Tam cá nguyệt đầu tiên là gì

Nội dung

1. Tam cá nguyệt là gì?

Tam cá nguyệt trong tiếng Anh còn gọi Trimester. Khái niệm này được hiểu là khoảng thời gian từ khi mang thai mang thai cho đến khi sinh nở, mẹ sẽ trải qua 3 giai đoạn sau:

• Giai đoạn 1: Được gọi là Tam cá nguyệt thứ 1 – là khoảng thời gian 3 tháng đầu thai kỳ
• Giai đoạn 2: Được gọi là Tam cá nguyệt thứ 2 – là khoảng thời gian 3 tháng giữa thai kỳ
• Giai đoạn 3:  Được gọi là Tam cá nguyệt thứ 3 – là khoảng thời gian 3 tháng cuối thai kỳ

2. Tìm hiểu Tam cá nguyệt thứ nhất – 3 tháng đầu thai kỳ (tuần 1 – 13) 

2.1. Mẹ có thể gặp phải những triệu chứng gì?

Khi bước vào giai đoạn mang thai đầu tiên, mẹ chắc hẳn sẽ rất hạnh phúc khi mang trong mình một sinh linh bé nhỏ. Trong thời kỳ này, có thể mẹ sẽ gặp phải một số triệu chứng sau:

• Ngực căng tức, buồn nôn hoặc nôn, trở nên nhạy cảm với các món ăn, mùi hương…
• Cân nặng thay đổi, có thể tăng hoặc giảm 
• Mệt mỏi trong người, thường xuyên đau nhức đầu, ợ nóng, đau lâm râm bụng dưới.
• Tâm trạng dễ thay đổi, nhạy cảm hơn và cũng có thể dễ bị stress hơn, một số mẹ còn thay đổi cả thói quen tiểu tiện. Tuỳ theo thể trạng, mỗi mẹ bầu sẽ có triệu chứng khác nhau trong thời kỳ đầu tam cá nguyệt.

2.1. Thai nhi phát triển như thế nào?

Cùng với sự thay đổi của mẹ, thai nhi trong tam cá nguyệt 1 sẽ thay đổi như sau: 

• Trong 2 tuần đầu, phôi thai sẽ hình thành và làm tổ, chúng ta sẽ thấy rõ nhất phôi thai trong tuần thứ 3
• Bước sang tuần thứ 5, bé giống như một chú nòng nọc, bắt đầu có nhịp tim và hình thành hệ tuần hoàn
• Đến tuần thứ 6, con sẽ hình thành mắt, mũi, tai. Ruột, tủy sống và não bộ bắt đầu phát triển. Lúc này thai nhi khoảng 4 – 7mm
• Ở tuần thứ 7, con bắt đầu phát triển tay chân, chiều dài con khoảng 9 -15mm. Sang tuần 8, bé hình thành hệ thần kinh nguyên thuỷ, ống hô hấp nối từ họng đến phổi phát triển, kích thước bé tăng lên, khoảng từ 16 – 22mm
• Tuần 9, con đã hình thành hình thái cơ bản. Chiều dài của bé khoảng 23 – 30mm. Lúc này, mẹ cũng bắt đầu tăng cân nhanh chóng
• Trong tuần 10, chân tay con đã có thể gập duỗi và bắt đầu hình thành móng tay, móng chân. Kích thước bé khoảng 31 – 40mm
• Đến tuần 11, con bắt đầu có chồi răng. Sang tuần 12, những ngón chân đã có thể cong lại, não bộ phát triển mạnh mẽ hơn
• Tuần 13 là tuần cuối tam cá nguyệt thứ nhất. Chúng ta có thể nhìn thấy rõ tĩnh mạch và cơ quan nội tạng của bé qua da

2.3. Những điều mẹ cần làm trong tam cá nguyệt 1 là gì?

Tam cá nguyệt 1 là thời kỳ vô cùng nhạy cảm, bởi vậy mẹ cần lưu ý một số điều sau:

