Phân tích thị trường ngành là tiến hành nghiên cứu các yếu tố của thị trường ngành như quy mô, thị phần của các doanh nghiệp lớn, xu hướng tăng trưởng, các yếu tố ảnh hưởng.
Phân tích thị trường ngành là việc tìm hiểu và đánh giá một ngành kinh doanh cụ thể thông qua các vấn đề như tương quan cung cầu thị trường, mức độ cạnh tranh trong ngành, triển vọng tương lai và ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài đến ngành…Trong quy trình đánh giá và lựu chọn cổ phiếu thì phân tích thị trường ngành là một trong những bước đầu tiên và quan trọng do nó cung cấp cái nhìn sâu sắc về môi trường hoạt động, lợi thế cạnh tranh, cơ hội phát triển cũng như rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp.
Nội dung của phân tích thị trường ngành
Phân tích các yếu tố cạnh tranh
Môi trường cạnh tranh ngành là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng tạo ra doanh thu, lợi nhuận, chiến lược cũng như cấu trúc hoạt động của doanh nghiệp. Do đó, đây là một nội dung không thể thiếu trong phân tích thị trường ngành.
Trong đánh giá môi trường cạnh tranh của ngành, mô hình Năm áp lực cạnh tranh của Michael Porter (Michael Porter’s “five forces” framework) thường được áp dụng. Với mô hình này, mức độ cạnh tranh trong ngành được quyết định bởi năm nhân tố sau:
- Nguy cơ đối thủ mới gia nhập: thể hiện ở mức độ rào cản gia nhập ngành, nếu các đối thủ mới có thể dễ dàng gia nhập thì ngành đó có rảo cản thấp, dẫn đến mức độ cạnh tranh cao trong nội bộ ngành. Ngân hàng là một ngành có rào cản gia nhập cao (yêu cầu vốn, kỹ thuật) trong khi những ngành khác lại có rào cản gia nhập thấp hơn.
- Sức mạnh mặc cả của nhà cung cấp: thể hiện khả năng quyết định các điều kiện giao dịch của họ đối với doanh nghiệp như nâng giá hoặc hạn chế nguồn cung. Xem thêm ví dụ về dịch vụ giao hàng trong thời Covid dưới đây.
- Sức mạnh mặc cả của khách hàng: nếu khách hàng mạnh, họ có thể buộc giá hàng phải giảm xuống, khiến tỷ lệ lợi nhuận của ngành giảm, điều này được thể hiện rõ trong các ngành mang tính độc quyền mua khi có nhiều nhà cung cấp trong khi lại có rất ít người mua. Xem thêm ví dụ về các nhà xuất khẩu hoa quả sang thị trường Trung quốc dưới đây.
- Nguy cơ từ sản phẩm thay thế: có thể ảnh hưởng mạnh đến cầu sản phẩm nếu như khách hàng chuyển sang lựa chọn sản phẩm thay thế đến từ các ngành khác. Taxi công nghệ (Grab, Uber) là những sản phẩm thay thế đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển của những hãng taxi hàng đầu Việt nam như Vinasun hay Mai Linh. Điều đáng nói là những doanh nghiệp này với vị thế dẫn đầu thị trường đã không nhận thức được mối nguy này từ sớm. Lý do, chắc hẳn là do thiếu sự phân tích thị trường bài bản và thường xuyên.
- Sự cạnh tranh giữa các đối thủ hiện tại: đây kết quả của sự tổng hợp các yếu tố cạnh tranh ở trên. Một ngành có sự cạnh tranh gay gắt thương có các đặc điểm như: thị trường phân mảnh với rất nhiều đối thủ, chi phí cố định cao, sản phẩm mang tính tương đồng, chi phí để rút khỏi ngành cao.
Phân tích cung, cầu thị trường
Mối tương quan cung-cầu thị trường cũng là một nội dung quan trọng trong phân tích thị trường ngành. Ảnh hưởng của yếu tố này đến triển vọng phát triển của các doanh nghiệp trong ngành là rất rõ ràng: hệ quả của dư thừa nguồn cung sản phẩm đó là sự cạnh tranh ngày càng tăng lên đặc biệt là cạnh tranh về giá, dẫn đến sụt giảm về doanh thu cũng như lợi nhuận của các doanh nghiệp trong ngành.
Khi phân tích thị trường, cung – cầu và giá cả của hàng hóa luôn luôn có mối quan hệ mật thiết và tác động qua lại lẫn nhau. Cụ thể, giá cả hàng hóa tăng thì lượng cung tăng và lượng cầu giảm trên thị trường. Bởi vì sự tăng hay giảm giá cả của một loại mặt hàng nào đó chính là sự tách ròi giá cả với gia trị của hàng hóa đó. Nó kích thích hoặc hạn chế nhu cầu có khả năng thanh toán về hàng hóa này hay hàng hóa khác. Từ đó dẫn đến sự chuyển dịch nhu cầu hàng hóa, gây nên sự biến đổi trong quan hệ cung cầu.
