SKĐS - Nếu đôi mắt là cửa sổ tâm hồn thì hãy coi lưỡi như một loại đèn cảnh báo sức khỏe. Hình dáng, màu sắc của lưỡi giúp bác sĩ biết được những khía cạnh nhất định về sức khỏe. Show 1. Màu lưỡi bình thườngLưỡi bao gồm một tập hợp các cơ nối với nhau giúp chúng ta nói, nếm và nuốt thức ăn. Vì lưỡi có nguồn cung cấp mạch máu dồi dào và nước bọt chảy liên tục nên nó thường được làm sạch liên tục, do đó ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn có hại. Lưỡi phải đối xứng, thường có màu hồng nhạt, tuy nhiên có thể có một chút sắc tố màu tím hoặc nâu ở người dân châu Phi, châu Á và Địa Trung Hải. Nó cũng có thể có một chút lớp phủ màu trắng. Tiến sĩ Tien Jiang, bác sĩ chỉnh nha tại Khoa Chính sách sức khỏe răng miệng và Dịch tễ học tại Trường Nha khoa Harvard cho biết: "Lớp phủ này được làm từ một loại protein cứng gọi là keratin, giúp giữ cho lưỡi của bạn không bị trầy xước khi ăn". Khi nhìn gần, có thể thấy lưỡi được bao phủ bởi những vết sưng nhỏ (nhú), điều này là bình thường và có tác dụng:
 Lưỡi khỏe mạnh có màu hồng nhạt đến hồng đậm. 2. Chế độ ăn uống có ảnh hưởng đến màu lưỡi?Đôi khi chế độ ăn uống là một phần nguyên nhân khiến lưỡi thay đổi. Đó là bởi vì nhú có thể hấp thụ màu sắc và cặn của thực phẩm và đồ uống chúng ta tiêu thụ. Ví dụ, chiếc kem hoặc viên kẹo màu xanh khiến lưỡi có màu xanh lam. Cà phê, trà và nhiều loại thực phẩm như món cà ri có nhiều nghệ vàng cũng có thể để lại dấu vết. Tuy nhiên, sự đổi màu này thường chỉ là tạm thời. Uống nhiều nước và giữ vệ sinh răng miệng tốt sẽ rửa sạch thức ăn và thuốc nhuộm bám trên lưỡi. 3. Khi nào màu sắc của lưỡi là dấu hiệu bệnh?Một số màu sắc và hình dạng của lưỡi là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe. Kiểm tra sức khỏe nếu nhận thấy bất kỳ điều nào sau đây: Lưỡi màu nâu hoặc đen báo hiệu tình trạng gọi là "lưỡi lông đen". Điều này xảy ra khi nhú quá dài. Những vết sưng nhỏ này thường không có nhiều cơ hội phát triển vì chúng bong ra thường xuyên khi miệng hoạt động. Nếu các nhú phát triển, chúng có thể bẫy vi khuẩn và hỗn hợp màu thực phẩm, dẫn đến màu nâu hoặc đen. Các yếu tố nguy cơ bao gồm dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng histamine, hút thuốc, khô miệng, uống quá nhiều cà phê, trà đen hoặc vệ sinh răng miệng kém. Những mảng trắng dày hoặc vết loét trắng trên lưỡi có thể là dấu hiệu của sự phát triển quá mức của nấm men trong miệng (tưa miệng). Bệnh tưa miệng có thể được kích hoạt bởi các tình trạng như đái tháo đường hoặc HIV, tác dụng phụ của thuốc kháng sinh hoặc điều trị ung thư, đeo răng giả, hút thuốc, khô miệng hoặc sử dụng thuốc hít steroid. Nếu lưỡi có vết loét màu đỏ hoặc vàng gây đau đớn, bạn có thể phải đối mặt với vết loét nhiệt miệng (mô bị kích thích), bệnh tưa miệng (đôi khi có thể xuất hiện dưới dạng mảng đỏ) hoặc (trong một số trường hợp hiếm gặp) là ung thư miệng. Lưỡi đỏ tươi có thể cho thấy cơ thể bị thiếu vitamin B 12 hoặc bị nhiễm trùng do nhiễm vi khuẩn Streptococcus ở cổ họng (viêm họng liên cầu khuẩn ) kèm theo phát ban đỏ trên cơ thể. Nếu lưỡi có những mảng màu đỏ tươi không đau và dường