Nguyên tố kim loại:“Nhóm những nguyên tố mà dạng đơn chất là chất rắn trong điều kiện thông thường (trừ thuỷ ngân, gali và xeri ở thể lỏng), có ánh kim, dẫn điện và nhiệt”. Tính đến nguyên tố 104, tất cả có 81 nguyên tố kim loại (trên bảng tuần hoàn dạng dài, đó là tất cả những nguyên tố ở phần bên trái, phía dưới các nguyên tố nằm ở những ô dọc theo đường chéo tính từ trên xuống, xiên sang phải là: B (IIIA), Si (IVA), Ge (dưới Si), As (VA), Fe (VIA) và At (VIIA). Trong số này, có 8 nguyên tố được biết từ thời thượng cổ, đó là vàng, bạc, đồng, thuỷ ngân, sắt, chì, thiếc và antimon (trừ antimon, mỗi nguyên tố gắn với tên một ngôi sao, theo thứ tự là Mặt trời, Mặt trăng, sao Kim, sao Thuỷ, sao Hoả, sao Mộc, sao Thổ).
Tính chất hoá học chung của nguyên tố kim loại là tính khử, có xu hướng tạo ion dương do thế ion hoá thấp, độ âm điện bé, ái lực điện tử yếu nên chúng không có xu hướng nhận thêm electron. Nên chúng còn được gọi là nguyên tố dương tính.
Oxit của nguyên tố kim loại là những oxit bazơ hay lưỡng tính, có thể là oxit axit khi kim loại ở mức oxi hoá cao. Nguyên tử của nguyên tố kim loại có ít electron ở lớp ngoài cùng, hầu hết là từ 1e - 3e. Thường chia thành 2 nhóm lớn:
- Nguyên tố kim loại khối s và p, ví dụ: natri, nhôm nói chung hoạt động mạnh, dạng đơn chất đều mềm, màu trắng bạc.
Nguyên tố kim loại khối d và f, ví dụ: crom, xesi nói chung hoạt động yếu hơn, thể hiện nhiều số oxi hoá, tạo phức phối trí, hợp chất thường có màu, dạng đơn chất cứng hơn. Còn gọi là nguyên tố chuyển tiếp.
Nguyên tố phi kim:“Nhóm những nguyên tố không tạo ion dương và dạng đơn chất là những chất dẫn điện và dẫn nhiệt rất kém”. Gồm có: F, Cl, Br, I, O, S, Se, N, P, C - những nguyên tố có độ âm điện lớn, còn gọi là nguyên tố âm tính, và He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn. Trong hợp chất, nguyên tố phi kim trở thành ion âm hay tạo liên kết cộng hoá trị.
Oxit của nguyên tố phi kim là những oxit axit hay trung tính (không tạo muối).
Nguyên tử của nguyên tố phi kim đều có nhiều electron ở lớp ngoài cùng từ 4e - 7e, riêng với các khí hiếm là lớp vững bền 8e.
Nguyên tố á kim: “Nhóm những nguyên tố mà dạng đơn chất có tính trung gian giữa kim loại và phi kim và là những chất bán dẫn”. Gồm có bo, silic, gemani, asen và telu. Oxit của nguyên tố á kim thường là lưỡng tính.
Thuật ngữ tương đương trong tiếng Anh, tiếng Pháp là metalloid, metalloid hay semimétal. Trước đây ở ta dùng thuật ngữ nguyên tố á kim để chỉ nguyên tố phi kim.
Không có khái niệm “Nguyên tố lưỡng tính”, như nhiều người cho rằng nhôm chẳng hạn là nguyên tố lưỡng tính. Thuật ngữ “lưỡng tính” dành để nói về những chất vừa có tính axit, vừa có tính bazơ với các nguyên tố chỉ nói đến tính kim loại hay tính phi kim.
Nguyên tố s, p, d và f “là những nguyên tố mà nguyên tử electron ở phân lớp s, p, d và f tương ứng với mức năng lượng cao nhất hiện hữu của nguyên tử”. Được định nghĩa như sau: “là những nguyên tố mà nguyên tử được làm đầy electron trên phân lớp s, p, d và f”. Riêng nguyên tố d và f còn được định nghĩa: “Là những nguyên tố mà nguyên tử hay ion có phân lớp d hay f chưa bão hoà electron”.
Nguyên tố s cũng như nguyên tố p được gọi là nguyên tố chính, thuộc nhóm A hay phân nhóm chính của bảng tuần hoàn.
Nguyên tố d cũng như f được gọi là nguyên tố chuyển tiếp, thuộc nhóm B hay phân nhóm phụ. Thường còn phân biệt, gọi các nguyên tố f (gồm các nguyên tố họ lantan và họ actini) là nguyên tố nội chuyển tiếp. Và khi nói đến nguyên tố chuyển tiếp thường chỉ kể các nguyên tố d, gồm 3 dãy:
1. 31Sc - 30Zn (chu kỳ 4)
2. 39Y - 18Cd (chu kỳ 5)
3. 57La - 80Hg (chu kỳ 6)
Các nguyên tố này được gọi là những nguyên tố chuyển tiếp chính.