• Khi mang thai từ tuần 7-10 và tuần 12-13, mẹ sẽ được bác sĩ kiểm tra huyết áp, cân nặng. Bên cạnh đó, các bác sĩ cũng sẽ siêu âm và xét nghiệm để phát hiện sớm bệnh lý của mẹ và con (nếu có)
• Dựa vào kết quả khám thai của tuần 7 – 12 tuần, các bác sĩ sẽ tính tuổi thai và cho mẹ biết ngày dự sinh
• Trong tam cá nguyệt 1, mẹ bầu cũng sẽ được xét nghiệm sàng lọc, có thể xác định đúng đến 85% số mẹ bầu có thai nhi mắc hội chứng Down. Đến tuần 11 – 13, mẹ bầu cần siêu âm độ mờ da gáy kết hợp với xét nghiệm để xác định nguy cơ mắc hội chứng Down ở thai nhi và các bất thường khác (nếu có)
• Trong thời kỳ nhạy cảm này, mẹ cầm đặc biệt tránh xa những thứ có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi như: Thuốc nhuộm tóc, chất kích thích, mùi sơn móng tay,…
• Mẹ bầu cũng cần đặc biệt quan tâm đến thực đơn trong 3 tháng đầu thai kỳ. Mẹ có thể chia nhỏ các bữa ăn, đa dạng thực phẩm, đảm bảo bổ sung đủ acid Folic để bé phát triển toàn diện. Một số thực phẩm giàu axit folic mẹ có thể tham khảo như là bông cải xanh, khoai tây, măng tây, cam, trứng, đậu và các loại rau lá xanh…
• Tùy theo tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, bố mẹ cần thận trọng trong việc sinh hoạt vợ chồng

3. Giai đoạn Tam cá nguyệt thứ hai – 3 tháng giữa thai kỳ (tuần 14 – 27)

3.1. Triệu chứng mẹ bầu thường gặp trong Tam cá nguyệt 2

Bước sang tam cá nguyệt thứ 2, mẹ bắt đầu xuất hiện đường dọc chạy từ rốn đến vùng kín, ngực và bụng, đùi, mông có thể bị rạn, xuất hiện đốm da sẫm màu trên mặt, vú có quầng thâm, những cơn đau lưng, vùng chậu và chuột rút ở chân khiến mẹ mất ngủ.

Giai đoạn này mẹ cũng rất dễ mắc tiểu đường thai kỳ do rối loạn đường trong máu. Bệnh có thể phát triển mạnh trong khi mang thai rồi biến mất sau khi sinh. Tuy vậy, tiểu đường thai kỳ có thể khiến mẹ và bé mắc phải nguy cơ: Tiền sản giật, sinh non, cao huyết áp, thai chết lưu, sảy thai,…

Tam cá nguyệt 2 cũng là thời kỳ mẹ có thể bị thai lưu – thai nhi không còn phát triển và nằm lại trong tử cung. Khi gặp tình trạng này, mẹ có thể bị đau bụng kèm ra máu hoặc không, rỉ nước ối, không phát hiện tim thai và sự chuyển động của con,…

3.2. Sự phát triển của bé trong tam cá nguyệt 2

Trong tam cá nguyệt 2, bé con sẽ phát triển như sau:

• Tuần 14, bé đã có thể vận động cơ mặt, thân bắt đầu làm việc. Sang tuần 15, bé đã lớn bằng quả táo, mẹ có thể xác định rõ giới tính của mẹ bằng cách siêu âm
• Bé sẽ to bằng quả bơ khi bước sang tuần 16, da đầu bắt đầu được tạo hình, chân tay quẫy đạp nhiều hơn. Ở tuần 17, bé lăn, lật và xoay nhiều hơn, móng chân cũng bắt đầu phát triển
• Tuần 18, con dài khoảng 140mm đã có thể nghe và hệ tiêu hóa cũng bắt đầu hoạt động. Ở tuần 19, lớp bảo vệ da của bé con sẽ phát triển.
• Sang tuần 20, thai nhi dài khoảng 260mm và bắt đầu thải ra phân su. Tuần 21, toàn thân của con sẽ được phủ một lớp lông tơ mềm, 1 tuần sau, tóc và lông mày của bé sẽ được thấy rõ hơn
• Trong tuần 23, bé con sẽ hình thành vân tay, vân chân. Tuần tiếp theo, da của con sẽ hình thành rõ các nếp nhăn, lúc này con dài khoảng 300mm và nặng khoảng 630g
• Ở tuần 25, bé đã biết phản hồi lại âm thanh. Sang tuần 26, bé con dài khoảng 360mm, phổi phát triển và bắt đầu sản xuất surfactant
• Tuần 27 – tuần cuối cùng trong tam cá nguyệt 2, lớp mỡ bắt đầu xuất hiện và tóc trên da đầu cũng sẽ phát triển hơn

