Chuyển đổi số, trong đó có hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt là một chủ trương lớn mà Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đang nỗ lực triển khai thực hiện. Sau một thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, thói quen thanh toán của người dân đang dần có những thay đổi lớn, trở thành đòn bẩy quan trọng thúc đẩy nhanh hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, tiến tới một xã hội không dùng tiền mặt.
Bản chất của hình thức thanh toán không dùng tiền mặt chính là hạn chế lượng tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế, giảm thiểu chi phí xã hội. Hoạt động này sẽ trực tiếp làm giảm số lượng tiền mặt đang được lưu hành trên thị trường hàng hóa bằng cách khuyến khích từng người tiêu dùng thanh toán không dùng tiền mặt.
Người tiêu dùng có thể sử dụng các dịch vụ thu chi, thẻ ngân hàng, thanh toán trực tuyến mà không làm thay đổi giá trị tiền mặt tương đương. Có sự xuất hiện của tiền mặt hay không chính là sự khác biệt lớn nhất giữa hai hình thức thanh toán bằng tiền mặt và không dùng tiền mặt.
Hoạt động này sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các bên tham gia: người tiêu dùng, người bán hàng, tổ chức tín dụng (chủ yếu là ngân hàng) và tổng thể nền kinh tế. Cụ thể:
Đối với cá nhân: nhanh chóng, an toàn, chính xác, tiết kiệm. Nhanh chóng thanh toán cho các giao dịch có giá trị lớn, các giao dịch ở xa. An toàn vì tránh được các rủi ro mang tiền mặt như mất cắp, rách, mất góc không thể sử dụng. Chính xác số tiền cần thanh toán, nhất là khi phải trả các khoản lớn, số lẻ. Tiết kiệm: người tiêu dùng có thể nhận nhiều khuyến mãi từ người bán cũng như ngân hàng hơn; thường xuyên được giảm giá khi thanh toán bằng thẻ ngân hàng, các chương trình khuyến mãi sẽ được người bán liên tục “tung” ra thị trường để khuyến khích tiêu dùng.
Đối với tổng thể nền kinh tế: giúp giảm chi phí xã hội. Theo đó, giảm chi phí in ấn tiền, vận chuyển và kiểm đếm hay bảo quản tiền; giảm lạm phát: số lượng tiền mặt lưu thông là một yếu tố tác động trực tiếp tới lạm phát; góp phần thiết thực phòng, chống rửa tiền...
Việc thanh toán phi tiền mặt còn mang lại lợi ích cho người dân như tiết kiệm thời gian, công sức của bên trả tiền và bên thu tiền, giảm bớt thời gian đợi chờ tới lượt thanh toán…
Hiện nay, để thúc đẩy thanh toán phi tiền mặt, Thành phố Uông Bí đang đẩy mạnh tuyên truyền tới nhân dân thực hiện phương pháp thanh toán này qua các ứng dụng dịch vụ thanh toán của các Ngân hàng, như thẻ tín dụng, thẻ ATM, quét mã QR CODE … Người dùng có thể tự tạo một mã thanh toán QR và lưu lại mọi giao dịch của cá nhân, lưu lại cho tất cả các giao dịch chuyển khoản. Điều này sẽ giúp cho việc chuyển tiền hoặc thanh toán trở nên dễ dàng, nhanh chóng và thuận tiện hơn so với các hình thức thông thường khi khách hàng chỉ cần thực hiện thao tác quét mã, không cần nhập liệu thủ công các thông tin chi tiết của người thụ hưởng.
Không chỉ thuận tiện với khách hàng cá nhân, hình thức thanh toán này còn đem đến lợi ích vượt trội cho chủ doanh nghiệp nhỏ, tiểu thương, hộ gia đình là các nhà bán hàng, chủ shop online... Đây mới chỉ là bước đầu, song hiện nay, nhiều hộ kinh doanh và người dân Uông Bí cũng đã quen với hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Bà Nguyễn Thị Truyền, khu 4, phường Trưng Vương cho biết: giờ thanh toán tiền điện, nước chỉ cần ngồi ở nhà cũng có thể thanh toán được thông qua các ứng dụng của ngân hàng rất tiện lợi, không mất công ra đến điểm nộp tiền như trước và mất thời gian chờ đến lượt. Tôi cũng đã đăng kí với ngân hàng trả tiền điện, nước qua thẻ, khi đến tháng, đến ngày là Ngân hàng tự trừ tiền. Vì vậy, tôi không phải lo lắng đến ngày nộp tiền điện, nước đúng với quy định như trước.
Chị Nguyễn Thị Hoa, chủ tiệm cắt tóc gội đầu tại khu 3, phường Thanh Sơn cho biết: Chị mở quán cắt tóc, gội đầu đã nhiều năm. Hai năm qua đại dịch Covid -19 là đòn bẩy quan trọng khuyến khích giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt. Gia đình chị cũng không nằm ngoài xu hướng được hướng dẫn tạo mã QR và kích hoạt tài khoản ngân hàng. Tiệm cắt tóc, gội đầu của chị mỗi ngày có hàng chục lượt khách đến sử dụng dịch vụ, trước đây khi khách thanh toán, chị phải dừng tay giữa chừng để nhận tiền và trả lại rất mất thời gian, từ khi sử dụng cách thanh toán mới thuận tiện, giúp kiểm soát tốt tình hình tài chính. Chị có thể thống kê tiền qua ứng dụng dành cho người bán hàng dễ dàng.
Chị Nguyễn Thị Hoa, chủ tiệm cắt tóc gội đầu tại khu 3, phường Thanh Sơn trang bị mã quét QR để phục vụ khách hàng thanh toán.
Chị Vũ Thị Vượng, ở khu 8, phường Thanh Sơn thanh toán quét mã QR trả tiền sau khi sử dụng dịch vụ làm nail. Chị từng nghĩ chỉ ở những cửa hàng lớn hay Trung tâm thương mại mới có mã QR chứ không nghĩ các tiệm, cửa hàng nhỏ cũng đã có hình thức hiện đại này. Theo chị, thanh toán không dùng tiền mặt đã thực sự đi vào đời sống xã hội. Là công dân 4.0, mỗi khi ra đường, chị chỉ mang theo 100.000đ tiền mặt. Các giao dịch chị đều cố gắng thanh toán thông qua các hình thức trực tuyến (online). Chị cũng thường tìm đến những cửa hàng, nhà hàng có sử dụng thanh toán bằng chuyển khoản hoặc quét mã QR.
Chị Vũ Thị Vượng ở khu 8, phường Thanh Sơn quét mã QR để thanh toán sau khi sử dụng dịch vụ.
Có thể nói, thanh toán không dùng tiền mặt đang được thành phố Uông Bí tích cực triển khai, khuyến khích các doanh nghiệp, các tổ chức, hộ kinh doanh và nhân dân thực hiện, góp phần chuyển đổi số toàn diện trên địa bàn thành phố.