Cách đặt trẻ sơ sinh nằm nghiêng

Tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh hơn. Tùy vào sở thích của mỗi bé mà có bé sẽ thích nằm nghiêng, nằm ngửa hay nằm sấp. Do đó, để lựa chọn được một tư thế ngủ đúng cách và an toàn, mẹ tham khảo bài viết dưới đây của Góc của mẹ nhé!

1. Vai trò của tư thế ngủ đối với trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh dành chủ yếu thời gian 03 tháng đầu để ngủ. Vì đó là do trẻ chưa thích nghi được với môi trường bên ngoài. Vì thế tư thế nằm ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh đúng cách và an toàn sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ. Nhiều trường hợp trẻ sơ sinh tử vong do mắc phải hội chứng SIDS do liên quan đến các tư thế ngủ không an toàn. 

Xem thêm: Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh

Hội chứng chết đột ngột ở trẻ sơ sinh cướp đi sinh mạng của khoảng gần 2.500 trẻ mỗi năm tại Mỹ, khoảng 80% số ca tử vong bất ngờ của trẻ nhỏ là do hội chứng này gây ra. Do vậy, cách hiệu quả nhất để tránh cho trẻ nguy cơ gặp phải hội chứng SIDS là để trẻ dưới 1 tuổi ngủ ở tư thế an toàn.

Do đó, mẹ và gia đình là người trực tiếp chăm sóc đến giấc ngủ của trẻ. Cần hiểu rõ được vai trò của các tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Tử vong bất ngờ ngoài mong đợi ở trẻ sơ sinh (Sudden Unexpected Death In Infancy – SUDI) bao gồm cả hội chứng chết đột ngột ở trẻ sơ sinh (SIDS) và các tai nạn gây tử vong bất ngờ cho trẻ khi đang ngủ. Dưới đây là một số thói quen khi ngủ có thể dẫn đến tình trạng này:

• Để trẻ ngủ trong tư thế nằm sấp hoặc nằm nghiêng một bên.
• Để trẻ ngủ trên các bề mặt mềm lún như đệm, ghế sofa, đệm nước, gối hoặc len lông cừu mà không có người lớn hoặc cha mẹ ở bên cạnh.
• Trùm chăn mền che kín đầu và mặt của trẻ (có thể sẽ khiến trẻ bị ngạt thở hoặc quá nóng).

2. Giả mã các tư thế ngủ của trẻ sơ sinh phổ biến nhất

Trẻ sơ sinh ngủ tư thế nào tốt nhất? Trẻ sơ sinh nằm thế nào là tốt? Có nên chỉnh tư thế ngủ của trẻ sơ sinh?

Dưới đây là những giải mã tư thế ngủ của trẻ sơ sinh theo tháng để mẹ giúp bé nằm ngủ ngon giấc, đảm bảo giấc ngủ chất lượng.

2.1. Nằm nghiêng

Đây là tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh đem đến nhiều lợi ích mà các chuyên gia khuyên rằng các mẹ nên luyện tập cho trẻ quen với tư thế này.

Đặt trẻ nằm nghiêng người hẳn về một phía và cuốn người trẻ bằng một tấm vải mỏng. Giữ cho tay và chân nằm dọc theo ổ cuốn, tạo cho trẻ cảm giác đang nằm trong bào thai mẹ. Mẹ cũng nên lưu ý khi lựa chọn gối ngủ dành riêng cho trẻ và nên để bé nằm nghiêng bên phải giúp bé dễ quay đầu hơn. 

Ưu điểm:

• Trẻ sơ sinh nằm nghiêng khi ngủ không có nhiều nguy cơ ngạt thở, đặc biệt là khi trẻ bị nôn trớ. Thức ăn từ đường tiêu hóa không đi ngược trở lại vào đường thở gây sặc. 
• Tư thế nằm nghiêng còn có vai trò giảm các chứng ngủ ngáy hay khò khè khi ngủ. 

Nhược điểm: 

• Tuy nhiên nằm nghiêng một bên quá lâu có thể khiến đầu trẻ bị lép ở vùng thái dương. Hoặc gây biến dạng tai, ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ.

