 Vận động cơ thể, hoạt động cộng đồng sẽ phòng ngừa được bệnh đãng trí - Ảnh: DUYÊN PHAN Bệnh không chỉ gây phiền toái trong cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày mà còn tăng nguy cơ sa sút trí tuệ khi về già. Tình trạng nhớ nhớ, quên quên ở người trẻ ngày càng phổ biến, tại sao? Quên ngay trong giây lát Điển hình là trường hợp nữ sinh viên T. (22 tuổi, Đại học Nông lâm TP.HCM). Đến bác sĩ, T. cho hay mặc dù đã cố gắng ghi nhớ những việc sẽ làm và sắp làm bằng cách ghi chú nhưng khi ngoảnh mặt đi, lại quên ngay. "Nhiều khi đi chợ nhưng lại để quên thực phẩm ở chợ, đến trường lại để quên chìa khóa xe trên xe, kính cận treo ngay cổ áo nhưng lại đi kiếm khắp nơi... Đặc biệt là khi đi học về, T. hay quên làm bài tập, gửi mail thì không đính kèm file, thậm chí quên đem tài liệu khi đi học" - T. kể. Tương tự, chị Nguyễn Thu Th. (28 tuổi, nhân viên văn phòng tại Q.Thủ Đức, TP.HCM) liên tục phải đối mặt bệnh hay quên. Chị Th. cho rằng điều này gây ra nhiều rắc rối, phiền hà cho mọi người xung quanh, đặc biệt ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng công việc. Mới đây, các bác sĩ Trung tâm Giám định pháp y tâm thần TP.HCM kết luận chị Th. bị suy giảm trí nhớ tạm thời do áp lực từ công việc và cuộc sống. Có rất nhiều trường hợp người trẻ mắc chứng hay quên. Theo báo cáo của Hội Thần kinh học TP.HCM, có đến 91% bệnh nhân suy giảm trí nhớ không được chú ý điều trị. Số bệnh nhân giảm trí nhớ ở người trẻ đang ở mức báo động. Số này ở tuổi dưới 35 với đủ mọi ngành nghề như học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng... Bệnh hay quên đang ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều triệu người trên thế giới, dự báo tăng lên 1 tỉ người vào năm 2050. Tại Việt Nam, hiện có khoảng 20-30% người trẻ đi khám có vấn đề về trí nhớ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Căn bệnh từ lối sống Các chuyên gia cho rằng dấu hiệu chung của bệnh này là cảm giác mơ hồ, lúc nhớ lúc quên về những điều bản thân sẽ cố gắng thực hiện nhưng không thể nhớ ra. Thông thường, điều này diễn trong khoảng thời gian ngắn, kéo dài từ vài phút đến vài chục phút. PGS.TS Vũ Anh Nhị - phó chủ tịch thường trực Hội Thần kinh học Việt Nam, chủ tịch Hội Thần kinh học TP.HCM - cho biết chứng bệnh hay quên ở người trẻ là biểu hiện chung của rối loạn cảm xúc hoặc trầm cảm, lo âu, với các biểu hiện điển hình như thiếu tập trung, hỗn loạn, mất ngủ, đau đầu... khiến người bệnh dễ cáu kỉnh, tức giận trong ửng xử giao tiếp. "Thủ phạm" chính gây ra chứng bệnh hay quên ở những người trẻ là thường xuyên gặp căng thẳng, áp lực trong công việc và học tập; lối sống không khoa học như uống nhiều chất kích kích, thức khuya, lười vận động... Ngoài ra, cũng có các bệnh lý tổn thương não như chấn thương sọ não, nhiễm trùng não, mạch máu não biến đổi... cũng gây ra chứng hay quên ở người trẻ - PGS.TS Trần Văn Cường, chủ tịch Hội Tâm thần học Việt Nam, cho biết. "Khi thấy bản thân mắc chứng bệnh hay quên, người bệnh cần đến ngay các cơ sở uy