a) Những câu thơ tả tài năng của kiều trong Truyện Kiều: Thông minh vốn sẵn tính trời Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm Cung thương lầu bậc ngũ âm, Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương Khúc nhà tay lựa nên chương Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
-> Tiếng đàn của Kiều là tiếng lòng của tác giả cũng như là mối dây dẫn Kiều vào còn đường lưu lạc, hồng nhan bạc mệnh. -> Thúy Kiều đã soạn riêng một khúc bạc mệnh mà ai nghe cũng não lòng. => Chân dung Thúy Kiều mang tính cách màu sắc của số phận. Ngòi bút Nguyễn Du nhuốm màu định mệnh sắc đẹp và tài năng đánh đàn của Kiều nổi trội quá mà thiên nhiên, tạo hóa thì từ đó dự báo cuộc đời nhiều đau khổ. Từ “tố nga” để nói về ai? Câu thơ “mai cốt cách, tuyết tinh thần” có nghĩa là gì? Thúy Kiều được miêu tả như thế nào? Qua cung đàn Kiều sáng tác, em hiểu gì về nhân vật này? a. Mở bài
b. Thân bài b1. Giá trị nhân đạo trong văn học
b2. Biểu hiện của giá trị nhân đạo trong Truyện Kiều ♦ Trân trọng vẻ đẹp của con người * Vẻ đẹp ngoại hình: Nguyễn Du đã dành nhiều ưu ái khi xây dựng chân dung nhân vật.
“Vân xem trang trọng khác vời Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang Hoa cười ngọc thốt đoan trang Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”
“Kiều càng sắc sảo mặn mà So về tài sắc lại là phần hơn Làn thu thủy, nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh”
* Vẻ đẹp đức hạnh
“Phong lưu rất mực hồng quần Xuân xanh xấp xỉ đến tuần cập kê Êm đềm trướng rủ màn che Tường đông ong bướm đi về mặc ai”
“Xót người tựa cửa hôm mai Quạt nồng ấp lạnh có ai đó giờ? Sân Lai cách mấy nắng mưa Bây giờ gốc tử đã vừa người ôm”
“Tưởng người dưới nguyệt chén đồng Tin sương luống những rày trông mai chờ Chân trời góc bể bơ vơ Tấm son gột rửa bao giờ cho phai”
“Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng Tại ai há dám phụ lòng cố nhân”
“Tha ra thì cũng may đời Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen Đã lòng tri quá thì nên” * Vẻ đẹp tài năng: Tiến bộ hơn các nhà thơ thời Trung Đại, Nguyễn Du còn đề cao người phụ nữ ở phương diện tài năng, ông đã xây dựng một nhân vật Thúy Kiều đa tài, mà tài nào cũng xuất sắc, tuyệt đỉnh: “Thông minh vốn sẵn tính trời Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm Cung thương làu bậc ngũ âm Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương Khúc nhà tay lựa nên chương Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân” → Trong quan niệm của Nguyễn Du, “chữ tài liền với chữ tai một vần” ⇒ Nói đến cái tài, bên cạnh sự trân trọng còn là một dự cảm bất an cho số phận truân chuyên của con người. ♦ Thương xót cho số phận đau thương của con người
“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà Thềm hoa một bước, lệ hoa mấy hàng Ngại ngùng dợn gió e sương Ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày.”
“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung Bồn bề bát ngát xa trông Cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia Bẽ bàng mây sớm đèn khuya Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”
“Buồn trông cửa bể chiều hôm Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa Buồn trông ngọn nước mới sa Hoa trôi man mác biết là về đâu Buồn trông nội cỏ rầu rầu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi” ♦ Tố cáo, phê phán những thế lực chà đạp lên con người * Nguyễn Du đã sử dụng ngòi bút hiện thực để vạch trần bản chất xấu xa của những kẻ bất nhân trong xã hội xưa, những kẻ “buôn thịt bán người”, kiếm sống trên thân xác của những cô gái vô tội, tiêu biểu là Mã Giám Sinh.
“Gần miền có một mụ nào Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh Hỏi tên, rằng: Mã Giám Sinh Hỏi quê, rằng: Huyện Lâm Thanh cũng gần Quá niên trạc ngoại tứ tuần Mày rầu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao Trước thầy sau tớ lao xao Nhà băng đưa lối rước vào lầu trang Ghế trên ngồi tót sỗ sàng”
“Đắn đo cân sắc cân tài Ép cung cầm nguyệt thử tài quạt thơ Mặn nồng một vẻ một ưa, Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu. Rằng: Mua ngọc đến Lam Kiều Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?” … “Cò kè bớt một thêm hai” ♦ Thấu hiểu ước mơ của con người * Trong “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã thể hiện một ước mơ cao cả: Ước mơ một cuộc sống công bằng, cái thiện được khuyến khích, nâng niu, cái ác phải bị trừng phạt, phải trả giá. Nhân vật Từ Hải là đấng anh hùng trượng nghĩa, là người thực hiện ước mơ công lý của Nguyễn Du. Chính Từ Hải là người giải thoát Kiều khỏi chốn lầu xanh, cho Kiều cơ hội đổi đời, và cho Kiều cơ hội báo ân, báo oán → Ước mơ tốt đẹp, đáng trân trọng. + Trong đoạn trích “Kiều báo ân báo oán” thái độ của Kiều rất rõ ràng:
“Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là”
“Dễ dàng là thói hồng nhan Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều” b3. Đánh giá
c. Kết bài
|
