đấy. Để rồi Trương Ba đã sống đúng phần người theo nghĩa viết viết hoa của nó. Không thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba, đối tượng chính trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt sau thời kì phải cư trú trong thể xác anh hàng thịt. Nhưng ấy cũng là khát vọng của tất cả những cuộc đời chân chính. Triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác được nhà viết kịch Lưu Quang Vũ đặt ra trong vở kịch đích thực rất thâm thúy. Qua đoạn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt, nhà văn Lưu Quang Vũ cũng đã phát biểu ý kiến của mình về trị giá và mối quan hệ giữa phần hồn và phần xác của con người: “Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc phải chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc phải thường xuyên thỏa mãn những thèm muốn vật chất phổ biến?” Bi kịch (theo Tự điển văn chương): là tranh chấp giữa khát vọng, hoài bão, lí tưởng của tư nhân với thực tại; hiểu theo nghĩa thông thường thảm kịch là nỗi âu sầu vò xé dằng dai nhưng ko có cách nào đánh tháo. Trương Ba qua đoạn thoại trên đương đầu với thảm kịch phải sống nhờ, sống gửi, sống ko được là mình; tinh thần đang dần bị tha hóa với nỗi âu sầu khốn cùng và cách Trương Ba khắc phục thảm kịch của chính mình. Viết lại cổ tích – 1 thể loại bao giờ cũng viên mãn với những cái kết có hậu. Trong lúc ấy, thực tiễn cuộc đời thì xoành xoạch khác. Cũng như nhiều nhà văn cùng thời, Lưu Quang Vũ đang muốn dùng sáng tác của mình để hội thoại với cổ tích, bằng cách tái tạo cuộc đời theo đúng cái cách hiện tồn của nó. Do đó nên cảnh huống kịch trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt đã được xây dựng từ khi chỗ hoàn thành tích truyện dân gian. Bằng cách ấy, nhà viết kịch hậu đương đại này muốn đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân bản thâm thúy. Xét ở giác độ triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác, vở kịch của Lưu Quang Vũ vừa kế thừa quan niệm của dân gian nhưng mà cũng có nhiều điểm mới mẻ. Sau những lầm lẫn và sửa sai trớ trêu của người thiên tào, để có thể tiếp diễn được sống, hồn Trương Ba phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, ấy là nghịch cảnh trái thiên nhiên nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Phcửa ải sống nhờ vào những nhân tố vật chất bên ngoài, ko được sống với con người thực của mình, hoàn toàn dựa dẫm vào cảnh ngộ sống dung tục, bị nó chi phối, sai khiến – ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Hoàn cảnh thảm kịch của Trương Ba với sức mạnh gớm ghê, sự cám dỗ khó lòng cưỡng lại của cái dung tục, phổ biến đã được chi tiết hóa trong thể xác anh hàng thịt. Khi vừa được sống lại trong xác hàng thịt, hồn Trương Ba hoảng hốt lúc soi gương : Không! Không phải tôi. Cái mặt của tôi đâu rồi? Chân tay của tôi đâu rồi? Người này không hề là tôi. Nhưng rồi, để được sống, Trương Ba đành chấp thuận. Chấp nhận cả những thay đổi tới méo mó, chấp thuận sự trói buộc của cảnh ngộ, chấp thuận bị di dịch tới cuộc sống phổ biến ko mong muốn. Không lâu sau lúc cư trú trong thể xác anh hàng thịt, ở Trương Ba diễn ra sự tha hóa mau chóng. Sự tha hóa của Trương Ba ko chỉ ngừng lại ở những hành động dựa dẫm vào xác hàng thịt nữa, ngay cả vong linh Trương Ba cũng chỉnh sửa, từ cách sống, cách nghĩ, cách xử sự và cả cách dạy con,… Xác hàng thịt đã chỉ rõ sự tha hóa ko tránh khỏi của hồn Trương Ba lúc phải nhờ vào nó để còn đó: Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, những người nhà,…Ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi. Khi phải chấp thuận cảnh ngộ ngang trái để tiếp diễn duy trì sự sống, Trương Ba hầu như ko còn được sống theo cách riêng của mình, còn đó qua thể xác không hề của mình. Vợ Trương Ba nhận thấy sự chỉnh sửa của chồng mình: Giờ mỗi bữa ông ăn 8, 9 bát cơm, lại còn hay đòi uống rượu. Khi xưa, Trương Ba đối với người nào cũng điềm đạm, nhẹ nhõm, và đặc thù là ko đánh con bao giờ. Nhưng nay, trước những lời nói sự thực của anh đàn ông, Trương Ba đã tát mạnh nó tới chảy máu. Với bàn tay giết mổ lợn khi chiết cây cam hồn Trương Ba đã làm gãy tiệt cái chồi non, chân ông mập bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm, khi sửa diều cho cu Ganh thì làm gãy cả nan, rách cả giấy, hỏng mất cái diều đẹp nhưng cu Ganh rất quý. Cái Gái gọi ông là lão đồ tể, thấy ông xấu lắm, ác lắm, và xua đuổi ông như 1 tội đồ, Cút đi! Lão đồ tể cút đi! Bác Trưởng Hoạt, 1 người bạn cờ rất ái mộ Trương Ba cũng phải nói lời thành thực: Khi nào bác cũng nồng nặc hơi men(…) Bác đâm nát rượu mất rồi! Những thói xấu thường nhật nó làm hư hại tâm hồn, trí tuệ của người ta bác ạ!. Trong khi đánh cờ Trưởng Hoạt phải thốt lên: Người tử tế ko người nào đòi ăn nước đấy!… Lối đánh của bác khác hẳn ngày xưa. Thoạt trông thì thấy cách vào cờ của bác vẫn như xưa, nhưng mà sau thì… Chẳng còn cái khoáng hoạt, hùng dũng thâm sâu ngày trước. Cách tiến, cách thủ của bác hiện giờ nhỏ nhặt, bé mủn thô phũ. Nhưng mà cái nước ăn mới rồi nói xin lỗi bác, nó keo kiệt làm sao! Bi kịch âu sầu của Trương Ba được trình bày qua sự lúng túng, khổ sở, tuyệt vọng và sự đắc thắng bởi những lí lẽ vô liêm sỉ nhưng mà đầy thuyết phục của xác hàng thịt. Đó là nguyên cớ khiến vong linh Trương Ba rơi vào hiện trạng bất lực trước sự sai khiến gớm ghê của thể xác. Phcửa ải để vong linh trong lành, cao khiết của mình sống nhờ trong thể xác thô phàm của anh hàng thịt, tinh thần thâm thúy mình đang bị đồng hóa, hồn Trương Ba càng thấy chẳng thể chấp thuận kiểu sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo. Cách độc nhất giúp Trương Ba thoát khỏi thảm kịch là từ chết giẫm: “Không cần tới cái đời sống do mày đem đến!” Quan điểm đặt ra vấn đề nhân sinh mang ý nghĩa béo lao nhưng Lưu Quang Vũ gửi gắm qua đoạn thoại: Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc thường? Trương Ba có được cuộc sống nhưng mà đó là 1 cuộc sống đáng mắc cỡ vì phải sống nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, bị nó chi phối, đồng hóa thậm chí lôi kéo, thỏa hiệp trong cách sống điêu trá với mình, với người. Phcửa ải trú nhờ trong thể xác hàng thịt, dù rằng 1 mực khẳng định Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng, nhưng mà rõ ràng như lời của xác hàng thịt đã nói: Tôi là cái cảnh ngộ nhưng ông bắt buộc quy phục . Sự quy phục ấy đã khiến cho hồn Trương Ba phát triển thành khác biệt trong mắt mọi người. Từ sự chỉnh sửa thế tất ấy nhà viết kịch lưu Quang Vũ muốn gửi gắm triết lí sâu xa: Linh hồn và thân xác là 2 bình diện còn đó trong mỗi con người. Có thể nào sống nhưng ko cần tới dáng hình, cơ thể? Nhưng có nhẽ nào đời sống của con người chỉ thu gọn lại trong những nhu cầu thuần túy bản năng? Đừng bỏ bễ thể xác để chỉ biết tới 1 thứ vong linh chung chung trừu tượng ko thuộc về 1 người nào trên cõi trần gian này. Cũng đừng chạy theo những khát thèm của thể xác nhưng trở về với hồng hoang nguyên thủy. Cuộc tranh đấu giữa vong linh và xác thịt chính là cuộc tranh đấu giữa đạo đức và tội vạ, giữa khát vọng và dục vọng, giữa phần người và phần con trong mỗi con người. Nếu trong tích truyện dân gian, được sống là niềm hạnh phúc béo lao, nên dù rằng mang thân anh hàng thịt nhưng mà Trương Ba vẫn sống cuộc sống vui vẻ, thì trong vở kịch của Lưu Quang Vũ, phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt lại là 1 nghịch cảnh phi lý, trái thiên nhiên, là cảnh ngộ ngang trái nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Đây chính là then chốt của tấn thảm kịch mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt. Trước sự chỉnh sửa của chính mình, trước những nghĩ suy của mọi người về mình, hồn Trương Ba cực kỳ âu sầu. Rất nhiều lần trong kịch bản Lưu Quang Vũ đã mô tả vẻ mặt đầy tâm cảnh của hồn Trương Ba: rầu rĩ, khổ sở, khó chịu, bịt tai lại, như bế tắc, thờ thẫn, ngồi xuống tay ôm đầu, mặt lặng như tảng đá… Điều ấy có tức là hồn Trương Ba đã tinh thần thâm thúy được tấn thảm kịch của đời mình, cảm thấy đớn đau, sững sờ, tuyệt vọng lúc nhìn thấy thân xác đang xâm lăng, đang lấn át vong linh, đang tha hóa cái vong linh đấy. Tiếng nói, tiếng cười đắc thắng, hợm mình của xác đang văng vẳng đâu đây, cái vong linh mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông ko tách ra khỏi tôi được đâu… Và rồi, 1 sự vỡ vạc, vừa sững sờ, vừa chua chát đã dẫn tới quyết định dứt khoát, đẩy cảnh huống vào độ căng thẳng, quyết liệt hơn: Nhưng có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? ; Chẳng còn cách nào khác! mày nói như thế hả? Nhưng có thật là ko còn cách nào khác? Không cần tới cái đời sống do mày đem đến! Không cần!. Những câu độc thoại nội tâm đã phơi trải cơn bão tố dữ dội và đớn đau trong cuộc tranh đấu tranh giành lại bản thân mình từ bàn tay thô bạo của con quỷ dữ bản năng ở đối tượng Trương Ba. Tất cả đã dẫn tới hành động: Đứng dậy, bần bật, nhưng mà quyết đoán thắp hương, châm lửa gọi Đế Thích. Gặp người thân trời, hồn Trương Ba quyết định chẳng thể tiếp diễn mang thân anh hàng thịt được nữa, bởi chẳng thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ông đã khước từ cuộc sống lúc Đế Thích cho được nhập vào xác cu Ganh. Ông cũng vượt lên nỗi ám ảnh về sự hư không đáng sợ của cái chết lúc Đế Thích cho biết ra khỏi thể xác, hồn chẳng còn là gì nữa… ông sẽ ko còn lại 1 chút gì nữa, ko được tham gia vào bất kỳ nỗi vui buồn gì! Vượt lên tất cả, hồn Trương Ba chấp thuận tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn. Giống như tất cả mọi người trong cuộc đời này, Trương Ba cũng ham sống, ông càng khát khao được sống bên những người ông mến thương và cũng rất mến thương ông. Nhưng lúc trải qua thảm kịch hồn Trương Ba da hàng thịt, lúc phải đối diện với thảm kịch của 1 cuộc sống không hề của mình, Trương Ba khẳng định đau xót và thấm thía: Sống thế này, còn khổ hơn là cái chết. Với 1 người nhân từ như Trương 3, ông còn day dứt vì sự sống vay mượn, giả tạo của mình đã mang lại bao âu sầu cho người nhà, khiến gia đình như sắp toang hoang ra cả…Ấy là những cái giá quá đắt cho cả Trương Ba và gia đình ông, cái giá nhưng ông chẳng thể trả dù là cho sự sống quí giá của chính mình. Quyết định xóa bỏ sự còn đó của cái vật quái dị mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt, ấy là 1 sự chọn lọc can đảm của hồn Trương Ba. Chấp nhận cái chết, chấp thuận sự hư không để được là tôi toàn vẹn, ấy là kết quả của sự tranh đấu ở 1 tâm hồn thanh cao, trong trắng, vượt lên nghịch cảnh. Chấp nhận cái chết, Trương Ba đã tìm lại được sự trong lành cho vong linh mình. Được hóa thân vào các vật bình dị, gần gụi, thân yêu, còn đó vĩnh viễn trong kí ức và tình yêu của người nhà, khúc vĩ thanh ở phần kết vở kịch đã thổi vào lòng người ta 1 làn gió nhẹ mang âm hưởng sáng sủa: niềm tin vào sự thắng lợi chung cuộc của cái Đẹp, cái Thiện. Đề cao phần vong linh của con người, ấy là điểm gặp mặt, qui tụ của quan niệm dân gian và triết lý về mối quan hệ giữa hồn và xác của nhà viết kịch hậu đương đại Lưu Quang Vũ trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Dĩ nhiên điểm thông minh mới mẻ của Lưu Quang Vũ là từ 1 tích truyện dân gian, tác giả đã đi sâu khai thác tranh chấp kịch từ mối quan hệ giữa hồn và xác để gửi gắm thông điệp mang tính triết lí thâm thúy: Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là mình, sống toàn vẹn những trị giá mình vốn có và đeo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác và tâm hồn. Con người phải xoành xoạch tranh đấu với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý. Bi kịch Trương Ba là lời cảnh báo về những ảnh hưởng bị động của cảnh ngộ sống đối với con người – lúc con người phải sống trong sự dung tục thì trước sau, cái dung tục cũng sẽ ngự trị, thắng thế, lấn lướt và phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi, cao quý trong con người. Xung đột giữa tâm hồn thanh cao của Trương Ba với thân xác thế tục của anh hàng thịt đã khắc họa thảm kịch tha hoá và cuộc tranh đấu gay gắt bảo vệ, hoàn thiện tư cách của con người. Từ ấy tác giả đã phê phán 1 số hiện tượng bị động trong xã hội và gửi gắm triết lý nhân sinh thâm thúy về đề xuất hợp nhất giữa thân xác và tâm hồn. Trước lúc diễn ra cuộc hội thoại giữa hồn và xác, nhà viết kịch đã để cho hồn Trương Ba “ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy” với 1 lời độc thoại đầy thiết tha:”Không, ko! Tôi ko muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không hề là của tôi lắm rồi! Cái thân cồng kềnh, tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay lập tức! Nếu cái hồn ta có hình thù riêng nhỉ, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát”.Rõ ràng hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu những câu cảm thán ngắn, dập dồn cộng với cái nguyện ước khắc khoải c hồn đã nói lên điều ấy. Hồn bức bối bởi chẳng thể nào thoát ra khỏi thể xác nhưng hồn kinh tởm. Hồn kinh tởm ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ đâu còn là 1 người làm vườn chịu khó, hết dạ thương mến vợ con ân cần đến láng giềng hàng xóm như ngày trước. Ông Trương Ba được mọi người kính trọng đã chết rồi. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Người đọc, người xem càng khi càng thấy rõ điều ấy qua các hội thoại và hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng âu sầu, bế tắc. Trong cuộc hội thoại với xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí, bởi xác nói những điều nhưng dù muốn hay ko muốn thì hồn vẫn phải thừa nhận. Ấy là cái đêm lúc ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “chân tay run rẩy”, “hơi thở hot rực”, “cố nghẹn lại” và “suýt nữa thì…”. Ấy là cái lần ông tát thằng con ông “tóe máu miệng máu mũi”… Tất cả đều là sự thực. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả sự thực đấy khiến hồn càng cảm thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện. Qua ấy ta thấy được ẩn ý nhưng tác giả muốn gửi gắm: Hình ảnh của Trương Ba và Xác hàng thịt tác giả muốn để lại 1 ý nghĩa giáo dục thâm thúy ko nên hoán đổi thân xác và cư trú vào những nơi không hề là của mình. Cuộc đối thoại trên chỉ làm tăng ý nghĩa của tác giả qua bài viết, tâm hồn của mình chẳng thể bị hoán đổi cho người khác. Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là minh, sống toàn vẹn với những gì mình có và đeo đuổi nó còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác lẫn tâm hồn. Con người cần phải biết tranh đấu với nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý. Để có thể tải bài phân tích cuộc đối thoại giữa hồn và xác đơn giản về máy cùng nghiên cứu nhanh nhất bạn có thể dùng google portable nhé !
Văn mẫu lớp 12: Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt (6 Mẫu) Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt mang rất nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt gồm dàn ý và 6 bài văn mẫu hay nhất. Qua bài văn mẫu này giúp các bạn học trò lớp 12 có thêm nhiều gợi ý tham khảo, ôn luyện từ ấy biết sử dụng vốn từ, tri thức để viết đúng, viết hay tự tin hơn với bản lĩnh viết văn phân tách.Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác Hàng ThịtDàn ý màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịtDàn ý số 1Dàn ý số 2Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 1Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 2Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 3Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 4Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 5Dàn ý màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịtDàn ý số 1I. Mở bài:- Khái quát: Lưu Quang Vũ là được mệnh danh là “cây bút vàng” của sàn diễn Việt Nam những 5 80 của thế kỷ 20. Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được viết 5 1981, và là vở kịch nói trước tiên mang ra nước ngoài công diễn. Bằng ngòi bút giàu chất triết lý, Lưu Quang Vũ đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Kịch bản của ông ko thuần tuý là chuyện vay mượn xác – tái sinh. Đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ “bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, qua tranh chấp giữa tâm hồn (thanh cao) và thân xác (thế tục), vở kịch mang chứa những triết lý nhân sinh. “Tôi muốn là tôi chu toàn”, bởi sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})II. Thân bài:- Màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịta. Hồn Trương Ba:- Tâm thế của hồn Trương Ba trong cuộc hội thoại: Lời thoại của Hồn Trương Ba ở đầu đoạn trích đã biểu lộ rõ tâm cảnh vừa ngao ngán, vừa khiếp sợ cái thể xác nhưng ông đang vay mượn: “Tôi chán cái chỗ không hề của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay ngay lập tức! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng bé, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát!”.=> Nguyện vọng của Hồn Trương Ba đã được thỏa nguyện. Sự phân tích và đối đầu giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt đầu tiên có thể hiểu là sự tranh cãi quyết liệt giữa 1 bên là Hồn Trương Ba (biểu tượng cho sự cao khiết, cho đạo đức, cho “phần Người” chân chính của mỗi con người) và 1 bên là Xác hàng thịt (biểu tượng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục, là “phần Con” phổ biến ẩn núp trong mỗi con người).