tín để xem não bộ có tổn thương hay không. Chứng bệnh cần phải được can thiệp và điều trị sớm dù cho nguyên nhân yếu tố bên trong hay tác động bên ngoài. Đừng cho rằng đây là thói quen của bản thân mà lơ là cho qua" - PGS Cường nhấn mạnh. Chữa bệnh quên ra sao? Để khắc phục chứng bệnh "chưa già đã lẫn", các chuyên gia khuyến cáo: 1. Người bệnh cần thay đổi lối sống bằng cách: tránh căng thẳng, stress kéo dài 2. Không làm nhiều việc cùng một lúc 3. Ăn uống lành mạnh 4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ 5. Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, đọc sách báo và tham gia các hoạt động cộng đồng. Bên cạnh đó, người bệnh cần tạo thói quen ghi chép, lên kế hoạch các công việc cần thực hiện trong thời gian sắp tới, sau đó đặt vị trí dễ quan sát nhất. Ngoài ra, nên sắp xếp đồ đạc gọn gàng, có trật tự để dễ nhớ, dễ tìm. Hay quên là một chứng bệnh thường gặp, đặc biệt là ở người có tuổi và cao tuổi, do chức năng của đại não bị suy giảm bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Tìm hiểu về chứng hay quênTheo quan niệm của Đông y, nguyên nhân gây ra chứng hay quên là sự lo lắng, ưu tư quá độ, làm tổn hại tinh tủy dẫn đến tình trạng não không được nuôi dưỡng đầy đủ. Để chữa chứng bệnh hay quên này, ngoài việc dùng thuốc, châm cứu, xoa bóp, tập luyện khí công dưỡng sinh… Đông y rất chú trọng việc sử dụng một số thực phẩm đơn thuần hoặc phối hợp với các vị thuốc để tạo ra các đồ ăn thức uống có lợi cho việc phục hồi trí nhớ. Trong Đông y, tình trạng bệnh lý này thuộc phạm vi các chứng “kiện vong”, “hỉ vong”, “thiện vong”… với cơ chế bệnh sinh chủ yếu là do tâm tỳ suy nhược, thận tinh hư yếu gây nên. Bởi lẽ, theo quan niệm Đông y, tâm tỳ chủ huyết, thận chủ tinh tủy, nếu lo lắng ưu tư quá độ có thể làm thương tổn tâm tỳ khiến cho âm huyết bị hao kiệt hoặc phòng dục quá độ không điều hòa có thể làm tổn hại tinh tủy, tất cả đều đưa đến tình trạng não không được nuôi dưỡng đầy đủ và tạo nên tình trạng hay quên. Ăn gì để khắc phục chứng hay quên?Dưới đây xin được giới thiệu những loại thường dùng để bạn đọc tham khảo và vận dụng khi cần thiết: Mắc chứng hay quên hãy ăn nhiều óc lợn Sách thuốc cổ viết: “Trư não bổ cốt tủy, ích hư lao, trị thần kinh suy nhược”. Bởi vậy, việc dùng óc lợn cho người mắc chứng hay quên do suy nhược thần kinh là rất thích hợp. Có thể lấy óc lợn 1 bộ, hoài sơn 30g và kỷ tử hấp chín rồi ăn. Đây cũng là một ví dụ minh họa cho thuyết “dĩ tạng bổ tạng” (dùng tạng phủ bổ tạng phủ) của Đông y. Trứng chim bồ câu Có công dụng bổ thận tinh dùng rất tốt cho người suy giảm trí nhớ do thận hư kèm theo chóng mặt, ù tai, lưng gối đau mỏi. Có thể dùng trứng chim bồ câu 5 quả, long nhãn 15g, kỷ tử 15g, đường phèn 25g, trộn đều hấp chín, ăn mỗi ngày 1-2 lần. Trứng chim cút Có giá trị dinh dưỡng cao, giàu lecithin, một chất rất cần thiết cho cấu trúc và hoạt động của não bộ. Dùng liên tục mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 2 quả dưới dạng đánh thành kem trứng. Quả dâu chín Đông y gọi