như di chuyển từ nơi này sang nơi khác trên lưỡi, bạn có thể mắc một tình trạng không thể khắc phục nhưng vô hại được gọi là "lưỡi địa lý". Nên vệ sinh vùng lưỡi. Ảnh minh họa: Getty Images Plus 4. Có nên chải lưỡi?Cần thực hiện vệ sinh răng miệng tốt, nên dùng chỉ nha khoa ít nhất một lần một ngày và đánh răng ít nhất hai lần một ngày. Hãy dành vài giây để sử dụng bàn chải trên lưỡi của bạn. Thè lưỡi và vuốt bàn chải đánh răng từ sau lưỡi ra phía trước: một lần vuốt xuống giữa, một lần vuốt xuống bên trái và một lần vuốt xuống bên phải. Điều đó giúp loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn tích tụ trong nhú. Nếu bạn lo lắng về bất kỳ vấn đề gì xảy ra với lưỡi của mình - đặc biệt nếu bạn bị sốt, đau họng, vết loét không biến mất hoặc các triệu chứng mới khác - hãy gọi cho bác sĩ hoặc nha sĩ để đánh giá tình trạng của bạn và đưa ra biện pháp điều trị. Màu sắc của lưỡi có thể nói về tình trạng sức khỏe cá nhân, vì vậy hãy thực hiện thói quen vệ sinh sạch sẽ và lành mạnh, thực hành vệ sinh răng miệng tốt, uống đủ nước và ăn uống cân bằng để có một chiếc lưỡi khỏe mạnh. Thông thường, lưỡi có màu hồng nhạt hoặc đậm phủ một lớp màu trắng rất mỏng. Mặt trên của lưỡi có những hạt sần nhám gọi là gai lưỡi. Gai lưỡi gồm những “núm” vị giác. Một cái lưỡi khỏe mạnh có nhiều gai vị giác ở đầu lưỡi và mặt trên lưỡi. Màu sắc của lưỡi thay đổi có thể chỉ điểm một vấn đề sức khỏe, đôi khi vấn đề này đơn giản và sẽ tự hết nhưng cũng có khi đó là những căn bệnh cần được điều trị. Lưỡi màu đenSự tích tụ keratin khiến lưỡi chuyển sang màu đen, thậm chí trông như phủ một lớp lông nhung đen. Keratin là một loại protein có trong da, tóc và móng. Sự tích tụ này có thể là kết quả của việc vệ sinh răng miệng kém, đang phải dùng một số thuốc kháng sinh, hút thuốc lá, đang điều trị bằng phương pháp xạ trị... Đôi khi nguyên nhân khá đơn giản: Bạn uống cà phê hoặc trà đen hay ăn trái cây có màu sẫm cũng có thể làm đen lưỡi. Trong một số ít trường hợp, lưỡi đổi màu đen xuất phát từ một căn bệnh nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường hoặc HIV. Lưỡi có màu trắngNếu lưỡi trở nên nhợt nhạt và xuất hiện các mảng trắng, có thể là do nhiễm nấm miệng. Nấm miệng có thể gây đau và phát triển các mảng dày, trắng như pho-mát trên lưỡi. Các triệu chứng khác đi kèm của nấm miệng như đỏ hoặc đau nhức trong miệng, gây khó khăn khi ăn hoặc nuốt; chảy máu nhẹ nếu nơi nhiễm bị cọ xát hoặc cào; khóe miệng nứt và đỏ (đặc biệt là ở những người đeo răng giả); cảm giác như có bông trong miệng; mất vị giác. Một nguyên nhân khác có thể là bệnh bạch sản niêm (leukoplakia), dấu hiệu nhận biết là một mảng trắng hoặc xám phát triển trên lưỡi, bên trong lớp lót niêm mạc miệng. Những mảng này có thể phát triển chậm từ vài tuần đến vài tháng, có thể cứng, thô và dày. Nó thường không đau, nhưng có thể nhạy cảm với những thức ăn cay, nóng hoặc các kích thích khác. Căn bệnh này phổ biến nhất là ở người cao tuổi. Nguyên nhân của bệnh bạch sản niêm có thể bao gồm: kích ứng từ răng thô, trám răng, mão răng hoặc răng giả lắp không đúng cọ vào má hoặc nướu; hút thuốc