Qua phân tích thị trường, có thể thấy được sự chênh lệch cung cầu và tác động đến người mua, người bán do các yếu tố môi trường vĩ mô gây ra. 2 ví dụ dưới đây minh hoạt điều đó.
Covid-19 khiến nhiều quốc gia và tỉnh thành bị phong tả, nhu cầu mua sắm online tăng cao. Điều này khiến nhu cầu giao hàng tận nơi ăng đột biến. Điều này dẫn đến tình trạng cầu vượt quá cung. Tình trạng này cũng đẩy người mua vào tình thế bất lợi về “quyền lực đàm phán” trong thương lượng. Họ phải chấp nhận dịch vụ giao hàng với tốc độ chậm hơn nhiều so với trước đây, với giá cao hơn.
Tình trạng dư cung có thể khiến giá cả hàng hóa, sản phẩm trong ngành giảm mạnh. Ví dụ, trong bối cảnh một khối lượng lớn nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc bị ách tắc ở cửa khẩu khiến cho các doanh nghiệp phải quay sang tiêu thụ ở thị trường các tỉnh miền Bắc. Điều này khiến giá một số loại hoa quả giảm mạnh, gây thiệt hại cho người kinh doanh.
Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố môi trường kinh doanh khác
Các yếu tố môi trường khác có thể ảnh hưởng đến đến tăng trưởng, lợi nhuận và rủi ro của ngành kinh doanh bao gồm: tình hình kinh tế vĩ mô, chính sách của nhà nước, thay đổi về công nghệ và các yếu tố xã hội khác. Việc phân tích thị trường ngành giúp doanh nghiệp nắm chắc những yếu tố này và ảnh hưởng của chúng đến công việc kinh doanh của họ, từ đó có những đối sách phù hợp.
Yếu tố xã hội
Ảnh hưởng của đại dịch Covid 19 khiến nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ phải phong tỏa, dẫn đến việc hàng loạt hãng hàng không phải tạm ngừng hoạt động trên hầu hết hết các đường bay. Biến cố này cũng khiến cho hàng loạt công ty du lịch phải đóng cửa vì không có khách hàng trong một thời gian dài.
Đại dịch Covid 19 lại là một tác nhân quan trọng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nhiều ngành, nghề như thương mại điện tử, logistics, giao hàng đồng thời cũng đẩy giá của các dịch vụ logistics, giao hàng lên cao. Rất nhiều doanh nghiệp logistics đã được hưởng lợi từ những yếu tố môi trường này.
Tình hình kinh tế vĩ mô
Xu hướng và tình hình phát triển chung của nền kinh tế của ảnh hưởng lớn đến nhu cầu sử dụng hàng hóa, dịch vụ. Một vài biến số kinh tế vĩ mô thường có ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của các ngành kinh tế như: tăng trưởng GPD, lạm phát, lãi suất, khả năng tiếp cận vốn tín dụng…
Chính sách của Nhà nước với các ngành
Quan điểm của Nhà nước khuyến khích mở rộng hay hạn chế và thu hẹp có ảnh hưởng rất lớn nếu không muốn nói là quyết định đến sự tồn tại và phát triển của các ngành kinh doanh trong một quốc gia. Các công cụ để Nhà nước điều tiết hoạt động của các ngành bao gồm đưa ra các quy định pháp luật về hoạt động của ngành nghề, các chính sách về thuế, ưu đãi, hỗ trợ hoặc các chính sách bảo hộ nhập khẩu.
Tạo lập một môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các doanh nghiệp hoạt động kinh tế chia sẻ và doanh nghiệp kinh doanh truyền thống, giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài theo hướng tạo điều kiện và hỗ trợ các doanh nghiệp truyền thống chuyển đổi hình thức kinh doanh. Nhà nước khuyến khích, ưu tiên tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp cung cấp nền tảng; đặt doanh nghiệp vào trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo; hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ trong nước phát triển tạo lập các nền tảng số, hỗ trợ chuyển đổi số, số hóa ở cấp độ doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế. Nhà nước cần khuyến khích các mô hình kinh tế chia sẻ trên cơ sở phù hợp với lợi ích và trình độ phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Bên cạnh đó, hạn chế những rủi ro liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và phòng ngừa thất thoát thuế, lẩn tránh thực hiện các nghĩa vụ, trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Ảnh hưởng của các thay đổi về công nghệ
Sự thay đổi về công nghệ dẫn đến sự cải tiến sản phẩm hay thậm chí là ra đời các sản hàng hóa thay thế hoàn toàn mới có thể đổi toàn diện một ngành kinh doanh, bắt buộc các doanh nghiệp phải thay đổi để bắt kịp xu thế mới nếu muốn tồn tại và phát triển.
