Giải bài tập Luyện từ và câu: Câu kể Ai là gì? trang 57 SGK Tiếng Việt 4 tập 2. Câu 2. Dùng câu kể Ai là gì? giới thiệu về các bạn trong lớp em hoặc từng người trong ảnh chụp gia đình em.
I. Nhận xét
1. Đọc đoạn văn sau:
Hôm ấy, cô giáo dẫn một bạn gái vào lớp và nói với chúng tôi: "Đây là Diệu Chi, bạn mới của lớp ta. Bạn Diệu Chi là học sinh cũ của trường tiểu học Thành Công. Bạn ấy là một họa sĩ nhỏ đấy. Các em hãy làm quen với nhau đi." Cả lớp tôi vỗ tay rào rào, đón chào người bạn mới. Diệu Chi bẽn lẽn gật đầu chào lại.
2. Trong ba câu in nghiêng ở bài văn, những câu nào dùng để giới thiệu, câu nào dùng để nhận định về bạn Diệu Chi?
Gợi ý:
- Nhận định: Đưa ra ý kiến nhận xét, đánh giá về một ai đó hoặc một vấn đề nào đó.
- Giới thiệu: Cho biết một vài thông tin cần thiết như tên tuổi, địa chỉ,... về một người nào đó cho người khác biết.
Trả lời:
* Các câu dùng để giới thiệu:
- Đây là Diệu Chi, bạn mới của lớp ta.
- Bạn Diệu Chi là học sinh cũ của Trường Tiểu học Thành Công.
* Câu dùng để nhận định:
- Bạn ấy là một họa sĩ nhỏ đấy.
3. Trong các câu trên, bộ phận nào trả lời cho câu hỏi Ai (cái gì, con gì)?; bộ phận nào trả lời cho câu hỏi là gì (là ai? là con gì?)?
Gợi ý:
Con phân tích các thành phần trong câu.
Trả lời:
|
Câu |
Bộ phận trả lời câu hỏi Ai (cái gì, con gì)? |
Bộ phận trả lời câu hỏi Là gì (là ai, là con gì)? |
|
1 |
Đây |
là Diệu Chi, bạn mới của chúng ta. |
|
2 |
Diệu Chi |
là học sinh cũ của Trường Tiểu học Thành Công |
|
3 |
Bạn ấy |
là một họa sĩ nhỏ đấy. |
4. Kiểu câu trên khác 2 kiểu câu đã học ''Ai làm gì?, Ai thế nào?" ở chỗ nào?
Gợi ý:
Con xét sự khác biệt trên hai mặt:
- Cấu tạo:
- Ý nghĩa
Trả lời:
Kiểu câu kế “Ai là gì?” khác với các câu “Ai làm gì?” và “Ai thế nào?” ở các điểm sau đây:
+ Về mặt ý nghĩa:
Khi câu kể “Ai làm gì?” cho ta thấy rõ những hoạt động của các sự vật được nói tới trong chủ ngữ.
Kiểu câu kể “Ai thế nào?” cho ta biết được đặc điểm, tính chất hoặc trạng thái của sự vật được nói tới trong chủ ngữ.
Kiểu câu kể “Ai là gì?” lại nhằm giới thiệu hoặc nêu nhận định về mọi người, một vật nào đó.
+ Về mặt cấu tạo: Trong kiểu câu “Ai là gì?” thường có từ “là” đứng đầu bộ phận vị ngữ.
II. Luyện tập
1. Tìm câu kể Ai là gì? trong các câu dưới đây và nêu tác dụng của nó:
a. Thì ra đó là một thứ máy trong cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên của thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điển tử hiện đại.
Theo Lê Nguyên long, Phạm Ngọc Toàn
b. Lịch
Lá là lịch của cây
Cây lại là lịch đất
Trăng lặn rồi trăng mọc
Là lịch của bầu trời
Bà tính nhẩm. Mẹ ơi,
Mười ngón tay là lịch
Con tới lớp, tới trường
Lịch lại là trang sách
Gợi ý:
- Con tìm những câu theo cấu trúc: Ai (cái gì, con gì)? + Là gì (là ai, là con gì)?
- Những câu kể nhằm mục đích nhận định hoặc giới thiệu về một người, một vật nào đó.
Trả lời:
a) Ví dụ a có 2 câu đều là câu kể “Ai là gì?”
- Thì ra đó là... vào việc chế tạo.
Câu kể “Ai là gì?” này có tác dụng giới thiệu về một thứ máy (máy gì? máy cộng trừ do ai chế ra? do Pa-xcan).
- Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên, máy tính điện tử hiện đại.
