Thời gian tiêu hóa thức ăn ở dạ dày và hấp thu ở ruột non thông thường từ 3-5 giờ. Nếu quá 3 -5 giờ mà thức ăn vẫn chưa được tiêu hóa sẽ sinh ra chướng bụng, đầy hơi; nếu nhanh hơn sẽ gây tiêu chảy. Show Một người tiêu hóa bình thường sẽ đi đại tiện sau khi ăn mỗi 12 đến 24 giờ. Đầy hơi là cảm giác khó chịu, no bụng sau khi ăn. Chướng bụng là tình trạng bụng phình to, căng ra, thường đi kèm với đầy hơi. Người bệnh sẽ có cảm giác đầy hơi, chướng bụng khi lượng khí trong đường tiêu hóa tăng lên bất thường. Biểu hiện của chứng đầy hơi, chướng bụng là ợ hơi nhiều lần, ợ chua, nóng rát vùng họng, có lúc buồn nôn hoặc nôn, bụng tức nặng ở phía trên, ậm ạch, khó chịu, đau râm ran, đi lại nặng nề, có thể bị tiêu chảy hoặc táo bón kèm theo... Nặng hơn, có thể gây ra đau toàn vùng bụng, đau thắt ngực sau khi ăn. Đầy hơi, chướng bụng thường bắt nguồn từ những thói quen không tốt khi ăn uống như: ăn quá nhiều, ăn những thực phẩm khó tiêu (thức ăn giàu tinh bột; nhiều chất xơ; nhiều chất béo; sử dụng rượu bia, thuốc lá, đồ uống có ga...) hoặc ăn không đúng cách: ăn quá nhanh, nhai không kỹ, ăn không đúng bữa, đúng giờ, vừa ăn no đã nằm ngay, vừa ăn vừa xem tivi. Đầy hơi, trướng bụng còn do rối loạn vận động nhu động ống tiêu hóa (dạ dày, ruột) làm cho dạ dày lúc nào cũng đầy thức ăn và thức ăn xuống ruột chậm nên việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn; do rối loạn hệ thống vi khuẩn trong đường tiêu hóa (loạn khuẩn) làm cho không đủ men để chuyển hóa thức ăn gây ứ đọng, lên men và sinh hơi. Đồng thời, chứng đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu cũng có thể bắt gặp ở những bệnh nhân bị bệnh gan như viêm gan, sỏi trong gan, áp xe gan, xơ gan…; sỏi túi mật hay viêm, tắc đường dẫn mật. Những người hay lo âu, thần kinh căng thẳng hoặc dùng một số thuốc để điều trị bệnh suy tuyến giáp trạng, tăng huyết áp, chữa bệnh trầm cảm... cũng có thể bị đầy hơi, chướng bụng. Các chuyên gia cho biết, nếu đầy hơi, chướng bụng là nguyên nhân do ăn uống thì không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu đầy hơi, chướng bụng diễn ra thường xuyên và kéo dài làm cho cơ thể trở nên mệt mỏi, kiệt sức, dẫn đến suy kiệt thì đó có thể là triệu chứng cảnh báo một số bệnh như viêm loét dạ dày - tá tràng, ung thư dạ dày - tá tràng, viêm gan... Khi đó cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể nhằm tìm ra nguyên nhân và can thiệp càng sớm càng tốt.  Để hạn chế chứng đầy hơi, chướng bụng, việc đầu tiên là phải thay đổi thói quen ăn uống: + Hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, nhiều tinh bột và nhiều chất xơ; các thức ăn chua, cay, bánh kẹo, đồ ngọt; các chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá. + Bỏ thói quen nhai kẹo cao su làm cho bụng bị tích nhiều khí làm nặng thêm chứng đầy hơi, chướng bụng. + Ưu tiên thực phẩm chứa chất đạm và sản phẩm từ sữa chứa ít đường - béo. + Nên ăn nhiều hoa quả và rau xanh như cam, bưởi, táo, dứa, lê, nho, đu đủ, rau khoai lang, rau mồng tơi, rau đay, rau muống, rau dền... + Uống từ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày. + Ăn uống đúng giờ, ăn chậm, nhai kỹ; hạn chế nói chuyện khi ăn; không ăn quá no; ăn xong nên đi lại nhẹ nhàng. + Nên làm việc điều độ, dành 6 - 8 tiếng mỗi ngày để ngủ, dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, nghe nhạc… giúp tinh thần thoải mái, giải tỏa stress, giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn. + Luyện tập thể dục thể thao hàng ngày cũng là cách giúp nhu động ruột hoạt động đều, tiêu hóa tốt. + Đối với người bị ợ nóng hoặc trào ngược axít, để tránh áp lực cho dạ dày nên chia bữa ăn thành 4 đến 5 bữa nhỏ mỗi ngày. Một số mẹo sau có thể hữu ích để đánh tan nhanh và hiệu quả triệu chứng đầy hơi, chướng bụng: ăn vài lát gừng tươi chấm muối; uống trà gừng nóng (uống từng ngụm nhỏ); uống nước chanh gừng (dùng 1 cốc nước ấm pha với một thìa mật ong, 2 thìa nước cốt chanh và vài lát gừng); uống trà nóng pha vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc ăn vài nhánh bạc hà tươi. Ngoài ra, có thể dùng tay mát xa nhẹ nhàng vùng bụng, xoa vòng tròn theo chiều kim đồng hồ, lấy rốn làm trung tâm mát xa vòng bụng từ bẹn phải, lên sườn phải, sang sườn trái, xuống bẹn trái và có thể bôi ít dầu nóng khi mát xa. Dùng túi chườm ở vùng bụng hoặc có thể dùng khăn nóng để chườm.
