Nguyên nhân triệu chứng bệnh tiểu đường

Bệnh vi mạch nhấn mạnh 3 tổn thương phổ biến và phá hủy của đái tháo đường:

Bệnh vi mạch cũng có thể giảm liền da, thậm chí tổn thương nhỏ trên da lành có thể phát triển thành loét sâu hơn và dễ bị nhiễm khuẩn, đặc biệt ở chi dưới. Kiểm soát glucose huyết tương tích cực có thể phòng tránh hoặc làm chậm nhiều biến chứng này nhưng không thể đảo ngược một khi biến chứng đã hình thành.

Bệnh mạch máu lớn liên quan xơ vữa động mạch của các mạch lớn, có thể dẫn tới

Rối loạn chức năng miễn dịch là một biến chứng lớn khác và phát triển từ những tác động trực tiếp của tăng đường máu trên miễn dịch tế bào. Bệnh nhân đái tháo đường đặc biệt dễ bị nhiễm khuẩn và nhiễm nấm.

• Không có sản xuất Insulin vì phá hủy tế bào beta tự miễn

Trong bệnh đái tháo đường týp 1 (trước đây được gọi là khởi phát ở tuổi vị thành niên hoặc insulin phụ thuộc), sản xuất insulin không có do sự phá hủy tế bào beta tuyến tụy tự miễn có thể được kích hoạt do tiếp xúc với môi trường ở những người nhạy cảm về mặt di truyền. Phá hủy tiến triển dưới lâm sàng trong nhiều tháng, nhiều năm tới khi khối lượng tế bào beta giảm tới điểm mà nồng độ insulin không đủ để kiểm soát nồng độ glucose huyết tương. Đái tháo đường típ 1 thường phát triển ở trẻ em và thiếu niên và gần đây dạng phổ biến được chẩn đoán trước 30 tuổi; tuy nhiên cũng có thể phát triển ở người lớn (đái tháo đường tự miễn khởi phát muộn ở người lớn, bệnh thường xuất hiện như đái tháo đường típ 2). Một số trường hợp đái tháo đường típ 1, đặc biệt trong quần thể người không da trắng, không xuất hiện yếu tố tự miên trong tự nhiên và thường được cho là vô căn. Típ 1 chiếm khoảng < 10% bệnh nhân đái tháo đường.

Bệnh học của sự phá hủy tế bào beta tự miễn được hiểu biết không hoàn toàn, liên quan giữa gen nhạy cảm, tự kháng nguyên, và yếu tố môi trường.

Gen nhay cảm gồm gen trong phức hợp hòa hợp mô chính (MHC) - đặc biệtHLA-DR3,DQB1*0201 and HLA-DR4,DQB1*0302, chúng xuất hiện trong > 90% bệnh nhân đái tháo đường típ 1 và những gen ngoài MHC, điều hòa sản xuất và chế biến và vận chuyển insulin, nguy cơ đái tháo đường với gen MHC. Gen nhạy cảm thường phổ biến hơn ở 1 vài quần thể hơn quần thể khác và giải thích cho tỉ lệ đái tháo đường típ 1 cao hơn ở 1 số chủng tộc (Scandinavi, Sardinia).

Tự kháng thể gồm glutamic acid decarboxylase, insulin, proinsulin, protein liên quan u tiết insulin, Vận chuyển kẽm ZnT8, và protein khác trong tế bào beta. Người ta cho rằng các protein này đã bộc lộ hoặc phóng thích trong quá trình tái tạo tế bào beta hoặc tổn thương tế bào beta (vd, nhiễm trùng), kích hoạt đáp ứng miễn dịch trung gian qua tế bào T dẫn tới phá hủy tế bào beta. Tế bào alpha tiết glucagon duy trì không bị tổn thương. Kháng thể của tự kháng nguyên có thể phát hiện trong huyết thanh, dường như là phản ứng (không phải nguyên nhân) cho sự phá hủy tế bào beta.

Nhiều virus (gồm coxsackievirus, rubella virus, cytomegalovirus, Epstein-Barr virus,và retroviruses) có mối liên kết với khởi phát đái tháo đường típ 1. Các virus có thể trực tiếp nhiễm trùng và phá hủy tế bào beta hoặc có thể gây phá hủy tế bào beta gián tiếp qua tiếp xúc tự kháng nguyên, kích thích phả ứng tự động của lympho bào, giống hệt phân tử tự kháng nguyên, dẫn đến kích thích đáp ứng miễn dịch, (phân tử giống hệt) hoặc cơ chế khác.

Chế độ ăn có thể là 1 yếu tố. Phơi nhiễm của trẻ sơ sinh với sản phẩm hàng ngày (cụ thể sữa bò và sữa protein beta casein), nitrate cao trong nước uống, và vitamin D thấp có liên quan tới đái tháo đường típ 1. Tiếp xúc sớm (< 4 tháng) hoặc muộn (> 7 tháng) với gluten và ngũ cốc tăng sản xuất tự kháng thể đảo tụy. Cơ chế cho những liên quan này chưa rõ ràng.