Câu kể “Ai là gì?” này cũng có tác dụng giới thiệu thêm về chiếc máy trên.
b)
- Lá là lịch của cây
- Cây lại là lịch dất
- Trăng là lịch của bầu trời
- Mười ngón tay là lịch
- Lịch lại là trang sách
Các câu kể trên đây muốn nêu một nhận xét là mỗi sự vật có một thứ lịch riêng dùng để tính thời gian.
c) Câu kể: Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Câu này có mục đích giới thiệu về cây sầu riêng (là đặc sản của miền nào?).
2. Dùng câu kể Ai là gì? giới thiệu về các bạn trong lớp em hoặc từng người trong ảnh chụp gia đình em.
Gợi ý:
Con suy nghĩ rồi hoàn thành bài tập.
Trả lời:
Lời giới thiệu: Đây là ảnh chụp toàn bộ gia đình tôi. Người đàn ông đứng chính giữa là ba tôi. Người ở bên cạnh ba tôi, về phía phải là mẹ tôi. Người đứng sát mẹ tôi là chị gái của tôi. Tôi là người đứng về phía trái của ba tôi.
Bài 1
Tìm câu kể "Ai là gì?" và nêu tác dụng của mỗi câu (dùng để giới thiệu hay nhận định về sự vật)
a. Nguyễn Tri Phương là người Thừa Thiên. Hoàng Diệu quê ở Quảng Nam. Cả hai ông đều không phải là người Hà Nội. Nhưng các ông đã anh dũng hi sinh bảo vệ thành Hà Nội trong hai cuộc chiến đấu giữ thành năm 1873 và 1882. Ở trung tâm Hà Nội ngày nay có hai đường phố đpẹ mang tên hai ông.
b. Ông Năm là dân ngụ cư của làng này. Hồi mới ra chòi vịt, ông trầm lặng như một chiếc bóng.
Theo LÊ THẾ NGỮ
c. Tàu nào có hàng cần bốc lên là cần trục vươn tới. Cần trục là cánh tay kì diệu của các chú công nhân.
Theo PHONG THU
Gợi ý:
Câu kể Ai là gì? gồm có hai bộ phận. Bộ phận thứ nhất là chủ ngữ trả lời cho câu hỏi: Ai (cái gì, con gì)? Bộ phận thứ hai là vị ngữ trả lời câu hỏi: Là gì (là ai, là con gì)?
Trả lời:
a. Các câu kể Ai là gì? trong đoạn văn là:
- Nguyễn Tri Phương là người Thừa Thiên.
Câu này có tác dụng giới thiệu quê quán của nhân vật.
- Cả hai ông đều không phải là người Hà Nội.
Câu này có tác dụng giới thiệu nhân vật.
b. - Ông Năm là dân ngụ cư của làng này.
Câu này có tác dụng giới thiệu nhân vật.
c.- Cần trục là cánh tay kì diệu của các chú công nhân.
Câu này có tác dụng nhận định về sự vật.
Bài 2
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong mỗi câu "Ai là gì?" vừa tìm được.
Gợi ý:
Chủ ngữ trong câu kể Ai là gì? trả lời cho câu hỏi Ai (cái gì, con gì)?
Vị ngữ trả lời cho câu hỏi Là gì (là ai, là con gì)?
Trả lời:
Các câu trên có chủ ngữ, vị ngữ như sau:
+ Chủ ngữ: Nguyễn Tri Phương; Cả hai ông; Ông Năm; Cần trục.
+ Vị ngữ: là người Thừa Thiên; đều không phải là người Hà Nội, là dân ngụ cư của làng này, là cánh tay kì diệu của các chú công nhân.
Bài 3
Có lần, em cùng một số bạn trong lớp đến thăm bạn Hà bị ốm. Em giới thiệu với bố mẹ bạn Hà từng người trong nhóm. Hãy viết một đoạn văn ngắn kể lại chuyện đó (có dùng câu kể "Ai là gì?”).
Gợi ý:
- Viết thành đoạn văn ngắn.
- Nội dung: Em cùng nhóm bạn tới thăm bạn Hà bị ốm
- Có sử dụng câu kể "Ai là gì?" bằng cách giới thiệu các người trong nhóm tới thăm.
Trả lời:
Lời giới thiệu tham khảo:
Thưa hai bác, hôm nay nghe tin bạn Hà ốm, chúng cháu đến thăm bạn Hà. Cháu giới thiệu với hai bác một chút ạ: Đây là bạn Dũng. Dũng là lớp trưởng lớp cháu ạ. Đây là bạn Hương. Hương là học sinh giỏi toán nhất lớp cháu đấy ạ. Còn cháu là bạn thân của Hà. Cháu tên là Thuỷ ạ.