Sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm ở trẻ em, nếu không được phát hiện kịp thời và chăm sóc không đúng cách có thể gây nhiều biến chứng nặng nề, đôi khi có thể dẫn đến tử vong.
Việc phát hiện và phân biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi sẽ giúp ích cho phụ huynh rất nhiều trong việc theo dõi và chăm sóc trẻ mắc sởi. Sự khác biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi cơ bản như sau.
Khác biệt về tác nhân gây bệnh
- Sốt phát ban hầu hết là do nhiễm vi rút thông thường (70%-80%), trong đó nhóm vi rút đường hô hấp luôn chiếm đa số và hầu hết là những vi rút lành tính.
- Tác nhân gây bệnh sởi là vi rút thuộc giống morbillivirus của họ Paramyxoviridae. Bệnh sởi là tình trạng nhiễm vi rút cấp tính.
Khác biệt về biểu hiện lâm sàng (dấu hiệu mắc bệnh)
Giai đoạn ủ bệnh, giai đoạn khởi phát của sốt phát ban và bệnh sởi (trung bình khoảng 1 tuần) thường có biểu hiện khá giống nhau, thể hiện qua những triệu chứng của tình trạng “nhiễm siêu vi” như bệnh nhân bị sốt (sốt nhẹ hoặc sốt cao 38 – 39 độ C), xuất hiện cảm giác mệt mỏi, lừ đừ vì sốt cao, trẻ than đau đầu hay nhức mỏi các cơ bắp, trẻ biếng ăn, biếng bú, một số trẻ có thể bị nôn ói hoặc tiêu chảy.
Sự khác biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi rõ rệt nhất là vào giai đoạn toàn phát với phát ban rất đặc trưng của bệnh sởi:
- Sốt phát ban thông thường: sau khi giảm sốt, trẻ sẽ bị phát ban, đây là hồng ban dạng mịn và sáng, ít gồ lên mặt da, ban nổi đồng loạt khắp cơ thể của trẻ và sau khi bay thường không để lại dấu tích gì trên da trẻ.
- Phát ban do sởi với tiến trình rất đặc trưng: lúc đầu ban xuất hiện ở sau tai, sau đó lan ra mặt, dần xuống ngực bụng và ra toàn thân. Khi ban sởi biến mất cũng mất dần theo thứ tự đã nổi trên da.
Đặc điểm ban sởi là ban dạng sẩn (ban gồ lên mặt da), khi bay sẽ để lại những vết thâm trên da rất đặc trưng thường gọi là “vằn da hổ”. Đặc biệt trẻ bị nhiễm sởi thường có một trong 3 triệu chứng đặc trưng đi kèm đó là triệu chứng chảy nước mũi, ho hay dấu hiệu mắt đỏ.
Khác biệt về những biến chứng nguy hiểm của bệnh
- Sốt phát ban do nhóm siêu vi thông thường hầu hết đều là bệnh lành tính. Trẻ bị sốt phát ban nếu được chăm sóc đúng cách, hợp lý về chế độ dinh dưỡng và cách giữ gìn vệ sinh thân thể thì bệnh sẽ tự khỏi sau 5-7 ngày mà không gây nên bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào cho trẻ.
- Phát ban do vi rút sởi có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ nếu trẻ bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhất là những trẻ có sức đề kháng quá kém như trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, trẻ nhũ nhi (trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi), trẻ đang sử dụng thuốc kháng viêm dạng corticosteroids liên tục và kéo dài.
Những biến chứng của sởi thường xảy ra bao gồm: viêm tai giữa cấp chiếm khoảng 10%, biến chứng viêm phổi nặng chiếm khoảng 5%, một số biến chứng nguy hiểm khác tuy ít gặp hơn như biến chứng viêm não chiếm khoảng 1‰, viêm loét giác mạc có thể gây mù lòa và suy dinh dưỡng nặng hậu nhiễm sởi cũng là những biến chứng nặng do bệnh sởi gây ra.
Chào bạn. Rất chia sẻ với lo lắng của bạn vì hiện nay tại TP.HCM và Hà Nội, số ca mắc sốt xuất huyết vẫn đang ở mức cao, trong khi đó sởi có nguy cơ bùng phát trận dịch lớn do tỷ lệ tiêm chủng thấp và khan hiếm nguồn vắc xin ở nhiều nơi.
Sởi, sốt xuất huyết và sốt phát ban đều là các bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút gây ra, có chung biểu hiện gần giống nhau là các nốt đỏ trên da. Tuy nhiên, tác nhân gây bệnh là các loại vi rút khác nhau. Sốt phát ban hầu hết do nhiễm vi rút hô hấp và đa số lành tính. Sởi do vi rút sởi (thuộc họ Paramyxoviridae) gây ra. Sốt xuất huyết do vi rút Dengue gây ra, lây truyền qua loài muỗi Aedes aegypti.