• Kháng insulin

Trong đái tháo đường típ 2 (trước gọi là khởi phát người lớn hoặc không phụ thuộcinsulin), insulin tiết không đủ vì bệnh nhân có tình trạng kháng với insulin. Gan khánginsulin dẫn tới không có khả năng ức chế gan sản xuất glucose, và kháng insulin ngoại vi làm giảm nhập glucose ở ngoại vi. Phối hợp này làm tăng đường máu lúc đói và sau ăn. Thường nồng độ insulin rất cao, đặc biệt giai đoạn sớm của bệnh. Giai đoạn muộn của đái tháo đường, sản xuất insulin có thể giảm,thêm nữa tăng đường máu trầm trọng hơn.

Bệnh thường khởi phát ở người lớn và trở nên phổ biến hơn cùng với sự già hóa; gần 1/3 người lớn > 65 tuổi có rối loạn dung nạp glucose. Ở người già, nồng độ glucose huyết tương cao sau khi ăn hơn ở người trẻ, đặc biệt sau bữa ăn có nhiều lượng carbonhydrate. Nồng độ glucose cũng có thể trở lại bình thường kéo dài hơn, một phần vì tăng tích lũy mỡ tạng và bụng và giảm khối lượng cơ.

Đái tháo đường típ 2 đang ngày càng phổ biến ở trẻ em vì béo phì ở trẻ em đang trở thành bệnh dịch. Hơn 90% người lớn có đái tháo đường là đái tháo đường típ 2. Có những yếu tố quyết định di truyền, đã được chứng minh bởi tỉ lệ đái tháo đường cao trong nhóm chủng tộc (đặc biệt Mĩ bản địa, Người Tây Ban Nha, và châu Á) và người thân của người mắc bệnh. Dù nhiêu gen đa hình đã được phát hiện qua nhiều năm trước, không có đơn gen nào chịu trách nhiệm cho hầu hết các dạng phổ biến của đái tháo đường típ 2 đã xác định.

Bệnh học phức tạp và chưa được hiểu biết hoàn toàn. Tăng đường máu phát triển khi tiết insulin không đáp ứng đủ so với kháng insulin. Dù kháng insulin là đặc điểm trong bệnh nhân đái tháo đường típ 2 và những người có nguy cơ, bằng chứng cũng cho thấy rối loạn chức năng tế bào beta và suy giảm tiếtinsulin, gồm suy giảm tiết insulin pha sớm đáp ứng với truyền glucose tĩnh mạch, mất nhịp tiết insulin bình thường, tăng tiết proinsulin báo hiệu suy giảm chế biến insulin và tích lũy polypeptide amyloid đảo tụy (một protein thường tiết với insulin). Bản thân tăng đường máu có thể suy giảm tiết insulin, vì nồng độ glucose máu cao làm giảm nhạy của tế bào beta, gây rối loạn chức năng tế bào beta (ngộ độc glucose), hoặc cả hai. Những thay đổi này mất nhiều năm phát triển với sự hiện diện của kháng insulin.

Béo phì và tăng cân có vai trò quan trọng của kháng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2. Chúng có yếu tố di truyền xác định nhưng cũng phản ánh chế độ ăn, luyện tập và lối sống. Không có khả năng ức chế ly giải tổ chức mỡ làm tăng axit béo tự do huyết thanh, làm giảm kích thích vận chuyển glucose của insulin và hoạt động tổng hợp glucogen ở cơ. Mô mỡ cũng có chức năng như một cơ quan nội tiết, giải phóng nhiều yếu tố (adipocytokines)có lợi (adiponectin) và bất lợi (yếu tố hoại tử u-alpha, IL-6, leptin, resistin) ảnh hưởng chuyển hóa glucose. Hạn chế phát triển trong tử cung và cân nặng sơ sinh thấp cũng liên quan tới kháng insulin sau này và có thể phản ảnh những bất lợi trước khi sinh đến môi trường trong chuyển hóa glucose.

Thể đái tháo đường khác chiếm tỉ lệ nhỏ gồm bất thường gen ảnh hưởng chức năng tế bào beta,hoạt động của insulin, và ADN ti thể (vd, đái tháo đường khởi phát người trẻ tuổi) ; bệnh tụy (vd, xơ nang, viêm tụy, nhiễm sắt, phẫu thuật cắt tụy); bệnh nội tiết (vd, Hội chứng cushing, to đầu chi); ngộ độc (vd, rodenticide pyriminyl [Vacor]); và thuốc liên quan tới đái tháo đường, hầu hết là glucocorticoid, chẹn beta, ức chế protease, và liệu pháp niacin. Mang thai gây kháng insulin ở tất cả phụ nữ nhưng chỉ một số phát triển đái tháo đường thai kì Đái tháo đường trong thai kỳ Thai kỳ làm trầm trọng thêm tình trạng đái tháo đường typ 1 (phụ thuộc insulin) và typ 2 (không phụ thuộc insulin) nhưng dường như không làm tăng thêm bệnh võng mạc, bệnh thận, hoặc bệnh lý... đọc thêm .

