Thay mặt Hội đồng xét giải, nhà văn Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đánh giá, số lượng tác phẩm tham dự xét giải thường niên của Hội ổn định, có sự phân bố khá đều ở hai thể loại thơ và văn xuôi; lý luận, phê bình giảm hơn so với các năm trước. Những tác phẩm được trao giải năm nay cho thấy bản lĩnh người viết, mỗi tác giả đều mang đến dấu ấn riêng biệt trong sáng tác. Nhiều tác giả chạm tới độ chín trên mọi phương diện, cả nhân sinh quan lẫn kỹ thuật thể hiện. Có tác giả dám bước những bước dài tới sự pha trộn thể loại để tìm ra một công thức cho riêng mình hoặc phá vỡ cấu trúc câu, làm mới ngôn ngữ... Về Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2023, Ban Sáng tác của Hội đã nhận được 179 tác phẩm đề cử tham dự.  Cụ thể, giải thưởng văn xuôi được trao cho tiểu thuyết “Từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín” của nhà văn Nguyễn Một, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành; tiểu thuyết “Tuyệt không dấu vết” của nhà văn Nguyễn Việt Hà, Nhà Xuất bản Trẻ ấn hành; tập truyện ngắn “Một mùa hè dưới bóng cây” của nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Giải thưởng thơ được trao cho tập “Đồng sen tàn” của nhà thơ Nguyễn Phúc Lộc Thành, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Giải thưởng lý luận, phê bình trao cho tác phẩm “Tự chủ văn chương và sứ mệnh tự do” của hai tác giả Phùng Ngọc Kiên và Đoàn Ánh Dương, Nhà Xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Giải thưởng văn học thiếu nhi thuộc về tập truyện “Cá Linh đi học” của nhà văn Lê Quang Trạng, Nhà Xuất bản Kim Đồng ấn hành. Giải thưởng Tác giả trẻ năm nay trao cho tiểu thuyết “Nhân sinh kép: Sống hai cuộc đời” của tác giả Đức Anh. Theo nhận định của Hội đồng xét giải, qua tác phẩm này, có thể khẳng định sớm rằng, Đức Anh là tác giả có can đảm, có ý thức tìm kiếm cho mình một lối đi cá biệt - điều vô cùng quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật. Về cuộc vận động sáng tác văn học viết về đề tài thiếu nhi, đợt 1, Ban tổ chức nhận được 246 tác phẩm tham dự, trong đó, thể loại thơ có 102 tác phẩm, thể loại văn xuôi có 144 tác phẩm. Theo Hội Nhà văn, hệ thống giải thưởng năm nay vẫn có những khoảng hẫng hụt như để trống giải thưởng cho văn học dịch năm 2023. Đây là điều khá đáng tiếc, bởi nó chưa phản ánh đúng với thực trạng bề rộng phong phú của số lượng cũng như bề sâu về chất lượng dịch của năm. Hội cũng trao giải Cuộc vận động sáng tác văn học viết về đề tài thiếu nhi đợt 1. Ban tổ chức đã nhận được 246 tác phẩm tham dự, trong đó, thể loại thơ có 102 tác phẩm, thể loại văn xuôi có 144 tác phẩm. Đã có 16 tác phẩm đoạt giải thưởng, trong đó, giải A tác phẩm văn xuôi thuộc về bản thảo Mèo sinh ra đâu phải chỉ bắt chụp của tác giả Dương Thị Thảo Nguyên. 15 giải thưởng khác dưới dạng tác phẩm và bản thảo cũng được trao đợt này. Hội khẳng định việc xét thưởng hai tập thơ từng bị loại ở sơ khảo là hợp quy chế, nhưng thừa nhận quá trình chấm chưa đồng nhất. Sáng 11/1, Hội Nhà văn TP HCM gặp gỡ với báo chí để lý giải những lùm xùm quanh giải thưởng năm 2017. Trước đó, nhiều tranh cãi xoay quanh việc tập thơ Thơ trắng (La Mai Thi Gia) và tập Nghi lễ của ánh sáng (Lê Tuân) bị loại ở hội đồng sơ khảo (hội đồng chuyên môn) nhưng vẫn nhận giải Tặng thưởng. Nhiều thành viên hội đồng sơ khảo cho rằng hội đồng chung khảo không tôn trọng họ. Ông Trần Văn Tuấn - Chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM. Ông Trần Văn Tuấn - Chủ tịch Hội - thừa nhận có sự thiếu sót, khúc mắc trong các hội đồng. Ông Phạm Sỹ Sáu, phó chủ tịch Hội Nhà văn giải thích do phải chốt giải thưởng sớm để kịp