Nốt ban sởi có dạng sẩn, gồ lên mặt da, thường xuất hiện vào ngày sốt thứ 4, bắt đầu sau tai và lan ra mặt, xuống ngực, bụng và ra toàn thân. Kèm theo đó là trẻ sốt cao (trên 38,5 độ C), mắt đỏ, kèm nhèm, sổ mũi và ho. Các nốt ban sởi gây ngứa và khó chịu cho trẻ; khi ban sởi lan đến chân thì sốt cũng giảm dần. Ban sởi biến mất theo thứ tự đã nổi lên, để lại những vết thâm trên da gọi là “vằn da hổ”. Nếu ban sởi lặn hết nhưng trẻ tiếp tục sốt cao, phụ huynh cần theo dõi các biến chứng do sởi như viêm não, viêm phổi, viêm loét giác mạc, tiêu chảy, loét miệng khiến trẻ ăn uống kém…
Trường hợp con gái của bạn sốt nhẹ và ban nổi đồng loạt khắp người thì nhiều khả năng bé không mắc sởi mà có thể là sốt phát ban hoặc sốt xuất huyết.
Khi bị sốt phát ban, đa phần khi hết sốt, các nốt ban sẽ xuất hiện, có dạng mịn và sáng, ít gồ lên mặt da như ban sởi, thường không để lại dấu tích sau khi lặn đi. Những nốt ban này dễ nhầm với chấm đỏ li ti khi bị sốt xuất huyết.
Để phân biệt, phụ huynh có thể dùng ngón cái và ngón trỏ căng vùng da quanh nốt phát ban. Nếu lúc đó chấm đỏ mất đi nhưng khi buông tay chấm đỏ xuất hiện ngay, thì đây là dấu hiệu của sốt phát ban. Nếu căng da nhưng vẫn thấy chấm đỏ li ti hoặc sau 2 giây màu đỏ lại xuất hiện, thì đây là dấu hiệu của sốt xuất huyết.
Trẻ đến khám và điều trị bệnh hô hấp tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Ảnh: BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Ngoài ra, một trong những dấu hiệu nhận biết sốt xuất huyết là sốt cao đột ngột và khó hạ khi dùng thuốc hạ sốt. Khi sốt bắt đầu giảm, xuất hiện những chấm xuất huyết trên da, môi khô đỏ tươi do hiện tượng cô đặc máu, có thể chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam, đau nhức người, đau hốc mắt, tiêu chảy. Sốt xuất huyết có thể nặng hơn từ ngày thứ 3, cần theo dõi kỹ nếu thấy các dấu hiệu như lừ đừ, tay chân lạnh, nằm một chỗ, nôn ói… thì cần đưa bé nhập viện. Xét nghiệm công thức máu sẽ phát hiện bạch cầu và tiểu cầu giảm, tốc độ lắng máu tăng.
Ở thời điểm hiện tại, nhiều địa phương đang có nguy cơ bùng phát dịch sởi do khan hiếm vắc xin, tỷ lệ tiêm chủng thấp hơn 95%, do vậy phụ huynh có thể đưa trẻ đến các điểm tiêm chủng dịch vụ để được bổ sung đầy đủ vắc xin sởi như MVVac (Việt Nam), MMR II (Mỹ), Priorix (Bỉ). Hiện Trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ vắc xin cho trẻ em và người lớn, kể cả các vắc xin khan hiếm với giá bình ổn và nhiều chính sách ưu đãi.
Với bệnh sốt xuất huyết và sốt phát ban, Việt Nam vẫn chưa có vắc xin nên phụ huynh cần cho bé ngủ mùng, tránh bị muỗi đốt. Những biến chứng của sởi và sốt xuất huyết đều rất nặng và diễn tiến cấp tính, phụ huynh cần theo dõi kỹ để nhanh chóng đưa bé nhập viện, điều trị kịp thời.
Sốt phát ban dạng sởi là gì?
Sốt phát ban dạng sởi là gì? Sốt phát ban dạng sởi do virus sởi gây ra. Bệnh có đặc điểm lâm sàng là sốt, viêm long đường hô hấp, đường tiêu hóa, viêm kết mạc mắt, phát ban có thứ tự. Bệnh sốt phát ban dạng sởi ở trẻ em thường gặp nhất ở trẻ thuộc nhóm tuổi từ 6 – 36 tháng tuổi.
Sốt phát ban khác với sốt xuất huyết như thế nào?
Để phân biệt sốt xuất huyết với sốt phát ban, cách đơn giản nhất là dùng ngón tay cái và ngón trỏ cùng bên căng vùng da có chấm đỏ (ban đỏ) hoặc vùng da sung huyết, nếu thấy chấm đỏ đó mất đi, buông ra là màu đỏ hồi phục ngay là sốt phát ban, còn nếu vẫn thấy chấm li ti hoặc sau 2 giây màu đỏ lại xuất hiện, đó là SXH ( ...
Sốt phát ban ngứa bao lâu thì khỏi?
Sốt xuất huyết phát ban ngứa bao lâu thì khỏi tùy thuộc vào thời điểm cơ thể người bệnh không xuất hiện thêm vết ban đỏ nào nữa. Thông thường khoảng từ 2 đến 3 ngày, một số trường hợp có thể lâu hơn, 1 tuần, hay thậm chí có khi lên đến vài tuần phụ thuộc vào cơ địa và hệ miễn dịch của từng người.
Bé bị sốt phát ban là như thế nào?
Sốt phát ban ở trẻ em là tình trạng thân nhiệt của trẻ cao hơn bình thường (sốt) và xuất hiện những đốm nhỏ (phát ban). Nếu được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách, trẻ bị sốt phát ban sẽ khỏi sau 7 - 10 ngày và không để lại biến chứng.