Triệu chứng và Dấu hiệu

Hầu hết triệu chứng thường gặp của đái tháo đường là của tăng đường máu. Tăng đường máu của đái tháo đường sớm thường không có triệu chứng; do đó chẩn đoán có thể bị chậm nhiều năm. Tăng đường máu đáng kể hơn gây ra glucose nước tiểu và lợi tiểu thẩm thấu, dẫn tới tiểu thường xuyên, tiểu nhiều, và khát nhiều, có thể tiển triển tới hạ huyết áp tư thế Hạ huyết áp tư thế Hạ huyết áp tư thế là sự suy giảm huyết áp tư thế quá mức khi đứng dậy. Định nghĩa hạ huyết áp tư thế được đồng thuận nhất là mức suy giảm huyết áp tâm thu 20 mm Hg, hoặc mức suy giảm huyết... đọc thêm và mất nước Giảm thể tích Thiếu hụt thể tích, hoặc thể tích dịch ngoại bào (ECF) cô đặc thể tích, xảy ra là kết quả của sự mất tổng natri cơ thể. Nguyên nhân bao gồm nôn, đổ mồ hôi quá nhiều, tiêu chảy, bỏng, lợi tiểu... đọc thêm . Mất nước nặng gây yếu, mệt, và thay đổi trạng thái tâm thần. Triệu chứng có thể thay đổi khi nồng độ glucose huyết tương dao động. Ăn nhiều có thể liên quan đến triệu chứng của tăng đường máu nhưng không phải triệu điển hình để bệnh nhân quan tâm. Tăng đường máu cũng gây giảm cân, buồn nôn và nôn, và nhìn mờ, và xu hướng nhiễm khuẩn hoặc nấm.

Người có nguy cơ đái tháo đường típ 1 cao (vd, anh chị em ruột và con của người đái tháo đường típ 1) có thể xét nghiệm tìm sự có mặt của kháng thể tiểu đảo tụy hoặc anti-glutamic acid decarboxylase, có trước khởi phát trên lâm sàng. Tuy nhiên, không có chiến lược phòng ngừa cho người có nguy cơ, nên sàng lọc thường xuyên dành cho thiết lập nghiên cứu.

Yếu tố nguy cơ của đái tháo đường típ 2 gồm:

• Tuổi≥ 45

• Thừa cân hoặc béo phì

• Lối sống ít vận động

• Tiền sử gia đình có đái tháo đường

• Tiền sử có suy giảm điều hòa glucose

• Đái tháo đường thai kì hoặc cân nặng sau sinh > 4,1 kg

• Tiền sử tăng huyết áp

• Rối loạn lipid máu (HDL cholesterol < 35 mg/dL [0.9 mmol/L] or triglyceride level > 250mg/dL [2,8 mmol/L])

• Tiền sử bệnh tim mạch

• Người chủng tộc da đen, người Tây Ba Nha, người Mỹ gốc Á hoặc gốc Ấn Độ

Tất cả bệnh nhân với đái tháo đường típ 1 nên bắt đầu sàng lọc biến chứng đái tháo đường sau thời điểm chẩn đoán 5 năm. Với bệnh nhân đái tháo đường típ 2, sàng lọc bắt đầu lúc chẩn đoán. Sàng lọc điển hình cho biến chứng gồm:

• Khám bàn chân

• Kiểm tra đáy mắt

• Xét nghiệm albumin trong nước tiểu

• Định lượng creatinin và lipid huyết thanh

Khám bàn chân nên thực hiện ít nhất hàng năm cho rối loạn cảm giác áp lực, rung, đau, hoặc nhiệt, những đặc điểm cho bệnh thần kinh ngoại vi. Cảm giác áp lực được kiểm tra tốt nhất với monofilament (xem hình Kiểm tra bàn chân của người đái tháo đường Sàng lọc bàn chân đái tháo đường.

Khám đáy mắt nên được thực hiện bởi bác sĩ nhãn khoa; khoảng thời gian sàng lọc là hàng năm cho bệnh nhân đã có bệnh võng mạc tới mỗi 2 năm cho bệnh nhân không có bệnh võng mạch trong lần khám trước đó. Nếu bệnh võng mạch cho thấy đang tiến triển, cần đánh giá thường xuyên hơn.

Xét nghiệm nước tiểu 1 mẫu hoặc 24 giờ được làm hàng năm để phát hiện albumin nước tiểu, và creatinin huyết thanh nên được định lượng hàng năm để đánh giá chức năng thận.

Nhiều bác sĩ xem xét ECG cơ sở quan trọng cho phát hiện nguy cơ bệnh tim. Lipid nên được kiểm tra ít nhất hàng năm, và thường xuyên hơn khi có bất thường. Huyết áp nên được đo khi mỗi lần khám.

• 1. American Diabetes Association: Tiêu chuẩn chăm sóc y tế ở bệnh tiểu đường. Diabetes Care 41: Supplement 1: S13–S27, 2018.

Điều trị gồm kiểm soát đường máu để giảm biến chứng và phòng biến chứng với tối thiểu cơn hạ đường máu.

Mục tiêu cho kiểm soát đường máu là

• Glucose máu trước ăn từ 80 đến 130 mg/dL (4,4 và 7,2 mmol/L)

• Đỉnh glucose máu sau ăn(1 -2 giờ sau bắt đầu bữa ăn) < 180 mg/dL (10 mmol/L)

• HbA1C < 7%

Nồng độ glucose được xác định bởi theo dõi tại nhà Theo dõi Đái tháo đường (DM) là tình trạng giảm tiết insulin và kháng insulin ngoại vi dẫn đến tăng glucose máu. Triệu chứng sớm liên quan tới tăng glucose máu và bao gồm uống nhiều, khát nhiều, tiểu... đọc thêm bằng glucose máu mao mạch (vd,từ đầu ngón tay) và duy trì nồng độ HbA1C < 7%. Những mục tiêu này có thể điều chỉnh cho từng bệnh nhân những người kiểm soát glucose máu chặt chẽ không được khuyến cáo, như: người già yếu; bệnh nhân có kì vọng sống ngắn; bệnh nhân trải qua nhiều cơn hạ đường máu lặp đi lặp lại; đặc biệt với hạ đường huyết không nhận biết; và bệnh nhân không thể truyền đạt khi xuất hiện triệu chứng hạ đường máu (vd, trẻ em, bệnh nhân mất trí nhớ). Ngược lại, có thể khuyến cáo mục tiêu chặt HbA1C (< 6,5%) trong bệnh nhân được chọn lọc nếu những mục tiêu đạt được mà không có hạ đường máu. Cá nhân có khả năng để kiểm soát đường máu chặt hơn gồm bệnh nhân không điều trị với thuốc hạ đường máu, những người có thời gian bị đái tháo đường ngắn, thời gian kì vọng sống dài, người không có bệnh tim mạch.

Yếu tố chính cho tất cả bệnh nhân là giáo dục bệnh nhân, tư vấn chế độ ăn và luyện tập, theo dõi kiểm soát glucose máu.

Bệnh nhân với đái tháo đường típ 2 và glucose máu tăng đáng kể tại thời điểm chẩn đoán thường được chỉ định thay đổi lối sống và 1 hoặc nhiều hơn các thuốc hạ đường máu đồng thời.

Bệnh nhân rối loạn điều hòa glucose nên được tư vấn điều chỉnh những nguy cơ phát triển đái tháo đường và tầm quan trong của thay đổi lối sống để phòng tránh đái tháo đường. Họ nên được theo dõi cẩn thận để phát hiện triệu chứng của đái tháo đường hoặc tăng glucose huyết tương. Khoảng thời gian theo dõi lý tưởng chưa được xác định, nhưng kiểm tra hàng năm hoặc hai năm có thể thích hợp.

Giáo dục về nguyên nhân của đái tháo đường, chế độ ăn, luyện tập, thuốc, tự theo dõi với test đầu ngón tay, và triệu chứng và dấu hiệu của hạ đường máu, tăng đường máu, và biến chứng đái tháo đường rất quan trọng để tối ưu việc chăm sóc. Hầu hiết bệnh nhân đái tháo đường típ 1 có thể được dạy cách điều chỉnh liều insulin. Giáo dục nên được củng cố mỗi lần đến khám bệnh hoặc nhập viện. Hình thức chương trình giáo dục, thường được tiến hành bởi điều dưỡng đái tháo đường, và chuyên gia dinh dưỡng, thường rất hiệu quả.

Điều chỉnh chế độ ăn uống cho từng trường hợp có thể giúp bệnh nhân kiểm soát sự dao động của glucose và, đối với bệnh nhân đái tháo đường type 2, giảm cân.

Nói chung, tất cả bệnh nhân đái tháo đường cần phải được giáo dục về chế độ ăn ít chất béo bão hòa và cholesterol và lượng carbohydrate trung bình, tốt nhất là từ các nguồn ngũ cốc nguyên hạt có hàm lượng chất xơ cao hơn. Mặc dù chế độ ăn protein và chất béo góp phần vào lượng calo ăn vào (và do đó, tăng cân hoặc giảm cân), chỉ có carbohydrate có tác động trực tiếp đến glucose trong máu. Chế độ ăn hàm lượng carbonhydrate thấp, hàm lượng chất béo cao giúp cải thiện kiểm soát glucose đối với một số bệnh nhân và có thể được sử dụng trong một thời gian ngắn, nhưng sự an toàn lâu dài của nó là không chắc chắn.

Bệnh nhân đái tháo đường típ 1 nên sử dụng tính lượng carbohydrate hoặc hệ thống chuyển đổi carbohydrate để phù hợp giữa liều insulin với lượng carbonhydrate ăn vào và bổ sung insulin thuận tiện. “Đếm” lượng carbohydrate trong bữa ăn được sử dụng để tính toán liều insulin trước bữa ăn. Ví dụ, nếu tỉ lệ carbonhydrate: insulin (CIR) là 15 gram:1 đơn vị được sử dụng, bệnh nhân sẽ cần 1 đơn vị insulin tác dụng nhanh cho mỗi 15 gram carbohydrate trong bữa ăn. Tỉ lệ này thay đổi giữa các bệnh nhân, phụ thuộc và mức độ nhạy insulin và phải được ddiefu chỉnh cho bệnh nhân. Cách tiếp cận này đòi hỏi giáo dục bệnh nhân chi tiết và thành công nhất khi được hướng dẫn bởi một chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm làm việc với bệnh nhân đái tháo đường. Một số chuyên gia khuyên sử dụng chỉ số đường huyết (chỉ số phản ánh tác động của thức ăn chứa carbohydrate đến glucose máu) để phân định giữa carbohydrate chuyển hóa nhanh và chậm, mặc dù có rất ít bằng chứng để hỗ trợ phương pháp này.

Bệnh nhân đái tháo đường típ 2 nên hạn chế lượng calo, ăn đều, tăng lượng chất xơ và hạn chế ăn carbohydrate tính chế và chất béo bão hòa. Tư vấn dinh dưỡng nên bổ sung cùng với tư vấn của bác sĩ; bệnh nhân và người chuẩn bị bữa ăn của bệnh nhân nên có mặt.

Hoạt động thể lực nên tăng dần lên bất cứ cấp độ nào mà bệnh nhân có thể dung nạp. Cả hai bài tập aerobic và bài tập đề kháng đã được chứng minh để cải thiện kiểm soát đường máu ở bệnh đái tháo đường típ 2, và một số nghiên cứu đã cho thấy một sự kết hợp của bài tập sức đề kháng và tập thể dục aerobic hơn là tập đơn lẻ. Người lớn bị tiểu đường và không có các hạn chế về thể chất nên tập thể dục tối thiểu 150 phút/tuần (chia ra ít nhất 3 ngày).

Bệnh nhân đã có tiền sử triệu chứng hạ đường máu khi tập luyện nên được khuyên kiểm tra glucose máu và ăn carbonhydrate hoặc liều insulin thập hơn là cần thiết để có được glucose máu cao hơn bình thường trước khi tập luyện. Hạ đường máu trong khi tập thể dục mạnh có thể yêu cầu ăn carbohydrate trong thời gian tập luyện, thường từ 5 đến 15 g sucrose hoặc đường đơn giản khác.

Bệnh nhân đã biết hoặc nghi ngờ bệnh tim mạch có thể có lợi ích từ bài tập kiểm tra stress Nghiệm pháp gắng sức Trong quy trình nghiệm pháp gắng sức, người ta sẽ chủ động làm tăng nhu cầu oxy của cơ tim, từ đó giúp bộc lộ các vùng cơ tim thiếu máu có nguy cơ bị nhồi máu. Trong quá trình đó, tim được theo... đọc thêm

Ở những người bị bệnh tiểu đường và béo phì, các bác sĩ nên kê toa các loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường giúp giảm cân, hoặc trung tính Thuốc điều trị đái tháo đường Điều trị đái tháo đường Điều trị chung của đái tháo đường cho tất cả bệnh nhân gồm thay đổi lối sống, gồm chế độ ăn và luyên tập. Theo dõi thường xuyên nồng độ glucose máu là cần thiết để phòng tránh biến chứng của... đọc thêm ). Thuốc giảm cân khác, bao gồm orlistat, lorcaserin, phentermine/topiramate, và naltrexone/bupropion có thể hữu ích ở những bệnh nhân chọn lọc như một phần của chương trình giảm cân toàn diện, mặc dù lorcaserin chỉ có thể được sử dụng trong thời gian ngắn. Orlistat, thuốc ức chế lipase tại ruột, giảm hấp thu thức ăn chứa mỡ ; thuốc giảm nồng độ lipid huyết thanh và thúc đẩy giảm cân. Lorcaserin là thuốc đồng vận thụ thể serotonin chọn lọc, gây ra cảm giác no do đó giảm ăn thức ăn. Phentermine/topiramate là một loại thuốc kết hợp làm giảm sự thèm ăn thông qua nhiều cơ chế trong não. Nhiều trong các thuốc này cũng cho thấy giảm đáng kể HbA1C.

Chăm sóc bàn chân chuyên nghiệp thường xuyên, bao gồm cắt móng chân và chai chân, rất quan trọng đối với bệnh nhân bị mất cảm giác hoặc suy giảm tưới máu bàn chân. Những bệnh nhân như vậy nên được khuyên nên kiểm tra bàn chân hàng ngày cho các vết nứt, chai và loét. Nên rửa chân hàng ngày bằng nước ấm, sử dụng xà bông nhẹ và lau khô nhẹ nhàng và kỹ lưỡng. Một chất bôi trơn (ví dụ, lanolin) nên được áp dụng cho da khô, có vảy. Phấn thoa chân nên được áp dụng cho bàn chân ẩm. Móng chân nên được cắt, tốt nhất là bởi một bác sĩ chuyên khoa, cắt thẳng qua và không quá gần với da. Không nên sử dụng bột trét và băng dính, hóa chất mạnh, bột ngô, chai nước và miếng đệm điện trên da. Bệnh nhân nên thay tất hàng ngày và không mặc quần áo bó sát (ví dụ, quần tất, tất chân hoặc tất có áo thun bó sát).

Bệnh nhân với loét chân do bệnh lý thần kinh Điều trị

Tất cả bệnh nhân đái tháo đường nên được tiêm phòng Streptococcus pneumoniae (1 lần) và virus cúm (hàng năm).

Kiểm soát đái tháo đường có thể theo dõi bởi định lượng nồng độ trong máu của:

• Glucose

• HbA1C

• Fructosamine

Tự theo dõi glucose máu với máy đo đường huyết (sử dụng máu đầu ngón tay và que thử) hoặc máy theo dõi glucose liên tục (CGM) là quan trong nhất. Nên sử dụng để giúp bệnh nhân điều chỉnh chế độ ăn và liều insulin và giúp bác sĩ khuyên điều chỉnh thời gian và liều của thuốc.

