Hiện cả nước có gần 8 triệu người khuyết tật nhưng chỉ có 30% người khuyết tật ở độ tuổi lao động có khả năng lao động, tạo thu nhập cho bản thân, gia đình và xã hội. Việc hỗ trợ giải quyết việc làm cho người khuyết tật vừa giúp họ tự tin vượt lên hoàn cảnh, hòa nhập cộng đồng vừa góp phần giảm bớt gánh nặng cho gia đình và xã hội. Tuy nhiên, lao động khuyết tật vẫn gặp nhiều rào cản trong quá trình tiếp cận cơ hội việc làm. Nhân Ngày quốc tế người khuyết tật (3/12), phóng viên VOV phỏng vấn ông Tô Đức, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội về nội dung này.
PV: Thưa ông, mặc dù thời gian qua, người khuyết tật nhận được nhiều sự quan tâm từ Đảng, Nhà nước và các tổ chức xã hội nhưng thực tế, họ vẫn gặp phải một số rào cản, khó khăn trong việc thực hiện quyền của mình. Cá nhân ông có nhận định như thế nào về vấn đề này? Ông Tô Đức: Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm đến người khuyết tật. Trong đó, chúng ta đã ban hành Luật Người khuyết tật và Việt Nam cũng đã phê chuẩn công ước của Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật, xây dựng các khung khổ pháp lý đảm bản quyền của người khuyết tật. Tuy nhiên, trong thực tế, khi triển khai các cơ chế, chính sách trợ giúp cho người khuyết tật thì chúng ta thấy rằng còn tồn tại nhiều rào cản đối với người khuyết tật, đặc biệt là học văn hóa, học nghề và tiếp cận các cơ hội việc làm phù hợp với đặc điểm thể chất và phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động tại nơi cư trú. PV:Một trong những quyền của người khuyết tật là quyền được tiếp cận việc làm. Vậy việc thực hiện quyền này cho khuyết tật đã được triển khai như thế nào? Ông Tô Đức: Luật pháp đã quy định quyền có việc làm của người khuyết tật ở trong Luật người khuyết tật và mới đây nhất là chúng ta đã phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật. Những khuôn khổ pháp lý quy định nội dung này chúng ta đang từng bước hoàn thiện để phù hợp với thực tiễn kinh tế xã hội của đất nước ta, giúp người khuyết tật có cơ hội tiếp cận toàn diện, đầy đủ về quyền có việc làm, trong đó tập trung vào việc hỗ trợ cho người khuyết tật được học nghề, dạy nghề phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động và chúng ta sẽ hỗ trợ cho người khuyết tật tiếp cận những công việc phù hợp với năng lực và hỗ trợ. Chúng ta cũng sẽ hỗ trợ cho người khuyết tật tự tạo việc làm, tự tổ chức sản xuất, kinh doanh để họ có thể tự tạo ra thu nhập, ổn định cuộc sống và có cơ hội phát triển, vươn lên. PV:Như ông vừa cho biết chúng ta sẽ tiếp tục hỗ trợ cho người khuyết tật trong vấn đề tự tạo công ăn việc làm, vậy còn vấn đề phục hồi chức năng cho người khuyết tật thời gian tới sẽ được chúng ta quan tâm ra sao? Ông Tô Đức: Chúng ta có hệ thống bệnh viện, mạng lưới y tế của ngành y tế và trung tâm chỉnh hình phục hồi chức năng thuộc ngành lao động, thương binh, xã hội trải đều trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên tôi cho rằng, để giúp cho người khuyết tật có được cơ hội phục hồi chức năng bền vững ở ngay tại cộng đồng, ngay tại nơi cư trú thì chúng ta phải làm rất nhiều việc. Chúng ta cần xây dựng những chương trình ở cấp độ quốc gia về phục hồi chức năng cho người khuyết tật, phát triển cơ chế chính sách hỗ trợ cho người khuyết tật có cơ hội phục hồi chức năng, kêu gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này. PV:Hưởng ứng chủ đề của Ngày quốc tế người khuyết tật năm nay, Việt Nam sẽ có những hoạt động thiết thực như thế nào, thưa ông? Ông Tô Đức: Trước hết, chúng ta phải hoàn thiện lại các khuôn khổ pháp lý để đảm bảo quyền của người khuyết tật nói chung, trong đó có quyền có việc làm của người khuyết tật nói riêng. Đặc biệt, chúng ta tập trung vào sửa đổi các quy định về lao động là người khuyết tật, về cơ chế, nguồn lực để đảm bảo người khuyết tật có cơ hội vay vốn từ quỹ quốc gia về việc làm và từ nguồn vốn tín dụng của ngân hàng chính sách. Bên cạnh đó thúc đẩy các chương trình dạy nghề cho người khuyết tật./. PV:Vâng, xin cảm ơn ông!  