quyết toán kinh phí, quy trình làm việc quá gấp gáp, Hội không tiến hành bước xin ý kiến các thành viên ban sơ khảo. "Đây là hành động không phù hợp với tình hình lúc đó, chứ chúng tôi không bao giờ thiếu tôn trọng các thành viên hội đồng chuyên môn", ông nói. Ông Tuấn chia sẻ nhiều năm qua, Hội Nhà văn TP HCM đánh giá các tác giả, tác phẩm bằng hai danh hiệu: Giải thưởng và Tặng thưởng. Giải thưởng nhằm để tôn vinh các tác giả có sự sáng tạo về mặt tư tưởng, nghệ thuật, còn Tặng thưởng mang ý nghĩa động viên và khích lệ dù chất lượng nội dung chưa cao. Các giải được xét theo quy trình gồm ba bước: hội đồng sơ khảo tuyển chọn tác phẩm, hội đồng chung khảo đánh giá tác phẩm và ban chấp hành xem xét lại toàn bộ. Đầu tháng 12/2017, hội đồng sơ khảo bỏ phiếu để giới thiệu các tác phẩm lọt vào vòng chung khảo. Sau đó, hội đồng chung khảo đề cử thêm hai tác phẩm để trao giải Tặng thưởng là Thơ trắng và Nghi lễ của ánh sáng. Ông Tuấn khẳng định việc đề cử này hoàn toàn phù hợp, vì trong quy chế khẳng định hội đồng chung khảo có quyền giới thiệu tác phẩm mà không cần thông qua sơ khảo. Ông Tuấn cũng cho rằng kết quả của việc trao giải là đảm bảo về mặt pháp lý, không có chuyện chạy tiền, mua giải thưởng. Ông Phạm Sỹ Sáu, phó chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM Năm nay Hội chỉ trao một Giải thưởng, còn lại là các Tặng thưởng. Giải thưởng bao gồm 15 triệu đồng tiền mặt, Tặng thưởng là 6 triệu đồng. Với tư cách cá nhân, ông Phan Hoàng - phó chủ tịch Hội Nhà văn - cũng xin lỗi hai nhà thơ La Mai Thi Gia và Lê Tuân vì bị lôi vào những lùm xùm. Ông cho biết không hề có chuyện chạy giải thưởng. Tác giả La Mai Thi Gia đến giờ chót mới tham gia khi được bạn bè giới thiệu, song lại chịu nhiều ý kiến nghi ngờ. "Nhận giải thưởng có vài triệu bạc mà bị coi thường, nếu đặt vào vị trí của họ, ai mà không đau buồn", ông tâm sự. Tập thơ "Thơ trắng" của nhà thơ La Mai Thi Gia. Sau lùm xùm, nhà thơ Trần Hữu Dũng - phó chủ tịch hội đồng thơ (hội đồng sơ khảo) - viết đơn xin từ chức. Ông Trần Văn Tuấn cho biết ông hoàn toàn bất ngờ. Ông đã trao đổi với các thành viên còn lại của hội đồng thơ để đề nghị ông Dũng rút lại đơn. Trước đó, trao đổi với báo chí, ông Dũng cho rằng ban chấp hành không tôn trọng kết quả bỏ phiếu của hội đồng sơ khảo, nên ông xin rời chức vụ. Trong buổi gặp gỡ, đại diện Hội Nhà văn cũng nhắc đến nghi vấn đạo thơ của nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long - người vừa được giải Tặng thưởng với tập Những ký âm ngân. Cụ thể, nhà thơ Lê Huy Mậu, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, cho rằng bài thơ Những ký âm ngân của Thanh Long giống với bài Chiều cuối năm trong tập Bốn giọt nước của ông. Ông Trần Văn Tuấn đã chỉ đạo Hội đồng thơ và Ban kiểm tra làm rõ, nếu có việc đạo thơ, giải thưởng sẽ bị thu hồi. Nhà văn Trần Nhã Thụy - trưởng Ban kiểm tra - nhận định hai bài thơ chỉ giống ở vài từ, còn ý tứ khác hẳn. Ông cho biết việc có hay không chuyện đạo thơ sẽ được Hội thông báo trong thời gian tới. Giải thưởng của Hội Nhà văn TP HCM 2017 được trao cho tác phẩm Văn chương phương Nam một vài bổ khuyết (tập nghiên cứu, lý luận phê bình) của hai tác giả Võ Văn Nhơn và Nguyễn Thị Phương Thúy. Hội cũng trao giải Tặng thưởng cho các tác phẩm - tác giả như: Đêm nay con có mơ không? (tập tản văn) - Trương Gia Hòa, Những ký âm ngân (tập thơ) - Nguyễn Thị Thanh Long, Dưới mái nhà xanh (tập thơ) - Tôn Nữ Thu Thủy, Thơ trắng (tập thơ) - La Mai Thi Gia, Nghi lễ của ánh sáng (tập thơ) - Lê Tuân, Đi tìm ẩn ngữ văn chương (tập lý luận phê bình) - Trần Hoài Anh, Hoa rơi hữu ý (tập lý luận phê bình) - Lê Thiếu Nhơn... |