Nhiều máy đo đường huyết khác nhau được chấp nhận sử dụng. Hầu như tất cả đều cần que thử và phương tiện để chích da và lấy mẫu máu. Hầu hết đi kèm với giải pháp kiểm soát, nên sử dụng định kì để hiệu chỉnh máy đo. Lựa chọn giữa các thiết bị thường dựa trên tham khảo của bệnh nhân đối với các tính năng như thời gian tới kết quả (thường là 5 đến 30 giây), kích thước của màn hình hiển thị (màn hình lớn có thể mang lại lợi ích cho bệnh nhân kém thị lực) và cần hiệu chuẩn. Máy đo cũng kiểm tra tại các vị trí ít đau hơn ngón tay (lòng bàn tay, cẳng tay, cánh tay trên, bụng, đùi) cũng được chấp nhận.

Máy theo dõi glucose liên tục sử dụng catheter dưới da có thể cung cấp kết quả thời gian thực, bao gồm báo động để cảnh báo hạ đường máu, tăng đường máu, hoặc thay đổi nồng độ glucose nhanh chóng. Những thiết bị này đắt tiền; tuy nhiên, chúng đang trở nên phổ biến hơn, và các phiên bản gần đây không yêu cầu kiểm tra đường máu ngón tay hàng ngày để hiệu chỉnh máy theo dõi glucose. Chúng đặc biệt hữu ích ở những bệnh nhân đái tháo đường típ 1 và đối với những người bị hạ đường huyết không nhận biết hoặc hạ đường huyết về đêm.

Bệnh nhân với kiểm soát đường máu kém và sử dụng thuốc mới hoặc liều thuốc mới của thuốc đã sử dụng gần đây có thể cần tự theo dõi 1 (thường sáng lúc đói) đến ≥ 5 lần/ngày, phụ thuộc vào nhu cầu của bệnh nhân, khả năng và độ phức tạp của phác đồ điều trị. Hầu hết bệnh nhân đái tháo đường típ 1 được hưởng lợi từ kiểm tra ít nhất 4 lần/ngày.

Nồng độ HbA1C phản ánh kiểm soát glucose trong 3 tháng trước và đánh giá kiểm soát giữa các lần khám. HbA1C nên được đánh giá hàng quí với bệnh nhân đái tháo đường típ 1 và ít nhất 2 lần mỗi năm ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 khi glucose máu ổn định và thường xuyên hơn khi kiểm soát không ổn định. Bộ dụng cụ xét nghiệm tại nhà rất hữu ích cho những bệnh nhân có thể làm theo hướng dẫn kiểm tra một cách nghiêm ngặt.

Kiếm soát được đề xuất bởi giá trị HbA1C do xuất hiện khác biệt từ kết quả glucose máu hàng ngày vì giá trị HbA1C cao hoặc bình thường giả. HbA1C tăng giả có thể xảy ra với sự luân chuyển hồng cầu thấp (như xảy ra với thiếu máu do thiếu sắt, folate hoặc vitamin B12), aspirin liều cao và nồng độ cồn trong máu cao. Giá trị HbA1C bình thường sai xảy ra với sự tăng lưu lượng hồng cầu, cũng như xảy ra với bệnh thiếu máu tán huyết và bệnh huyết sắc tố (ví dụ, HbS, HbC) hoặc trong khi điều trị chứng thiếu máu cục bộ. Bệnh nhân với bệnh thận mạn giai đoạn 4 và 5 Các giai đoạn của bệnh thận mãn tính Bệnh thận mạn (BTM) là sự suy giảm chức năng thận tiến triển, kéo dài. Các triệu chứng tiến triển chậm và trong các giai đoạn tiến triển có các triệu chứng bao gồm chán ăn, buồn nôn, nôn, viêm... đọc thêm

Fructosamine, chủ yếu là albumin glycosyl hóa nhưng cũng bao gồm các protein glycosyl hóa khác, phản ánh sự kiểm soát glucose trong 1 đến 2 tuần trước đó. Theo dõi Fructosamine có thể sủ dụng trong thời gian điều trị đái tháo đường tích cực và cho bệnh nhân có thay đổi Hb hoặc số lượng hồng cao cao (gây kết quả HbA1C sai), nhưng chủ yếu để sử đụng trong nghiên cứu.

Glucose trong nước tiểu giám sát là không chính xác để được khuyến cáo. Tự đo ceton nước tiểu được khuyến cáo cho bệnh nhân đái tháo đường típ 1 nếu họ có triệu chứng, dấu hiệu, hoặc khởi phát toan ceton, như: buồn nôn, nôn, đau bụng, sốt, triệu chứng giống cúm và cảm lạnh, hoặc tăng đường máu không ổn định (> 250 to 300 mg/dL [13,9 to 16,7 mmol/L]) khi tự theo dõi đường máu.

Trẻ em với đái tháo đường típ 1 đòi hỏi bổ sung thay thế insulin sinh lí như người lớn, và phác đồ điều trị tương tự, gồm bơm insulin. Tuy nhiên, nguy cơ hạ đường huyết, do không thể đoán trước bữa ăn và các hoạt động và khả năng hạn chế để thông báo các triệu chứng hạ đường máu, có thể yêu cầu điều chỉnh các mục tiêu điều trị. Hầu hết trẻ nhỏ có thể được dạy để chủ động trong tự chăm sóc bản thân, gồm thử glucose và tiêm insulin. Nhân viên nhà trường và những người chăm sóc khác phải được thông báo về bệnh và hướng dẫn về việc phát hiện và điều trị các đợt hạ đường máu. Sàng lọc các biến chứng mạch máu nói chung có thể được trì hoãn cho đến sau tuổi dậy thì.