- Ngắn hạn (6 – 12 tháng): KÉM KHẢ QUAN
Chúng tôi đưa ra khuyến nghị kém khả quan cho Ngành phân bón Việt Nam trong ngắn hạn với các lý do sau: (1) Nhu cầu phân bón sụt giảm trong ngắn hạn do ảnh hưởng của hiện tượng khí hậu El Nino đến sản xuất nông nghiệp năm 2019; (2) Cạnh tranh gay gắt trong cả nội bộ ngành và các sản phẩm ngoại nhập, trong khi các chính sách của Chính phủ vẫn chưa giúp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước.
- Trung và dài hạn (2 – 5 năm và trên 5 năm): THEO DÕI
Trong trung hạn, các chính sách hỗ trợ của Nhà nước sẽ phần nào tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp phân bón, tuy nhiên, thời điểm các chính sách được thông qua chưa rõ ràng, cần theo dõi thêm.
Trong phân tích thị trường dài hạn, xu hướng nông nghiệp hữu cơ là hướng phát triển chung của thế giới và Việt Nam. Điều này nhằm nâng cao chất lượng thực phẩm và giảm tiêu cực tác động tới môi trường. Các doanh nghiệp có cơ hội tăng trưởng bền vững trong dài hạn là những doanh nghiệp nắm bắt được xu hướng này, tập trung đầu tư nghiên cứu -sản xuất các sản phẩm phân hữu cơ, phân vi sinh với quy mô thương mại đạt chất lượng cao và chi phí thấp.
Tại sao các DN cần Phân tích thị trường ngành?
- Hiểu rõ các tác nhân chính trong một ngành kinh doanh, như đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ mới, hàng hóa thay thế
- Nắm được nhu cầu và hành vi của khách hàng
- Thực hiện phân đoạn thị trường
- Lựa chọn định vị
- Lựa chọn các yếu tố chiến lược như phạm vi cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh, năng lực cốt lõi
- Xây dựng kế hoạch triển khai chiến lược
Quy trình thực hiện dự án Phân tích thị trường ngành
- Xác định mục tiêu phân tích thị trường
- Xác định nội dung phân tích
- Lựa chọn phương pháp phân tích thị trường
- Thiết kế biểu mẫu, công cụ thu thập thông tin
- Tiến hành khảo sát
- Xử lý dữ liệu
- Phân tích dữ liệu
- Báo cáo phân tích thị trường và khuyến nghị
Một số báo cáo ngành tiêu biểu
- Báo cáo phân tích Thị trường khởi nghiệp Việt Nam
- Báo cáo phân tích thị trường ngành Giáo dục trực tuyến Việt nam
- Phân tích thị trường Online Streamer Việt nam
- Báo cáo phân tích thị trường logistics – CICT
- Báo cáo phân tích thị trường ngành AR – VR & Giáo dục trực tuyến – NIPA
Một số dự án nghiên cứu thị trường tiêu biểu
- Nghiên cứu thị trường dược phẩm và thực phẩm chức năng & phát triển chiến lược doanh nghiệp
- Phân tích thị trường bất động sản Bình định và xác định chân dung khách hàng – Capital House Phân tích thị trường hệ thống giáo dục mầm non Montessori và hệ thống trường phổ thông liên cấp – EDUFIT
Phân tích cơ hội thị trường gồm những gì?
Cơ hội thị trường có thể được tìm thấy trong các lĩnh vực như tài chính, bất động sản, công nghệ, và nhiều lĩnh vực khác. Cơ hội thị trường có thể được nhận biết bằng cách xem xét các yếu tố như giá cả, lượng hàng tồn kho, nhu cầu của khách hàng, và các yếu tố thị trường khác.
Khả năng phân tích thị trường là gì?
Phân tích thị trường là tiến hành các hoạt động thu thập thông tin để xử lý và đánh giá các yếu tố thị trường xung quanh các khía cạnh về hành vi tiêu dùng, đối thủ cạnh tranh. Từ đó giúp doanh nghiệp đề ra chiến lược kinh doanh hiệu quả mà trong đó là những thách thức và cơ hội phát triển.
Tại sao doanh nghiệp phải phân tích thị trường?
Mục đích của phân tích thị trường là giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về khách hàng, đối thủ cạnh tranh và xu hướng của thị trường từ đó đưa ra phương án kinh doanh phù hợp hơn. Khi phân tích thị trường, doanh nghiệp cần tìm hiểu về quy mô, sự cạnh tranh, xu hướng thị trường và khả năng tăng trưởng.
Đánh giá thị trường là gì?
Đánh giá thị trường là quá trình xác định sản phẩm, dịch vụ doanh nghiệp đang kinh doanh có nhu cầu gì trong thị trường mục tiêu. Trước khi bắt đầu đánh giá thị trường, bạn phải xác định thị trường mục tiêu của mình.