Xem Thêm
Hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu phát thải khí nhà kính
Chiều 30/1 tại Hà Nội, Trung tâm Chứng nhận Chất lượng và Phát triển doanh nghiệp (trực thuộc VUSTA) đã tổ chức hội thảo tuyên truyền, phổ biến kiến thức, tập huấn lập báo cáo kiểm kê phát thải khí nhà kính cho 120 doanh nghiệp tại khu vực phía Bắc.
Bộ Tài chính đề xuất lập sàn giao dịch tín chỉ carbon quốc gia
Sáng 8/1, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về Đề án thành lập thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam. Theo đó, việc hình thành thị trường tín chỉ carbon là thực hiện cam kết giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 trên thực tế.
Đắk Lắk: Chuyển giao kỹ thuật bảo tồn giống lợn sóc Tây Nguyên
Ngày 08/12/2023, tại xã Quảng Hiệp huyện Cư M’gar, Liên hiệp hội Đắk Lắk đã tổ chức Hội thảo đầu chuồng Chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và bảo tồn giống lợi sóc Tây Nguyên. Tham dự Hội thảo có lãnh đạo Liên hiệp hội; cán bộ các phòng, ban Liên hiệp hội; đại diện UBND xã Quảng Hiệp và gần 30 hộ nông dân trên địa bàn Xã.
Khai mạc Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023
Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam – châu Á 2023 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2023) đã khai mạc vào sáng 29-11 tại Hà Nội. Sự kiện do UBND thành phố Hà Nội; Sở Thông tin và Truyền thông và Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA), phối hợp tổ chức với chủ đề “Khai thác dữ liệu – Xây dựng Thành phố thông minh, phát triển bền vững.
Vĩnh Long: Tim giải pháp trồng cam theo hướng phát triển bền vững
Ngày 24/11, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Vĩnh Long đã phối hợp Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh - Phân hiệu Vĩnh Long, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Hiệp hội Giống Nông nghiệp tỉnh tổ chức hội thảo “Trồng cam theo hướng phát triển bền vững”.
Tin mới
Hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu phát thải khí nhà kính
Chiều 30/1 tại Hà Nội, Trung tâm Chứng nhận Chất lượng và Phát triển doanh nghiệp (trực thuộc VUSTA) đã tổ chức hội thảo tuyên truyền, phổ biến kiến thức, tập huấn lập báo cáo kiểm kê phát thải khí nhà kính cho 120 doanh nghiệp tại khu vực phía Bắc.
Phú Yên: Hội Khuyến học chú trọng xây dựng mô hình học tập
Trong thời gian qua, được sự quan tâm của các cấp, các ngành, Hội Khuyến học tỉnh Phú Yên đã, đang tích cực cùng hệ thống chính trị triển khai có hiệu quả về xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong công dân, gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030.
10 dấu ấn nổi bật trong năm 2023 của Tạp chí Việt Nam Hội nhập
Những nỗ lực trong năm 2023 của Tạp chí Việt Nam Hội nhập đã tác động tích cực đến sự phát triển không ngừng của một tạp chí khoa học ứng dụng trong hệ thống các cơ quan báo chí thuộc VUSTA. Ban biên tập Vusta.vn xin trân trọng giới thiệu 10 dấu ấn nổi bật trong năm qua của tạp chí Việt Nam Hội nhập.
Bình Thuận: Hội nghị cán bộ công chức, viên chức năm 2023
Sáng ngày 25/01, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức năm 2023. Tham dự có lãnh đạo cơ quan, Ban chấp hành Công đoàn cơ sở và tập thể công chức, viên chức, người lao động cơ quan.
Đoàn kết, phát triển Liên hiệp Hội Việt Nam vững mạnh
Ngày 26/1, tại tru sở VUSTA, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức Hội nghị cán bộ, công chức, người lao động và tổng kết hoạt động của Cơ quan Liên hiệp Hội Việt Nam năm 2023. Đồng chí Nguyễn Quyết Chiến – Tổng Thư ký VUSTA; Đồng chí Lê Công Lương – Phó Tổng Thư ký, Bí thư Chi bộ Cơ quan VUSTA; Đồng chí Trần Xuân Việt –Chủ tịch Công đoàn Cơ quan VUSTA cùng chủ trì hội nghị.
Kon Tum: Hội nghị Ban chấp hành lần thứ II
Chiều ngày 25/1, Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) đã tổ chức hội nghị Ban chấp hành lần thứ II, khóa IV, nhiệm kỳ 2022-2027 nhằm đánh giá kết quả hoạt động năm 2023, đề ra phương hướng, nhiệm vụ năm 2024.
Gặp mặt cán bộ hưu trí Xuân Giáp Thìn 2024
Ngày 25/1, tại Hà Nội, Liên hiệp Hội Việt Nam tổ chức buổi gặp mặt, chúc Tế cho cán bộ hưu trí nguyên là lãnh đạo, viên chức và nhân viên của Liên hiệp Hội Việt Nam qua các thời kỳ, những người đã cống hiến phần lớn tuổi trẻ, sự nghiệp của mình cho sự phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam.
Đắk Lắk: Liên hiệp hội Đắk Lắk thăm và tặng quà Buôn kết nghĩa
Ngày 24/01, nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn, Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức đoàn công tác đến thăm và tặng 40 suất quà, trị giá hơn 10.000.000 đồng cho các hộ nghèo và cận nghèo tại Buôn H’Ring xã Ea H’Đing huyện Cư M’gar tỉnh Đắk Lắk.