Trẻ em đái tháo đường típ 2 yêu cầu chú ý đến chế độ ăn uống và kiểm soát cân nặng và nhận thức và quản lý của rối loạn lipid máu và tăng huyết áp như người lớn. Hầu hết trẻ em đái tháo đường típ 2 có béo phì, vì vậy thay đổi lối sống là trọng tâm của điều trị. Trẻ em với tăng đường máu nhẹ thường bắt đầu điều trị với metformin trừ khi có ceton, suy thận, hoặc chống chỉ định với sử dụng metformin. Liều từ 500 đến 1.000 mg 2 lần/ngày. Nếu đáp ứng không đủ, có thể thêm insulin. Một số chuyên gia nhi khoa cũng xem xét sử dụng thiazolidinediones, sulfonylureas, chất chủ vận thụ thể GLP1, và các chất ức chế dipeptidyl peptidase-4 như một phần của liệu pháp phối hợp.

Điều trị thường liên quan đến giám sát y tế chuyên sâu kết hợp với can thiệp tâm lý xã hội (ví dụ, cố vấn hoặc nhóm hỗ trợ), liệu pháp cá nhân hoặc gia đình và thuốc tâm thần khi được chỉ định. Giáo dục bệnh nhân là quan trọng để thiếu niên có thể an toàn tận hưởng các quyền tự do của tuổi trưởng thành sớm. Thay vì đánh giá lựa chọn và hành vi cá nhân, các bác sĩ phải liên tục củng cố nhu cầu về kiểm soát đường máu cẩn thận, cụ thể như theo dõi glucose máu thường xuyên và sử dụng insulin thường xuyên, liều thấp, insulins tác dụng nhanh.

Khi các bệnh khác bắt buộc nhập viện, một số bệnh nhân có thể tiếp tục điều trị phác đồ đái tháo đường tại nhà của họ. Tuy nhiên, kiểm soát glucose thường khó khăn, và thường bị bỏ quên khi các bệnh khác cấp tính hơn. Hoạt động thể chất bị hạn chế và bệnh cấp tính làm tăng đường huyết ở một số bệnh nhân, trong khi ăn uống hạn chế và triệu chứng bệnh kèm theo (ví dụ: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, biếng ăn) tiên lượng hạ đường máu ở những bệnh nhân khác, đặc biệt là khi liều thuốc hạ đường máu không thay đổi. Ngoài ra, có thể khó kiểm soát glucose tốt ở bệnh nhân nội trú vì thói quen thông thường (ví dụ: thời gian ăn, thuốc và thủ thuật) không đúng thời gian so với phác đồ điều trị đái tháo đường.

Trong các thiết lập nội trú, thuốc uống hạ đường máu thường cần phải được dừng lại. Metformin có thể gây nhiễm toan lactic ở bệnh nhân suy thận và phải dừng lại nếu thuốc cản quang được sử dụng và do đó, chỉ cho metformin trong tất cả các bệnh nhân nhập viện ổn định nhất. Sulfonylureas có thể gây hạ đường máu và cũng nên dừng lại. Hầu hết bệnh nhân có thể phù hợp điều trị với insulin nền kèm theo hoặc không bổ sung insulin tác dụng nhanh. Ức chế Dipeptidyl peptidase-4 tương đối an toàn, thậm chí trong bệnh nhân suy thận, và thuốc cũng được sử dụng cho giảm glucose sau ăn. Insulin tăng liên tục không là can thiệp duy nhất để điều chỉnh tình trạng tăng đường huyết; nó mang tính phản ứng hơn là chủ động và không có dữ liệu nào cho thấy nó dẫn đến kết quả tương đương hoặc tốt hơn các cách tiếp cận khác. Insulin tác dụng kéo dài nên được điều chỉnh để phòng tăng đường máu hơn là chỉ sử dụng insulin tác dụng nhanh điều chỉnh.

Tăng đường máu nội trú làm xấu thêm tiên lượng ngắn hạn trong nhiều tình trạng cấp tính, đặc biệt là đột quỵ Tổng quan về Đột quỵ Đột quỵ là một nhóm bệnh không đồng nhất liên quan đến sự gián đoạn đột ngột và cục bộ của dòng máu não gây ra tổn thương thần kinh. Đột quỵ có thể là Thiếu máu cục bộ (80%), điển hình là do... đọc thêm

Căng thẳng sinh lý của phẫu thuật có thể làm tăng glucose huyết tương ở bệnh nhân DM và gây ra DKA ở những người bị DM loại 1. Đối với các thủ tục ngắn hơn, có thể sử dụng insulin tiêm dưới da. Ở bệnh nhân đái tháo đường típ 1, 1/2 đến 2/3 liều thông thường buổi sáng của insulin tác dụng trung gian hoặc 70 đến 80% liều của insulin tác dụng kéo dài (glargine or detemir) có thể sử dụng buổi sáng trước phẫu thuật với truynef tĩnh mạch 5% dextrose tốc độ 100 to 150 mL/h. Trong và sau khi phẫu thuật, glucose huyết tương (và ceton nếu tăng đường máu) nên được đo ít nhất mỗi 2 h. Truyền glucose được liên tục, và insulin tác dụng nhanh hoặc thường được tiêm dưới da mỗi 4-6 giờ là cần thiết để duy trì glucose huyết tương giữa 100 và 200 mg/dL (5,5 và 11,1 mmol/L) cho tới khi bệnh nhân có thể chuyển ăn đường miệng và trở lại phác đồ insulin thông thường. Liều bổ sung insulin tác dụng trung gian hoặc kéo dài nên được cho nếu có sự chậm trễ đáng kể (> 24 h) trong tiếp tục phác đồ thông thường. Tiếp cận này cũng có thể sử dụng cho insulin điều trị bệnh nhân đái tháo đường típ 2, nhưng có thể bỏ qua định lượng ceton thường xuyên.