3.3. Những điều mẹ cần làm trong tam cá nguyệt 2 là gì?

Trong giai đoạn này, mẹ bầu cần lưu ý:

• Khám thai định kỳ trong tuần 14-18, tuần 19-23 và tuần 24-28
• Mẹ cần ăn bổ sung thêm vitamin, protein, canxi, chất xơ và uống đủ nước trong thực đơn 3 tháng giữa thai kỳ.
• Khi thai được 19-23 tuần, mẹ bầu cần được siêu âm 3D/4D, đồng thời thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống lúc 24 – 28 tuần
• Duy trì sức khỏe bằng cách tập thể dục đều đặn, mẹ nên thực hiện các bài thể dục hoặc yoga phù hợp cho bà bầu
• Đọc sách để phát triển trí thông minh của bé và đừng quên tiêm phòng uốn ván, tiêm phòng cúm theo hướng dẫn của bác sĩ.

4. Giai đoạn Tam cá nguyệt thứ ba – 3 tháng cuối thai kỳ (tuần 28 – 40)

4.1. Một số tai biến sản khoa mẹ bầu cần lưu ý

Trong Tam cá nguyệt 3, mẹ thường bị ợ nóng, khó thở, có cảm giác ngứa và tay yếu hơn bình thường, rốn bắt đầu lồi, mặt và mắt cá chân bị sưng, đi tiểu nhiều hơn và có thể gặp phải các cơn gò sinh lý, tương tự tư cơn đau bụng kinh co thắt.

Trong giai đoạn này, mẹ cũng có thể gặp phải những tai biến sản khoa như: 

• Tiền sản giật
• Chuyển dạ sinh non
• Nhau bong non
• Nhau tiền đạo, nghĩa là nhau thai nằm chặn ngay cổ tử cung của mẹ, cản trở đường ra của em bé
• Ngôi ngược, nghĩa là vị trí đầu của bé hướng lên phía trên ngực, còn mông hướng về đáy khung chậu của mẹ

4.2. Sự phát triển của bé

Trong giai đoạn cuối thai kỳ, bé sẽ phát triển mạnh mẽ qua từng ngày và hoàn thiện các bộ phận quan trọng:

• Tuần 28, mí mắt của thai mở 1 phần, xuất hiện lông mi. Sang tuần 29, bé con đã biết đá và duỗi người
• Tuần 30, con nặng khoảng 1300g, tủy xương con bắt đầu sản sinh ra hồng cầu. Ở tuần 32, con nặng khoảng 1700g và bắt đầu tập thở
• Tuần 33, đồng tử của bé con đã có thể thay đổi kích thước và phản ứng lại các kích thích của ánh sáng. Sang tuần 34, con nặng khoảng 2100g
• Tuần 35, da của thai nhi mịn màng, hồng hào hơn. Tuần thứ 36, mẹ có thể cảm nhận rõ các chuyển động của bé
• Tuần 37, bé sẽ chuyển ngôi để chuẩn bị vượt cạn cùng mẹ. Tuần 38, con bắt đầu rụng lông tơ, nặng khoảng 2900g
• Tuần cuối cùng, bé nặng khoảng 3400g và dài khoảng 480mm, sẵn sàng ra đời gặp mẹ

4.3. Những điều mẹ cần làm trong tam cá nguyệt 3 là gì?

Trong giai đoạn cuối, mẹ cần khám thai 1 hoặc 2 lần/ tuần (từ tuần 34 – 40). Nếu có điều kiện, mẹ có thể tham gia lớp tiền sản để được hướng dẫn cách hít thở, giảm đau khi vượt cạn và cách chăm sóc bé trong những ngày đầu tiên.

Lúc này mẹ vẫn nên chăm chỉ tập các bài thể dục phù hợp và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ. Mẹ cũng nên chuẩn bị đồ sơ sinh để đón con chào đời thật trọn vẹn. 

Trên đây là bài viết giúp bạn đọc nắm rõ tam cá nguyệt là gì để có thể hiểu hơn về quá trình mang thai của người phụ nữ. Chúc mẹ sẽ chuẩn bị sức khỏe và tinh thần thật tốt để chào đón bé yêu chào đời nhé!