(Cinet-DL)- Di tích lịch sử văn hóa Căn cứ Trung ương cục Miền Nam là một “địa chỉ đỏ” về du lịch về nguồn và nổi tiếng về hệ sinh thái rừng.
1. Tên di sản/di tích Căn cứ Trung ương Cục miền Nam Khu di tích còn được biết tới với những tên gọi khác, như: R (mật danh của Trung ương Cục miền Nam); Căn cứ Chàng Riệc (gọi theo tên khu rừng đặt Căn cứ); Căn cứ Phạm Hùng (đồng chí Phạm Hùng từng giữ chức vụ Bí thư Trung ương Cục trong một thời gian dài); Căn cứ địa Bắc Tây Ninh. Show 2. Thời gian Do điều kiện chiến trường B2 ở xa Trung ương, nên đối với Nam Bộ, trong kháng chiến chống Pháp. Ban chấp hành Trung ương Đảng đã có chủ trương thành lập TW Cục. Ngày 23/01/1961, Trung ương Cục được thành lập, đ/c Nguyễn Văn Linh – ủy viên TW Đảng, được phân công làm Bí thư TW Cục, đ/c Võ Chí Công và đ/c Phan Văn Đáng làm Phó Bí thư và các đ/c: Trần Nam Trung, Nguyễn Văn Xô, Võ Văn Kiệt, Phạm Thái Bường ủy viên. Khu căn cứ được xây dựng tại rừng Chàng Riệc, Rùm Đuôn giữa rừng nguyên sinh với nhiều tầng cây che phủ.3. Năm công nhận Ngày 31/8/1990, Căn cứ Trung ương Cục miền Nam được Bộ VHTT công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia tại Quyết định số: 100/QĐ.CN. Ngày 10/5/2012, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam là Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 548/QĐ-TTG.4. Địa hình/ Vị trí - Địa hình: Tây Ninh nằm ở vị trí cầu nối giữa Thành phố Hồ Chí Minh và thủ đô Phnôm Pênh (Vương quốc Campuchia); phía Tây và Bắc giáp vương quốc Campuchia, phía Đông giáp tỉnh Bình Dương và Bình Phước, phía Nam giáp Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Long An. Tây Ninh nối cao nguyên Nam Trung Bộ với đồng bằng sông Cửu Long, có sự chuyển tiếp giữa vùng núi và cao nguyên Trung Bộ xuống đồng bằng sông Cửu Long; với diện tích tự nhiên 4.035,45 km2. Nhìn chung, địa hình Tây Ninh tương đối bằng phẳng, vừa mang đặc điểm của một cao nguyên, vừa có dáng dấp, sắc thái của vùng đồng bằng. Trên địa bàn vùng cao phía Bắc nổi lên núi Bà Đen cao nhất Nam Bộ (986 m). - Vị trí: Trong kháng chiến chống Mỹ, Căn cứ TW Cục được đặt tại khu căn cứ Bắc Tây Ninh, bao quát cả một vùng rộng lớn, phía Nam giáp Căn cứ Dương Minh Châu, Đông giáp chiến khu A, Bắc giáp biên giới Cămpuchia, Tây giáp MTDTGPMNVN, Đài phát thanh giải phóng … Ngày nay di tích được quy hoạch ở khu trung tâm 70 ha, tại Rùm Đuôn, xã Tân Lập. Cách tỉnh lỵ Tây Ninh 60km, cách biên giới 3 km.5. Thổ nhưỡng Tây Ninh có tiềm năng dồi dào về đất, trên 96% quỹ đất thuận lợi cho phát triển cây trồng các loại, từ cây trồng nước đến cây công nghiệp ngắn ngày và dài ngày, cây ăn quả các loại. Đất đai Tây Ninh có thể chia làm 5 nhóm đất chính với 15 loại đất khác nhau. Trong đó, nhóm đất xám chiếm trên 84%, đồng thời là tài nguyên quan trọng nhất để phát triển nông nghiệp. Ngoài ra, còn có nhóm đất phèn chiếm 6,3%, nhóm đất cỏ vàng chiếm 1,7%, nhóm đất phù sa chiếm 0,44%, nhóm đất than bùn chiếm 0,26% tổng diện tích. Đất lâm nghiệp chiếm hơn 10% diện tích tự nhiên.6. Khí hậu Khí hậu Tây Ninh tương đối ôn hòa, chia làm 2 mùa rõ rệt: mùa mưa (từ tháng 5 – tháng 11) và mùa khô (từ tháng 12 năm trước đến tháng 4 năm sau); chế độ bức xạ dồi dào, nhiệt độ cao và ổn định; đồng thời do nằm sâu trong lục địa nên ít chịu ảnh hưởng của bão và những yếu tố bất lợi khác; lượng ánh sáng quanh năm dồi dào, mỗi ngày trung bình có đến 6 giờ nắng, nhiệt độ trung bình năm là 27,4 độ C; lượng mưa trung bình hàng năm từ 1800 – 2200mm, độ ẩm trung bình trong năm vào khoảng 70 - 80%.7. Dân cư Dân số khoảng 1.090.140 người (năm 2012), mật độ dân số là 262,31 người/km2, dân cư tập trung nhiều ở thị xã Tây Ninh (trung tâm kinh tế-chính trị-văn hóa của tỉnh) cùng 3 huyện phía Nam (Hòa Thành, Gò Dầu, Trảng Bàng) và thưa dần ở 5 huyện còn lại là Dương Minh Châu, Tân Biên, Tân Châu, Bến Cầu, Châu Thành.8.Tóm tắt nội dung Khu