- Nội dung lời nói của Hồn Trương Ba:Hồn có dịp bộc bạch tâm cảnh uất ức, giận dữ vì phải chung sống với Xác tục tĩu, phổ biến, dung tục. Hồn cũng ko che lấp sự khinh thường, khinh bỉ đối với Xác, “kẻ u ám đui mù mù, ko xúc cảm, ko tư tưởng, ko có ngôn ngữ”…; kẻ có nhu cầu vật chất kém cỏi gần với con thú (thèm ăn ngon, thèm rượu thịt), sức mạnh thể chất gắn với sự hung tàn…Hồn cũng phủ nhận sự dựa dẫm của vong linh vào xác thịt, khẳng định vong linh có đời sống riêng: “nguyên lành, trong lành, ngay thẳng”…(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})=> Tưởng rằng, Hồn sẽ phần nào xả stress được nỗi âu sầu bị dồn nén lâu nay lúc có dịp cất lên ngôn ngữ của mình.b. Xác hàng thịt:- Tâm thế của xác hàng thịt trong cuộc hội thoại: Xác ko tiêu cực, . Ngược lại, Xác có thái độ lúc thì ngạo nghễ, thử thách, lúc thì ranh ma với những câu hỏi mang tính phản biện đầy đùa bỡn, châm chọc.- Nội dung lời nói của Xác hàng thịt:+ Xác u ám, đui mù mù nhưng mà có thể lấn lướt, sai khiến, thậm chí đồng hóa vong linh cao khiết. Hồn chẳng thể còn nguyên lành, trong lành, lúc phải chung sống và chiều theo những yêu cầu của xác thịt dung tục (Hồn Trương Ba đã có cảm giác xao xuyến, khao khat lúc đứng bên vợ hàng thịt, tới nỗi tay chân run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại, đã có xúc cảm lâng lâng trước các món ăn nhưng ông cho là dung tục như tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, đã sử dụng vũ lực nhưng ông cho là hung tàn để tát thằng con toé máu miệng, máu mũi… Rõ ràng, Hồn Trương Ba đã nhiễm những thói hư tật xấu của xác hàng thịt).=> Như vậy, Hồn Trương Ba đớn đau, dằn vặt, khát khao khẳng định mình vẫn là mình, nhưng mà chung cuộc phải thừa nhận rằng, mình đang sống nhờ thân xác kẻ khác và bị thân xác ấy điều khiển, dẫn tới sự tha hoá ko có cách gì chuyển biến được. Bi kịch của Hồn Trương Ba, vì vậy, chẳng những ko được xả stress, nhưng còn phát triển thành đớn đau, xót xa hơn.+ Trước ấy, Hồn Trương Ba cho mình là cao khiết và khinh thường, khinh bỉ Xác hàng thịt, thậm chí uất ức vì phải chung sống với Xác HT. Nhưng Xác hàng thịt đã chỉ ra thói hư tật xấu trong Hồn Trương Ba “Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông cứ vin vào cớ vong linh là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn để rồi bỏ bễ thể xác mãi khổ sở nhếch nhác” và “làm xong điều xấu gì, ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản. Tôi biết: cần phải để cho tính tự ái của ông được vuốt ve. Tâm hồn là thứ lắm thể diện” . Cùng lúc, Xác hàng thịt đã bộc bạch những bất công nhưng mình phải gánh chịu lúc sống với vong linh Trương Ba: bị xúc phạm, bị bỏ bễ nhếch nhác, khổ sở…vì những lý do ko chính đáng.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})=> Những phép tắc và cứ liệu nhưng Xác hàng thịt đưa ra khiến Hồn Trương Ba chẳng thể phủ thu được.c. Ý nghĩa:Cuộc hội thoại căng thẳng, quyết liệt giữa hồn và xác mang ý nghĩa thâm thúy.Trước hết, ở giác độ Hồn Trương Ba, ta nhìn thấy khát vọng sống cao thượng, thánh thiện của con người, lúc bị những cám dỗ vật chất thế tục khiến cho tha hoá, biến chất.Ở giác độ Xác hàng thịt, ta nhìn thấy những nếp nghĩ sai trái của con người: ấy là lề thói đề cao ý thức nhưng khinh thường vật chất, tự ru ngủ mình trong những giấc mơ cao thượng nhưng quên đi rằng, cần phải thiết lập mối quan hệ hoà hợp, gắn bó giữa chúng.=> Như vậy, Hồn và Xác là những ẩn dụ nghệ thuật béo, và cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là 1 cảnh huống kịch rực rỡ, tô đậm thảm kịch “bên ngoài 1 đằng, bên trong 1 nẻo”, sự thiếu hài hòa, ko hợp nhất trên các bình diện: vong linh và thân xác, vật chất và ý thức, nội dung và vẻ ngoài, bản năng và lý tưởng, cao cả và phổ biến…ở mỗi con người.- Xong xuôi cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba dằn vặt, đớn đau, hoang mang, bế tắc trở về cuộc sống trái với chính mình. Chi tiết “Hồn Trương Ba lần thần nhập lại vào xác hàng thịt, ngồi âm thầm bên chõng” diễn đạt cô đọng thuộc tính căng thẳng của xung đột kịch: tranh chấp chẳng những ko được khắc phục nhưng còn được đẩy lên tới 1 mức cao hơn.III. Kết bài:Rực rỡ nghệ thuật: Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là vở thảm kịch rực rỡ trên nhiều bình diện: Sự liên kết giữa nội dung hiện thực với nhân tố ảo huyền, nghệ thuật tạo cảnh huống và dẫn dắt xung đột kịch, sắc thái nhiều chủng loại của lời thoại làm cho tâm lí đối tượng được phơi trải, sát với đặc biệt thể loại, tiếng nói kịch giàu chất triết lí, giọng điệu tranh biện lạ mắt.Ý nghĩa triết lý về đạo đức và nhân sinh.Dàn ý số 21.Giới thiệu tác giả, tác phẩm:Lưu Quang Vũ là 1 trong những kịch gia tài năng nhất của nền văn chương nghệ thuật VN đương đại. Kịch của ông thường nhắc đến tới những vấn đề có tính thời sự xã hội và chứa đựng những triết lí nhân sinh thâm thúy, thấm đượm tính nhân bản.“Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là 1 trong những vở kịch gây tiếng vang nhất của LQV. Từ 1 tình tiết dân gian, LQV đã dựng thành 1 vở kịch nói đương đại, trình bày hoàn cảnh ngang trái và nỗi âu sầu, dằn vặt của Trương Ba tính từ lúc “bên trong 1 đàng, bên ngoài 1 nẻo”. Từ ấy, tác giả đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng triết lí thâm thúy.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})2. Cuộc hội thoại giữa Hồn và xác:a, Hoàn cảnh dẫn tới cuộc hội thoại:Sau lúc được sống lại trong thân xác hàng thịt, Hồn Trương Ba gặp rất nhiều bất tiện và bản thân Trương Ba cũng bị lây truyền 1 số thói xấu cộng với những nhu cầu vốn không hề của bản thân ông. Những điều ấy làm Trương Ba cực kỳ âu sầu.Trong tâm cảnh đớn đau, chán ngán trước cuộc sống ko thật là mình, trước cái chỗ ở không hề của mình, Hồn Trương Ba khát khao tách xa, rời khỏi thân xác tục tĩu: “Ta chỉ muốn rời xa mi ngay lập tức!”.b, Diễn biến cuộc hội thoại:b1. Hồn Trương Ba và XHT bàn cãi về sức mạnh của thân xác (Tư tưởng hồn – xác độc lập):- Hồn Trương Ba:Bực tức, căm phẫn và khinh bỉ thân xác.Phủ nhận sức mạnh của thân xác “ko có ngôn ngữ, mày chỉ là xác thịt u ám, đui mù mù”, “ko có tư tưởng, ko có xúc cảm”, cho rằng những nhu cầu của xác thịt là thấp hèn.Khẳng định 1 cách đầy tin cậy và kiêu hãnh về sự “trong lành” trong tâm hồn mình.- Xác hàng thịt:Mai mỉa, chế giễu cợt, gọi Hồn Trương Ba là cái “vong linh mờ nhạt…khốn khổ”.Tự tin trước sức mạnh gớm ghê của mình, át cả vong linh cao khiết của Trương Ba.Đưa ra cứ liệu chi tiết, giàu sức thuyết phục để khẳng định sức mạnh của mình, khiến Trương 3 lúng túng.b2, Hồn Trương Ba và xác hàng thịt bàn cãi về vai trò của thân xác (tư tưởng hồn – xác là 1, xác chi phối hồn):- Xác hàng thịt:Khẳng định mình là “cái bình để chứa đựng vong linh”.Kiêu hãnh về vai trò của thân xác trong việc thỏa mãn những nhu cầu của vong linh.Phê phán, chế nhạo sự khinh thường của vong linh trước những nhu cầu của thân xác và tranh đấu có những nhu cầu chính đáng của mình.Ve vuốt, yêu cầu Hồn Trương Ba trở về sống hòa hợp với mình.=> Chủ động đặt nhiều câu hỏi phản biện, lí lẽ gian trá -> biến thành kẻ thắng thế, buộc Trương Ba phải quy phục mình.- Hồn Trương Ba:1 mặt hậm hực trước những lí lẽ đê tiện của xác hàng thịt, mặt khác lúng túng, bối rối, chẳng thể phản bác những quan điểm ấy.Chấp nhận quay về xác hàng thịt trong nỗi âu sầu, bế tắc.=> Hồn Trương Ba tiêu cực, phản kháng yếu đuối, đuối lí, bế tắc -> biến thành người bại trận.3. Bình chọn:- Cuộc hội thoại trình bày đối tượng Hồn Trương Ba:Hoàn cảnh thảm kịch: bị tha hoá, bị thân xác sai khiến.Tâm cảnh âu sầu, xâu xé trước cuộc sống trái thiên nhiên.Phẩm chất cao đẹp: luôn kiêu hãnh về đời sống tâm hồn của mình; can đảm nhìn thẳng vào sự tha hoá của bản thân; quyết tâm tranh đấu với nghịch cảnh, với dục vọng phổ biến để vươn đến những trị giá ý thức cao quý.- Nghệ thuật xây dựng cuộc hội thoại:(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Tạo ra 1 cảnh huống nghệ thuật rực rỡ, giàu tính tượng trưng. Ấy là xung đột giữa cái thế tục với cái thanh cao, giữa nội dung và vẻ ngoài, giữa vong linh và thân xác. Đây cũng là xung đột dằng dai giữa 2 mặt còn đó trong 1 con người.Xây dựng những đối tượng có tính cách đa diện, phức tạp và chân thật qua lời thoại giàu tính cá thể và hành động kịch logic, có sự phối hợp ăn nhịp giữa hành động bên ngoài và hành động bên trong.Lời thoại 13 lời hồn, 13 lời xác, tiếng nói kịch vừa có màu sắc mai mỉa, dí dỏm, vừa mang thuộc tính triết lí trang nghiêm, thích hợp với tính cách đối tượng.4.Triết lí nhân sinh từ cuộc hội thoại:Linh hồn và thân xác là 2 mặt còn đó chẳng thể thiếu trong 1 con người, cả 2 đều đáng trân trọng. 1 cuộc sống thực sự chân chính phải có sự hài hoà giữa vong linh và thân xác.Tác giả 1 mặt phê phán những dục vọng phổ biến, sự dung tục của con người, mặt khác ông vạch ra quan niệm phiến diện, xa vắng thực tiễn lúc khinh thường trị giá vật chất và những nhu cầu của thân xác.Con người cần có sự tinh thần thắng lợi bản thân, chống lại những nghịch cảnh số mệnh, chống lại sự giả tạo để bảo vệ quyền sống thực sự và khát vọng hoàn thiện tư cách.Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 1Hồn Trương Ba – Da hàng thịt là 1 trong những vở kịch nổi danh vào những 5 80 của thế kỷ 20. Cha đẻ của tác phẩm là nhà văn Lưu Quang Vũ. Ông được mệnh danh là cây bút vàng trong làng sàn diễn Việt Nam thời ấy. Tác phẩm Hồn Trương Ba- Da Hàng Thịt là 1 trong những tác phẩm tuyệt vời để đời, ngay sau lúc công chiếu đã được nhận hàng trăm lời khen ngợi về nội dung, ý tứ sâu xa của tác phẩm. Bằng ngòi bút giàu chất triết lí, ông đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Tác phẩm trình bày lẽ sống của con người qua việc “ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, con người lúc chẳng thể sống là chính mình thì chính là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Qua Phân tích cuộc hội thoại giữa hồn trương 3 và xác hàng thịt chúng ta cũng cảm thấy, tá giả cũng phê phán lối sống giả tạo, sống nhờ và không hề là chính mình.Trương Ba là 1 người con trai khoảng 50 tuổi, tính nết thẳng thắn, thật thà và rất giỏi đánh cờ. Tuy nhiên, vì sự tác trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng ông bị chết oan. Do thương cho kẻ hiền lại chết oan cùng với việc giỏi đánh cờ, vị Tiên cờ Đế Thích đã cho phép hồn Trương Ba được nhập vào xác ông hàng thịt vừa chết.Vậy là giờ đây, Trương Ba vẫn sống nhưng mà lại sống trong cơ thể của 1 người khác. Từ đây xảy ra rất nhiều tranh chấp trong tâm hồn và thân xác. Tiên cờ Đế Thích nghĩ rằng đây là cách khắc phục tốt nhất, vẫn để cho 1 người giỏi và hiền được sống dưới dương thế, nhưng mà ngài ko ngờ rằng, nó lại chính là thảm kịch của Trương Ba ko được sống là chính mình.Đáng buồn thay, trong chính gia đình mình ông lại bị người nhà chê trách, xa lánh, khinh thường. Ông bị dồn vào sự âu sầu nhất, tự mình nhận thấy sự tha hóa, đàn ông thì hư hỏng chẳng thể dạy dỗ, cường hào thì nhũng nhiễu… Chừng như Trương Ba chẳng thể chịu đựng được nữa, ông quyết định vùng lên và tranh đấu với thân xác thế tục – thân xác của người bán thịt. Ông chẳng thể sống chung với xác của ông hàng thịt, ông tác ra khỏi thể xác để bàn cãi.Cuộc bàn cãi diễn ra cực kỳ thảm khốc, cam go. 1 bên là thân xác ông hàng thịt với bụi bặm, cuộc đời phong trần hay nói đúng hơn là phàm phu tục tử. Đã là người bán thịt thì khó người nào nhưng có thể thanh cao, nhẹ nhõm, an nhàn chơi cờ được. Họ còn được gọi là đồ thể nếu hành nghề mổ heo. Cho nên bởi vậy thể xác này cực kỳ thế tục nhưng mà nó cũng có những luận điểm cực kỳ sắc bén và ko chịu thua hồn Trương Ba. Nó tự vỗ ngực, tự tin nói rằng vai trò, địa điểm của xác rất quan trọng. Nhờ có thể xác nhưng vong linh mới có nơi cư trú, mới cảm thu được mùi vị cuộc sống, mới có cảm giác lâng lâng hạnh phúc hay được lợi những món ăn ngon ở đời. Nhìn chung, thể xác chính vào vai trò quan trọng nhất chẳng thể chối bỏ. Thân xác còn đưa ra các luận điểm cực kỳ sắc bén: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? . Chứng tỏ, thể xác rất biết rõ địa điểm và lợi thế của mình. Nó là nơi tạo điều kiện cho vong linh trình bày các nhu cầu, xúc cảm, hỉ nộ ái ố. Không có thể xác thì vong linh sao có thể cảm thu được cuộc đời và sao có thể còn đó.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Tuy nhiên, Hồn Trương Ba ko chịu thua, ông phủ nhận vai trò thân xác nhưng khẳng định sự thanh cao của tâm hồn. Ông vốn là người có đời sống nhẹ nhõm, thanh thản, chơi cờ giỏi thành ra sống trong cơ thể thế tục ông cực kỳ giận dữ và bức bối. Ông cho rằng, thể xác chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì, ko có tư tưởng, xúc cảm, hoặc nếu có cũng chỉ là cái xác nhưng con thú nào cũng có được. Ông rất đề cao tâm hồn. Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng…Cả 2 đều có những lý luận nhưng ko người nào chịu thua người nào làm cho cuộc bàn cãi khó có thể khắc phục toàn vẹn. Tuy nhiên, trước những lí lẽ gian trá, đê tiện của thân xác, chung cuộc vong linh cũng phải chịu thua. Khi thân xác chế nhạo khinh thường vong linh trước những nhu cầu thân xác và tranh đấu có những nhu cầu chính đáng của mình. Nó ve vuốt vong linh Trương Ba hãy trở về sống hòa hợp. Chứng tỏ nó nhận thấy vai trò của nó rất quan trọng, phải còn đó thân xác thì mới là 1 thân thể đích thực. Về phía hồn Trương Ba, 1 mặt hậm hực trước những lí lẽ của xác hàng thịt, nhưng mà cũng rất bối rối lúng túng trước những luận điểm của xác hàng thịt và chẳng thể phản bác. Cuối cùng, hồn Trương Ba cũng phải chấp thuận quay về xác hàng thịt và sống trong nỗi khổ, bế tắc.Cuộc đối thoại của Hồn Trương Ba và Da hàng thịt mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người. Hồn Trương Ba và da hàng thịt chính là vấn đề trong 1 con người. Con người đều có 2 vấn đề ấy là khát vọng sống đẹp và sự dung tục. Qua đây tác giả cũng cảnh báo: Khi con người phải sống trong sự dung tục, nếu ko tranh đấu mạnh bạo sẽ bị sự dung tục chiếm lĩnh và át đi những gì trong lành và đẹp tươi nhất bên trong con người. Cùng lúc cũng nhấn mạnh, tâm hồn và thân xác là 2 thể hợp nhất bên ngoài và bên trong. Thành ra, con người sống chỉ có ý nghĩa lúc là chính mình, lúc được dung hòa giữa nhu cầu vật chất và ý thức. Nếu chỉ chạy theo những dục vọng phổ biến thì con người tự hạ thấp mình và sống lối sống dục vọng, bản năng. Vậy thì cuộc sống đâu có thể tăng trưởng được!Có thể nói, Lưu Quang Vỹ đã xây dựng lên 1 tình tiết cực kỳ lạ mắt, thú vị và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Bên ngoài nhìn vào là cuộc hội thoại giữa 2 con người không giống nhau nhưng mà bản chất là cuộc hội thoại giữa vong linh trong lành và thân xác dung tục. Qua đây ông cũng gửi gắm tư tưởng, con người cần là 1 sự hợp nhất, đề cao khát vọng sống thanh cao, sống đẹp, con người chỉ có thể là chính mình thì mới ko có thảm kịch cuộc đời. Dù là thân xác hay tâm hồn cũng đều rất quan trọng, ko có phần nào tốt hơn phần nào,bởi vì thiếu đi 1 trong 2 thứ đều khó có thể còn đó được. Do ấy, hãy sống dung hòa, sống thật tình, sống tốt với nhau.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 2Sinh ra trong giai đoạn lịch sử nhiều bất định, động lực xui khiến Lưu Quang Vũ làm thơ, sáng tác kịch chính là “muốn được tham gia và dòng chảy mãnh liệt của đời sống, được trao gửi và hiến dâng”. Với khả năng của 1 người cầm bút luôn khát khao được là mình, viết những gì trái tim mình đau nhói, Lưu Quang Vũ ko ngại ngần lách sâu ngòi bút vào hiện thực để đề đạt những vấn đề thời sự mang ý nghĩa triết lí và có tầm phổ thông. Qua cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả đã ngầm gửi gắm những thông điệp vô cùng thâm thúy về mối quan hệ giữa hồn và xác.Do sự tắc trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng Trương Ba phải chết oan, Đế Thích đã giúp Trương Ba sống lại bằng cách nhập hồn ông vào xác hàng thịt. Thế nhưng mà, điều ấy lại vô tình đưa Trương Ba vào 1 nghịch cảnh khác lúc vong linh mình phải trú nhờ thể xác người khác. Do phải sống tạm thời, dựa dẫm, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi thực chất trong lành, thẳng thắn của mình. Tinh thần được điều ấy, Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác hàng thịt: “Không! Không! Tôi ko muốn sống như thế này mãi!”. Lời thoại của hồn là các câu cảm thán ngắn, lời văn dập dồn, giục giã trình bày tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng sự dày vò hơn được nữa. Nghe hồn tự độc thoại, xác lên tiếng ngay: “Ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”. Trong lúc hồn vừa phủ định vừa khinh miệt, cho rằng xác thịt “ko có ngôn ngữ” nhưng chỉ là “cái vỏ bên ngoài” ko có tư tưởng, ko có xúc cảm, xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng của mình: “Chính vì u ám, đui mù mù nhưng tôi có sức mạnh gớm ghê, lắm lúc át cả cái vong linh cao khiết của ông đó”. Sau những lời khinh miệt của xác, hồn lại tiếp diễn châm chọc: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại”. Với chứng cứ chi tiết, hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở của mày”. Giả dụ hồn liên tiếp chối bỏ thì xác lại ngang nhiên thừa nhận Trương Ba cũng đầy thú tính, có những nhu hỏi vợ xác và hưởng lạc. Từng bước, xác dẫn dắt hòn vào sự thực chẳng thể phủ nhận: hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Khi này, lời thoại của hồn ngập dừng như bị hụt hơi: “Ta… ta đã bảo mày im đi”. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của thể xác. Xác nhấn mạnh vào sự thực nhưng hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên tới cao trào. Hồn chỉ còn nỗ lực biện minh, chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng”. Xác còn ngừng những lời lẽ sắc lẹm để bóc trần nỗi đau đang rái cá mủ trong hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của xác nhưng hồn có thể “tát thằng con tóe máu miệng máu mũi”. Biết hồn đã bị dồn vào thế bí, xác ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, dụ hồn vào “trò chơi tâm hồn”. Tới khi này, hồn bế tắc chỉ còn biết than trời bất lực.