Một số bác sĩ ưu tiên dùng insulin dưới da hoặc dạng hít trong ngày phẫu thuật hơn là sử dụng insulin truyền tĩnh mạch. Đối với những bệnh nhân trải qua một cuộc phẫu thuật kéo dài hoặc lớn, nên truyền insulin liên tục, đặc biệt là vì nhu cầu insulin có thể tăng lên do căng thẳng phẫu thuật. Truyền tĩnh mạch insulin IV có thể sử dụng đồng thời với truyền tĩnh mạch dung dịch dextrose để duy trì glucose máu. Một tiếp cận khác là kết hợp glucose, insulin, và kali trong cùng 1 túi (phác đồ GIK), ví dụ kết hợp 10% dextrose với 10 mEq (10 mmol) kali, và 15 đơn vị insulin trong 1 túi 500 mL. Liều insulin được điều chỉnh mức tăng 5 đơn vị mỗi lần. Cách tiếp cận này không được sử dụng ở nhiều trung tâm vì sự thay đổi thường xuyên và thay đổi túi cần thiết để điều chỉnh theo mức đường máu của bệnh nhân. Một cách tiếp cận phổ biến hơn ở US là truyền insulin và dextrose riêng biệt. Insulin có thể được truyền với tốc độ từ 1 đến 2 U/h với 5% dextrose truyền tốc độ 75 đến 150 mL/h. Tốc độ insulin có thể cần giảm cho bệnh nhân đái tháo đường típ 1 nhạy insulin hơn và tăng cho bệnh nhân đái tháo đường típ 2 kháng iinsulin-hơn. 10 % dextrose có thể sử dụng. Một điều quan trọng, đặc biệt bệnh nhân đái tháo đường típ 1 không ngừng truyền insulin, tránh tiến triển thành DKA. Insulin hấp phụ vào dây truyền tĩnh mạch dẫn đến tác động không ổn định, có thể hạn chế hiện tượng này bằng cách tráng dây truyền tĩnh mạch bằng insulin. Truyền Insulin vẫn được tiếp tục khi chuyển qua phòng hồi phục, với điều chỉnh insulin dựa trên nồng glucose huyết tương trong phòng phục hồi và khoảng 1-2 giờ sau.

Hầu hết bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị với thuốc uống hạ đường máu duy trì glucose máu mức chấp nhận được khi đói và có thể không cần insulin quanh cuộc mổ. Hầu hết các thuốc uống, gồm sulfonylureas và metformin, nên giữ lại trong ngày phẫu thuật, và nồng độ glucose huyết tương nên được đo trước mổ và sau mổ và mỗi 6h khi bệnh nhân điều trị dịch IV. Thuốc uống có thể dùng trở lại khi bệnh nhân ăn ổn định, nhưng metformin nên được cho khi sau 48 h phẫu thuật và chức năng thận bình thường.

Không có phương pháp điều trị phòng khởi phát hoặc tiến triển đái tháo đường típ 1. Azathioprine, corticosteroid và cyclosporine làm thuyên giảm bệnh DM sớm loại 1 ở một số bệnh nhân, có lẽ là thông qua việc ức chế sự phá hủy tế bào beta tự miễn dịch. Tuy nhiên, độc tính và nhu cầu điều trị suốt đời làm hạn chế việc sử dụng thuốc. Trong một vài bệnh nhân, điều trị ngắn hạ với kháng thể đơn dòng CD3 giảm insulin yêu cần ít nhất 1 năm đầu của bệnh mới khởi phát do ức chế đáp ứng tế bào T tự miễn.

Đái tháo đường típ 2 có thể phòng tránh với thay đổi lối sống. Giảm cân ít nhất 7 % với cân nặng nền, kết hợp với hoạt động thể lực mức trung bình - tích cực (vd, đi bộ 30 phút/ngày) có thể giảm tỉ lệ đái tháo đường ở người nguy cơ cao khoảng > 50%. Metformin và acarbose cũng đã cho thấy giảm nguy cơ đái tháo đường ở bệnh nhân rối loạn điều hòa glucose. Thiazolidinediones cũng có thể bảo vệ. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi thiazolidinediones có thể khuyến cáo cho sử dụng phòng bệnh.

Nguy cơ biến chứng của đái tháo đường Biến chứng của đái tháo đường Bệnh nhân đái tháo đường (DM), nhiều năm kiểm soát đường máu kém dẫn đến nhiều biến chứng, chủ yếu mạch máu, ảnh hưởng mạch máu nhỏ (vi mạch), mạch máu lớn (mạch máu lớn), hoặc cả hai. Các cơ... đọc thêm