di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam gồm ba phân khu: Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Căn cứ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Căn cứ Trung ương Cục miền Nam được xây dựng tại rừng Chàng Riệc, Rùm Đuôn giữa rừng nguyên sinh với nhiều tầng cây che phủ. - Hệ thống nhà ở và phòng làm việc trong căn cứ nổi trên mặt đất. + Toàn bộ cột, kèo, đòn tay đều làm bằng gỗ, mái được lợp bằng lá trung quân. + Các hầm trú ẩn thường làm kế cận nhà ở và làm việc, chìm vào lòng đất. - Hiện nay, di tích này được quy hoạch thành hai khu vực chính + Khu di tích bao gồm phục hồi nhà thường trực, hội trường lớn, hội trường nhỏ, nhà bảo vệ, văn phòng, bếp Hoàng Cầm, nhà ở và làm việc của các đồng chí Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Chí Thanh, Võ Văn Kiệt, Phạm Hùng..., hệ thống giao thông hào, ụ chiến đấu và hầm hàm ếch, phân bố đều trên toàn tuyến. + Khu tưởng niệm gồm nhà đón tiếp, trưng bày, khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ. Tổng diện tích xây dựng của khu vực này là 750m2. - Tháng 3 năm 1951, Hội nghị Trung ương lần thứ nhất (khóa II) quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam, do đồng chí Lê Duẩn làm Bí thư, đồng chí Lê Đức Thọ làm Phó Bí thư. Sau đó, đồng chí Lê Đức Thọ được cử làm Bí thư, đồng chí Phạm Hùng làm Phó Bí thư. Ngày 6/9/1954, Bộ Chính trị quyết định giải thể Trung ương Cục miền Nam, lập lại Xứ ủy Nam Bộ và các Khu ủy. - Ngày 23/01/1961, Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa III) quyết định thành lập lại Trung ương Cục miền Nam. Đầu 1965, Trung ương Cục được giao nhiệm vụ chỉ đạo Nam bộ và cực Nam Trung bộ, đồng chí Nguyễn Văn Linh, Bí thư Xứ ủy Nam bộ, đảm nhận trọng trách Bí thư Trung ương Cục. - Trong giai đoạn 1967 – 1975, đồng chí Phạm Hùng làm Bí thư; các đồng chí Nguyễn Văn Linh, Phan Văn Đáng và Hoàng Văn Thái làm Phó Bí thư Trung ương Cục. Căn cứ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam được thành lập ngày 20/12/1960, tại Trảng Chiêng, xã Tân Lập, huyện Châu Thành (nay là huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh) và cử ra Ủy ban Trung ương lâm thời. - Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam trải qua các kỳ đại hội sau: + Đại hội Đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam lần thứ nhất (từ ngày 16/2 - 3/3/1962), lần thứ hai (từ ngày 11 - 18/11/1964). + Từ ngày 15 - 20/8/1967, tại vùng căn cứ địa Bắc Tây Ninh, Đại hội bất thường của Mặt trận đã thông qua Cương lĩnh chính trị làm cơ sở cho việc thành lập Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Đây là Đại hội lần thứ ba và cũng là lần cuối cùng. - Khu di tích này phân bố bên dòng Suối Chò, gồm 3 phân khu chức năng khác nhau. + Khu di tích gốc gồm: nhà bảo vệ, nhà giao liên, nhà khách, nhà các đồng chí Nguyễn Hữu Thọ, Phùng Văn Cung, Võ Chí Công, bếp Hoàng Cầm, hội trường và một số đoạn giao thông hào, hầm trú ẩn… + Khu tưởng niệm gồm: nhà bia, nhà đón tiếp, nhà trưng bày. + Khu bảo tồn: gắn với cảnh quan thiên nhiên. Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam được thành lập từ ngày 6 - 8/6/1969, tại rừng Tà Nốt, huyện Châu Thành (nay là huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh. - Kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát là Chủ tịch Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn. - Khu Căn cứ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam với diện tích là 60ha, được chia làm ba khu vực. + Khu di tích gốc gồm: nhà làm việc, nhà ăn, bếp Hoàng Cầm, hầm trú ẩn, giao thông hào. + Khu tôn tạo gồm: nhà đón tiếp, trưng bày, phòng khách, nhà làm việc, nhà bia. + Khu bảo tồn: gắn với cảnh quan thiên nhiên. Di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam có giá trị đặc biệt - Trong 15 năm (1961 - 1975), Trung ương Cục đã cụ thể hóa được nhiều chủ trương, quyết