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ: 1 bên đại diện cho sự trong lành, khát vọng sống thanh cao và 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh 1 vấn đề giàu tính triết lí, trình bày cuộc tranh đấu dằng dai giữa 2 mặt đang còn đó trong 1 con người, từ ấy nói lên khát vọng hướng thiện và tầm quan trọng của việc tự tinh thần, thắng lợi bản thân. Không chỉ thế, tác giả còn cảnh báo: lúc con người phải sống trong sự dung tục, phổ biến thì thế tất cái dung tục sẽ ngự trị, thắng thế và lấn lướt, phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi bên trong con người.Qua màn hội thoại giữa hồn và xác, Lưu Quang Vũ cũng gửi gắm những quan niệm mới mẻ về con người: con người là 1 thể hợp nhất giữa hồn và xác, bên ngoài và bên trong, cái cao cả và cái trần giới. Vì vậy, cuộc sống con người chỉ có ý nghĩa nếu dung hòa được giữa đời sống vật chất và ý thức. Nếu đề cao ý thức nhưng phủ định những nhu cầu bản năng là phi nhân văn, phản nhân bản. Còn lúc chỉ chạy theo những dung vọng phổ biến, con người sẽ tự hạ thấp mình xuống lối sống dung tục, bản năng.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 3Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) quê gốc ở Đà Nẵng, sinh tại huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Từ 5 1978 cho tới lúc mất, ông là chỉnh sửa viên báo chí Sàn diễn. Lưu Quang Vũ từ trần cùng vợ con trong 1 tai nạn giao thông ác liệt, giữa khi tài năng đang 9 rộ. ông được bình chọn là 1 trong những nhà viết kịch tài năng nhất của văn nghệ Việt Nam đương đại, là người có công béo góp phần vực dậy cả 1 nền sàn diễn khi ấy đang có nguy cơ tụt hậu. Kịch của Lưu Quang Vũ quyến rũ chính yếu bằng xung đột trong cách sống và quan niệm sống, qua ấy khẳng định khát vọng hoàn thiện tư cách con người. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm gây tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ, được tác giả kết thúc 5 1984, công diễn lần đầu 5 1987. Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo, qua tranh chấp tột bậc giữa hồn và xác, vở kịch chứa đựng những vấn đề triết lí nhân sinh: sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch béo nhất của 1 con người. Để chuyển tải triết lý nhân sinh cao cả đấy, Lưu Quang Vũ đã xây dựng lên cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt mang đầy tính ẩn dụ thâm thúy.Ông Trương Ba là 1 người làm vườn, khoảng 50 tuổi, sống thật thà, thẳng thắn và giỏi đánh cờ. Tâm tính ông nhân từ, sống chan hòa với mọi người. Chỉ vì do sự cẩu thả và tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu trên thiên tào nhưng ông Trương Ba phải chết oan. Tiên cờ Đế Thích bực bõ và vì tiếc 1 người có tài chơi cờ nên đã hóa phép cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt vừa mới chết 1 ngày. Hồn Trương Ba từ ấy sống trong thể xác của anh hàng thịt. Ai cũng ngỡ ấy là cách khắc phục thuận tiện cho Trương Ba, để cho con người hiền hậu này tiếp diễn sống đầm ấm trong gia đình mình. Nhưng ngang trái thay, chính sự tái sinh trong xác người khác lại là điều xấu số của Trương Ba. Trong chính gia đình mình, ông bị người nhà chê trách, xa lánh và khinh thường. Hồn Trương Ba bị dồn vào sự âu sầu nhất: tự mình tinh thần được sự tha hóa của mình, bị cường hào nhũng nhiễu, nhận ra đàn ông hư hỏng nhưng ko dạy bảo được,… Tất cả những điều ấy đã khiến ông chẳng thể chịu đựng được nữa, chẳng thể khuất phục trước thân xác, trước những cái xấu xa và tự đánh mất mình. Hồn Trương Ba chẳng thể sống chung với xác anh hàng thịt, tách ra khỏi thể xác để bàn cãi.Cuộc bàn cãi giữa 1 bên là hồn, 1 bên là xác diễn ra rất dữ dội và ko có sự thỏa hiệp. Xác hàng thịt tỏ ra lấn át hồn Trương Ba, hạ nhục hồn Trương Ba. Hồn Trương Ba thấy âu sầu tới tột bậc và thấy chẳng thể chịu đựng được hơn nữa. Xác hàng thịt muốn khẳng định, địa điểm, vai trò và tầm quan trọng của mình: Tôi là cái bình để chứa đựng vong linh. Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, người nhà… Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi… Xác tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu chi tiết những nhu cầu thiên nhiên mang tính bản năng của con người: Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? … Còn hồn Trương Ba lại phủ nhận vai trò của thân xác nhưng khẳng định sự thanh bạch của tâm hồn khác xa với những thủ tục thấp hèn khác: Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng… Lí lẽ của đôi bên đưa ra có những điểm đúng mực khó bề không chấp nhận khiến việc thắng phụ chẳng thể nào đáp ứng được 1 cách mau chóng, dễ ợt.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Do phải sống nhờ thân xác của anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo 1 số nhu cầu hiển nhiên của thân xác. Đáng sợ hơn, vong linh Trương Ba dần bị nhiễm những thứ phổ biến của xác anh hàng thịt. Tinh thần được điều ấy, vong linh Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để còn đó độc lập, ko dựa dẫm vào thân xác. Xác hàng thịt biết rõ những nỗ lực ấy là vô dụng nên đã cười nhạo hồn Trương Ba, tuyên bố về sức mạnh u ám, đui mù mù gớm ghê của mình, tán tỉnh hồn Trương Ba thỏa hiệp với mình vì theo xác hàng thịt thì chẳng còn cách nào khác, cả 2 đã hòa vào nhau làm 1 rồi. Trước những lí lẽ đê tiện của xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba đã nổi nóng, đã khinh bỉ, quở mắng xác hèn nhát nhưng mà cùng lúc cũng bùi ngùi thấm thía nghịch cảnh nhưng mình đang lâm vào, đành nhập quay về xác thịt trong bế tắc.Xây dựng 2 đối tượng đặc thù này, Lưu Quang Vũ đã sử dụng giải pháp đối lập để tô đậm sự không giống nhau căn bản giữa hồn người này và xác người kia. Ông Trương Ba vốn là 1 người làm vườn chân chất, hiền hậu, nho nhã. Hồn của Trương Ba tượng trưng cho sự thanh lịch, cao khiết, trong lành, đạo đức. Hồn là phần chân chính của mỗi con người. Ngược lại, anh hàng thịt với thể xác lực lưỡng, cồng kềnh, tục tĩu,… tượng trưng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục. Đây thực ra là 1 ẩn dụ, xác anh hàng thịt ẩn dụ về thân xác con người, còn hồn Trương Ba ẩn dụ về vong linh của con người. Tác giả đã thông minh ra 1 cảnh huống ẩn dụ có sức quyến rũ, gợi cho người đọc những nghĩ suy thâm thúy: con người chẳng thể sống ko là mình, chẳng thể sống điêu trá hay vay mượn cuộc sống của người khác. Con người ko chỉ sống bằng thân xác và còn phải sống bằng vong linh, tình cảm,… Độ vênh của vong linh và thân xác sẽ là thảm kịch.Cuộc hội thoại giữa hồn và xác chính là xung đột diễn ra trong bản thân đối tượng, 2 phần trong 1 con người. Giữa xác hàng thịt và hồn Trương Ba có sự đối lập giữa nhiều nhân tố như tốt – xấu, thanh cao – thế tục, bản năng – lý trí,… Qua đây, Lưu Quang Vũ muốn khẳng định: ko gì hạnh phúc bằng lúc được sống đúng là mình, sống với những gì mình đã có. Như thế cục đời sẽ thanh thản, nhẹ nhõm và ý nghĩa biết bao. Cuộc sống thật đáng quý nhưng mà không hề sống thế nào cũng được. Cuộc sống chỉ có trị giá lúc con người được trở về đúng thực chất của mình, được sống trong 1 thân thể hợp nhất.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 4“Con người sinh ra không hề để tan biến đi như 1 hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu lại trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim mọi người” Nếu mỗi con người sinh ra để làm tròn trách nhiệm đấy cho tới suốt cuộc đời thì Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) nhà biên kịch béo của nền văn chương Việt Nam đã làm lên điều đấy bằng tác phẩm “Hồn Trương Ba da hàng thịt “chỉ trong khoảng 1 thời kì ngắn ngủi của đời người từ 5 1981 tới 1983 đặc thù là với việc giải đáp cho câu thơ mình nghe đâu đã bỏ ngỏ “Có những khi tâm hồn tôi rách nát /… Tôi biết làm gì, tôi biết đi đâu?” qua việc xây dựng cuộc hội thoại của Hồn Trương Ba với xác và người nhà hình thành 1 xung đánh úp mang thước đo chuẩn mực của kịch nói Việt Nam sau này:“Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là 1 câu chuyện ko mấy điển hình cho thi pháp cổ tích nếu đặt kế bên những Tấm Cám, Cây tre trăm đốt, Thạch Sanh… ta đã đọc.Tuy nhiên, nhìn từ góc nhìn tự sự, người ta cũng đơn giản nhận mặt những nhân tố căn bản hình thành sắc thái cổ tích cho tác phẩm: Ấy là đối tượng, cảnh huống, diễn biến tình tiết, phép màu đem đến may mắn cho con người… Và dù rằng câu chuyện dân gian này còn phảng phất dấu ấn sáng tác bởi các cụ đồ Nho, đối tượng vua cờ Đế Thích vẫn có thể được coi là 1 kiểu “Bụt”, “Tiên” giáng trần để cứu vớt, bù đắp cho những mất mát, đau thương cho dương gian. Và với 1 kiểu đối tượng của mô-típ những con người hiền hậu, Trương Ba vốn là 1 người làm vườn, 1 kỳ thủ nhưng mà lại lâm vào cảnh huống trái ngang và kì dị: đang sống hạnh phúc với gia đình đột nhiên chết oan rồi được sống lại nhưng mà phải sống nhờ 1 thể xác khác, xác người hàng thịt với 1 bản tính hoàn toàn đối lập. Sự chắp vá này khởi đầu cho giai đoạn xung đột gay gắt giữa hồn và xác. Trương Ba cực kỳ âu sầu vì vong linh thanh cao của ông phải sống dựa dẫm vào cái xác nhưng ông xem là u ám đui mù mù, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm. Sự dựa dẫm này khiến cho ông dần dần biến thành con người khác, đánh mất những nhân phẩm vốn có. Sự chỉnh sửa ấy đúng như Huấn Cao đã từng nói với quản Ngục lúc cái tốt cái đẹp khải còn đó sống cộng với cái xấu. “… khó giữ thiên lương cho lành vững, rồi cũng tới lem luốc cả đời lương thiện”Trọng tâm của lớp kịch là cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác Trương Ba. Do ấy lời thoại ở đây vừa có thể coi là độc thoại vừa có thể coi là hội thoại. Nó là 1 lời thoại đặc thù, vừa chứa đựng tranh chấp vừa mang tính hành động, xúc tiến cảnh huống kịch tăng trưởng tới mức cao nhất. Cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là đỉnh cao tư tưởng triết lý của vở kịch. Cuộc hội thoại ấy cộng với thái độ và những lời hội thoại của những người cật ruột thân thương nhất đã dẫn tới hành động quyết liệt – cương quyết từ chối 1 cuộc sống chắp vá hồn nọ xác kia của Trương Ba. Lưu Quang Vũ đã để cho đối tượng của mình chọn 1 tuyến đường tưởng như bị động nhưng mà vô cùng nhu yếu và đúng mực: Rời bỏ cõi đời này để được đúng là mình, để giữ trong ký ức những người nhà kỷ niệm tốt đẹp về mình. Có nhà nghiên cứu cho rằng “cuộc vật lộn giữa “Hồn Trương Ba” và “Da hàng thịt” bản chất là cuộc giao đấu giữa 2 vong linh trong 1 thể xác”.Sau mấy tháng sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo đối tượng Hồn Trương Ba càng ngày càng phát triển thành lạ lẫm với những người nhà trong gia đình và tự xung đột với bản thân mình. Hồn ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy trào ra thành dòng độc thoại đầy nước mắt: “ko, ko, tôi ko muốn sống như thế này nữa. Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi. Ta mở màn sợ mi, muốn rời xa cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu ngay ngay lập tức”.Bước vào tới cảnh 7 hình ảnh Trương Ba hiện lên của 1 con người đang ngồi “ôm đầu” đã cho người đọc thấy hình ảnh của 1 con người cô độc hiện lên trước màn ảnh đầy sự âu sầu lấn chiếm lại liên kết đồng thời của 3 phủ định từ liên tục “ko…ko…ko” bằng 1 giọng điệu dứt khoát 1 lời độc thoại đầy thiết tha khẳng định việc muốn rời bỏ thể xác anh hàng thịt. “Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi” đầy chán nản, chán chường Hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu. Lời thoại của Hồn là các câu cảm thán, ngắn, lời văn dập dồn, giục giã. Thể hiện tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt, cùng quẫn tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng dày vò hơn được nữa nên vụt đứng dậy. Hồn âu sầu bởi mình ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng bế tắc Nghe Hồn tự độc thoại nói, và đang tự dày vò mình Xác lên tiếng ngay: “Vô bổ” chuẩn xác đã chủ động khiêu chiến chiến nhằm dập tắt hoàn toàn khao khát của Trương Ba: “ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”.Đang trong sự tuyệt vọng tuyệt vọng đấy Trương 3 chợt nghe thấy những lời nói từ xác chỉ biết đáp lại bằng chính sự ngạc nhiên vốn có của mình: “A, mày cũng biết nói kia à?” Trương Ba kinh ngạc, giải đáp lại bằng cách đưa ra 1 câu hỏi sau ấy liên tiếp phản đối xác giọng vẫn còn khinh bỉ. Cách xưng hô mày ta trình bày rõ sự khinh bỉ, miệt thị đối với xác “Vô lý! Mày chẳng thể biết nói! Mày ko có ngôn ngữ, mày chỉ là xác thịt u ám đui mù mù..” Ban đầu buông ra những lời nói mạt xác.Thđấy Hồn vừa phủ định vừa khinh miệt mình, Xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng, nghĩ suy của mình: “Ông đã biết ngôn ngữ của tôi rồi, đã xoành xoạch bị ngôn ngữ đấy sai khiến”,và “sức mạnh gớm ghê, lấn lướt cả vong linh cao khiết”. Hồn tiếp diễn phủ định ngôn ngữ của Xác: “Mày chỉ là vỏ vẻ ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm”.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Nghe thấy Hồn bình chọn mình kém cỏi, Xác hỏi lại đầy thử thách, giọng chỉnh sửa cởi mở đầy châm chọc “Có thật thế ko?”. Câu hỏi của Xác làm cho Hồn chùn bước và đuối lý, bắt buộc dần nhượng bộ, công nhận sự tác động của Xác: “nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…”Lại bị Hồn tiếp diễn khinh miệt, Công nhận thức sự lợi lí của mình, nên chuyển sang châm chọc, mai mỉa: “Dĩ nhiên, đương nhiên.”đầy mai mỉa:” Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng kế bên vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại… “Ban đêm ấy, suýt nữa thì…” Ấy là cảm giác “xao xuyến” “lâng lâng xúc cảm” nhưng trước đây Hồn cho là “phàm”. Với chứng cứ chi tiết, Hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở mày”. Xác vừa khẳng định vừa hỏi xoáy lại để tấn công tiếp: “Thì tôi có ghen tuông đâu! Ai lại đi ghen tuông với chính cơ thể mình…nhưng mà ta nên thành thực: Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì? Để thỏa mãn tôi, chẳng nhẽ ông ko tham gia chút ít gì?” Như vậy Xác dẫn dắt Hồn vào sự thực chẳng thể phủ nhận – Hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thực đấy khiến Hồn càng thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện.Lí lẽ của Xác khơi trúng điểm đen nhưng bấy lâu vì cư trú trong Xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba trong khiết đã bị hóa màu. Hồn đuối lý bất lực bèn la mập, ra lệnh áp chế thân xác để che lấp sự bối rối, lúng túng, đắn đo, yếu thế của mình “Ta…ta… đã bảo là mày im đi!” Lời thoại của Hồn ngập dừng lí lẽ như bị hụt hơi. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của Xác. Xác khẳng định 1 lần nữa: “Hai ta đã hòa làm 1 rồi”. Xác nhấn vào sự thực đớn đau nhưng Hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên cao trào. Hồn chỉ còn Phấn đấu biện minh chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng…”. Xác vẫn ko buông tha, tấn công bình sự mai mỉa “Khi ông phải còn đó nhờ tôi, chiều theo những yêu cầu của tôi, nhưng còn nhận là nguyên lành, trong lành, ngay thẳng!”. Trước sự thật ko sao chối cãi, Hồn phản ứng tiêu cự bằng cách “bịt tai lại”. Ấy là quyết tâm chối bỏ trong bế tắc hoàn toàn tuyệt vọng. Xác tiếp diễn dùng lời lẽ hiểm hóc sắc lẹm như dao mổ, phanh trần nỗi đau đang rái cá mủ trong Hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của Xác nhưng Hồn có thể: “tát thằng con ông tóe máu miệng máu mũi”. Mặc dầu cố bịt tai, nhưng mà lúc nghe Xác nói tương tự Hồn phải lên tiếng chối bỏ “sức mạnh làm ta biến thành hung tàn”. Xác khôn ngoan biết là lỡ lời nên biện minh cho mình bằng những lí lẽ: “là cảnh ngộ” “cũng đáng được quý trọng”, vô tội. Hồn chỉ còn phản ứng yếu đuối: “Nhưng…Nhưng”Nhận biết Hồn bị dồn vào thế bí, Xác đưa ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, giọng vuốt ve mơn trớn xác chủ động đưa trò chơi tâm hồn: “Những khi 1 mình 1 bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có 1 tâm hồn bên trong cao khiết, chẳng qua vì cảnh ngộ vì để sống nhưng ông phải khoan nhượng tôi. Làm xong điều xấu ông cứ việc đổ tội cho tôi, để cho ông được thanh thản …miễn sao…ông vẫn làm đủ mọi việc thỏa mãn những thèm muốn của tôi: Xác sẽ “vuốt ve” Hồn bằng cách cảm thông với “những trò chơi tâm hồn”, nhận hết mọi điều xấu miễn sao Hồn vẫn “làm đủ mọi việc để thỏa mãn thèm muốn” của Xác. Nhận thức “lí lẽ đê tiện” của Xác, Hồn than như là bế tắc, bất lực: Trời! đã là 1 sự chấp thuận số mệnh trong nỗi đớn đau khôn xiết muốn tìm đường thoát nhưng mà hoàn toàn tuyệt vọng.Trong cuộc hội thoại này, xác thắng thế nên rất hả hê tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng lúc thì mai mỉa cười nhạo lúc thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu.Quan cuộc hội thoại giữa hồn và xác, xác rõ ràng hiện lên với ưu điểm của kẻ nắm giữ sự thắng thế, chứng tỏ được oai quyền chi phối kinh khủng của nó với vong linh, nó cũng cho thấy sự ngộ nhận về chính mình lúc hồn cho rằng “Ta vẫn có 1 đời sống riêng trong lành, nguyên vặn, ngay thẳng…” Linh hồn và thân xác vốn ko tách rời được nhau, cuộc đấu tranh giữ hồn và xác là cuộc tranh đấu giữ cao cả và dục vọng, thấp hèn; giữa phần con và phần người. Ấy chính là lời cảnh cáo sâu xa của Lưu Quang Vũ: Khi con người sống quá lâu trong môi trường dung tục ắt sẽ bị cái dung tục chi phối, chẳng thể có 1 tâm hồn thanh cao trong 1 thân xác thế tục, tội vạ. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng thì đừng đổ tội cho thể xác. Không thể tự xoa dịu mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn, do ấy phải bảo vệ, hoàn thiện tư cách con người ấy là 1 vấn đề béo đối với mỗi tư nhân và toàn xã hội. Đố sẽ là cuộc tranh đấu dằng dai trong khi con người vẫn còn còn đó trong xã hội này.Nếu Lưu Quang Vũ cho Trương Ba hoàn thành cuộc đời mình trong sự tuyệt vọng ở ấy ta sẽ liên tưởng tới những cái kết trong thời đại của văn chương Hiện thực phê phán nhưng Nam Cao đã viết lên:”Mồn hắn ngáp ngáp, muốn nói, nhưng mà ko nói ra tiếng “, hay cái cảnh Chị Dậu chạy ra ngoài trời “tối đen như mực như cái tiền trình của chị”..vv…. Nhưng bước sang 1 thời đại mới, và vốn dĩ Lưu Quang Vũ cũng ko thuộc lớp nhà văn của Hiện thực phê phán của thời đại chiến trận dân chủ Hiện thực phê phán 30 – 45…… Nên cuộc đời Trương Ba tiếp diễn được vẽ ra:Không ngừng lại chỉ là đoạn hội thoại đấy thảm kịch nối liền thảm kịch. Bi kịch thứ 2 của Hồn Trương Ba là thảm kịch ko được người nhà thừa nhân. Trương Ba ko còn là mình nữa nên bị người nhà xa lánh đẩy lên cao nỗi âu sầu vốn có của Trương Ba. Nỗi âu sầu, bế tắc của Hồn Trương Ba được đẩy lên lúc hội thoại với những người nhà:Vừa dứt cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba đang ngồi âm thầm bên cái chõng, thì vợ bước vào hỏi: “Cái Gái chưa về hả ông?” Hồn Trương Ba thờ thẫn giải đáp: “Chưa” Vợ Trương Ba tiếp diễn giảng giải: “Nó sang nhà cu Ganh từ sớm. Cu Ganh bị ốm nặng”. Hồn Trương Ba ko giấu sự kinh ngạc nói: “Ốm Nặng? Vậy nhưng tôi ko biết”. Hai lời thoại đầu chỉ mang tính giao tiếp thông thường chẳng 1 dấu hiện gì đem đến cơn sóng gió tiếp theo cho Trương Ba khi này thì từ lời thoại thứ 3: “Ông hiện giờ con biết tới người nào nữa Cu Ganh ốm thập tử nhất sinh… Khổ thằng nhỏ ngoan là thế…Cái thân tôi thì sao trời lại ko bắt đi cho rảnh “đã là sự chỉnh sửa hoàn toàn xúc cảm của cái hờn trách, giận hờn và càng đau xót của cái tủi thân tủi phận nhưng bất lực. Không để vợ nói tiếp nữa, Hồn Trương Ba cắt ngang: Sao bà lại nói thế. Nghe chồng nói, người vợ đi thẳng vào vấn đề nhưng bà đang rấm rứt: “Tôi nói thật đó …Ông Trương Ba ạ, tôi đã nghĩ kĩ …Có nhẽ tôi phải đi”. Hồn Trương Ba hỏi lại: “Đi đâu?”. Người vợ tiếp diễn nói thực bụng với bao hờn dỗi: “Chưa biết! Đi cấy thuê làm công…đi biệt để ông được an nhàn…với cô vợ người hàng thịt.. Còn hơn là thế này?”. Nghe vợ nói, Hồn Trương Ba chỉ còn biết kêu gào: “Bà! Sao lại tới nông nỗi này?” Vợ: “Chỉ tại hiện giờ.. ông đâu còn là ông Trương Ba nữa….Thằng Cả đã quyết định bán khu vườn để có tiền mở thêm vốn liếng shop thịt. Hồn Trương Ba quá kinh ngạc nói: “Thật sao? Không được!”. Nghe chồng phản đối bà vợ: “Ông bảo ko được nhưng mà tôi biết sự thể sẽ dẫn tới tương tự. Ông sẽ đành ưng chịu tương tự” Người vợ của Trương Ba dù hết mực mến thương chồng, giàu lòng vị tha nhưng mà chung cuộc vẫn rơi vào sự tuyệt vọng. Những dấu 3 chấm liên kết với câu cảm thán và các từ rưng rưng …khóc… diễn đạt đầy đủ sự buồn bực, bất lực. Trong cuộc hội thoại với vợ Trương Ba chỉ sử dụng câu ngắn, câu hỏi liên tục cộng với ấy là các câu cảm thán đã cho thấy sự thảng thốt, ngỡ ngãng tê sót của ông. Cuối đoạn đối thoại với vợ tiếng gọi “Bà!” nấc lên uất nghẹn bởi ấy là sự bất lực, âu sầu nghẹn ngào chẳng thể thốt ra thành lời. Xong xuôi đợt thoại này Hồn Trương Ba chỉ còn biết ngồi xuống tay ôm đầu.Khi Hồn Trương Ba ngửng lên thì thấy Gái đứng trước mặt, Hồn Trương Ba kêu đứa cháu như là cầu cứu: “Gái, cháu!” Ấy đã ko còn chỉ là lời gọi thông thường nữa nhưng là tiếng kêu của 1 trái tim được phát ra từ mồm khao khát có 1 điểm tựa, sự đồng cảm cầu cứu. Có nhẽ khi đấy Trương 3 nhưỡng tưởng đứa cháu gái bé nhỏ sẻ xà vào lòng thì ngược lại, cái Gái, cháu Trương Ba thì phản ứng quyết liệt và dữ dội: Nó lùi lại nói đã hình thành 1 khoảng cách ko chỉ về mặt ko gian nhưng còn cả về tâm hồn giữ ông và cháu sau ấy lại nói: “Tôi không hề là cháu của ông”. Câu nói như là gáo nước lã phũ phàng tạt thẳng vào mặt Hồn Trương Ba. Nhưng Hồn Trương Ba vẫn giữ tĩnh tâm dịu giọng nhẫn nhục giảng giải, khẳng định: “Ông đúng là ông nội cháu. Nếu ông nội tôi hiện về được sẽ bóp cổ ông”. Hồn Trương Ba vẫn cố ra công thuyết phục bằng những chứng cớ mặc cho sự dọa nạt từ đứa cháu gái: “Sáng nào ông cũng ra cuốc xới chu đáo cây cỏ ngoài vườn …chỉ có ông nội cháu mới biết quý cây như thế” Cố giảng giải cho đứa cháu giảng giải thì Trương Ba càng về sau giọng nói càng ngập dừng ; những dấu 3 chấm hiện ra liên tiếp đã là sự ngập dừng tuyệt vọng ko giảng giải được.Tâm hồn tuổi thơ vốn trong lành, không thừa nhận sự phổ biến, dung tục nên không thừa nhận người ông trong thân xác anh hàng thịt tục tĩu. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã ko cần phải giữ kẽ. Nó 1 mực chối từ tình thân.Chính vì quá mến thương, tôn thơ ngày giờ đây nó chẳng thể chấp thuận, cũng chẳng thể nào mở lòng mình đớn nhận con người trước mặt mình cái con người có “bàn tay giết mổ lợn”, bàn chân “mập bè như cái xẻng” đã làm cho cái gái ko buông tha, tiếp diễn kể tội “gãy tiệt cái chồi non”, “giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Ganh nhưng làm gãy nát khiến cu Ganh trong cơn sốt mê mẩn cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “Ông nội có lẽ nào tục tĩu, phũ phàng tương tự”. Nỗi bức xúc của cái Gái đã trở thành sự cáo buộc, ruồng bỏ xua đuổi người nhà yêu: “Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!”.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Như vậy cái Gái là người tình thương gắn bó với ông rất đỗi. Ông chết, đêm nào cũng khóc, nâng niu từng chút kỉ niệm của ông. Hiện thời lại phản ứng dữ dội. Lời lẽ tàn nhẫn, phũ phàng. Chối bỏ, xua đuổi Hồn Trương Ba. Những dấu chấm than liên tục với giọt nước mắt vừa khóc vừa chạy Phản ứng quyết liệt của 1 đứa trẻ vốn tâm hồn thơ dại trong trẻo, chỉ có 2 màu sáng tối, cương quyết không thừa nhận cái xấu, cái ác đã khiến Hồn Trương Ba run rẩy, tự nhìn lại mình 1 lần nữa. Những lời nói của đứa cháu bé, thêm 1 lần nữa xoáy khoét vào nỗi đau sâu thẳm của ông, để ông cảm nhận thấm thía thảm kịch bị chính những người nhà yêu chối bỏ.Chị con dâu ở trong nhà bước ra nghe thấy những lời chung cuộc của Gái. 1 mặt chị gọi theo con gái: “Gái, quay lại đây, Gái”. Chị con dâu là người thâm thúy, 9 chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt 1 mặt chị quay sang nói với Hồn Trương Ba: “Thầy, thầy đừng giận con nít …Chỉ tại nó nghĩ thầy không hề là ông nội nó, con dỗ ngon dỗ ngọt thế nào nó cũng ko nghe (rưng rưng) tội nghiệp thầy”. Hồn Trương Ba cảm thấy ấm lòng: “Tới khi này, cả nhà chỉ 1 mình con vẫn thương thầy như xưa”. Người con dâu khẳng định thêm: “Hơn xưa nữa…nhưng mà thầy ơi con sợ lắm…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần… có khi chính con cũng ko nhìn thấy thầy nữa…làm sao giữ được thầy ở lại hiền lành vui vẻ tốt lành như thầy của chúng con xưa kia”? Hồn Trương Ba lại bế tắc rầu rĩ nói: “Giờ thì con cũng…”? Người đâu vội chữa lại nói: “Thầy đừng giận nếu con đã nói điều gì không hề”. “Không ta ko giận. Cảm ơn con đã nói thật. Hiện thời thì đi đi, cho ta được ngồi yên 1 lát”.Trương Ba như được xoa dịu phần nào, bởi nhìn thấy cái Gái rất thương ông, ông nghĩ cô con dâu sẽ là điểm tựa để sẻ chia hàn huyên. Nhưng trước những lời nói vừa mến thương, vừa ngay thẳng của cô con dâu Trương Ba lạng lẽ như đá tảng âu sầu tới khốn cùng đầy khiếp sợ. Có nhẽ khi đấy Trương Ba giống như người đứng trước 1 cái vực thẳm sâu hoắm khắc khoải cần 1 người nào ấy níu giữ nhưng mà kết quả vẫn là sự tuyệt vọng đi vào tuyệt vọng.Tất cả những người đấy: người thì đau xót dằn dỗi, tủi thân (vợ), người hì tức tưởi xua đuổi (cháu); người thì lại thấu hiểu sẻ chia (con dâu) nhưng mà họ nhìn thấy và âu sầu trước sự chỉnh sửa của Trương Ba. Tuy yêu mến, muốn níu giữ Trương Ba xưa tìm biện pháp để thoát khỏi cảnh ngộ nhưng mà ngang trái thay đều bất lực. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba càng bị đẩy lên đến điểm đỉnh. Những người nhà thiết nhất cũng không thừa nhận nỗi hiện trạng 2 mảnh hồn, người bất nhất của chồng, cha, ông mình. Không còn gia đình nền móng của 1 sự bấu víu chờ đợi vào mặt đất ko có ý nghĩa và nghe đâu cũng chẳng còn còn đó. Trương Ba hiểu mình đã mất tất cả rơi vào hiện trạng hoàn toàn cô độc. Ấy là thảm kịch trong thảm kịch!Màn hội thoại giữa Trương Ba với người nhà Không phải tình cờ, tác giả ko đưa anh đàn ông thực dụng chủ nghĩa của Trương Ba vào cuộc hội thoại của Trương Ba với những người nhà là 1 hữu ý bởi người đàn ông của Trương Ba đã bị tha hóa nên có nhẽ cái tình yêu dành cho chỉ nhiều ít cũng tha hóa. Các cuộc hội thoại với vợ con dâu và cháu gái càng khiến cho Trương Ba âu sầu hơn. Ông hiểu tất những gì mình đã, đang gây ra và có nhẽ nếu còn đó tiếp diễn thảm kịch đấy sẽ còn tiếp tục và thiêu chiều hướng bị động hơn nữa. Trương Ba sống làm gì trong khi điều hồn còn sống là để đem đến hạnh phúc cho người nhà hoàn toàn trái trái lại, bất nghĩa lý.Những câu hỏi liên tục “có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?….chẳng còn cách nào khác” ấy thật sự là cuộn xoáy dữ dội đang xâu xé, cuộn xoáy trong lòng Trương Ba để rồi dẫn tới 1 quyết định từ bỏ thể xác như 1 mong muốn được đánh tháo ko chỉ cho mình nhưng cả người nhà. Hồn Trương Ba dứt khoát thắp nhang khấn mời tiên Đế Thích để giã biệt sự sống đấy.Cách chọn lọc cách sống, 1 cách phục sinh tâm hồn như đã nhưng dần, tan biến dân đấy mở ra cho Trương Ba những thách thức mới, chọn lọc mới trong cuộc hội thoại với Đế Thích. Nhưng ấy chính là cách Lưu Quang Vũ tô đậm lên được vẻ đẹp tư cách vẫn còn sóng ngời trong mảnh hồn tưởng như đã mờ nhạt đấy. Để rồi Trương Ba đã sống đúng phần người theo nghĩa viết viết hoa của nó.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 5Không thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba, đối tượng chính trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt sau thời kì phải cư trú trong thể xác anh hàng thịt. Nhưng ấy cũng là khát vọng của tất cả những cuộc đời chân chính. Triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác được nhà viết kịch Lưu Quang Vũ đặt ra trong vở kịch đích thực rất thâm thúy.Qua đoạn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt, nhà văn Lưu Quang Vũ cũng đã phát biểu ý kiến của mình về trị giá và mối quan hệ giữa phần hồn và phần xác của con người: “Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc phải chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc phải thường xuyên thỏa mãn những thèm muốn vật chất phổ biến?”Bi kịch (theo Tự điển văn chương): là tranh chấp giữa khát vọng, hoài bão, lí tưởng của tư nhân với thực tại; hiểu theo nghĩa thông thường thảm kịch là nỗi âu sầu vò xé dằng dai nhưng ko có cách nào đánh tháo. Trương Ba qua đoạn thoại trên đương đầu với thảm kịch phải sống nhờ, sống gửi, sống ko được là mình; tinh thần đang dần bị tha hóa với nỗi âu sầu khốn cùng và cách Trương Ba khắc phục thảm kịch của chính mình.Viết lại cổ tích – 1 thể loại bao giờ cũng viên mãn với những cái kết có hậu. Trong lúc ấy, thực tiễn cuộc đời thì xoành xoạch khác. Cũng như nhiều nhà văn cùng thời, Lưu Quang Vũ đang muốn dùng sáng tác của mình để hội thoại với cổ tích, bằng cách tái tạo cuộc đời theo đúng cái cách hiện tồn của nó. Do đó nên cảnh huống kịch trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt đã được xây dựng từ khi chỗ hoàn thành tích truyện dân gian. Bằng cách ấy, nhà viết kịch hậu đương đại này muốn đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân bản thâm thúy. Xét ở giác độ triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác, vở kịch của Lưu Quang Vũ vừa kế thừa quan niệm của dân gian nhưng mà cũng có nhiều điểm mới mẻ.Sau những lầm lẫn và sửa sai trớ trêu của người thiên tào, để có thể tiếp diễn được sống, hồn Trương Ba phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, ấy là nghịch cảnh trái thiên nhiên nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Phcửa ải sống nhờ vào những nhân tố vật chất bên ngoài, ko được sống với con người thực của mình, hoàn toàn dựa dẫm vào cảnh ngộ sống dung tục, bị nó chi phối, sai khiến – ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Hoàn cảnh thảm kịch của Trương Ba với sức mạnh gớm ghê, sự cám dỗ khó lòng cưỡng lại của cái dung tục, phổ biến đã được chi tiết hóa trong thể xác anh hàng thịt.Khi vừa được sống lại trong xác hàng thịt, hồn Trương Ba hoảng hốt lúc soi gương : Không! Không phải tôi. Cái mặt của tôi đâu rồi? Chân tay của tôi đâu rồi? Người này không hề là tôi. Nhưng rồi, để được sống, Trương Ba đành chấp thuận. Chấp nhận cả những thay đổi tới méo mó, chấp thuận sự trói buộc của cảnh ngộ, chấp thuận bị di dịch tới cuộc sống phổ biến ko mong muốn.Không lâu sau lúc cư trú trong thể xác anh hàng thịt, ở Trương Ba diễn ra sự tha hóa mau chóng. Sự tha hóa của Trương Ba ko chỉ ngừng lại ở những hành động dựa dẫm vào xác hàng thịt nữa, ngay cả vong linh Trương Ba cũng chỉnh sửa, từ cách sống, cách nghĩ, cách xử sự và cả cách dạy con,…Xác hàng thịt đã chỉ rõ sự tha hóa ko tránh khỏi của hồn Trương Ba lúc phải nhờ vào nó để còn đó: Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, những người nhà,…Ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi. Khi phải chấp thuận cảnh ngộ ngang trái để tiếp diễn duy trì sự sống, Trương Ba hầu như ko còn được sống theo cách riêng của mình, còn đó qua thể xác không hề của mình.Vợ Trương Ba nhận thấy sự chỉnh sửa của chồng mình: Giờ mỗi bữa ông ăn 8, 9 bát cơm, lại còn hay đòi uống rượu. Khi xưa, Trương Ba đối với người nào cũng điềm đạm, nhẹ nhõm, và đặc thù là ko đánh con bao giờ. Nhưng nay, trước những lời nói sự thực của anh đàn ông, Trương Ba đã tát mạnh nó tới chảy máu.Với bàn tay giết mổ lợn khi chiết cây cam hồn Trương Ba đã làm gãy tiệt cái chồi non, chân ông mập bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm, khi sửa diều cho cu Ganh thì làm gãy cả nan, rách cả giấy, hỏng mất cái diều đẹp nhưng cu Ganh rất quý. Cái Gái gọi ông là lão đồ tể, thấy ông xấu lắm, ác lắm, và xua đuổi ông như 1 tội đồ, Cút đi! Lão đồ tể cút đi!Bác Trưởng Hoạt, 1 người bạn cờ rất ái mộ Trương Ba cũng phải nói lời thành thực: Khi nào bác cũng nồng nặc hơi men(…) Bác đâm nát rượu mất rồi! Những thói xấu thường nhật nó làm hư hại tâm hồn, trí tuệ của người ta bác ạ!. Trong khi đánh cờ Trưởng Hoạt phải thốt lên: Người tử tế ko người nào đòi ăn nước đấy!… Lối đánh của bác khác hẳn ngày xưa. Thoạt trông thì thấy cách vào cờ của bác vẫn như xưa, nhưng mà sau thì… Chẳng còn cái khoáng hoạt, hùng dũng thâm sâu ngày trước. Cách tiến, cách thủ của bác hiện giờ nhỏ nhặt, bé mủn thô phũ. Nhưng mà cái nước ăn mới rồi nói xin lỗi bác, nó keo kiệt làm sao!Bi kịch âu sầu của Trương Ba được trình bày qua sự lúng túng, khổ sở, tuyệt vọng và sự đắc thắng bởi những lí lẽ vô liêm sỉ nhưng mà đầy thuyết phục của xác hàng thịt. Đó là nguyên cớ khiến vong linh Trương Ba rơi vào hiện trạng bất lực trước sự sai khiến gớm ghê của thể xác.Phcửa ải để vong linh trong lành, cao khiết của mình sống nhờ trong thể xác thô phàm của anh hàng thịt, tinh thần thâm thúy mình đang bị đồng hóa, hồn Trương Ba càng thấy chẳng thể chấp thuận kiểu sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo. Cách độc nhất giúp Trương Ba thoát khỏi thảm kịch là từ chết giẫm: “Không cần tới cái đời sống do mày đem đến!”Quan điểm đặt ra vấn đề nhân sinh mang ý nghĩa béo lao nhưng Lưu Quang Vũ gửi gắm qua đoạn thoại: Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc thường? Trương Ba có được cuộc sống nhưng mà đó là 1 cuộc sống đáng mắc cỡ vì phải sống nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, bị nó chi phối, đồng hóa thậm chí lôi kéo, thỏa hiệp trong cách sống điêu trá với mình, với người.Phcửa ải trú nhờ trong thể xác hàng thịt, dù rằng 1 mực khẳng định Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng, nhưng mà rõ ràng như lời của xác hàng thịt đã nói: Tôi là cái cảnh ngộ nhưng ông bắt buộc quy phục . Sự quy phục ấy đã khiến cho hồn Trương Ba phát triển thành khác biệt trong mắt mọi người. Từ sự chỉnh sửa thế tất ấy nhà viết kịch lưu Quang Vũ muốn gửi gắm triết lí sâu xa: Linh hồn và thân xác là 2 bình diện còn đó trong mỗi con người. Có thể nào sống nhưng ko cần tới dáng hình, cơ thể? Nhưng có nhẽ nào đời sống của con người chỉ thu gọn lại trong những nhu cầu thuần túy bản năng? Đừng bỏ bễ thể xác để chỉ biết tới 1 thứ vong linh chung chung trừu tượng ko thuộc về 1 người nào trên cõi trần gian này. Cũng đừng chạy theo những khát thèm của thể xác nhưng trở về với hồng hoang nguyên thủy. Cuộc tranh đấu giữa vong linh và xác thịt chính là cuộc tranh đấu giữa đạo đức và tội vạ, giữa khát vọng và dục vọng, giữa phần người và phần con trong mỗi con người.Nếu trong tích truyện dân gian, được sống là niềm hạnh phúc béo lao, nên dù rằng mang thân anh hàng thịt nhưng mà Trương Ba vẫn sống cuộc sống vui vẻ, thì trong vở kịch của Lưu Quang Vũ, phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt lại là 1 nghịch cảnh phi lý, trái thiên nhiên, là cảnh ngộ ngang trái nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Đây chính là then chốt của tấn thảm kịch mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt.Trước sự chỉnh sửa của chính mình, trước những nghĩ suy của mọi người về mình, hồn Trương Ba cực kỳ âu sầu. Rất nhiều lần trong kịch bản Lưu Quang Vũ đã mô tả vẻ mặt đầy tâm cảnh của hồn Trương Ba: rầu rĩ, khổ sở, khó chịu, bịt tai lại, như bế tắc, thờ thẫn, ngồi xuống tay ôm đầu, mặt lặng như tảng đá… Điều ấy có tức là hồn Trương Ba đã tinh thần thâm thúy được tấn thảm kịch của đời mình, cảm thấy đớn đau, sững sờ, tuyệt vọng lúc nhìn thấy thân xác đang xâm lăng, đang lấn át vong linh, đang tha hóa cái vong linh đấy. Tiếng nói, tiếng cười đắc thắng, hợm mình của xác đang văng vẳng đâu đây, cái vong linh mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông ko tách ra khỏi tôi được đâu… Và rồi, 1 sự vỡ vạc, vừa sững sờ, vừa chua chát đã dẫn tới quyết định dứt khoát, đẩy cảnh huống vào độ căng thẳng, quyết liệt hơn: Nhưng có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? ; Chẳng còn cách nào khác! mày nói như thế hả? Nhưng có thật là ko còn cách nào khác? Không cần tới cái đời sống do mày đem đến! Không cần!. Những câu độc thoại nội tâm đã phơi trải cơn bão tố dữ dội và đớn đau trong cuộc tranh đấu tranh giành lại bản thân mình từ bàn tay thô bạo của con quỷ dữ bản năng ở đối tượng Trương Ba. Tất cả đã dẫn tới hành động: Đứng dậy, bần bật, nhưng mà quyết đoán thắp hương, châm lửa gọi Đế Thích.