là tang thầm, sách Điền nam bản thảo viết: “Tang thầm ích thận tạng nhi cố tinh”. Ngoài ra, quả dâu chín còn có tác dụng bổ huyết, an thần và dưỡng não. Dùng dưới dạng trà hoặc sirô dâu. Long nhãn – Cải thiện chứng hay quên hiệu quả Có công dụng ích tâm tỳ, bổ khí huyết và kiện não dùng rất tốt cho người mắc chứng hay quên do tâm tỳ hư nhược, khí huyết suy giảm. Sách Bản thảo cương mục cho rằng: Long nhãn có thể “khai vị ích tỳ, bổ hư cường trí”. Có thể dùng long nhãn 500g, đường trắng 500g, nấu cách thủy thành dạng cao, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 10-15g hoặc long nhãn 15g, đại táo vài quả, gạo tẻ 100g nấu thành cháo ăn hằng ngày. Bá tử nhân Có công dụng ích tỳ vị, dưỡng tâm khí, ích trí và an thần rất tốt cho người trí nhớ suy giảm do lao dục quá độ, tâm huyết hao tổn. Có thể dùng dưới dạng trà bá tử nhân. Mắc chứng hay quên hãy ăn nhiều hạt sen Theo Thần nông bản thảo kinh, hạt sen thuộc loại thượng phẩm, có công dụng ích tỳ vị, dưỡng tâm khí, ích trí lực, trừ bách bệnh. Có thể dùng dưới dạng cháo hạt sen hoặc trà hạt sen. Để làm trà, dân gian hay lấy hạt sen đập vụn hãm với nước sôi uống, có thể cho thêm một vài quả đại táo hoặc một chút đường phèn. Nấm linh chi Có công dụng dưỡng tâm an thần, ích khí bổ huyết, kiện não ích trí. Mỗi ngày dùng 5g sắc uống thay trà hoặc tán thành bột, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1,5g với nước ấm. Hà thủ ô Có công dụng bổ thận dưỡng huyết, cường thận ích trí. Được dùng dưới dạng trà phiến hoặc trà bột hà thủ ô, mỗi ngày 15-20g. Đại táo Có công dụng bổ khí huyết, kiện tỳ vị, dùng rất tốt cho người mắc chứng hay quên do khí huyết suy nhược. Đại táo rất giàu các sinh tố và nguyên tố vi lượng, bởi vậy được gọi là một loại thuốc “hoàn” vi sinh tố thiên nhiên. Được dùng dưới dạng sắc lấy nước uống thay trà. Nhân sâm – Thực phẩm cải thiện chứng hay quên Có công dụng đại bổ nguyên khí, định tâm ích trí, rất có lợi cho việc nâng cao năng lực hoạt động của não bộ. Dùng dưới dạng trà tan hoặc trà phiến, mỗi ngày 3-5g. Nhân sâm có lợi cho việc nâng cao năng lực hoạt động của não bộ. Mật ong Có công dụng tăng cường trí nhớ rất hiệu quả. Trong thành phần, ngoài các chất đường, đạm còn chứa rất nhiều loại sinh tố và nguyên tố vi lượng có ích cho hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Mỗi ngày nên uống 2 lần, mỗi lần từ 1-2 thìa canh. Kỷ tử Có công dụng bổ thận, kiện não. Cách dùng: kỷ tử 30g, não dê 1 bộ, hấp cách thủy ăn hoặc kỷ tử 20g, đại táo 6 quả, trứng gà 2 quả (luộc chín, bóc bỏ vỏ) hầm kỹ rồi ăn trứng uống nước, dùng hằng ngày hoặc cách nhật. Đông trùng hạ thảo Có công dụng kiện não ích trí, bổ hư rất tốt, đặc biệt với người mắc chứng hay quên do phế thận âm hư. Thường dùng 4-5 cái hầm với gà con từ 400-500g, ăn một vài lần trong một tuần. Mỡ bìm bịp Có công dụng bổ thận ích tinh, kiện não rất tốt. Dùng mỡ bìm bịp 15g chưng với tổ yến hoặc mộc nhĩ trắng ăn hằng ngày. Theo dõi thêm fanpage: Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc |
