Theo TS. BSCKI Nguyễn Thị Sim - Phụ trách Đơn vị can thiệp bào thai, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, nước ối là chất lỏng bao quanh thai nhi, là môi trường lỏng giúp thai nhi phát triển trong suốt quá trình mang thai.
Nước ối có vai trò vô cùng quan trọng, giúp bảo vệ thai nhi khỏi bị chấn thương khi ở trong bụng mẹ, là môi trường vô khuẩn tránh được các nhiễm trùng đặc biệt ở phổi, dinh dưỡng cho thai nhi, hỗ trợ giữ cho thai nhi có thân nhiệt ổn định thích hợp. Nước ối đa phần có nguồn gốc từ thai nhi, do sự bài xuất nước tiểu được lặp đi lặp lại tạo ra một lượng nước ối phù hợp.
Truyền ối là kỹ thuật đưa dịch đẳng trương vô khuẩn vào buồng ối để tăng thể tích nước ối cho bào thai.
Bệnh thiểu ối là hiện tượng lượng nước ối ít hơn mức sinh lý bình thường, khi chỉ số ối AFI nhỏ hơn 5cm và màng ối còn nguyên vẹn. Thiểu ối tiềm ẩn những nguy cơ như thiểu sản phổi, chèn ép dây rốn, khoèo chi...Nặng hơn là tình trạng cạn ối khi lượng nước ối đo được qua siêu âm (chỉ số AFI) nhỏ hơn 3cm.
Thiểu ối xuất hiện ở mỗi giai đoạn khác nhau của thai kỳ thì tiềm ẩn những nguy cơ khác nhau:
- Thiểu ối trong 3 tháng đầu nguy cơ sảy thai cao chiếm 65-80%
- Thiểu ối trong 3 tháng giữa nguy cơ dị tật thai cao
- Thiểu ối trong 3 tháng cuối nguy cơ thai suy dinh dưỡng cao
Dấu hiệu nhận biết tình trạng thiểu ối
Mẹ bầu thường khó tự nhận biết tình trạng thiểu ối do triệu chứng bệnh không rõ ràng, chỉ phát hiện qua các chỉ số phát triển bất thường. Đầu tiên là số đo và chiều cao tử cung của mẹ thiểu ối thường thấp hơn bình thường so với cùng tuổi thai, có chiều hướng đi xuống so với đường chuẩn.
Ngoài ra, ở những tháng cuối của thai kỳ, nếu mẹ bị thiểu ối, thai cử động ít và yếu hơn bình thường. Khi bác sĩ kiểm tra bằng thủ thuật của Leopold sẽ thấy cảm giác phần thai nằm sát bụng mà không thấy nước ối. Tình trạng này khiến đầu thai khó di chuyển trước khi sinh, gây khó khăn cho quá trình sinh.
Khi có các dấu hiệu này, mẹ bầu nên kiểm tra kỹ hơn để chẩn đoán tình trạng thiểu ối. Tình trạng bệnh được chia thành 2 nhóm sau:
- Nhóm thiểu ối nặng: Khi đo chỉ số ối từ 3 - 5 cm.
- Nhóm vô ối: khi đo chỉ số ối thấp hơn 3cm.
Siêu âm là cách chẩn đoán thiểu ối chính xác nhất, ngoài ra cũng giúp bác sĩ đánh giá các bất thường khác liên quan như: bất thường về tư thế thai, bất thường về sự phát triển của thai, bất thường ở dây rốn,... Thiểu ối xảy ra càng sớm trong thai kỳ thì nguy cơ ảnh hưởng đến thai càng nghiêm trọng.
Mẹ bầu thường khó tự nhận biết tình trạng thiểu ối do triệu chứng bệnh không rõ ràng. Ảnh minh họa
Phương pháp điều trị bệnh thiểu ối
Truyền ối là kỹ thuật đưa dịch đẳng trương vô khuẩn vào buồng ối để tăng thể tích nước ối cho bào thai. Chỉ định truyền ối khi thiểu ối và màng ối còn nguyên vẹn, tuổi thai 16-32 tuần.
Chống chỉ định truyền ối với thai dưới 16 tuần; Rỉ ối, vỡ ối non; Thai dị dạng; Nhiễm trùng cấp.
Kỹ thuật truyền ối phải được thực hiện tại phòng can thiệp bào thai vô trùng tuyệt đối theo tiêu chuẩn quốc tế.
Chào bác sĩ, xin được tư vấn, em mang thai tuần 26, siêu âm phòng khám tư của bs Chuồn chuyên khoa sản bệnh viện Từ Dũ, bác thông tin là em bị ít ối so với tuổi thai nhưng không cho biết chỉ số cụ thể nào. Bác Chuồn dặn em uống 3 lít nước, 3 trái dừa, 3 sữa tươi một ngày, tuần 27 em thấy thai máy ít quá nên có đi siêu âm lại thì bé vẫn ổn nhưng ối ít hơn bình thường rất nhiều mặc dù em đã bổ sung nước theo chỉ định (em tiểu nhiều lần và lượng nước tiểu trung bình >4,5 lít) xin hỏi bác sĩ việc tiểu nhiều quá như vậy có gì bất thường không? Em nên làm sao để cải thiện tình trạng thiếu ối nhanh chóng và hiệu quả? Trong 8 tiếng ngủ buổi tối, em có cần phải thức dậy để bổ sung nước không vì em rất sợ tình trạng ối bị giảm? Vì theo tìm hiểu em được biết thiếu ối trong giai đoạn này là nguy cơ cho thai cao, em rất lo mong được bác sĩ tư vấn kỹ hơn ạ? Thời gian này e cũng thấy thai không búng nhiều trong bụng như trước khi bị ít ối, chỉ thường thấy bé gò nhẹ, u và căng 1 phần bụng nào đó (thường là bên trái), buổi khuya bé thường gò và nhồi nhiều hơn bình thường (đôi khi đau nhẹ thôi) nhưng khiến em rất khó ngủ. Em cũng thường nằm và ngồi nhiều hơn đi, vì bác sĩ dặn em nghỉ ngơi nhiều, nhưng cứ đi một chút là bụng e lại thấy hơi đau. Đau bụng như vậy có sao không ạ? Và em có cần nằm nhiều hơn và nghiêng trái không ạ? Em rất lo lắng sợ con bị làm sao và phát triển không tốt, xin bác sĩ tư vấn giúp em!
Trả lời
Chào em.
Việc em tiểu nhiều hơn bình thường có thể do em tăng quá nhiều lượng nước nhập vào cơ thể nhưng cũng có thể do các bệnh lý kèm theo khác, em nên đến cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán cụ thể hơn. Em cũng nên được xét nghiệm dung nạp đường khi thai từ 24 - 28 tuần để tầm soát đái tháo đường thai kỳ. Khi thể tích dịch ối giảm bất thường vào cuối tam cá nguyệt 2 hoặc tam cá nguyệt 3, thiểu ối thường kết hợp với thai chậm tăng trưởng trong tử cung, sự bất thường của nhau thai, hoặc các bệnh lý ở mẹ như tiền sản giật hoặc bệnh mạch máu. Trong trường hợp này, em cần khám chuyên khoa để được theo dõi, chăm sóc thai kỳ chặt chẽ hơn những trường hợp bình thường khác để theo dõi sát lượng nước ối, sức khỏe mẹ và thai, tình trạng gò tử cung sớm để sử dụng thuốc giảm gò, thuốc hỗ trợ phổi thai nhi nếu cần thiết.