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Gặp người thân trời, hồn Trương Ba quyết định chẳng thể tiếp diễn mang thân anh hàng thịt được nữa, bởi chẳng thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ông đã khước từ cuộc sống lúc Đế Thích cho được nhập vào xác cu Ganh. Ông cũng vượt lên nỗi ám ảnh về sự hư không đáng sợ của cái chết lúc Đế Thích cho biết ra khỏi thể xác, hồn chẳng còn là gì nữa… ông sẽ ko còn lại 1 chút gì nữa, ko được tham gia vào bất kỳ nỗi vui buồn gì! Vượt lên tất cả, hồn Trương Ba chấp thuận tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn.Giống như tất cả mọi người trong cuộc đời này, Trương Ba cũng ham sống, ông càng khát khao được sống bên những người ông mến thương và cũng rất mến thương ông. Nhưng lúc trải qua thảm kịch hồn Trương Ba da hàng thịt, lúc phải đối diện với thảm kịch của 1 cuộc sống không hề của mình, Trương Ba khẳng định đau xót và thấm thía: Sống thế này, còn khổ hơn là cái chết. Với 1 người nhân từ như Trương 3, ông còn day dứt vì sự sống vay mượn, giả tạo của mình đã mang lại bao âu sầu cho người nhà, khiến gia đình như sắp toang hoang ra cả…Ấy là những cái giá quá đắt cho cả Trương Ba và gia đình ông, cái giá nhưng ông chẳng thể trả dù là cho sự sống quí giá của chính mình.Quyết định xóa bỏ sự còn đó của cái vật quái dị mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt, ấy là 1 sự chọn lọc can đảm của hồn Trương Ba. Chấp nhận cái chết, chấp thuận sự hư không để được là tôi toàn vẹn, ấy là kết quả của sự tranh đấu ở 1 tâm hồn thanh cao, trong trắng, vượt lên nghịch cảnh. Chấp nhận cái chết, Trương Ba đã tìm lại được sự trong lành cho vong linh mình. Được hóa thân vào các vật bình dị, gần gụi, thân yêu, còn đó vĩnh viễn trong kí ức và tình yêu của người nhà, khúc vĩ thanh ở phần kết vở kịch đã thổi vào lòng người ta 1 làn gió nhẹ mang âm hưởng sáng sủa: niềm tin vào sự thắng lợi chung cuộc của cái Đẹp, cái Thiện.Đề cao phần vong linh của con người, ấy là điểm gặp mặt, qui tụ của quan niệm dân gian và triết lý về mối quan hệ giữa hồn và xác của nhà viết kịch hậu đương đại Lưu Quang Vũ trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Dĩ nhiên điểm thông minh mới mẻ của Lưu Quang Vũ là từ 1 tích truyện dân gian, tác giả đã đi sâu khai thác tranh chấp kịch từ mối quan hệ giữa hồn và xác để gửi gắm thông điệp mang tính triết lí thâm thúy: Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là mình, sống toàn vẹn những trị giá mình vốn có và đeo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác và tâm hồn. Con người phải xoành xoạch tranh đấu với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý.Bi kịch Trương Ba là lời cảnh báo về những ảnh hưởng bị động của cảnh ngộ sống đối với con người – lúc con người phải sống trong sự dung tục thì trước sau, cái dung tục cũng sẽ ngự trị, thắng thế, lấn lướt và phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi, cao quý trong con người.Xung đột giữa tâm hồn thanh cao của Trương Ba với thân xác thế tục của anh hàng thịt đã khắc họa thảm kịch tha hoá và cuộc tranh đấu gay gắt bảo vệ, hoàn thiện tư cách của con người. Từ ấy tác giả đã phê phán 1 số hiện tượng bị động trong xã hội và gửi gắm triết lý nhân sinh thâm thúy về đề xuất hợp nhất giữa thân xác và tâm hồn.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 6Trước lúc diễn ra cuộc hội thoại giữa hồn và xác, nhà viết kịch đã để cho hồn Trương Ba “ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy” với 1 lời độc thoại đầy thiết tha:”Không, ko! Tôi ko muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không hề là của tôi lắm rồi! Cái thân cồng kềnh, tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay lập tức! Nếu cái hồn ta có hình thù riêng nhỉ, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát”.Rõ ràng hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu những câu cảm thán ngắn, dập dồn cộng với cái nguyện ước khắc khoải c hồn đã nói lên điều ấy. Hồn bức bối bởi chẳng thể nào thoát ra khỏi thể xác nhưng hồn kinh tởm. Hồn kinh tởm ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ đâu còn là 1 người làm vườn chịu khó, hết dạ thương mến vợ con ân cần đến láng giềng hàng xóm như ngày trước. Ông Trương Ba được mọi người kính trọng đã chết rồi. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Người đọc, người xem càng khi càng thấy rõ điều ấy qua các hội thoại và hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng âu sầu, bế tắc.Trong cuộc hội thoại với xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí, bởi xác nói những điều nhưng dù muốn hay ko muốn thì hồn vẫn phải thừa nhận. Ấy là cái đêm lúc ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “chân tay run rẩy”, “hơi thở hot rực”, “cố nghẹn lại” và “suýt nữa thì…”. Ấy là cái lần ông tát thằng con ông “tóe máu miệng máu mũi”… Tất cả đều là sự thực. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả sự thực đấy khiến hồn càng cảm thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện.Qua ấy ta thấy được ẩn ý nhưng tác giả muốn gửi gắm: Hình ảnh của Trương Ba và Xác hàng thịt tác giả muốn để lại 1 ý nghĩa giáo dục thâm thúy ko nên hoán đổi thân xác và cư trú vào những nơi không hề là của mình. Cuộc đối thoại trên chỉ làm tăng ý nghĩa của tác giả qua bài viết, tâm hồn của mình chẳng thể bị hoán đổi cho người khác. Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là minh, sống toàn vẹn với những gì mình có và đeo đuổi nó còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác lẫn tâm hồn. Con người cần phải biết tranh đấu với nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý. [rule_2_plain] [rule_3_plain] #Văn #mẫu #lớp #Phân #tích #màn #đối #thoại #giữa #hồn #Trương #và #xác #hàng #thịt #Mẫu #Cuộc #đối #thoại #giữa #hồn #Trương #và #xác #hàng #thịt Văn mẫu lớp 12: Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt (6 Mẫu) Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt mang rất nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt gồm dàn ý và 6 bài văn mẫu hay nhất. Qua bài văn mẫu này giúp các bạn học trò lớp 12 có thêm nhiều gợi ý tham khảo, ôn luyện từ ấy biết sử dụng vốn từ, tri thức để viết đúng, viết hay tự tin hơn với bản lĩnh viết văn phân tách.Phân tích màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác Hàng ThịtDàn ý màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịtDàn ý số 1Dàn ý số 2Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 1Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 2Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 3Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 4Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 5Dàn ý màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịtDàn ý số 1I. Mở bài:- Khái quát: Lưu Quang Vũ là được mệnh danh là “cây bút vàng” của sàn diễn Việt Nam những 5 80 của thế kỷ 20. Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được viết 5 1981, và là vở kịch nói trước tiên mang ra nước ngoài công diễn. Bằng ngòi bút giàu chất triết lý, Lưu Quang Vũ đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Kịch bản của ông ko thuần tuý là chuyện vay mượn xác – tái sinh. Đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ “bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, qua tranh chấp giữa tâm hồn (thanh cao) và thân xác (thế tục), vở kịch mang chứa những triết lý nhân sinh. “Tôi muốn là tôi chu toàn”, bởi sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})II. Thân bài:- Màn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịta. Hồn Trương Ba:- Tâm thế của hồn Trương Ba trong cuộc hội thoại: Lời thoại của Hồn Trương Ba ở đầu đoạn trích đã biểu lộ rõ tâm cảnh vừa ngao ngán, vừa khiếp sợ cái thể xác nhưng ông đang vay mượn: “Tôi chán cái chỗ không hề của tôi này lắm rồi, chán lắm rồi! Cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay ngay lập tức! Nếu cái hồn của ta có hình thù riêng bé, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát!”.=> Nguyện vọng của Hồn Trương Ba đã được thỏa nguyện. Sự phân tích và đối đầu giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt đầu tiên có thể hiểu là sự tranh cãi quyết liệt giữa 1 bên là Hồn Trương Ba (biểu tượng cho sự cao khiết, cho đạo đức, cho “phần Người” chân chính của mỗi con người) và 1 bên là Xác hàng thịt (biểu tượng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục, là “phần Con” phổ biến ẩn núp trong mỗi con người).- Nội dung lời nói của Hồn Trương Ba:Hồn có dịp bộc bạch tâm cảnh uất ức, giận dữ vì phải chung sống với Xác tục tĩu, phổ biến, dung tục. Hồn cũng ko che lấp sự khinh thường, khinh bỉ đối với Xác, “kẻ u ám đui mù mù, ko xúc cảm, ko tư tưởng, ko có ngôn ngữ”…; kẻ có nhu cầu vật chất kém cỏi gần với con thú (thèm ăn ngon, thèm rượu thịt), sức mạnh thể chất gắn với sự hung tàn…Hồn cũng phủ nhận sự dựa dẫm của vong linh vào xác thịt, khẳng định vong linh có đời sống riêng: “nguyên lành, trong lành, ngay thẳng”…(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})=> Tưởng rằng, Hồn sẽ phần nào xả stress được nỗi âu sầu bị dồn nén lâu nay lúc có dịp cất lên ngôn ngữ của mình.b. Xác hàng thịt:- Tâm thế của xác hàng thịt trong cuộc hội thoại: Xác ko tiêu cực, . Ngược lại, Xác có thái độ lúc thì ngạo nghễ, thử thách, lúc thì ranh ma với những câu hỏi mang tính phản biện đầy đùa bỡn, châm chọc.- Nội dung lời nói của Xác hàng thịt:+ Xác u ám, đui mù mù nhưng mà có thể lấn lướt, sai khiến, thậm chí đồng hóa vong linh cao khiết. Hồn chẳng thể còn nguyên lành, trong lành, lúc phải chung sống và chiều theo những yêu cầu của xác thịt dung tục (Hồn Trương Ba đã có cảm giác xao xuyến, khao khat lúc đứng bên vợ hàng thịt, tới nỗi tay chân run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại, đã có xúc cảm lâng lâng trước các món ăn nhưng ông cho là dung tục như tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, đã sử dụng vũ lực nhưng ông cho là hung tàn để tát thằng con toé máu miệng, máu mũi… Rõ ràng, Hồn Trương Ba đã nhiễm những thói hư tật xấu của xác hàng thịt).=> Như vậy, Hồn Trương Ba đớn đau, dằn vặt, khát khao khẳng định mình vẫn là mình, nhưng mà chung cuộc phải thừa nhận rằng, mình đang sống nhờ thân xác kẻ khác và bị thân xác ấy điều khiển, dẫn tới sự tha hoá ko có cách gì chuyển biến được. Bi kịch của Hồn Trương Ba, vì vậy, chẳng những ko được xả stress, nhưng còn phát triển thành đớn đau, xót xa hơn.+ Trước ấy, Hồn Trương Ba cho mình là cao khiết và khinh thường, khinh bỉ Xác hàng thịt, thậm chí uất ức vì phải chung sống với Xác HT. Nhưng Xác hàng thịt đã chỉ ra thói hư tật xấu trong Hồn Trương Ba “Những vị lắm chữ nhiều sách như các ông cứ vin vào cớ vong linh là quý, khuyên con người ta sống vì phần hồn để rồi bỏ bễ thể xác mãi khổ sở nhếch nhác” và “làm xong điều xấu gì, ông cứ việc đổ tội cho tôi, để ông được thanh thản. Tôi biết: cần phải để cho tính tự ái của ông được vuốt ve. Tâm hồn là thứ lắm thể diện” . Cùng lúc, Xác hàng thịt đã bộc bạch những bất công nhưng mình phải gánh chịu lúc sống với vong linh Trương Ba: bị xúc phạm, bị bỏ bễ nhếch nhác, khổ sở…vì những lý do ko chính đáng.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})=> Những phép tắc và cứ liệu nhưng Xác hàng thịt đưa ra khiến Hồn Trương Ba chẳng thể phủ thu được.c. Ý nghĩa:Cuộc hội thoại căng thẳng, quyết liệt giữa hồn và xác mang ý nghĩa thâm thúy.Trước hết, ở giác độ Hồn Trương Ba, ta nhìn thấy khát vọng sống cao thượng, thánh thiện của con người, lúc bị những cám dỗ vật chất thế tục khiến cho tha hoá, biến chất.Ở giác độ Xác hàng thịt, ta nhìn thấy những nếp nghĩ sai trái của con người: ấy là lề thói đề cao ý thức nhưng khinh thường vật chất, tự ru ngủ mình trong những giấc mơ cao thượng nhưng quên đi rằng, cần phải thiết lập mối quan hệ hoà hợp, gắn bó giữa chúng.=> Như vậy, Hồn và Xác là những ẩn dụ nghệ thuật béo, và cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là 1 cảnh huống kịch rực rỡ, tô đậm thảm kịch “bên ngoài 1 đằng, bên trong 1 nẻo”, sự thiếu hài hòa, ko hợp nhất trên các bình diện: vong linh và thân xác, vật chất và ý thức, nội dung và vẻ ngoài, bản năng và lý tưởng, cao cả và phổ biến…ở mỗi con người.- Xong xuôi cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba dằn vặt, đớn đau, hoang mang, bế tắc trở về cuộc sống trái với chính mình. Chi tiết “Hồn Trương Ba lần thần nhập lại vào xác hàng thịt, ngồi âm thầm bên chõng” diễn đạt cô đọng thuộc tính căng thẳng của xung đột kịch: tranh chấp chẳng những ko được khắc phục nhưng còn được đẩy lên tới 1 mức cao hơn.III. Kết bài:Rực rỡ nghệ thuật: Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là vở thảm kịch rực rỡ trên nhiều bình diện: Sự liên kết giữa nội dung hiện thực với nhân tố ảo huyền, nghệ thuật tạo cảnh huống và dẫn dắt xung đột kịch, sắc thái nhiều chủng loại của lời thoại làm cho tâm lí đối tượng được phơi trải, sát với đặc biệt thể loại, tiếng nói kịch giàu chất triết lí, giọng điệu tranh biện lạ mắt.Ý nghĩa triết lý về đạo đức và nhân sinh.Dàn ý số 21.Giới thiệu tác giả, tác phẩm:Lưu Quang Vũ là 1 trong những kịch gia tài năng nhất của nền văn chương nghệ thuật VN đương đại. Kịch của ông thường nhắc đến tới những vấn đề có tính thời sự xã hội và chứa đựng những triết lí nhân sinh thâm thúy, thấm đượm tính nhân bản.“Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là 1 trong những vở kịch gây tiếng vang nhất của LQV. Từ 1 tình tiết dân gian, LQV đã dựng thành 1 vở kịch nói đương đại, trình bày hoàn cảnh ngang trái và nỗi âu sầu, dằn vặt của Trương Ba tính từ lúc “bên trong 1 đàng, bên ngoài 1 nẻo”. Từ ấy, tác giả đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng triết lí thâm thúy.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})2. Cuộc hội thoại giữa Hồn và xác:a, Hoàn cảnh dẫn tới cuộc hội thoại:Sau lúc được sống lại trong thân xác hàng thịt, Hồn Trương Ba gặp rất nhiều bất tiện và bản thân Trương Ba cũng bị lây truyền 1 số thói xấu cộng với những nhu cầu vốn không hề của bản thân ông. Những điều ấy làm Trương Ba cực kỳ âu sầu.Trong tâm cảnh đớn đau, chán ngán trước cuộc sống ko thật là mình, trước cái chỗ ở không hề của mình, Hồn Trương Ba khát khao tách xa, rời khỏi thân xác tục tĩu: “Ta chỉ muốn rời xa mi ngay lập tức!”.b, Diễn biến cuộc hội thoại:b1. Hồn Trương Ba và XHT bàn cãi về sức mạnh của thân xác (Tư tưởng hồn – xác độc lập):- Hồn Trương Ba:Bực tức, căm phẫn và khinh bỉ thân xác.Phủ nhận sức mạnh của thân xác “ko có ngôn ngữ, mày chỉ là xác thịt u ám, đui mù mù”, “ko có tư tưởng, ko có xúc cảm”, cho rằng những nhu cầu của xác thịt là thấp hèn.Khẳng định 1 cách đầy tin cậy và kiêu hãnh về sự “trong lành” trong tâm hồn mình.- Xác hàng thịt:Mai mỉa, chế giễu cợt, gọi Hồn Trương Ba là cái “vong linh mờ nhạt…khốn khổ”.Tự tin trước sức mạnh gớm ghê của mình, át cả vong linh cao khiết của Trương Ba.Đưa ra cứ liệu chi tiết, giàu sức thuyết phục để khẳng định sức mạnh của mình, khiến Trương 3 lúng túng.b2, Hồn Trương Ba và xác hàng thịt bàn cãi về vai trò của thân xác (tư tưởng hồn – xác là 1, xác chi phối hồn):- Xác hàng thịt:Khẳng định mình là “cái bình để chứa đựng vong linh”.Kiêu hãnh về vai trò của thân xác trong việc thỏa mãn những nhu cầu của vong linh.Phê phán, chế nhạo sự khinh thường của vong linh trước những nhu cầu của thân xác và tranh đấu có những nhu cầu chính đáng của mình.Ve vuốt, yêu cầu Hồn Trương Ba trở về sống hòa hợp với mình.=> Chủ động đặt nhiều câu hỏi phản biện, lí lẽ gian trá -> biến thành kẻ thắng thế, buộc Trương Ba phải quy phục mình.- Hồn Trương Ba:1 mặt hậm hực trước những lí lẽ đê tiện của xác hàng thịt, mặt khác lúng túng, bối rối, chẳng thể phản bác những quan điểm ấy.Chấp nhận quay về xác hàng thịt trong nỗi âu sầu, bế tắc.=> Hồn Trương Ba tiêu cực, phản kháng yếu đuối, đuối lí, bế tắc -> biến thành người bại trận.3. Bình chọn:- Cuộc hội thoại trình bày đối tượng Hồn Trương Ba:Hoàn cảnh thảm kịch: bị tha hoá, bị thân xác sai khiến.Tâm cảnh âu sầu, xâu xé trước cuộc sống trái thiên nhiên.Phẩm chất cao đẹp: luôn kiêu hãnh về đời sống tâm hồn của mình; can đảm nhìn thẳng vào sự tha hoá của bản thân; quyết tâm tranh đấu với nghịch cảnh, với dục vọng phổ biến để vươn đến những trị giá ý thức cao quý.