sách của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng miền Nam, từ đó cho ra đời nhiều Chỉ thị, Nghị quyết quyết định đường lối chiến lược của cách mạng miền Nam và triển khai thành công trong phạm vi toàn chiến trường miền Nam. - Lịch sử đã chứng minh, quyết định thành lập Căn cứ Trung ương Cục miền Nam là một chủ trương đúng đắn, sáng tạo của Đảng ta. Trung ương Cục đã để lại những bài học quý báu về xây dựng căn cứ địa, xây dựng phong trào cách mạng gắn với nhân dân, đặc biệt về bài học xây dựng Đảng. Căn cứ Trung ương Cục miền Nam trở thành thủ đô của cách mạng miền Nam, là nơi lưu lại những chứng tích, những kỷ niệm về cuộc đời hoạt động cách mạng hết sức gian khổ, hy sinh, nhưng rất đỗi tự hào của nhiều đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng cùng bao cán bộ, chiến sỹ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước thần thánh của dân tộc trên địa bàn miền Nam, đặc biệt là chiến trường Nam bộ.Di tích không chỉ có giá trị đặc biệt đối với công tác giáo dục truyền thống, mà còn là điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước, nhất là đối với các thế hệ trẻ Việt Nam.
Ngọc Anh ( Tổng hợp)
Nổi tiếng với danh hiệu "đất Thánh", nhưng ít ai biết rằng trong những năm tháng chiến tranh đau thương, Tây Ninh cũng anh dũng chẳng kém vùng đất lịch sử nào, đó là lý do vì sao căn cứ Trung ương Cục miền Nam lại có thể trường tồn đến tận ngày nay và thu hút nhiều du khách đến tham quan mỗi năm như vậy.  Tọa lạc ở Rùm Đuôn, xã Tân Lập, huyện Tân Biên, cách biên giới Việt Nam - Campuchia khoảng 3km và cách trung tâm thành phố Tây Ninh khoảng 60km về phía Bắc, di tích lịch sử Căn cứ Trung ương Cục miền Nam là một trong những điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn sống lại quá khứ lịch sử hào hùng của dân tộc. Theo ghi chép của những tài liệu lịch sử, trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, miền Đông Nam Bộ nói chung và Tây Ninh nói riêng là địa bàn chiến lược vô cùng quan trọng, thậm chí còn được xem như cơ quan đầu não của cách mạng miền Nam. Và rồi, sau những bước phát triển mới của phong trào Đồng Khởi năm 1960, thì vào năm ngày 23 tháng 1 năm 1961, hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đưa ra quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam.
Ban đầu, nó được lập ở Suối Nhung, Đồng Nai và sau 1 năm hoạt động thì được chuyển về Tây Ninh và tồn tại qua những năm tháng chiến đấu oanh liệt cho đến ngày nay. Được biết, khu di tích còn có những tên gọi khác là: R - mật danh mà các thành viên thường dùng, căn cứ Chàng Riệc - tên khu rừng đặt căn cứ, căn cứ Phạm Hùng - tên của bí thư Trung ương cục trong một thời gian dài hay căn cứ địa Bắc Tây Ninh - địa điểm mà căn cứ tọa lạc. Với việc lưu lại những di tích và kỷ niệm hoạt động cách mạng gian khổ nhưng vinh quang của các cán bộ Đảng và những người chiến sĩ anh dũng, nên vào năm 1990, khu căn cứ đã được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và đến năm 2012 thì được thủ tướng Chính phủ vinh danh là Di tích quốc gia đặc biệt. Cấu trúc căn cứ Trung ương Cục miền NamVới diện tích khoảng 70ha, Căn cứ Trung ương Cục miền Nam được chia thành 3 phân khu chính là: khu di tích, khu tưởng niệm và khu bảo tồn cảnh quan thiên nhiên - du lịch. Khu di tíchĐây là một tòa nhà trưng bày khoảng 1.000 hình ảnh và hiện vật mà các nhà cách mạnh và các chiến sĩ đã sử dụng trong những năm tháng chiến đấu oanh liệt xưa. Điển hình trong đó là chiếc bàn làm việc của cố Tổng bí thư Lê Duẩn, súng tự chế mang tên "Ngựa trời", xe đạp cũ của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, chiếc bật lửa làm từ vỏ lựu đạn, chiếc lược làm từ mảnh vỡ của xác máy bay Mỹ...và đặc biệt nhất là sa bàn "diễn biến chiến dịch phản công đánh bại cuộc hành quân Junction City của quân Mỹ vào căn cứ Bắc Tây Ninh từ ngày 22/2 đến 15/4/1967".
Khu tưởng niệmKhu vực tưởng niệm của di tích Trung ương Cục miền Nam chiếm diện tích khá lớn, vì nó tái hiện và mô phỏng chi tiết đời sống sinh hoạt thường ngày của những người lính bộ đội cụ Hồ trong chiến khu.
Mặc dù đây đều là những thứ được phục dựng lại, nhưng chúng đều dựa trên các hình ảnh và lời kể như nguyên mẫu, nên sẽ đem đến cho du khách cảm giác chân thực như đang đứng giữa chiến khu gian khổ xưa vậy. Điều này thể hiện rõ nhất là ở các ngôi nhà lá đơn sơ ẩn mình những tán cây rậm rạp. Theo đó, mái nhà không lợp bằng lá dừa hay rơm rạ khô thông thường, mà người ta dùng đúng lá trung quân - loại lá được các chiến sĩ xưa ưu ái sử dụng, bởi đặc tính dai, bền, khó mục trong nắng, mưa và đặc biệt là không bén lửa.
Thậm chí, các vật dụng trong nhà như: bàn, ghế, tủ, kệ, chõng tre hay đèn, đài, bút, túi da và tài liệu...đều được sắp xếp đúng vị trí như trước đây, khiến du khách có thể dễ dàng hình dung ra mục đích của căn nhà là ngủ hay làm việc, cũng như điều kiện sinh hoạt của các nhà cách mạng thời xưa như thế nào. Hơn nữa, bên cạnh các ngôi nhà lá trong Căn cứ Trung ương Cục miền Nam đều có một hầm chữ A nửa chìm, nửa nổi, được nối với nhau bằng hệ thống giao thông hào liên hoàn dài hàng chục km, đan xen với nhau như mạng nhện, giúp các đồng chí lãnh đạo có thể trú ẩn an toàn khi địch tấn công. Dù ngày nay chúng đã phủ kín rêu phong và chẳng còn tác dụng, nhưng những hình bóng oanh liệt một thời lại vẫn được hiện lên rõ mười mươi, mỗi khi chúng ta đến đây và cảm nhận.
Đặc biệt, cách tưởng niệm tốt nhất mà du khách không thể bỏ qua, chính là nghe thuyết minh và xem các phim tư liệu về quá trình xây dựng, phát triển khu căn cứ Trung ương Cục trong suốt những năm tháng kháng chiến dài đằng đẵng, cũng như tội ác của chiến tranh và sự hi sinh quả cảm của những người lính. Để rồi qua đó, chúng ta sẽ càng thấu hiểu và tự hào hơn về truyền thống cách mạng vẻ vang của quân, dân miền Nam nói riêng và tinh thần yêu nước mãnh liệt của dân tộc Việt Nam nói chung đấy nhé. Khu vực bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và phát triển du lịchKhông chỉ ngắm những di tích lịch sử thiêng liêng mà khi đến thăm khu di tích Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, du khách còn có thể tận hưởng một bầu không khí trong lành dưới những hàng cổ thụ sừng sững một tay ôm không xuể và lắng nghe bản nhạc rừng du dương của tiếng chim hót líu lo và tiếng lá cây xào xạc, tin tôi đi, bao muộn phiền, áp lực rồi cũng tan biến ngay thôi.
Đặc biệt, du khách còn có cơ hội được thưởng thức những món đặc sản Tây Ninh hấp dẫn hay những món ăn đặc trưng của quân đội, chắc chắn sẽ khiến bạn phải mê ngay từ miếng thử đầu tiên đấy nhé.
Một số thông tin tại căn cứ Trung ương Cục miền NamGiờ mở cửa: từ 7 giờ đến 18 giờ hàng ngày. Giá vé: miễn phí. Cách đến: đường đi khá đơn giản nên bạn hoàn toàn có thể sử dụng phương tiện cá nhân để di chuyển. Theo đó, từ trung tâm thành phố Tây Ninh, bạn chạy theo quốc lộ 22B đến tỉnh lộ 792, sau đó rẽ vào đường Trung ương Cục ở Tân Lập là đến nơi, với tổng thời gian di chuyển khoảng 1 giờ 20 phút.
Nếu bạn muốn sống lại những năm tháng chiến đấu hào hùng của dân tộc trong kháng chiến cống đế quốc Mỹ thì đừng bỏ qua Căn cứ Trung ương Cục miền Nam ở Tây Ninh nhé. Thúy Quỳnh (Tổng hợp) - Luhanhvietnam.com.vn Ảnh: Internet |