Có nhiều nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng -Do ăn nhiều chất tinh bột mà cơ thể không đủ hệ thống men để chuyển hóa hết tinh bột đó.Các chất tinh bột(thực phẩm họ đậu,đường lactoza, fructoza,sorbitol trong các loại trái cây),glycoprotein xuống đến đại tràng thì vai trò của vi khuẩn đường ruột gây lên men tạo thành khí hydrogen,cacbon dioxit, khí mêtan.Ăn uống quá nhanh,nhai không kỹ,nuốt vội vàng( khi uống nước dễ nuốt cả hơi vào dạ dày); ăn nhiều chất béo,gia vị,chất kích thích( rượu, bia, cà phê, thuốc lá ).Có một số thức ăn hay gia vị khi ăn vào dạ dày tạo nên một phản xạ gây co thắt lỗ thực quản dưới dễ gây nên ợ hơi(hành,tỏi…)hoặc ăn xong đã vội vàng đi nằm nghỉ ngay. Có nhiều nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng - Do rối loạn vận động nhu động ống tiêu hóa (dạ dày, ruột)làm cho dạ dày lúc nào cũng đầy thức ăn và thức ăn xuống ruột chậm gây cho việc tiêu hóa thức ăn gặp khó khăn hoặc do rối loạn bài tiết dịch mật(viêm,tắc đường dẫn mật…).Bệnh trào ngược thực quản ngoài đầy hơi chướng bụng còn gây nóng rát phía sau xương ức,ợ nóng,ợ hơi,ợ ra cả nước trong. - Do rối loạn hệ thống vi khuẩn chí trong đường tiêu hóa ( loạn khuẩn)làm cho thức ăn không đủ men để chuyển hóa thức ăn gây ứ đọng, lên men và sinh hơi. - Do bệnh thuộc đường tiêu hóa như bệnh về dạ dày( viêm ,loét dạ dày - tá tràng,ung thư dạ dày…);bệnh viêm đại tràng co thắt( hội chứng viêm đại tràng kích thích);bệnh giảm nhu động ruột do gây chướng hơi đầy bụng bởi vi khuẩn lên men tinh bột tồn tại lâu ngày trong lòng đại tràng;do ứ phân lâu ngày như trong bệnh táo bón hoặc sau một số phẫu thuật về đường tiêu hóa như phẫu thuật dạ dày, đại tràng... - Do rối loạn hấp thu: ở trẻ em những trường hợp đau bụng không tìm thấy nguyên nhân khác thì có tới 40% là do rối loạn hấp thu sữa. - Do bệnh thuộc về hệ thống tâm thần- thần kinh: những người hay lo âu, thần kinh căng thẳng,gặp nhiều stress cũng có thể gây đầy hơi ,chướng bụng. Ngoài ra chứng đầy hơi chướng bụng còn có thể do người bệnh dùng một số thuốc làm ảnh hướng đến chức năng sinh lý bình thường của hệ tiêu hóa( dạ dày,ruột),ví dụ như dùng thuốc trong bệnh suy tuyến giáp trạng, trong bệnh tăng huyết áp hoặc thuốc dùng chữa bệnh trầm cảm... Cần làm gì? Khi bị đầy hơi chướng bụng cần thiết phải đi khám bệnh để xác định nguyên nhân.Khi xác định được nguyên nhân thì việc điều trị chứng đầy hơi,chướng bụng dễ dàng hơn rất nhiều.Ăn uống đóng vai trò khá quan trọng trong việc phòng bệnh đầy hơi chướng bụng.Cần ăn chậm nhai kỹ,không nuốt vội vàng,không ăn no quá.Một số loại thức ăn có khả năng gây đầy hơi thì nên tránh không ăn( những thức ăn này cũng có sự khác nhau ở cơ địa từng người).Nên ăn những thức ăn dễ tiêu,hạn chế ăn thức ăn chua,cay,các chất kích thích như cà phê,rượu,bia,thuốc lá. Nên hạn chế ăn kẹo( kẹo cao su),bánh ngọt.Nên ăn nhiều rau xanh như rau khoai lang,rau mồng tơi,rau đay,rau muống .Cần vệ sinh răng miệng hàng ngày, tránh để bám ở chân răng,trong khoang miệng các chất cặn bã. Ăn xong chưa vội đi nằm ngay hoặc ngồi lâu mà nên đi lại nhẹ nhàng. Ngoài bữa ăn có thể dùng tay xoa bóp bụng(mát xa) để làm tăng nhu động của dạ dày,ruột giúp cho việc tiêu hóa thức ăn tốt hơn , tránh ứ đọng thức ăn nhiều ngày. Cần có chế độ tập thể dục nhẹ nhàng để làm tăng nhu động ruột một cách hợp sinh lý bình thường như đi bộ,chơi cầu lông,tập hít thở để cơ hoành vận động làm tăng nhu động của dạ dày và ruột.
Vậy khi thường xuyên bị đầy bụng xì hơi hay bụng căng tức khó chịu, bạn nên làm gì? Hãy cùng tìm hiểu những thông tin hữu ích qua bài viết sau của Hello Bacsi. Tìm hiểu chungĐầy hơi chướng bụng là gì?Chướng bụng đầy hơi là tình trạng khí (gas) bị tích tụ trong dạ dày và ruột làm cho bạn cảm thấy bị đầy bụng, tức bụng và trong một số trường hợp bụng có thể căng lên. Tình trạng này thường xảy ra do bạn nuốt nhiều không khí trong khi ăn hoặc khí hình thành từ sự phân hủy của thực phẩm trong quá trình tiêu hóa. Bạn có thể gặp phải cảm giác này một hoặc nhiều lần trong ngày. Triệu chứng thường gặpNhững dấu hiệu và triệu chứng khi bị chướng bụng đầy hơi là gì?Hầu hết mọi người đều mô tả chướng bụng đầy hơi là cảm giác không thoải mái và khó chịu ở bụng, có khi đó là cảm giác căng chướng bụng, sình bụng, xì hơi, ợ nóng thường xuyên hoặc ợ hơi và sôi bụng. Đôi khi, bạn có thể bị đau quặn thắt từng cơn kèm ói nếu nguyên nhân do sự tắc nghẽn ở ruột làm thức ăn và hơi bị ứ nhiều trong lòng ruột. Nếu bạn thường xuyên bị đầy bụng xì hơi và có các dấu hiệu bệnh khác kèm theo hay các triệu chứng có vẻ ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hằng ngày, hãy đi khám càng sớm càng tốt. Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?Thông thường tình trạng đầy bụng, ợ hơi có thể tự hết. Bạn nên đi khám ngay lập tức nếu các triệu chứng không cải thiện mặc dù bạn đã thay đổi thói quen ăn uống để giảm tình trạng này. Ngoài ra, bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu cảm thấy:
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Những dấu hiệu trên đôi khi có thể là do một loại bệnh đường tiêu hóa khác nghiêm trọng hơn gây ra. Vì vậy, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được chỉ định phương pháp điều trị thích hợp nhất. Tìm hiểu thêm Phân nhạt màu có thể phản ánh điều gì về sức khỏe? Nguyên nhân gây bệnhChướng bụng đầy hơi là do đâu?Bệnh có thể bị chướng bụng đầy hơi do:
Nguy cơ mắc phảiNhững ai thường bị đầy hơi chướng bụng?Hiện tượng đầy hơi chướng bụng xảy ra rất phổ biến và thường gặp ở cả người lớn và trẻ em. Bệnh thường ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn là nam giới. Tình trạng đầy hơi chướng bụng không nghiêm trọng và có thể dễ dàng điều trị. Tuy nhiên, nếu bị đầy hơi kéo dài và không giảm dù đã áp dụng những biện pháp thông thường, bạn cần phải đi khám để có thể xác định được nguyên nhân. |