- Nghệ thuật xây dựng cuộc hội thoại:(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Tạo ra 1 cảnh huống nghệ thuật rực rỡ, giàu tính tượng trưng. Ấy là xung đột giữa cái thế tục với cái thanh cao, giữa nội dung và vẻ ngoài, giữa vong linh và thân xác. Đây cũng là xung đột dằng dai giữa 2 mặt còn đó trong 1 con người.Xây dựng những đối tượng có tính cách đa diện, phức tạp và chân thật qua lời thoại giàu tính cá thể và hành động kịch logic, có sự phối hợp ăn nhịp giữa hành động bên ngoài và hành động bên trong.Lời thoại 13 lời hồn, 13 lời xác, tiếng nói kịch vừa có màu sắc mai mỉa, dí dỏm, vừa mang thuộc tính triết lí trang nghiêm, thích hợp với tính cách đối tượng.4.Triết lí nhân sinh từ cuộc hội thoại:Linh hồn và thân xác là 2 mặt còn đó chẳng thể thiếu trong 1 con người, cả 2 đều đáng trân trọng. 1 cuộc sống thực sự chân chính phải có sự hài hoà giữa vong linh và thân xác.Tác giả 1 mặt phê phán những dục vọng phổ biến, sự dung tục của con người, mặt khác ông vạch ra quan niệm phiến diện, xa vắng thực tiễn lúc khinh thường trị giá vật chất và những nhu cầu của thân xác.Con người cần có sự tinh thần thắng lợi bản thân, chống lại những nghịch cảnh số mệnh, chống lại sự giả tạo để bảo vệ quyền sống thực sự và khát vọng hoàn thiện tư cách.Cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 1Hồn Trương Ba – Da hàng thịt là 1 trong những vở kịch nổi danh vào những 5 80 của thế kỷ 20. Cha đẻ của tác phẩm là nhà văn Lưu Quang Vũ. Ông được mệnh danh là cây bút vàng trong làng sàn diễn Việt Nam thời ấy. Tác phẩm Hồn Trương Ba- Da Hàng Thịt là 1 trong những tác phẩm tuyệt vời để đời, ngay sau lúc công chiếu đã được nhận hàng trăm lời khen ngợi về nội dung, ý tứ sâu xa của tác phẩm. Bằng ngòi bút giàu chất triết lí, ông đã thổi vào tích xưa 1 luồng gió mới. Tác phẩm trình bày lẽ sống của con người qua việc “ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo”, con người lúc chẳng thể sống là chính mình thì chính là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Qua Phân tích cuộc hội thoại giữa hồn trương 3 và xác hàng thịt chúng ta cũng cảm thấy, tá giả cũng phê phán lối sống giả tạo, sống nhờ và không hề là chính mình.Trương Ba là 1 người con trai khoảng 50 tuổi, tính nết thẳng thắn, thật thà và rất giỏi đánh cờ. Tuy nhiên, vì sự tác trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng ông bị chết oan. Do thương cho kẻ hiền lại chết oan cùng với việc giỏi đánh cờ, vị Tiên cờ Đế Thích đã cho phép hồn Trương Ba được nhập vào xác ông hàng thịt vừa chết.Vậy là giờ đây, Trương Ba vẫn sống nhưng mà lại sống trong cơ thể của 1 người khác. Từ đây xảy ra rất nhiều tranh chấp trong tâm hồn và thân xác. Tiên cờ Đế Thích nghĩ rằng đây là cách khắc phục tốt nhất, vẫn để cho 1 người giỏi và hiền được sống dưới dương thế, nhưng mà ngài ko ngờ rằng, nó lại chính là thảm kịch của Trương Ba ko được sống là chính mình.Đáng buồn thay, trong chính gia đình mình ông lại bị người nhà chê trách, xa lánh, khinh thường. Ông bị dồn vào sự âu sầu nhất, tự mình nhận thấy sự tha hóa, đàn ông thì hư hỏng chẳng thể dạy dỗ, cường hào thì nhũng nhiễu… Chừng như Trương Ba chẳng thể chịu đựng được nữa, ông quyết định vùng lên và tranh đấu với thân xác thế tục – thân xác của người bán thịt. Ông chẳng thể sống chung với xác của ông hàng thịt, ông tác ra khỏi thể xác để bàn cãi.Cuộc bàn cãi diễn ra cực kỳ thảm khốc, cam go. 1 bên là thân xác ông hàng thịt với bụi bặm, cuộc đời phong trần hay nói đúng hơn là phàm phu tục tử. Đã là người bán thịt thì khó người nào nhưng có thể thanh cao, nhẹ nhõm, an nhàn chơi cờ được. Họ còn được gọi là đồ thể nếu hành nghề mổ heo. Cho nên bởi vậy thể xác này cực kỳ thế tục nhưng mà nó cũng có những luận điểm cực kỳ sắc bén và ko chịu thua hồn Trương Ba. Nó tự vỗ ngực, tự tin nói rằng vai trò, địa điểm của xác rất quan trọng. Nhờ có thể xác nhưng vong linh mới có nơi cư trú, mới cảm thu được mùi vị cuộc sống, mới có cảm giác lâng lâng hạnh phúc hay được lợi những món ăn ngon ở đời. Nhìn chung, thể xác chính vào vai trò quan trọng nhất chẳng thể chối bỏ. Thân xác còn đưa ra các luận điểm cực kỳ sắc bén: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? . Chứng tỏ, thể xác rất biết rõ địa điểm và lợi thế của mình. Nó là nơi tạo điều kiện cho vong linh trình bày các nhu cầu, xúc cảm, hỉ nộ ái ố. Không có thể xác thì vong linh sao có thể cảm thu được cuộc đời và sao có thể còn đó.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Tuy nhiên, Hồn Trương Ba ko chịu thua, ông phủ nhận vai trò thân xác nhưng khẳng định sự thanh cao của tâm hồn. Ông vốn là người có đời sống nhẹ nhõm, thanh thản, chơi cờ giỏi thành ra sống trong cơ thể thế tục ông cực kỳ giận dữ và bức bối. Ông cho rằng, thể xác chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì, ko có tư tưởng, xúc cảm, hoặc nếu có cũng chỉ là cái xác nhưng con thú nào cũng có được. Ông rất đề cao tâm hồn. Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng…Cả 2 đều có những lý luận nhưng ko người nào chịu thua người nào làm cho cuộc bàn cãi khó có thể khắc phục toàn vẹn. Tuy nhiên, trước những lí lẽ gian trá, đê tiện của thân xác, chung cuộc vong linh cũng phải chịu thua. Khi thân xác chế nhạo khinh thường vong linh trước những nhu cầu thân xác và tranh đấu có những nhu cầu chính đáng của mình. Nó ve vuốt vong linh Trương Ba hãy trở về sống hòa hợp. Chứng tỏ nó nhận thấy vai trò của nó rất quan trọng, phải còn đó thân xác thì mới là 1 thân thể đích thực. Về phía hồn Trương Ba, 1 mặt hậm hực trước những lí lẽ của xác hàng thịt, nhưng mà cũng rất bối rối lúng túng trước những luận điểm của xác hàng thịt và chẳng thể phản bác. Cuối cùng, hồn Trương Ba cũng phải chấp thuận quay về xác hàng thịt và sống trong nỗi khổ, bế tắc.Cuộc đối thoại của Hồn Trương Ba và Da hàng thịt mang nhiều ý nghĩa ẩn dụ. 1 bên đại diện cho khát vọng trong lành, khát vọng sống thanh cao, còn 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh vấn đề mang tính triết lí, trình bày khao khát sống thẳng thắn, trong lành, là ngôn ngữ từ tầm hồn, thực chất sâu thẳm của con người. Hồn Trương Ba và da hàng thịt chính là vấn đề trong 1 con người. Con người đều có 2 vấn đề ấy là khát vọng sống đẹp và sự dung tục. Qua đây tác giả cũng cảnh báo: Khi con người phải sống trong sự dung tục, nếu ko tranh đấu mạnh bạo sẽ bị sự dung tục chiếm lĩnh và át đi những gì trong lành và đẹp tươi nhất bên trong con người. Cùng lúc cũng nhấn mạnh, tâm hồn và thân xác là 2 thể hợp nhất bên ngoài và bên trong. Thành ra, con người sống chỉ có ý nghĩa lúc là chính mình, lúc được dung hòa giữa nhu cầu vật chất và ý thức. Nếu chỉ chạy theo những dục vọng phổ biến thì con người tự hạ thấp mình và sống lối sống dục vọng, bản năng. Vậy thì cuộc sống đâu có thể tăng trưởng được!Có thể nói, Lưu Quang Vỹ đã xây dựng lên 1 tình tiết cực kỳ lạ mắt, thú vị và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Bên ngoài nhìn vào là cuộc hội thoại giữa 2 con người không giống nhau nhưng mà bản chất là cuộc hội thoại giữa vong linh trong lành và thân xác dung tục. Qua đây ông cũng gửi gắm tư tưởng, con người cần là 1 sự hợp nhất, đề cao khát vọng sống thanh cao, sống đẹp, con người chỉ có thể là chính mình thì mới ko có thảm kịch cuộc đời. Dù là thân xác hay tâm hồn cũng đều rất quan trọng, ko có phần nào tốt hơn phần nào,bởi vì thiếu đi 1 trong 2 thứ đều khó có thể còn đó được. Do ấy, hãy sống dung hòa, sống thật tình, sống tốt với nhau.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 2Sinh ra trong giai đoạn lịch sử nhiều bất định, động lực xui khiến Lưu Quang Vũ làm thơ, sáng tác kịch chính là “muốn được tham gia và dòng chảy mãnh liệt của đời sống, được trao gửi và hiến dâng”. Với khả năng của 1 người cầm bút luôn khát khao được là mình, viết những gì trái tim mình đau nhói, Lưu Quang Vũ ko ngại ngần lách sâu ngòi bút vào hiện thực để đề đạt những vấn đề thời sự mang ý nghĩa triết lí và có tầm phổ thông. Qua cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả đã ngầm gửi gắm những thông điệp vô cùng thâm thúy về mối quan hệ giữa hồn và xác.Do sự tắc trách của Nam Tào và Bắc Đẩu nhưng Trương Ba phải chết oan, Đế Thích đã giúp Trương Ba sống lại bằng cách nhập hồn ông vào xác hàng thịt. Thế nhưng mà, điều ấy lại vô tình đưa Trương Ba vào 1 nghịch cảnh khác lúc vong linh mình phải trú nhờ thể xác người khác. Do phải sống tạm thời, dựa dẫm, Trương Ba dần bị xác hàng thịt làm mất đi thực chất trong lành, thẳng thắn của mình. Tinh thần được điều ấy, Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác hàng thịt: “Không! Không! Tôi ko muốn sống như thế này mãi!”. Lời thoại của hồn là các câu cảm thán ngắn, lời văn dập dồn, giục giã trình bày tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng sự dày vò hơn được nữa. Nghe hồn tự độc thoại, xác lên tiếng ngay: “Ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”. Trong lúc hồn vừa phủ định vừa khinh miệt, cho rằng xác thịt “ko có ngôn ngữ” nhưng chỉ là “cái vỏ bên ngoài” ko có tư tưởng, ko có xúc cảm, xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng của mình: “Chính vì u ám, đui mù mù nhưng tôi có sức mạnh gớm ghê, lắm lúc át cả cái vong linh cao khiết của ông đó”. Sau những lời khinh miệt của xác, hồn lại tiếp diễn châm chọc: “Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại”. Với chứng cứ chi tiết, hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở của mày”. Giả dụ hồn liên tiếp chối bỏ thì xác lại ngang nhiên thừa nhận Trương Ba cũng đầy thú tính, có những nhu hỏi vợ xác và hưởng lạc. Từng bước, xác dẫn dắt hòn vào sự thực chẳng thể phủ nhận: hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Khi này, lời thoại của hồn ngập dừng như bị hụt hơi: “Ta… ta đã bảo mày im đi”. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của thể xác. Xác nhấn mạnh vào sự thực nhưng hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên tới cao trào. Hồn chỉ còn nỗ lực biện minh, chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng”. Xác còn ngừng những lời lẽ sắc lẹm để bóc trần nỗi đau đang rái cá mủ trong hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của xác nhưng hồn có thể “tát thằng con tóe máu miệng máu mũi”. Biết hồn đã bị dồn vào thế bí, xác ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, dụ hồn vào “trò chơi tâm hồn”. Tới khi này, hồn bế tắc chỉ còn biết than trời bất lực.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Hai hình tượng hồn Trương Ba và xác hàng thịt ở đây mang ý nghĩa ẩn dụ: 1 bên đại diện cho sự trong lành, khát vọng sống thanh cao và 1 bên là sự phổ biến, dung tục. Nội dung cuộc hội thoại quay quanh 1 vấn đề giàu tính triết lí, trình bày cuộc tranh đấu dằng dai giữa 2 mặt đang còn đó trong 1 con người, từ ấy nói lên khát vọng hướng thiện và tầm quan trọng của việc tự tinh thần, thắng lợi bản thân. Không chỉ thế, tác giả còn cảnh báo: lúc con người phải sống trong sự dung tục, phổ biến thì thế tất cái dung tục sẽ ngự trị, thắng thế và lấn lướt, phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi bên trong con người.Qua màn hội thoại giữa hồn và xác, Lưu Quang Vũ cũng gửi gắm những quan niệm mới mẻ về con người: con người là 1 thể hợp nhất giữa hồn và xác, bên ngoài và bên trong, cái cao cả và cái trần giới. Vì vậy, cuộc sống con người chỉ có ý nghĩa nếu dung hòa được giữa đời sống vật chất và ý thức. Nếu đề cao ý thức nhưng phủ định những nhu cầu bản năng là phi nhân văn, phản nhân bản. Còn lúc chỉ chạy theo những dung vọng phổ biến, con người sẽ tự hạ thấp mình xuống lối sống dung tục, bản năng.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 3Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) quê gốc ở Đà Nẵng, sinh tại huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. Từ 5 1978 cho tới lúc mất, ông là chỉnh sửa viên báo chí Sàn diễn. Lưu Quang Vũ từ trần cùng vợ con trong 1 tai nạn giao thông ác liệt, giữa khi tài năng đang 9 rộ. ông được bình chọn là 1 trong những nhà viết kịch tài năng nhất của văn nghệ Việt Nam đương đại, là người có công béo góp phần vực dậy cả 1 nền sàn diễn khi ấy đang có nguy cơ tụt hậu. Kịch của Lưu Quang Vũ quyến rũ chính yếu bằng xung đột trong cách sống và quan niệm sống, qua ấy khẳng định khát vọng hoàn thiện tư cách con người. Vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là tác phẩm gây tiếng vang nhất của Lưu Quang Vũ, được tác giả kết thúc 5 1984, công diễn lần đầu 5 1987. Đoạn trích thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, đặt vấn đề về lẽ sống con người qua nỗi khổ bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo, qua tranh chấp tột bậc giữa hồn và xác, vở kịch chứa đựng những vấn đề triết lí nhân sinh: sống nhờ, sống giả, sống không hề là mình, ấy là thảm kịch béo nhất của 1 con người. Để chuyển tải triết lý nhân sinh cao cả đấy, Lưu Quang Vũ đã xây dựng lên cuộc hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt mang đầy tính ẩn dụ thâm thúy.Ông Trương Ba là 1 người làm vườn, khoảng 50 tuổi, sống thật thà, thẳng thắn và giỏi đánh cờ. Tâm tính ông nhân từ, sống chan hòa với mọi người. Chỉ vì do sự cẩu thả và tắc trách của Nam Tào, Bắc Đẩu trên thiên tào nhưng ông Trương Ba phải chết oan. Tiên cờ Đế Thích bực bõ và vì tiếc 1 người có tài chơi cờ nên đã hóa phép cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt vừa mới chết 1 ngày. Hồn Trương Ba từ ấy sống trong thể xác của anh hàng thịt. Ai cũng ngỡ ấy là cách khắc phục thuận tiện cho Trương Ba, để cho con người hiền hậu này tiếp diễn sống đầm ấm trong gia đình mình. Nhưng ngang trái thay, chính sự tái sinh trong xác người khác lại là điều xấu số của Trương Ba. Trong chính gia đình mình, ông bị người nhà chê trách, xa lánh và khinh thường. Hồn Trương Ba bị dồn vào sự âu sầu nhất: tự mình tinh thần được sự tha hóa của mình, bị cường hào nhũng nhiễu, nhận ra đàn ông hư hỏng nhưng ko dạy bảo được,… Tất cả những điều ấy đã khiến ông chẳng thể chịu đựng được nữa, chẳng thể khuất phục trước thân xác, trước những cái xấu xa và tự đánh mất mình. Hồn Trương Ba chẳng thể sống chung với xác anh hàng thịt, tách ra khỏi thể xác để bàn cãi.Cuộc bàn cãi giữa 1 bên là hồn, 1 bên là xác diễn ra rất dữ dội và ko có sự thỏa hiệp. Xác hàng thịt tỏ ra lấn át hồn Trương Ba, hạ nhục hồn Trương Ba. Hồn Trương Ba thấy âu sầu tới tột bậc và thấy chẳng thể chịu đựng được hơn nữa. Xác hàng thịt muốn khẳng định, địa điểm, vai trò và tầm quan trọng của mình: Tôi là cái bình để chứa đựng vong linh. Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, người nhà… Nhờ có đôi mắt của tôi, ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi… Xác tìm cách thỏa hiệp bằng cách nêu chi tiết những nhu cầu thiên nhiên mang tính bản năng của con người: Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng cạnh vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot nực, cổ nghẹn lại… Ban đêm ấy, suýt nữa thì… […] Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì ? Hà hà, cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và đủ các thứ thú vị khác ko làm hồn ông lâng lâng xúc cảm sao ? … Còn hồn Trương Ba lại phủ nhận vai trò của thân xác nhưng khẳng định sự thanh bạch của tâm hồn khác xa với những thủ tục thấp hèn khác: Mày chỉ là cái vỏ bên ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm {. .] Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt; Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng… Lí lẽ của đôi bên đưa ra có những điểm đúng mực khó bề không chấp nhận khiến việc thắng phụ chẳng thể nào đáp ứng được 1 cách mau chóng, dễ ợt.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Do phải sống nhờ thân xác của anh hàng thịt, hồn Trương Ba đành phải chiều theo 1 số nhu cầu hiển nhiên của thân xác. Đáng sợ hơn, vong linh Trương Ba dần bị nhiễm những thứ phổ biến của xác anh hàng thịt. Tinh thần được điều ấy, vong linh Trương Ba dằn vặt, âu sầu và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt để còn đó độc lập, ko dựa dẫm vào thân xác. Xác hàng thịt biết rõ những nỗ lực ấy là vô dụng nên đã cười nhạo hồn Trương Ba, tuyên bố về sức mạnh u ám, đui mù mù gớm ghê của mình, tán tỉnh hồn Trương Ba thỏa hiệp với mình vì theo xác hàng thịt thì chẳng còn cách nào khác, cả 2 đã hòa vào nhau làm 1 rồi. Trước những lí lẽ đê tiện của xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba đã nổi nóng, đã khinh bỉ, quở mắng xác hèn nhát nhưng mà cùng lúc cũng bùi ngùi thấm thía nghịch cảnh nhưng mình đang lâm vào, đành nhập quay về xác thịt trong bế tắc.Xây dựng 2 đối tượng đặc thù này, Lưu Quang Vũ đã sử dụng giải pháp đối lập để tô đậm sự không giống nhau căn bản giữa hồn người này và xác người kia. Ông Trương Ba vốn là 1 người làm vườn chân chất, hiền hậu, nho nhã. Hồn của Trương Ba tượng trưng cho sự thanh lịch, cao khiết, trong lành, đạo đức. Hồn là phần chân chính của mỗi con người. Ngược lại, anh hàng thịt với thể xác lực lưỡng, cồng kềnh, tục tĩu,… tượng trưng cho bản năng, cho những thèm muốn thế tục. Đây thực ra là 1 ẩn dụ, xác anh hàng thịt ẩn dụ về thân xác con người, còn hồn Trương Ba ẩn dụ về vong linh của con người. Tác giả đã thông minh ra 1 cảnh huống ẩn dụ có sức quyến rũ, gợi cho người đọc những nghĩ suy thâm thúy: con người chẳng thể sống ko là mình, chẳng thể sống điêu trá hay vay mượn cuộc sống của người khác. Con người ko chỉ sống bằng thân xác và còn phải sống bằng vong linh, tình cảm,… Độ vênh của vong linh và thân xác sẽ là thảm kịch.Cuộc hội thoại giữa hồn và xác chính là xung đột diễn ra trong bản thân đối tượng, 2 phần trong 1 con người. Giữa xác hàng thịt và hồn Trương Ba có sự đối lập giữa nhiều nhân tố như tốt – xấu, thanh cao – thế tục, bản năng – lý trí,… Qua đây, Lưu Quang Vũ muốn khẳng định: ko gì hạnh phúc bằng lúc được sống đúng là mình, sống với những gì mình đã có. Như thế cục đời sẽ thanh thản, nhẹ nhõm và ý nghĩa biết bao. Cuộc sống thật đáng quý nhưng mà không hề sống thế nào cũng được. Cuộc sống chỉ có trị giá lúc con người được trở về đúng thực chất của mình, được sống trong 1 thân thể hợp nhất.