mạn tính, thuốc lào hoặc sử dụng thuốc lá khác; ung thư miệng (mặc dù hiếm); HIV hoặc AIDS. Những người bị suy yếu hệ miễn dịch do thuốc hoặc do bệnh tật, đặc biệt đối với những bệnh nhân mắc HIV/AIDS có thể mắc bạch sản dạng lông - một dạng bệnh bạch cầu bất thường (gây ra bởi virus Epstein-Barr). Căn bệnh này gây ra các mảng trắng mờ có hình dạng giống nếp gấp hoặc đường lằn ở 2 bên đầu lưỡi. Bệnh này thường bị nhầm lẫn với nấm miệng. Ngoài ra, lưỡi có thể xuất hiện mảng màu trắng do bệnh lichen planus (lichen phẳng). Bệnh gây ra những tổn thương ở dạng mảng tròn, sẩn, thường gây ngứa, các tổn thương đối xứng ở mỗi bên của khoang miệng như hai bên lưỡi, nướu trên và dưới, bên trong của má. Những tổn thương sẩn này cũng có thể gây đau. Lưỡi có màu tímLưỡi có thể chuyển sang màu tím hoặc có những vết bầm tím do lưu thông máu kém hoặc bệnh tim. Lưỡi tím cũng có thể là một dấu hiệu của bệnh Kawasaki. Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng gây viêm mạch máu, phần lớn gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Lưỡi màu đỏBình thường, lưỡi có màu hồng, nếu lưỡi chuyển sang màu đỏ và mấp mô là triệu chứng có thể thấy ở người bệnh tim mạch hoặc do thiếu vitamin B, do sốt. Ngoài ra, những thay đổi này có thể là một phần của phản ứng dị ứng thuốc hoặc thực phẩm. Lưỡi đỏ, mấp mô, cũng có thể do viêm lưỡi. Trong một số ít trường hợp, đó là một dấu hiệu khác của bệnh Kawasaki. Lưỡi bản đồLưỡi bản đồ là một rối loạn lành tính, ít khi gây đau với các đốm trắng xám hình thành trên lưỡi. Các đường gờ trắng sau đó phát triển giữa các điểm này, tạo hình giống như bản đồ. Bệnh có thể tự khỏi sau 1 tuần hay 10 ngày. Lưỡi màu vàng Màu vàng trên lưỡi thường là kết quả do sự phát triển của vi khuẩn. Vệ sinh răng miệng kém và tình trạng khô miệng có thể dẫn đến sự phát triển quá mức của vi khuẩn trên lưỡi. Ngoài ra, lưỡi có thể chuyển từ màu vàng sang đen và có lông. Điều này xảy ra khi u nhú phát triển lớn hơn, bẫy vi khuẩn trên bề mặt lưỡi. Trong một số ít trường hợp, lưỡi vàng có thể là dấu hiệu của bệnh đái tháo đường. Một nguyên nhân khác là vàng da tổng thể. Một số loại thuốc kháng sinh và thực phẩm cũng có thể làm cho lưỡi có màu vàng, chẳng hạn như những loại có nhiều beta carotene. Một số người ăn quá nhiều cà rốt hay gấc có thể bị vàng da kèm lưỡi vàng. Lưỡi màu xanhLưỡi có thể chuyển sang màu xanh lá do sự tích tụ của vi khuẩn và nguyên nhân có thể giống như lưỡi màu vàng hoặc trắng. Lưỡi có màu xanh tái có thể chỉ ra sự thiếu oxy trong máu. Nguyên nhân có thể là: thiếu oxy từ phổi; rối loạn máu; bệnh mạch máu; bệnh thận; nồng độ oxy trong máu thấp nghiêm trọng và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Khi nào cần đi khám?Một số thay đổi màu sắc tình cờ, ví dụ, ăn trầu hay uống 1 ly rượu vang đỏ có thể khiến lưỡi có màu rượu thì không cần lo lắng. Chỉ nên đi khám bác sĩ khi lưỡi có những thay đổi về màu sắc, hình dạng hoặc kích thước kéo dài hơn vài ngày mà không hết. Ngoài ra, khi trên lưỡi xuất hiện lớp phủ bất thường có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng và cần phải điều trị. |