2.2. Nằm ngửa

Trẻ sơ sinh khỏe mạnh, sinh đủ tháng nên được đặt nằm ngửa, kể cả khi nghỉ trưa hay ngủ một giấc dài vào ban đêm. Nằm ngửa là một trong các tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh được chứng minh có thể làm giảm nguy cơ mắc phải hội chứng SIDS ở trẻ sơ sinh và có thể giúp giữ đường thở luôn mở.

Viện Sức khỏe Trẻ em và Phát triển Nhân lực quốc gia Hoa Kỳ (The National Institute of Child Health and Human Development – NICHD) coi tư thế ngửa là tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ em.

Và từ khi Viện Nhi khoa Hoa Kỳ đưa ra khuyến nghị nên để trẻ nằm ngủ ở tư thế ngửa vào năm 1992, thì tỷ lệ mắc phải hội chứng SIDS ở trẻ em Mỹ đã giảm đi hơn 50%. Do vậy, nằm ngửa được coi là tư thế ngủ an toàn khi ngủ cho trẻ.

Đây là tư thế ngủ tự nhiên của mọi đứa trẻ. Hai cánh tay mở rộng, khuỷu tay gấp và hướng lên phía đầu. Hai chân gập nhẹ ở gối và đùi.

Cuộn một chiếc khăn tắm lớn tạo thành ổ cuốn. Đặt trẻ vào ổ sao cho ổ cuốn ôm sát vào trẻ. Đặt chân của trẻ gập sát thân mình và bàn chân của trẻ chạm vào mặt trong của vòng khăn. Tay trẻ đặt ở giữa ngực và gần với mặt như nằm trong bụng mẹ.

Mẹ nên đặt một chiếc gối mỏng dưới vai trẻ để giữ vùng hầu họng được thông thoáng. Và duy trì trục thẳng của đường thở trên.

Ưu điểm:

• Tư thế này giúp trẻ có cảm giác thoải mái, thả lỏng. Hỗ trợ việc hô hấp do đường thở được giữ thông thoáng. Cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc, vệ sinh thân thể cho trẻ.
• Không gây áp lực cho các cơ quan nội tạng như tim, phổi, dạ dày, đường ruột và bàng quang.

Nhược điểm: 

• Tuy nhiên, trẻ nếu như cố định ngủ với tư thế này trong thời gian dài. Sẽ khiến đầu của trẻ dễ bị biến dạng, ảnh hưởng nhiều đến hình dạng đầu khi trưởng thành.

Để khắc phục nhược điểm tư thế ngủ của trẻ sơ sinh trên, sau đây là một số kỹ thuật thay đổi tư thế bạn có thể áp dụng để tránh tình trạng bẹt đầu ở trẻ khi nằm ngửa bao gồm:

• Tăng thời gian để trẻ nằm sấp trên bụng bạn hoặc trên giường, khi trẻ còn đang thức.
• Đặt đầu của trẻ xoay về phía bên ngược lại so với bên đầu bị bẹt.
• Giảm thời gian trẻ nằm trong nôi, cũi hoặc ghế ngồi của xe ô tô.
• Dành nhiều thời gian âu yếm trẻ hơn.
• Thay đổi hướng nằm của trẻ trong cũi, để trẻ không bị nhìn mãi một vật theo một hướng, vì điều này sẽ dễ làm đầu trẻ bị bẹt.

2.3. Nằm sấp khi ngủ

Nhiều mẹ thắc mắc trẻ em ngủ nằm sắp có tốt không? hay trẻ em nằm sấp khi ngủ có tốt không? bởi nằm sấp có thể khiến bé khó thở, không tốt.

Tuy nhiên trẻ sơ sinh thích tư thế nằm sấp khi ngủ vì tạo được cảm giác ấm cúng và an toàn. Chỉ cần mẹ biết cách đặt tư thế nằm sấp đúng cách thì sẽ rất tốt cho bé.

Đặt trẻ nằm sấp trên khăn bông mềm dày khoảng 4cm dài 23 x 15cm hoặc 25 x 15cm. Sao cho bàn tay của trẻ ôm vào khăn bông một cách thoải mái. Không để hông và đùi gấp quá 90 độ.

Ưu điểm:

• Tư thế nằm sấp được xem như gần giống với tư thế nằm trong tử cung của mẹ. Khiến trẻ có cảm giác được bảo vệ. 
• Tư thế này còn giúp hạn chế được sự nôn trớ thức ăn và dịch tiêu hóa từ dạ dày ngược lên thực quản.
• Kích thích sự vận động phát triển của trẻ xoay người hoặc lật ngửa.

Nhược điểm:

• Gây nóng do mồ hôi tích tụ ở các lớp da và khó bay hơi. 
• Khó theo dõi trẻ để phát hiện được các dấu hiệu bất thường.
• Nằm sấp sẽ làm tăng áp lực lên hàm của trẻ và làm hẹp đường thở, làm giảm lượng không khí lưu thông.
• Nếu trẻ nằm sấp, trẻ có thể sẽ bị đặt mặt rất gần ga gối, khiến không khí kém lưu thông. Do vậy, lượng khí trẻ thở ra và hít vào sẽ không được “làm mới”, và trẻ có thể sẽ hít phải lượng khí có nhiều CO2 hơn.
• Nếu trẻ nằm trên đệm/gối mềm và lún thì trẻ có thể sẽ bị ngạt thở trong tư thế nằm sấp.
• Trẻ có thể sẽ hít phải các vi sinh vật có trên đệm, gối.

Ngoài ra, trong một số trường hợp hiếm, do một số tình trạng sức khỏe đặc biệt của trẻ, bác sĩ có thể sẽ khuyên cha mẹ đặt trẻ ngủ trong tư thế nằm sấp, thay vì nằm ngửa sẽ là tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh.

Một số bác sĩ cho rằng, nằm sấp sẽ tốt cho những trẻ bị chứng trào ngược dạ dày thực quản nặng hoặc những trẻ mắc phải các bất thường về đường hô hấp trên, ví dụ như mắc phải hội chứng Pierre Robin (là hội chứng có thể dẫn đến các cơn tắc nghẽn đường thở cấp tính).

Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh được lợi ích của việc nằm sấp cả. Do vậy, các bác sĩ cũng như các bậc phụ huynh nên cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ của việc cho trẻ nằm sấp trước khi áp dụng.

3. 9 Lời khuyên cho tư thế ngủ của trẻ sơ sinh tốt nhất

Tư thế nằm ngủ nào cũng có những lợi ích và nguy cơ riêng biệt. Tùy từng đặc điểm, lứa tuổi và tình trạng sức khỏe của trẻ để lựa chọn tư thế ngủ phù hợp nhất. Và dưới đây là một số lời khuyên cho mẹ để trẻ có tư thế ngủ tốt nhất.

3.1. Tránh dùng chung giường

Các chuyên gia cho rằng, không nên để bé ngủ chung giường với mình khi đã uống rượu. Hoặc trong trường hợp ốm, sốt, ho, hay đang trong giai đoạn uống thuốc… 

3.2. Sử dụng núm vú giả trong thời gian trẻ đang ngủ

Việc cho trẻ sử dụng núm vú giả trong những giấc ngủ ngắn hoặc vào ban đêm. Có thể ngăn ngừa đáng kể nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên đừng ép trẻ và nên hạn chế việc sử dụng chúng. Nếu như trẻ không muốn hay núm vú rơi ra khỏi miệng.

3.3. Môi trường ngủ tốt

Nhiệt độ phòng 20 độ C sẽ là môi trường lý tưởng giúp trẻ ngủ ngon giấc hơn. Nhiệt độ không quá nóng hoặc không quá lạnh sẽ giúp trẻ ngủ sâu và không quấy khóc vào ban đêm.

Tránh không để trẻ bị quá nóng: Khi ngủ, mẹ nên cho trẻ mặc quần áo nhẹ nhàng. Không nên bó, quấn trẻ quá chặt khi ngủ và thường xuyên kiểm tra bằng cách chạm vào da trẻ xem trẻ có bị nóng quá hay không.

3.4. Chọn loại chăn, ga gối, nệm phù hợp

Mẹ nên lựa chọn loại chăn ga gối có chất vải mềm, thấm mồ hôi tốt. Và quan trọng là nệm phải bằng phẳng và không quá mềm hoặc quá cứng. Nó sẽ ảnh hưởng đến lưng của trẻ sau này.

Tránh nằm trên giường lún: Tốt nhất, mẹ nên sử dụng một loại đệm cứng cho trẻ, thay vì các loại đệm mềm lún hoặc đệm nước. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, mẹ không nên sử dụng các loại đệm gối mềm, bằng bông hoặc để các loại thú nhồi bông trong khu vực ngủ của trẻ. Nói cách khác, bất cứ thứ gì có thể trùm lên hoặc che phủ đầu trẻ trong khi ngủ thì mẹ nên tránh sử dụng.

Không sử dụng các dụng cụ hỗ trợ nôi/cũi: Không cần thiết phải sử dụng gối có hình nêm, chăn mền để đệm phía dưới chân của trẻ. Hãy để trẻ ngủ khi chân có thể chạm được vào phần cuối của nôi/cũi. Dùng đệm vừa khít với kích thước nôi và chèn ga đệm thật chặt. Khung nôi/cũi nên đủ cao để trẻ không thể bò hoặc trườn ra được.

3.5. Thường xuyên giúp trẻ xoay người

Mẹ nên giúp trẻ xoay người trong khi ngủ để giúp trẻ tránh bị mỏi. Và hạn chế được đầu bị dẹp về một bên do nằm quá lâu trong một tư thế.

3.6. Tránh không che, trùm đầu của trẻ

Chăn chỉ nên được đắp ngang ngực của trẻ và nên để hai tay của trẻ ra ngoài chăn để tránh tình trạng chăn có thể di chuyển, trùm lên đầu trẻ gây ngạt thở. Mẹ có thể dùng chăn làm từ cotton nhẹ hoặc vải màn để tránh tình trạng trẻ lăn, quấn chăn trong khi ngủ.

3.7. Tiêm chủng

Xem thêm: Tiêm phòng cho trẻ – “Tất tần tật” thông tin các mẹ cần biết

Một nghiên cứu tại trường Y tế công cộng Berlin đã cho thấy rằng: Việc tăng mức độ bao phủ của vaccine bạch hầu – uốn ván – ho gà sẽ có liên quan tới việc giảm tỷ lệ tử vong do SIDS. Những khuyến cáo mới nhất về lịch tiêm chủng loại vaccine này cần nhấn mạnh đến việc không chỉ giúp trẻ phòng ngừa một số bệnh nhiễm trùng mà còn có thể giúp dự phòng được nguy cơ mắc phải hội chứng SIDS. Do vậy, hãy đảm bảo rằng trẻ đã được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch các loại vaccine cần thiết.

3.8. Sử dụng công nghệ

Ngày nay, có rất nhiều thiết bị công nghệ hoặc các ứng dụng hiện đại có thể được sử dụng để giúp mẹ theo dõi trẻ qua màn hình camera, để biết được nhiệt độ cơ thể hoặc các dấu hiệu sinh tồn (nhịp tim, hơi thở) của trẻ khi ngủ. Mẹ có thể cân nhắc đến việc sử dụng các công nghệ này, nếu được.

3.9. Ngủ chung phòng với trẻ

Cha mẹ nên ngủ chung phòng với trẻ để tiện cho việc cho bú vào ban đêm và theo dõi trẻ. Mẹ có thể đặt nôi, cũi của trẻ gần với giường ngủ của mẹ để tiện cho việc chăm sóc trẻ.

Nguồn: Fitobimbi – Chăm sóc sức khỏe bé yêu – Youtube

4. Câu hỏi thường gặp về tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh

4.1. Nên làm gì khi trẻ lăn và nằm sấp khi ngủ?

Khi được 4-5 tháng tuổi, trẻ có thể lăn và chuyển từ tư thế nằm ngửa ban đầu sang tư thế nằm sấp. Điều này không sao cả vì khi được 4-5 tháng, nguy cơ mắc hội chứng SIDS đã giảm đi đáng kể. Hãy để trẻ tự tìm được tư thế ngủ thích hợp và phải đảm bảo rằng, nếu trẻ nằm sấp, thì mặt của trẻ sẽ nghiêng về một bên để miệng và mũi được thoáng khí. Tuy nhiên, khi mới đặt trẻ ngủ, bạn vẫn nên đặt trẻ ở tư thế nằm ngửa.

Bạn cũng nên biết rằng, nguy cơ mắc phải hội chứng SIDS cao nhất trong khoảng từ 1-4 tháng tuổi, sau đó nguy cơ sẽ giảm dần cho tới khi trẻ được 12 tháng. Do vậy, bạn vẫn cần phải thực hiện một số chú ý để làm giảm nguy cơ mắc SIDS của trẻ cho đến khi trẻ đủ 1 tuổi.

4.2. Trẻ có thể sẽ bị nôn trớ khi nằm ngửa không?

Nguy cơ bị nôn trớ khi nằm ngửa sẽ rất khó xảy ra nếu trẻ khỏe mạnh, so với việc nằm nghiêng hay nằm sấp. Nằm ngửa cũng sẽ không làm tăng nguy cơ bị nghẹn ở những trẻ bị bệnh trào ngược. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý không nên để trẻ ngậm bình sữa hoặc để trẻ vừa ăn vừa ngủ vì việc này có thể sẽ làm tăng nguy cơ viêm tai và hóc nghẹn.

4.3. Nếu trẻ khó ngủ khi nằm ngửa?

Một số trẻ có thể sẽ ngủ không được sâu khi được đặt nằm ngửa, một số còn trở nên quấy khóc nếu được đặt trong tư thế này. Nhưng thà rằng trẻ ngủ không được sâu còn hơn là bạn làm tăng nguy cơ tử vong đột ngột ở trẻ.

Một lý do khác khiến trẻ không nên nằm sấp khi ngủ đó là: Trẻ sơ sinh thường ngủ rất sâu khi ở trong tư thế này, trẻ sẽ chuyển động ít hơn và ít phản ứng lại với những tác động từ môi trường hơn. Do vậy, sẽ làm tăng nguy cơ tử vong vì hội chứng SIDS của trẻ.

Một số trẻ bị ngạt mũi và có thể sẽ không thoải mái khi nằm ngửa. Trong trường hợp này, hãy đặt một máy làm ẩm không khí trong phòng của trẻ để giữ độ ẩm và làm loãng dịch nhầy của mũi. Nâng đầu của trẻ hơi cao khi ngủ cũng có thể sẽ giúp ích.

4.4. Tư thế ngủ thích hợp nhất cho trẻ sinh non?

Theo một số nghiên cứu mới đây, trẻ sinh non sẽ có nguy cơ mắc phải hội chứng chết đột ngột cao hơn và trẻ sinh non cũng nên được đặt ngủ trong tư thế nằm ngửa. Tuy nhiên, với những trẻ đang phải nằm nội trú và được theo dõi chặt chẽ trong bệnh viện, thì việc nằm sấp cũng sẽ được chấp nhận trong trường hợp trẻ sinh non mắc các bệnh về hô hấp cấp tính.

Xem thêm: 

Nhạc cho trẻ sơ sinh ngủ ngon và thông mình hơn mà bố mẹ nên biết

TOP 5 cách dỗ trẻ sơ sinh ngủ ngon hiệu quả mà ba mẹ không thể bỏ qua

Trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ: 9 mẹo giúp bé có giấc ngủ ngon

Trên đây là ba tư thế ngủ tốt nhất cho trẻ sơ sinh mà Góc của mẹ muốn chia sẻ đến mẹ bầu đang trong giai đoạn mang thai hoặc chuẩn bị sinh trẻ đầu lòng. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho các mẹ.