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 4“Con người sinh ra không hề để tan biến đi như 1 hạt cát vô danh. Họ sinh ra để in dấu lại trên mặt đất, in dấu lại trong trái tim mọi người” Nếu mỗi con người sinh ra để làm tròn trách nhiệm đấy cho tới suốt cuộc đời thì Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) nhà biên kịch béo của nền văn chương Việt Nam đã làm lên điều đấy bằng tác phẩm “Hồn Trương Ba da hàng thịt “chỉ trong khoảng 1 thời kì ngắn ngủi của đời người từ 5 1981 tới 1983 đặc thù là với việc giải đáp cho câu thơ mình nghe đâu đã bỏ ngỏ “Có những khi tâm hồn tôi rách nát /… Tôi biết làm gì, tôi biết đi đâu?” qua việc xây dựng cuộc hội thoại của Hồn Trương Ba với xác và người nhà hình thành 1 xung đánh úp mang thước đo chuẩn mực của kịch nói Việt Nam sau này:“Hồn Trương Ba, da hàng thịt” là 1 câu chuyện ko mấy điển hình cho thi pháp cổ tích nếu đặt kế bên những Tấm Cám, Cây tre trăm đốt, Thạch Sanh… ta đã đọc.Tuy nhiên, nhìn từ góc nhìn tự sự, người ta cũng đơn giản nhận mặt những nhân tố căn bản hình thành sắc thái cổ tích cho tác phẩm: Ấy là đối tượng, cảnh huống, diễn biến tình tiết, phép màu đem đến may mắn cho con người… Và dù rằng câu chuyện dân gian này còn phảng phất dấu ấn sáng tác bởi các cụ đồ Nho, đối tượng vua cờ Đế Thích vẫn có thể được coi là 1 kiểu “Bụt”, “Tiên” giáng trần để cứu vớt, bù đắp cho những mất mát, đau thương cho dương gian. Và với 1 kiểu đối tượng của mô-típ những con người hiền hậu, Trương Ba vốn là 1 người làm vườn, 1 kỳ thủ nhưng mà lại lâm vào cảnh huống trái ngang và kì dị: đang sống hạnh phúc với gia đình đột nhiên chết oan rồi được sống lại nhưng mà phải sống nhờ 1 thể xác khác, xác người hàng thịt với 1 bản tính hoàn toàn đối lập. Sự chắp vá này khởi đầu cho giai đoạn xung đột gay gắt giữa hồn và xác. Trương Ba cực kỳ âu sầu vì vong linh thanh cao của ông phải sống dựa dẫm vào cái xác nhưng ông xem là u ám đui mù mù, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm. Sự dựa dẫm này khiến cho ông dần dần biến thành con người khác, đánh mất những nhân phẩm vốn có. Sự chỉnh sửa ấy đúng như Huấn Cao đã từng nói với quản Ngục lúc cái tốt cái đẹp khải còn đó sống cộng với cái xấu. “… khó giữ thiên lương cho lành vững, rồi cũng tới lem luốc cả đời lương thiện”Trọng tâm của lớp kịch là cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác Trương Ba. Do ấy lời thoại ở đây vừa có thể coi là độc thoại vừa có thể coi là hội thoại. Nó là 1 lời thoại đặc thù, vừa chứa đựng tranh chấp vừa mang tính hành động, xúc tiến cảnh huống kịch tăng trưởng tới mức cao nhất. Cuộc hội thoại giữa Hồn và Xác là đỉnh cao tư tưởng triết lý của vở kịch. Cuộc hội thoại ấy cộng với thái độ và những lời hội thoại của những người cật ruột thân thương nhất đã dẫn tới hành động quyết liệt – cương quyết từ chối 1 cuộc sống chắp vá hồn nọ xác kia của Trương Ba. Lưu Quang Vũ đã để cho đối tượng của mình chọn 1 tuyến đường tưởng như bị động nhưng mà vô cùng nhu yếu và đúng mực: Rời bỏ cõi đời này để được đúng là mình, để giữ trong ký ức những người nhà kỷ niệm tốt đẹp về mình. Có nhà nghiên cứu cho rằng “cuộc vật lộn giữa “Hồn Trương Ba” và “Da hàng thịt” bản chất là cuộc giao đấu giữa 2 vong linh trong 1 thể xác”.Sau mấy tháng sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo đối tượng Hồn Trương Ba càng ngày càng phát triển thành lạ lẫm với những người nhà trong gia đình và tự xung đột với bản thân mình. Hồn ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy trào ra thành dòng độc thoại đầy nước mắt: “ko, ko, tôi ko muốn sống như thế này nữa. Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi. Ta mở màn sợ mi, muốn rời xa cái cơ thể cồng kềnh tục tĩu ngay ngay lập tức”.Bước vào tới cảnh 7 hình ảnh Trương Ba hiện lên của 1 con người đang ngồi “ôm đầu” đã cho người đọc thấy hình ảnh của 1 con người cô độc hiện lên trước màn ảnh đầy sự âu sầu lấn chiếm lại liên kết đồng thời của 3 phủ định từ liên tục “ko…ko…ko” bằng 1 giọng điệu dứt khoát 1 lời độc thoại đầy thiết tha khẳng định việc muốn rời bỏ thể xác anh hàng thịt. “Tôi chán cái chỗ ở không hề của tôi lắm rồi” đầy chán nản, chán chường Hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu. Lời thoại của Hồn là các câu cảm thán, ngắn, lời văn dập dồn, giục giã. Thể hiện tâm cảnh căng thẳng, bức bách âu sầu, dằn vặt, cùng quẫn tới khốn cùng, chẳng thể chịu đựng dày vò hơn được nữa nên vụt đứng dậy. Hồn âu sầu bởi mình ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng bế tắc Nghe Hồn tự độc thoại nói, và đang tự dày vò mình Xác lên tiếng ngay: “Vô bổ” chuẩn xác đã chủ động khiêu chiến chiến nhằm dập tắt hoàn toàn khao khát của Trương Ba: “ông ko tách ra khỏi tôi được đâu”.Đang trong sự tuyệt vọng tuyệt vọng đấy Trương 3 chợt nghe thấy những lời nói từ xác chỉ biết đáp lại bằng chính sự ngạc nhiên vốn có của mình: “A, mày cũng biết nói kia à?” Trương Ba kinh ngạc, giải đáp lại bằng cách đưa ra 1 câu hỏi sau ấy liên tiếp phản đối xác giọng vẫn còn khinh bỉ. Cách xưng hô mày ta trình bày rõ sự khinh bỉ, miệt thị đối với xác “Vô lý! Mày chẳng thể biết nói! Mày ko có ngôn ngữ, mày chỉ là xác thịt u ám đui mù mù..” Ban đầu buông ra những lời nói mạt xác.Thđấy Hồn vừa phủ định vừa khinh miệt mình, Xác khẳng định lại địa điểm và ảnh hưởng, nghĩ suy của mình: “Ông đã biết ngôn ngữ của tôi rồi, đã xoành xoạch bị ngôn ngữ đấy sai khiến”,và “sức mạnh gớm ghê, lấn lướt cả vong linh cao khiết”. Hồn tiếp diễn phủ định ngôn ngữ của Xác: “Mày chỉ là vỏ vẻ ngoài, ko có ý nghĩa gì hết, ko có tư tưởng, ko có xúc cảm”.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Nghe thấy Hồn bình chọn mình kém cỏi, Xác hỏi lại đầy thử thách, giọng chỉnh sửa cởi mở đầy châm chọc “Có thật thế ko?”. Câu hỏi của Xác làm cho Hồn chùn bước và đuối lý, bắt buộc dần nhượng bộ, công nhận sự tác động của Xác: “nếu có, thì chỉ là những thứ kém cỏi, nhưng bất kỳ con thú nào cũng có được: thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…”Lại bị Hồn tiếp diễn khinh miệt, Công nhận thức sự lợi lí của mình, nên chuyển sang châm chọc, mai mỉa: “Dĩ nhiên, đương nhiên.”đầy mai mỉa:” Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng kế bên vợ tôi, chân tay run rẩy, hơi thở hot rực, cổ nghẹn lại… “Ban đêm ấy, suýt nữa thì…” Ấy là cảm giác “xao xuyến” “lâng lâng xúc cảm” nhưng trước đây Hồn cho là “phàm”. Với chứng cứ chi tiết, Hồn mắc cỡ và cương quyết phủ định: “là mày chứ, tay chân mày, hơi thở mày”. Xác vừa khẳng định vừa hỏi xoáy lại để tấn công tiếp: “Thì tôi có ghen tuông đâu! Ai lại đi ghen tuông với chính cơ thể mình…nhưng mà ta nên thành thực: Chẳng lẽ ông ko xao xuyến chút gì? Để thỏa mãn tôi, chẳng nhẽ ông ko tham gia chút ít gì?” Như vậy Xác dẫn dắt Hồn vào sự thực chẳng thể phủ nhận – Hồn nhiều ít đã bị vấy bẩn, tha hóa bởi dục vọng của thể xác. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả những sự thực đấy khiến Hồn càng thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện.Lí lẽ của Xác khơi trúng điểm đen nhưng bấy lâu vì cư trú trong Xác anh hàng thịt, Hồn Trương Ba trong khiết đã bị hóa màu. Hồn đuối lý bất lực bèn la mập, ra lệnh áp chế thân xác để che lấp sự bối rối, lúng túng, đắn đo, yếu thế của mình “Ta…ta… đã bảo là mày im đi!” Lời thoại của Hồn ngập dừng lí lẽ như bị hụt hơi. Hồn bị dồn vào chân tường để bắt buộc xác nhận sự chế ngự của Xác. Xác khẳng định 1 lần nữa: “Hai ta đã hòa làm 1 rồi”. Xác nhấn vào sự thực đớn đau nhưng Hồn đang muốn trốn chạy, muốn phủ nhận, đẩy cảnh huống kịch lên cao trào. Hồn chỉ còn Phấn đấu biện minh chống chế cứu vãn: “Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng…”. Xác vẫn ko buông tha, tấn công bình sự mai mỉa “Khi ông phải còn đó nhờ tôi, chiều theo những yêu cầu của tôi, nhưng còn nhận là nguyên lành, trong lành, ngay thẳng!”. Trước sự thật ko sao chối cãi, Hồn phản ứng tiêu cự bằng cách “bịt tai lại”. Ấy là quyết tâm chối bỏ trong bế tắc hoàn toàn tuyệt vọng. Xác tiếp diễn dùng lời lẽ hiểm hóc sắc lẹm như dao mổ, phanh trần nỗi đau đang rái cá mủ trong Hồn. Ấy là nhờ sức mạnh của Xác nhưng Hồn có thể: “tát thằng con ông tóe máu miệng máu mũi”. Mặc dầu cố bịt tai, nhưng mà lúc nghe Xác nói tương tự Hồn phải lên tiếng chối bỏ “sức mạnh làm ta biến thành hung tàn”. Xác khôn ngoan biết là lỡ lời nên biện minh cho mình bằng những lí lẽ: “là cảnh ngộ” “cũng đáng được quý trọng”, vô tội. Hồn chỉ còn phản ứng yếu đuối: “Nhưng…Nhưng”Nhận biết Hồn bị dồn vào thế bí, Xác đưa ra hợp đồng thỏa hiệp để chung sống, giọng vuốt ve mơn trớn xác chủ động đưa trò chơi tâm hồn: “Những khi 1 mình 1 bóng, ông cứ việc nghĩ rằng ông có 1 tâm hồn bên trong cao khiết, chẳng qua vì cảnh ngộ vì để sống nhưng ông phải khoan nhượng tôi. Làm xong điều xấu ông cứ việc đổ tội cho tôi, để cho ông được thanh thản …miễn sao…ông vẫn làm đủ mọi việc thỏa mãn những thèm muốn của tôi: Xác sẽ “vuốt ve” Hồn bằng cách cảm thông với “những trò chơi tâm hồn”, nhận hết mọi điều xấu miễn sao Hồn vẫn “làm đủ mọi việc để thỏa mãn thèm muốn” của Xác. Nhận thức “lí lẽ đê tiện” của Xác, Hồn than như là bế tắc, bất lực: Trời! đã là 1 sự chấp thuận số mệnh trong nỗi đớn đau khôn xiết muốn tìm đường thoát nhưng mà hoàn toàn tuyệt vọng.Trong cuộc hội thoại này, xác thắng thế nên rất hả hê tuôn ra những lời thoại dài với chất giọng lúc thì mai mỉa cười nhạo lúc thì lên mặt dạy đời, chỉ trích, châm chọc. Hồn chỉ buông những lời thoại ngắn với giọng nhát gừng kèm theo những tiếng than, tiếng kêu.Quan cuộc hội thoại giữa hồn và xác, xác rõ ràng hiện lên với ưu điểm của kẻ nắm giữ sự thắng thế, chứng tỏ được oai quyền chi phối kinh khủng của nó với vong linh, nó cũng cho thấy sự ngộ nhận về chính mình lúc hồn cho rằng “Ta vẫn có 1 đời sống riêng trong lành, nguyên vặn, ngay thẳng…” Linh hồn và thân xác vốn ko tách rời được nhau, cuộc đấu tranh giữ hồn và xác là cuộc tranh đấu giữ cao cả và dục vọng, thấp hèn; giữa phần con và phần người. Ấy chính là lời cảnh cáo sâu xa của Lưu Quang Vũ: Khi con người sống quá lâu trong môi trường dung tục ắt sẽ bị cái dung tục chi phối, chẳng thể có 1 tâm hồn thanh cao trong 1 thân xác thế tục, tội vạ. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng thì đừng đổ tội cho thể xác. Không thể tự xoa dịu mình bằng vẻ đẹp siêu hình của tâm hồn, do ấy phải bảo vệ, hoàn thiện tư cách con người ấy là 1 vấn đề béo đối với mỗi tư nhân và toàn xã hội. Đố sẽ là cuộc tranh đấu dằng dai trong khi con người vẫn còn còn đó trong xã hội này.Nếu Lưu Quang Vũ cho Trương Ba hoàn thành cuộc đời mình trong sự tuyệt vọng ở ấy ta sẽ liên tưởng tới những cái kết trong thời đại của văn chương Hiện thực phê phán nhưng Nam Cao đã viết lên:”Mồn hắn ngáp ngáp, muốn nói, nhưng mà ko nói ra tiếng “, hay cái cảnh Chị Dậu chạy ra ngoài trời “tối đen như mực như cái tiền trình của chị”..vv…. Nhưng bước sang 1 thời đại mới, và vốn dĩ Lưu Quang Vũ cũng ko thuộc lớp nhà văn của Hiện thực phê phán của thời đại chiến trận dân chủ Hiện thực phê phán 30 – 45…… Nên cuộc đời Trương Ba tiếp diễn được vẽ ra:Không ngừng lại chỉ là đoạn hội thoại đấy thảm kịch nối liền thảm kịch. Bi kịch thứ 2 của Hồn Trương Ba là thảm kịch ko được người nhà thừa nhân. Trương Ba ko còn là mình nữa nên bị người nhà xa lánh đẩy lên cao nỗi âu sầu vốn có của Trương Ba. Nỗi âu sầu, bế tắc của Hồn Trương Ba được đẩy lên lúc hội thoại với những người nhà:Vừa dứt cuộc hội thoại, Hồn Trương Ba đang ngồi âm thầm bên cái chõng, thì vợ bước vào hỏi: “Cái Gái chưa về hả ông?” Hồn Trương Ba thờ thẫn giải đáp: “Chưa” Vợ Trương Ba tiếp diễn giảng giải: “Nó sang nhà cu Ganh từ sớm. Cu Ganh bị ốm nặng”. Hồn Trương Ba ko giấu sự kinh ngạc nói: “Ốm Nặng? Vậy nhưng tôi ko biết”. Hai lời thoại đầu chỉ mang tính giao tiếp thông thường chẳng 1 dấu hiện gì đem đến cơn sóng gió tiếp theo cho Trương Ba khi này thì từ lời thoại thứ 3: “Ông hiện giờ con biết tới người nào nữa Cu Ganh ốm thập tử nhất sinh… Khổ thằng nhỏ ngoan là thế…Cái thân tôi thì sao trời lại ko bắt đi cho rảnh “đã là sự chỉnh sửa hoàn toàn xúc cảm của cái hờn trách, giận hờn và càng đau xót của cái tủi thân tủi phận nhưng bất lực. Không để vợ nói tiếp nữa, Hồn Trương Ba cắt ngang: Sao bà lại nói thế. Nghe chồng nói, người vợ đi thẳng vào vấn đề nhưng bà đang rấm rứt: “Tôi nói thật đó …Ông Trương Ba ạ, tôi đã nghĩ kĩ …Có nhẽ tôi phải đi”. Hồn Trương Ba hỏi lại: “Đi đâu?”. Người vợ tiếp diễn nói thực bụng với bao hờn dỗi: “Chưa biết! Đi cấy thuê làm công…đi biệt để ông được an nhàn…với cô vợ người hàng thịt.. Còn hơn là thế này?”. Nghe vợ nói, Hồn Trương Ba chỉ còn biết kêu gào: “Bà! Sao lại tới nông nỗi này?” Vợ: “Chỉ tại hiện giờ.. ông đâu còn là ông Trương Ba nữa….Thằng Cả đã quyết định bán khu vườn để có tiền mở thêm vốn liếng shop thịt. Hồn Trương Ba quá kinh ngạc nói: “Thật sao? Không được!”. Nghe chồng phản đối bà vợ: “Ông bảo ko được nhưng mà tôi biết sự thể sẽ dẫn tới tương tự. Ông sẽ đành ưng chịu tương tự” Người vợ của Trương Ba dù hết mực mến thương chồng, giàu lòng vị tha nhưng mà chung cuộc vẫn rơi vào sự tuyệt vọng. Những dấu 3 chấm liên kết với câu cảm thán và các từ rưng rưng …khóc… diễn đạt đầy đủ sự buồn bực, bất lực. Trong cuộc hội thoại với vợ Trương Ba chỉ sử dụng câu ngắn, câu hỏi liên tục cộng với ấy là các câu cảm thán đã cho thấy sự thảng thốt, ngỡ ngãng tê sót của ông. Cuối đoạn đối thoại với vợ tiếng gọi “Bà!” nấc lên uất nghẹn bởi ấy là sự bất lực, âu sầu nghẹn ngào chẳng thể thốt ra thành lời. Xong xuôi đợt thoại này Hồn Trương Ba chỉ còn biết ngồi xuống tay ôm đầu.Khi Hồn Trương Ba ngửng lên thì thấy Gái đứng trước mặt, Hồn Trương Ba kêu đứa cháu như là cầu cứu: “Gái, cháu!” Ấy đã ko còn chỉ là lời gọi thông thường nữa nhưng là tiếng kêu của 1 trái tim được phát ra từ mồm khao khát có 1 điểm tựa, sự đồng cảm cầu cứu. Có nhẽ khi đấy Trương 3 nhưỡng tưởng đứa cháu gái bé nhỏ sẻ xà vào lòng thì ngược lại, cái Gái, cháu Trương Ba thì phản ứng quyết liệt và dữ dội: Nó lùi lại nói đã hình thành 1 khoảng cách ko chỉ về mặt ko gian nhưng còn cả về tâm hồn giữ ông và cháu sau ấy lại nói: “Tôi không hề là cháu của ông”. Câu nói như là gáo nước lã phũ phàng tạt thẳng vào mặt Hồn Trương Ba. Nhưng Hồn Trương Ba vẫn giữ tĩnh tâm dịu giọng nhẫn nhục giảng giải, khẳng định: “Ông đúng là ông nội cháu. Nếu ông nội tôi hiện về được sẽ bóp cổ ông”. Hồn Trương Ba vẫn cố ra công thuyết phục bằng những chứng cớ mặc cho sự dọa nạt từ đứa cháu gái: “Sáng nào ông cũng ra cuốc xới chu đáo cây cỏ ngoài vườn …chỉ có ông nội cháu mới biết quý cây như thế” Cố giảng giải cho đứa cháu giảng giải thì Trương Ba càng về sau giọng nói càng ngập dừng ; những dấu 3 chấm hiện ra liên tiếp đã là sự ngập dừng tuyệt vọng ko giảng giải được.Tâm hồn tuổi thơ vốn trong lành, không thừa nhận sự phổ biến, dung tục nên không thừa nhận người ông trong thân xác anh hàng thịt tục tĩu. Cái Gái, cháu ông giờ đây đã ko cần phải giữ kẽ. Nó 1 mực chối từ tình thân.Chính vì quá mến thương, tôn thơ ngày giờ đây nó chẳng thể chấp thuận, cũng chẳng thể nào mở lòng mình đớn nhận con người trước mặt mình cái con người có “bàn tay giết mổ lợn”, bàn chân “mập bè như cái xẻng” đã làm cho cái gái ko buông tha, tiếp diễn kể tội “gãy tiệt cái chồi non”, “giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm” trong mảnh vườn của ông nội nó. Nó hận ông vì ông chữa cái diều cho cu Ganh nhưng làm gãy nát khiến cu Ganh trong cơn sốt mê mẩn cứ khóc, cứ tiếc, cứ bắt đền. Với nó, “Ông nội có lẽ nào tục tĩu, phũ phàng tương tự”. Nỗi bức xúc của cái Gái đã trở thành sự cáo buộc, ruồng bỏ xua đuổi người nhà yêu: “Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi!”.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Như vậy cái Gái là người tình thương gắn bó với ông rất đỗi. Ông chết, đêm nào cũng khóc, nâng niu từng chút kỉ niệm của ông. Hiện thời lại phản ứng dữ dội. Lời lẽ tàn nhẫn, phũ phàng. Chối bỏ, xua đuổi Hồn Trương Ba. Những dấu chấm than liên tục với giọt nước mắt vừa khóc vừa chạy Phản ứng quyết liệt của 1 đứa trẻ vốn tâm hồn thơ dại trong trẻo, chỉ có 2 màu sáng tối, cương quyết không thừa nhận cái xấu, cái ác đã khiến Hồn Trương Ba run rẩy, tự nhìn lại mình 1 lần nữa. Những lời nói của đứa cháu bé, thêm 1 lần nữa xoáy khoét vào nỗi đau sâu thẳm của ông, để ông cảm nhận thấm thía thảm kịch bị chính những người nhà yêu chối bỏ.Chị con dâu ở trong nhà bước ra nghe thấy những lời chung cuộc của Gái. 1 mặt chị gọi theo con gái: “Gái, quay lại đây, Gái”. Chị con dâu là người thâm thúy, 9 chắn, hiểu điều hơn lẽ thiệt 1 mặt chị quay sang nói với Hồn Trương Ba: “Thầy, thầy đừng giận con nít …Chỉ tại nó nghĩ thầy không hề là ông nội nó, con dỗ ngon dỗ ngọt thế nào nó cũng ko nghe (rưng rưng) tội nghiệp thầy”. Hồn Trương Ba cảm thấy ấm lòng: “Tới khi này, cả nhà chỉ 1 mình con vẫn thương thầy như xưa”. Người con dâu khẳng định thêm: “Hơn xưa nữa…nhưng mà thầy ơi con sợ lắm…mỗi ngày thầy 1 đổi khác dần… có khi chính con cũng ko nhìn thấy thầy nữa…làm sao giữ được thầy ở lại hiền lành vui vẻ tốt lành như thầy của chúng con xưa kia”? Hồn Trương Ba lại bế tắc rầu rĩ nói: “Giờ thì con cũng…”? Người đâu vội chữa lại nói: “Thầy đừng giận nếu con đã nói điều gì không hề”. “Không ta ko giận. Cảm ơn con đã nói thật. Hiện thời thì đi đi, cho ta được ngồi yên 1 lát”.Trương Ba như được xoa dịu phần nào, bởi nhìn thấy cái Gái rất thương ông, ông nghĩ cô con dâu sẽ là điểm tựa để sẻ chia hàn huyên. Nhưng trước những lời nói vừa mến thương, vừa ngay thẳng của cô con dâu Trương Ba lạng lẽ như đá tảng âu sầu tới khốn cùng đầy khiếp sợ. Có nhẽ khi đấy Trương Ba giống như người đứng trước 1 cái vực thẳm sâu hoắm khắc khoải cần 1 người nào ấy níu giữ nhưng mà kết quả vẫn là sự tuyệt vọng đi vào tuyệt vọng.Tất cả những người đấy: người thì đau xót dằn dỗi, tủi thân (vợ), người hì tức tưởi xua đuổi (cháu); người thì lại thấu hiểu sẻ chia (con dâu) nhưng mà họ nhìn thấy và âu sầu trước sự chỉnh sửa của Trương Ba. Tuy yêu mến, muốn níu giữ Trương Ba xưa tìm biện pháp để thoát khỏi cảnh ngộ nhưng mà ngang trái thay đều bất lực. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba càng bị đẩy lên đến điểm đỉnh. Những người nhà thiết nhất cũng không thừa nhận nỗi hiện trạng 2 mảnh hồn, người bất nhất của chồng, cha, ông mình. Không còn gia đình nền móng của 1 sự bấu víu chờ đợi vào mặt đất ko có ý nghĩa và nghe đâu cũng chẳng còn còn đó. Trương Ba hiểu mình đã mất tất cả rơi vào hiện trạng hoàn toàn cô độc. Ấy là thảm kịch trong thảm kịch!Màn hội thoại giữa Trương Ba với người nhà Không phải tình cờ, tác giả ko đưa anh đàn ông thực dụng chủ nghĩa của Trương Ba vào cuộc hội thoại của Trương Ba với những người nhà là 1 hữu ý bởi người đàn ông của Trương Ba đã bị tha hóa nên có nhẽ cái tình yêu dành cho chỉ nhiều ít cũng tha hóa. Các cuộc hội thoại với vợ con dâu và cháu gái càng khiến cho Trương Ba âu sầu hơn. Ông hiểu tất những gì mình đã, đang gây ra và có nhẽ nếu còn đó tiếp diễn thảm kịch đấy sẽ còn tiếp tục và thiêu chiều hướng bị động hơn nữa. Trương Ba sống làm gì trong khi điều hồn còn sống là để đem đến hạnh phúc cho người nhà hoàn toàn trái trái lại, bất nghĩa lý.Những câu hỏi liên tục “có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình?….chẳng còn cách nào khác” ấy thật sự là cuộn xoáy dữ dội đang xâu xé, cuộn xoáy trong lòng Trương Ba để rồi dẫn tới 1 quyết định từ bỏ thể xác như 1 mong muốn được đánh tháo ko chỉ cho mình nhưng cả người nhà. Hồn Trương Ba dứt khoát thắp nhang khấn mời tiên Đế Thích để giã biệt sự sống đấy.Cách chọn lọc cách sống, 1 cách phục sinh tâm hồn như đã nhưng dần, tan biến dân đấy mở ra cho Trương Ba những thách thức mới, chọn lọc mới trong cuộc hội thoại với Đế Thích. Nhưng ấy chính là cách Lưu Quang Vũ tô đậm lên được vẻ đẹp tư cách vẫn còn sóng ngời trong mảnh hồn tưởng như đã mờ nhạt đấy. Để rồi Trương Ba đã sống đúng phần người theo nghĩa viết viết hoa của nó.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 5Không thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ấy là thảm kịch của Hồn Trương Ba, đối tượng chính trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt sau thời kì phải cư trú trong thể xác anh hàng thịt. Nhưng ấy cũng là khát vọng của tất cả những cuộc đời chân chính. Triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác được nhà viết kịch Lưu Quang Vũ đặt ra trong vở kịch đích thực rất thâm thúy.Qua đoạn hội thoại giữa hồn Trương Ba và xác anh hàng thịt, nhà văn Lưu Quang Vũ cũng đã phát biểu ý kiến của mình về trị giá và mối quan hệ giữa phần hồn và phần xác của con người: “Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc phải chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc phải thường xuyên thỏa mãn những thèm muốn vật chất phổ biến?”Bi kịch (theo Tự điển văn chương): là tranh chấp giữa khát vọng, hoài bão, lí tưởng của tư nhân với thực tại; hiểu theo nghĩa thông thường thảm kịch là nỗi âu sầu vò xé dằng dai nhưng ko có cách nào đánh tháo. Trương Ba qua đoạn thoại trên đương đầu với thảm kịch phải sống nhờ, sống gửi, sống ko được là mình; tinh thần đang dần bị tha hóa với nỗi âu sầu khốn cùng và cách Trương Ba khắc phục thảm kịch của chính mình.Viết lại cổ tích – 1 thể loại bao giờ cũng viên mãn với những cái kết có hậu. Trong lúc ấy, thực tiễn cuộc đời thì xoành xoạch khác. Cũng như nhiều nhà văn cùng thời, Lưu Quang Vũ đang muốn dùng sáng tác của mình để hội thoại với cổ tích, bằng cách tái tạo cuộc đời theo đúng cái cách hiện tồn của nó. Do đó nên cảnh huống kịch trong Hồn Trương Ba, da hàng thịt đã được xây dựng từ khi chỗ hoàn thành tích truyện dân gian. Bằng cách ấy, nhà viết kịch hậu đương đại này muốn đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng, triết lí và nhân bản thâm thúy. Xét ở giác độ triết lí về mối quan hệ giữa hồn và xác, vở kịch của Lưu Quang Vũ vừa kế thừa quan niệm của dân gian nhưng mà cũng có nhiều điểm mới mẻ.Sau những lầm lẫn và sửa sai trớ trêu của người thiên tào, để có thể tiếp diễn được sống, hồn Trương Ba phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, ấy là nghịch cảnh trái thiên nhiên nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Phcửa ải sống nhờ vào những nhân tố vật chất bên ngoài, ko được sống với con người thực của mình, hoàn toàn dựa dẫm vào cảnh ngộ sống dung tục, bị nó chi phối, sai khiến – ấy là thảm kịch đớn đau nhất của con người. Hoàn cảnh thảm kịch của Trương Ba với sức mạnh gớm ghê, sự cám dỗ khó lòng cưỡng lại của cái dung tục, phổ biến đã được chi tiết hóa trong thể xác anh hàng thịt.Khi vừa được sống lại trong xác hàng thịt, hồn Trương Ba hoảng hốt lúc soi gương : Không! Không phải tôi. Cái mặt của tôi đâu rồi? Chân tay của tôi đâu rồi? Người này không hề là tôi. Nhưng rồi, để được sống, Trương Ba đành chấp thuận. Chấp nhận cả những thay đổi tới méo mó, chấp thuận sự trói buộc của cảnh ngộ, chấp thuận bị di dịch tới cuộc sống phổ biến ko mong muốn.Không lâu sau lúc cư trú trong thể xác anh hàng thịt, ở Trương Ba diễn ra sự tha hóa mau chóng. Sự tha hóa của Trương Ba ko chỉ ngừng lại ở những hành động dựa dẫm vào xác hàng thịt nữa, ngay cả vong linh Trương Ba cũng chỉnh sửa, từ cách sống, cách nghĩ, cách xử sự và cả cách dạy con,…Xác hàng thịt đã chỉ rõ sự tha hóa ko tránh khỏi của hồn Trương Ba lúc phải nhờ vào nó để còn đó: Nhờ tôi nhưng ông có thể làm lụng, cuốc xới. Ông nhìn ngắm trời đất, cây cỏ, những người nhà,…Ông cảm nhận toàn cầu này qua những cảm quan của tôi. Khi phải chấp thuận cảnh ngộ ngang trái để tiếp diễn duy trì sự sống, Trương Ba hầu như ko còn được sống theo cách riêng của mình, còn đó qua thể xác không hề của mình.Vợ Trương Ba nhận thấy sự chỉnh sửa của chồng mình: Giờ mỗi bữa ông ăn 8, 9 bát cơm, lại còn hay đòi uống rượu. Khi xưa, Trương Ba đối với người nào cũng điềm đạm, nhẹ nhõm, và đặc thù là ko đánh con bao giờ. Nhưng nay, trước những lời nói sự thực của anh đàn ông, Trương Ba đã tát mạnh nó tới chảy máu.Với bàn tay giết mổ lợn khi chiết cây cam hồn Trương Ba đã làm gãy tiệt cái chồi non, chân ông mập bè như cái xẻng, giẫm lên nát cả cây sâm quý mới ươm, khi sửa diều cho cu Ganh thì làm gãy cả nan, rách cả giấy, hỏng mất cái diều đẹp nhưng cu Ganh rất quý. Cái Gái gọi ông là lão đồ tể, thấy ông xấu lắm, ác lắm, và xua đuổi ông như 1 tội đồ, Cút đi! Lão đồ tể cút đi!Bác Trưởng Hoạt, 1 người bạn cờ rất ái mộ Trương Ba cũng phải nói lời thành thực: Khi nào bác cũng nồng nặc hơi men(…) Bác đâm nát rượu mất rồi! Những thói xấu thường nhật nó làm hư hại tâm hồn, trí tuệ của người ta bác ạ!. Trong khi đánh cờ Trưởng Hoạt phải thốt lên: Người tử tế ko người nào đòi ăn nước đấy!… Lối đánh của bác khác hẳn ngày xưa. Thoạt trông thì thấy cách vào cờ của bác vẫn như xưa, nhưng mà sau thì… Chẳng còn cái khoáng hoạt, hùng dũng thâm sâu ngày trước. Cách tiến, cách thủ của bác hiện giờ nhỏ nhặt, bé mủn thô phũ. Nhưng mà cái nước ăn mới rồi nói xin lỗi bác, nó keo kiệt làm sao!Bi kịch âu sầu của Trương Ba được trình bày qua sự lúng túng, khổ sở, tuyệt vọng và sự đắc thắng bởi những lí lẽ vô liêm sỉ nhưng mà đầy thuyết phục của xác hàng thịt. Đó là nguyên cớ khiến vong linh Trương Ba rơi vào hiện trạng bất lực trước sự sai khiến gớm ghê của thể xác.Phcửa ải để vong linh trong lành, cao khiết của mình sống nhờ trong thể xác thô phàm của anh hàng thịt, tinh thần thâm thúy mình đang bị đồng hóa, hồn Trương Ba càng thấy chẳng thể chấp thuận kiểu sống bên trong 1 đằng, bên ngoài 1 nẻo. Cách độc nhất giúp Trương Ba thoát khỏi thảm kịch là từ chết giẫm: “Không cần tới cái đời sống do mày đem đến!”Quan điểm đặt ra vấn đề nhân sinh mang ý nghĩa béo lao nhưng Lưu Quang Vũ gửi gắm qua đoạn thoại: Con người liệu có thể giữ cho mình những trị giá ý thức cao quý lúc chấp thuận sống chung với sự dung tục, có tránh được sự tha hóa lúc thường? Trương Ba có được cuộc sống nhưng mà đó là 1 cuộc sống đáng mắc cỡ vì phải sống nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt, bị nó chi phối, đồng hóa thậm chí lôi kéo, thỏa hiệp trong cách sống điêu trá với mình, với người.Phcửa ải trú nhờ trong thể xác hàng thịt, dù rằng 1 mực khẳng định Ta vẫn có 1 đời sống riêng: nguyên lành, trong lành, ngay thẳng, nhưng mà rõ ràng như lời của xác hàng thịt đã nói: Tôi là cái cảnh ngộ nhưng ông bắt buộc quy phục . Sự quy phục ấy đã khiến cho hồn Trương Ba phát triển thành khác biệt trong mắt mọi người. Từ sự chỉnh sửa thế tất ấy nhà viết kịch lưu Quang Vũ muốn gửi gắm triết lí sâu xa: Linh hồn và thân xác là 2 bình diện còn đó trong mỗi con người. Có thể nào sống nhưng ko cần tới dáng hình, cơ thể? Nhưng có nhẽ nào đời sống của con người chỉ thu gọn lại trong những nhu cầu thuần túy bản năng? Đừng bỏ bễ thể xác để chỉ biết tới 1 thứ vong linh chung chung trừu tượng ko thuộc về 1 người nào trên cõi trần gian này. Cũng đừng chạy theo những khát thèm của thể xác nhưng trở về với hồng hoang nguyên thủy. Cuộc tranh đấu giữa vong linh và xác thịt chính là cuộc tranh đấu giữa đạo đức và tội vạ, giữa khát vọng và dục vọng, giữa phần người và phần con trong mỗi con người.Nếu trong tích truyện dân gian, được sống là niềm hạnh phúc béo lao, nên dù rằng mang thân anh hàng thịt nhưng mà Trương Ba vẫn sống cuộc sống vui vẻ, thì trong vở kịch của Lưu Quang Vũ, phải trú nhờ vào thể xác thô kệch của anh hàng thịt lại là 1 nghịch cảnh phi lý, trái thiên nhiên, là cảnh ngộ ngang trái nhưng hồn Trương Ba bắt buộc chấp thuận, quy phục. Đây chính là then chốt của tấn thảm kịch mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt.Trước sự chỉnh sửa của chính mình, trước những nghĩ suy của mọi người về mình, hồn Trương Ba cực kỳ âu sầu. Rất nhiều lần trong kịch bản Lưu Quang Vũ đã mô tả vẻ mặt đầy tâm cảnh của hồn Trương Ba: rầu rĩ, khổ sở, khó chịu, bịt tai lại, như bế tắc, thờ thẫn, ngồi xuống tay ôm đầu, mặt lặng như tảng đá… Điều ấy có tức là hồn Trương Ba đã tinh thần thâm thúy được tấn thảm kịch của đời mình, cảm thấy đớn đau, sững sờ, tuyệt vọng lúc nhìn thấy thân xác đang xâm lăng, đang lấn át vong linh, đang tha hóa cái vong linh đấy. Tiếng nói, tiếng cười đắc thắng, hợm mình của xác đang văng vẳng đâu đây, cái vong linh mờ nhạt của ông Trương Ba khốn khổ kia ơi, ông ko tách ra khỏi tôi được đâu… Và rồi, 1 sự vỡ vạc, vừa sững sờ, vừa chua chát đã dẫn tới quyết định dứt khoát, đẩy cảnh huống vào độ căng thẳng, quyết liệt hơn: Nhưng có lẽ nào ta lại chịu thua mày, khuất phục mày và tự đánh mất mình? ; Chẳng còn cách nào khác! mày nói như thế hả? Nhưng có thật là ko còn cách nào khác? Không cần tới cái đời sống do mày đem đến! Không cần!. Những câu độc thoại nội tâm đã phơi trải cơn bão tố dữ dội và đớn đau trong cuộc tranh đấu tranh giành lại bản thân mình từ bàn tay thô bạo của con quỷ dữ bản năng ở đối tượng Trương Ba. Tất cả đã dẫn tới hành động: Đứng dậy, bần bật, nhưng mà quyết đoán thắp hương, châm lửa gọi Đế Thích.(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})Gặp người thân trời, hồn Trương Ba quyết định chẳng thể tiếp diễn mang thân anh hàng thịt được nữa, bởi chẳng thể bên trong 1 đằng bên ngoài 1 nẻo được. Tôi muốn được là tôi chu toàn. Ông đã khước từ cuộc sống lúc Đế Thích cho được nhập vào xác cu Ganh. Ông cũng vượt lên nỗi ám ảnh về sự hư không đáng sợ của cái chết lúc Đế Thích cho biết ra khỏi thể xác, hồn chẳng còn là gì nữa… ông sẽ ko còn lại 1 chút gì nữa, ko được tham gia vào bất kỳ nỗi vui buồn gì! Vượt lên tất cả, hồn Trương Ba chấp thuận tôi đã chết rồi, hãy để tôi chết hẳn.Giống như tất cả mọi người trong cuộc đời này, Trương Ba cũng ham sống, ông càng khát khao được sống bên những người ông mến thương và cũng rất mến thương ông. Nhưng lúc trải qua thảm kịch hồn Trương Ba da hàng thịt, lúc phải đối diện với thảm kịch của 1 cuộc sống không hề của mình, Trương Ba khẳng định đau xót và thấm thía: Sống thế này, còn khổ hơn là cái chết. Với 1 người nhân từ như Trương 3, ông còn day dứt vì sự sống vay mượn, giả tạo của mình đã mang lại bao âu sầu cho người nhà, khiến gia đình như sắp toang hoang ra cả…Ấy là những cái giá quá đắt cho cả Trương Ba và gia đình ông, cái giá nhưng ông chẳng thể trả dù là cho sự sống quí giá của chính mình.Quyết định xóa bỏ sự còn đó của cái vật quái dị mang tên hồn Trương Ba, da hàng thịt, ấy là 1 sự chọn lọc can đảm của hồn Trương Ba. Chấp nhận cái chết, chấp thuận sự hư không để được là tôi toàn vẹn, ấy là kết quả của sự tranh đấu ở 1 tâm hồn thanh cao, trong trắng, vượt lên nghịch cảnh. Chấp nhận cái chết, Trương Ba đã tìm lại được sự trong lành cho vong linh mình. Được hóa thân vào các vật bình dị, gần gụi, thân yêu, còn đó vĩnh viễn trong kí ức và tình yêu của người nhà, khúc vĩ thanh ở phần kết vở kịch đã thổi vào lòng người ta 1 làn gió nhẹ mang âm hưởng sáng sủa: niềm tin vào sự thắng lợi chung cuộc của cái Đẹp, cái Thiện.Đề cao phần vong linh của con người, ấy là điểm gặp mặt, qui tụ của quan niệm dân gian và triết lý về mối quan hệ giữa hồn và xác của nhà viết kịch hậu đương đại Lưu Quang Vũ trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Dĩ nhiên điểm thông minh mới mẻ của Lưu Quang Vũ là từ 1 tích truyện dân gian, tác giả đã đi sâu khai thác tranh chấp kịch từ mối quan hệ giữa hồn và xác để gửi gắm thông điệp mang tính triết lí thâm thúy: Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là mình, sống toàn vẹn những trị giá mình vốn có và đeo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác và tâm hồn. Con người phải xoành xoạch tranh đấu với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý.Bi kịch Trương Ba là lời cảnh báo về những ảnh hưởng bị động của cảnh ngộ sống đối với con người – lúc con người phải sống trong sự dung tục thì trước sau, cái dung tục cũng sẽ ngự trị, thắng thế, lấn lướt và phá hủy những gì trong lành, đẹp tươi, cao quý trong con người.Xung đột giữa tâm hồn thanh cao của Trương Ba với thân xác thế tục của anh hàng thịt đã khắc họa thảm kịch tha hoá và cuộc tranh đấu gay gắt bảo vệ, hoàn thiện tư cách của con người. Từ ấy tác giả đã phê phán 1 số hiện tượng bị động trong xã hội và gửi gắm triết lý nhân sinh thâm thúy về đề xuất hợp nhất giữa thân xác và tâm hồn.Màn hội thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt – Mẫu 6Trước lúc diễn ra cuộc hội thoại giữa hồn và xác, nhà viết kịch đã để cho hồn Trương Ba “ngồi ôm đầu 1 hồi lâu rồi vụt đứng dậy” với 1 lời độc thoại đầy thiết tha:”Không, ko! Tôi ko muốn sống như thế này mãi! Tôi chán cái chỗ ở không hề là của tôi lắm rồi! Cái thân cồng kềnh, tục tĩu này, ta mở màn sợ mi, ta muốn rời xa mi ngay lập tức! Nếu cái hồn ta có hình thù riêng nhỉ, để nó tách ra khỏi cái xác này, dù chỉ 1 lát”.Rõ ràng hồn Trương Ba đang ở trong tâm cảnh cực kỳ bức bối, âu sầu những câu cảm thán ngắn, dập dồn cộng với cái nguyện ước khắc khoải c hồn đã nói lên điều ấy. Hồn bức bối bởi chẳng thể nào thoát ra khỏi thể xác nhưng hồn kinh tởm. Hồn kinh tởm ko còn là mình nữa. Trương Ba hiện giờ đâu còn là 1 người làm vườn chịu khó, hết dạ thương mến vợ con ân cần đến láng giềng hàng xóm như ngày trước. Ông Trương Ba được mọi người kính trọng đã chết rồi. Trương Ba hiện giờ hậu đậu, tục tĩu, phũ phàng lắm. Người đọc, người xem càng khi càng thấy rõ điều ấy qua các hội thoại và hồn Trương Ba cũng càng khi càng rơi vào hiện trạng âu sầu, bế tắc.Trong cuộc hội thoại với xác anh hàng thịt, hồn Trương Ba ở vào thế yếu, đuối lí, bởi xác nói những điều nhưng dù muốn hay ko muốn thì hồn vẫn phải thừa nhận. Ấy là cái đêm lúc ông đứng cạnh vợ anh hàng thịt với “chân tay run rẩy”, “hơi thở hot rực”, “cố nghẹn lại” và “suýt nữa thì…”. Ấy là cái lần ông tát thằng con ông “tóe máu miệng máu mũi”… Tất cả đều là sự thực. Xác anh hàng thịt gợi lại tất cả sự thực đấy khiến hồn càng cảm thấy mắc cỡ, cảm thấy mình đê tiện.Qua ấy ta thấy được ẩn ý nhưng tác giả muốn gửi gắm: Hình ảnh của Trương Ba và Xác hàng thịt tác giả muốn để lại 1 ý nghĩa giáo dục thâm thúy ko nên hoán đổi thân xác và cư trú vào những nơi không hề là của mình. Cuộc đối thoại trên chỉ làm tăng ý nghĩa của tác giả qua bài viết, tâm hồn của mình chẳng thể bị hoán đổi cho người khác. Được sống làm người quý giá thật, nhưng mà được sống đúng là minh, sống toàn vẹn với những gì mình có và đeo đuổi nó còn quý giá hơn. Sự sống chỉ đích thực có ý nghĩa lúc con người được sống thiên nhiên với sự hài hòa giữa thân xác lẫn tâm hồn. Con người cần phải biết tranh đấu với nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện tư cách và vươn đến những trị giá ý thức cao quý. [rule_2_plain] [rule_3_plain] #Văn #mẫu #lớp #Phân #tích #màn #đối #thoại #giữa #hồn #Trương #và #xác #hàng #thịt #Mẫu #Cuộc #đối #thoại #giữa #hồn #Trương #và #xác #hàng #thịt
|