Sáng nay (24/11), Quốc hội thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Người khuyết tật. Dự án Luật Người khuyết tật được xây dựng trên cơ sở tổng kết 10 năm thi hành Pháp lệnh về người tàn tật năm 1998. Dự thảo Luật có 9 chương 43 điều, quy định về quyền và nghĩa vụ của người khuyết tật; trách nhiệm của Nhà nước, gia đình và xã hội đối với người khuyết tật. Luật áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, gia đình và cá nhân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. Người khuyết tật là người nước ngoài sinh sống và làm việc tại Việt Nam được hưởng các chính sách quy định của Luật này, trừ những chính sách dành riêng đối với công dân Việt Nam. Sau 10 năm thi hành Pháp lệnh về người tàn tật, những chính sách như chăm sóc sức khoẻ, phục hồi chức năng, giáo dục hoà nhập, vận động xã hội tham gia giúp đỡ người tàn tật đã phát huy tác dụng, giúp nhiều người tàn tật hoà nhập vào cuộc sống ngày càng tốt hơn. Tuy nhiên, một số chính sách như dạy nghề, giải quyết việc làm, các dịch vụ hỗ trợ nhằm tạo cơ hội để người tàn tật hướng đến cuộc sống độc lập còn rất khó khăn, tình trạng phân biệt đối xử vẫn còn những rào cản đối với người tàn tật, nhất là trong lĩnh vực lao động, tạo việc làm cho người tàn tật. Thảo luận về sự cần thiết phải ban hành Luật, ý kiến đại biểu cho rằng cần sớm có luật về người khuyết tật để đối tượng này được hưởng đầy đủ và bình đẳng các quyền con người, quyền tự do cơ bản mang tính toàn cầu và tạo điều kiện tham gia bình đẳng vào các hoạt động xã hội; đồng thời xây dựng xã hội không rào cản, theo cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong việc thực hiện Thập kỷ lần thứ II về người khuyết tật và yêu cầu hội nhập. Về tên gọi của Luật, nhiều ý kiến đại biểu không thống nhất với quan điểm của Ban soạn thảo và cho rằng nên giữ tên gọi là Luật Người tàn tật như Nghị quyết của Quốc hội đã thông qua vì khái niệm “người khuyết tật” rộng hơn khái niệm “người tàn tật” và như vậy các chính sách sẽ phải điều chỉnh với độ bao phủ đối tượng lớn hơn so với hiện nay, trong khi khả năng ngân sách của Nhà nước, các nguồn lực của xã hội… khó có thể đáp ứng được. Do đó, các chính sách chỉ nên tập trung vào đối tượng là người tàn tật. Mặt khác, tên gọi Luật người tàn tật là kế thừa tên gọi của Pháp lệnh hiện hành. Đại biểu Tạ Ngọc Tấn (đoàn Thái Bình) cùng nhiều ý kiến đại biểu khác băn khoăn về tính khả thi của Dự án Luật. Các đại biểu cho rằng, việc tổng kết 10 năm thực thi Pháp lệnh về người tàn tật cho thấy hạn chế lớn nhất đó là tính khả thi của một số chính sách và hiệu quả của việc tổ chức thực hiện. Do vậy, cần làm rõ những chính sách không đảm bảo tính khả thi, chính sách được kế thừa cũng như những chính sách mới là những chính sách nào để đảm bảo phù hợp với những quan điểm đề ra trong dự án Luật. Bên cạnh đó, khá nhiều số liệu thống kê về người khuyết tật, số liệu về việc tổ chức thực hiện từng chính sách, chế độ và quy định của pháp luật hiện hành chưa được cập nhật, còn thiếu hoặc chưa thống nhất, chưa chính xác. Điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc hoạch định chính sách đối với người khuyết tật.
Đại biểu Hoàng Thị Hương (đoàn Lạng Sơn) cho rằng, người khuyết tật đều muốn tham gia các hoạt động nói chung, lĩnh vực giáo dục nói riêng. Thực tế có nhiều học sinh khuyết tật có khả năng học nhưng rất khó hoà nhập với học sinh bình thường, tạo tâm lý không tốt cho các em, vì vậy đối với lĩnh vực giáo dục, luật cần quy định rõ. Nếu dự thảo Luật quy định “phương thức giáo dục hoà nhập là phương thức giáo dục chủ yếu”, sẽ ít quan tâm đến phương thức giáo dục bán hoà nhập và giáo dục chuyên biệt. Đại biểu Nguyễn Kim Tiến (đoàn Hà Tĩnh) cho rằng, Luật Người khuyết tật đề cập tương đối toàn diện, từ giáo dục, phục hồi chức năng đến trợ cấp xã hội; trách nhiệm của các bộ, ngành đối với việc chăm sóc sức khoẻ người khuyết tật. Tuy nhiên với số lượng người khuyết tật rất lớn hiện nay, thì vấn đề tạo công ăn việc làm và nhận người khuyết tật vào doanh nghiệp cũng cần được tính đến. Đại biểu Trần Đình Long (đoàn Đắk Lắk) cho rằng Dự thảo Luật quy định nếu người khuyết tật là thương binh theo điều 41 được hưởng cả hai chế độ là chưa hợp lý. Theo đại biểu, quy định về đối tượng chính sách tại điều 34 được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng bao gồm: Người khuyết tật nặng; cá nhân, hộ gia đình; hộ gia đình có từ 2 người khuyết tật nặng trở lên và đối tượng khác theo quy định của chính phủ. Đại biểu Trần Đình Long đề nghị cần khoanh lại những đối tượng người khuyết tật được hưởng trợ cấp của Nhà nước cần quy định cụ thể để tránh tình trạng quy định quá rộng các đối tượng người khuyết tật. Theo chương trình kỳ họp, Dự án Luật Người khuyết tật tiếp tục được các đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường vào ngày 27/11 tới. Chiều nay, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về Dự án Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả./. |
