Vi-rút đường hô hấp gây những bệnh như viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi-rút Corona (Covid-19) lây lan khi dịch nhầy hay dịch tiết đường hô hấp chứa vi-rút xâm nhập vào cơ thể của bạn từ mắt, mũi hay họng, chủ yếu là qua bàn tay. Bàn tay cũng chính là một trong những cách phổ biến nhất khiến virus lây lan từ người này sang người khác.
Trong tình hình đại dịch hoành hành trên thế giới, một trong những biện pháp rẻ nhất, dễ nhất, và quan trọng nhất để phòng tránh vi-rút lây lan là rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch. Dưới đây là tất cả những thông tin bạn cần biết để rửa tay đúng cách:
1. Rửa tay đúng cách như thế nào?
Xoa tay nhanh rồi tráng nước không thể loại bỏ được hết tất cả vi-rút còn sót lại trên tay bạn. Bạn hãy tham khảo từng bước dưới đây để rửa tay thật sạch.
Bước 1: Làm ướt hai lòng bàn tay dưới vòi nước
Bước 2: Lấy xà phòng vào lòng bàn tay và xoa đều
Bước 3: Chà 2 bàn tay vào nhau, mặt trong, mặt ngoài – miết mạnh các ngón tay và các kẽ ngón, móng tay – trong vòng ít nhất 20 giây.
Bước 4: Tráng sạch tay dưới vòi nước
Bước 5: Lau khô tay bằng khăn sạch hoặc khăn sử dụng một lần
2. Tôi nên rửa tay trong bao lâu?
Bạn nên rửa tay ít nhất trong vòng 20-30 giây. Có một cách rất dễ giúp bạn rửa tay đủ thời gian cần thiết là vừa rửa tay vừa hát bài chúc mừng sinh nhật, đủ hai lần.
Khi bạn dùng dung dịch rửa tay khô thì nên loại có chứa ít nhất 60% cồn, xoa dung dịch vào tay trong ít nhất 20 giây để làm sạch cả bàn tay.
3. Khi nào thì tôi cần rửa tay?
Để phòng ngừa lây nhiễm COVID-19, bạn cần rửa tay vào những thời điểm sau:
Sau khi xịt mũi, ho hay hắt hơi
Sau khi đến nơi công cộng, sau khi đi các phương tiện giao thông công cộng, đi chợ và những nơi thờ cúng khác
Sau khi chạm vào những bề mặt ở môi trường bên ngoài, kể cả tiền giấy
Trước, trong và sau khi chăm sóc người ốm
Trước và sau khi ăn
Nói chung, bạn nên rửa tay vào những thời điểm sau đây:
Sau khi đi vệ sinh
Trước và sau khi ăn
Sau khi bỏ rác
Sau khi chạm vào động vật và vật nuôi
Sau khi thay tã lót cho em bé hoặc giúp trẻ đi vệ sinh
Khi bàn tay của bạn bị bẩn
4. Tôi có thể giúp con tôi rửa tay như thế nào?
Bạn có thể giúp con mình rửa tay bằng cách làm cho việc rửa tay trở nên dễ dàng với trẻ nhỏ, ví dụ như, để sẵn một chiếc ghế nhỏ để giúp con dễ dàng với tới vòi nước và xà phòng. Bạn cũng có thể làm cho việc rửa tay trở nên vui vẻ hơn bằng cách hát cùng con bài hát mà con yêu thích khi giúp con xoa bàn tay.
5. Tôi có cần dùng nước ấm để rửa tay không?
Không, bạn có thể dùng nước ở bất kỳ nhiệt độ nào rửa tay cũng được. Nước lạnh và nước ấm đều có tác dụng diệt vi trùng và vi-rút như nhau – miễn là bạn phải dùng xà phòng!
6. Tôi có cần lau khô tay bằng khăn không?
Vi trùng lây lan từ làn da ướt dễ dàng hơn so với da khô, do vậy lau khô tay là một bước quan trọng. Khăn giấy hoặc khăn vải có tác dụng tốt nhất để loại bỏ vi trùng mà không làm lây lan sang những bề mặt khác.
7. Rửa tay bằng xà phòng và nước hay dung dịch rửa tay khô: cái nào tốt hơn?
Nói chung, cả rửa tay bằng xà phòng và nước và dung dịch rửa tay khô, nếu dùng đúng cách, rất có tác dụng diệt vi trùng và mầm bệnh. Khi ở bên ngoài thì dung dịch rửa tay khô thuận tiện hơn, nhưng lại đắt hoặc khó mua khi tình trạng khẩn cấp xảy ra. Thêm nữa, dung dịch rửa tay khô có cồn có thể diệt vi-rút corona, nhưng không diệt được tất cả các loại vi khuẩn và vi-rút, ví dự như norovirus và rotavirus.
8. Nếu tôi không có xà phòng thì sao?
Dùng nước có clo hay dung dịch rửa tay có chứa ít nhất 60% cồn là hai cách tốt nhất nếu bạn không có xà phòng và nước sạch. Trong trường hợp không có nước có clo hay dung dịch rửa tay khô, nước xà phòng hay tro cũng có thể diệt vi khuẩn, mặc dù không có tác dụng bằng. Nếu dùng nước xà phòng hay tro thì cần phải rửa tay ngay khi bạn tìm được nơi rửa tay và tránh tiếp xúc trực tiếp với những người xung quanh hoặc các bề mặt.
9. Tôi còn có thể giúp chấm dứt lây lan vi-rút corona như thế nào?
Phép lịch sự khi hắt hơi hay ho: lấy khuỷu tay hoặc khăn giấy che miệng và mũi khi ho hay hắt hơi, vứt bỏ khăn giấy sau khi dùng và rửa tay
Tránh chạm tay lên mặt (mắt, mũi, miệng)
Tránh tiếp xúc trực tiếp: tránh bắt tay, ôm hôn, chia sẻ đồ ăn, đồ dùng cá nhân, cốc và khăn
Tránh tiếp xúc gần với những người đang bị cảm hoặc có những triệu chứng giống bị cúm
Nếu bạn hoặc con bạn có dấu hiệu sốt, ho hoặc khó thở, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra sức khỏe
Lau sạch những bề mặt có thể lây lan vi-rút, nên lau sạch các bề mặt thường xuyên hơn (đặc biệt là ở những khu vực công cộng)
Bấm vào đây để tìm hiểu tất cả các hướng dẫn của UNICEF về COVID-19.
Giữ tay sạch sẽ là một trong những bước quan trọng nhất mà chúng ta có thể chủ động thực hiện để tránh nhiều bệnh lây truyền và hạn chế lây nhiễm vi trùng cho người khác. Chắc hẳn nhiều bạn sẽ thắc mắc vì sao phải rửa tay và lý giải khoa học nào cho việc rửa tay để phòng dịch bệnh?
Phân từ người hoặc động vật là nguồn vi trùng chủ yếu của Salmonella, E. coli O157 và norovirus gây bệnh tiêu chảy và nó có thể lây lan một số bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như adenovirus và bệnh tay chân miệng.
Những loại vi trùng này có thể dính vào tay sau khi bạn sử dụng nhà vệ sinh hoặc thay tã, thậm chí sau khi bạn chế biến các loại thịt sống trong khi các loại thịt sống này đã bị nhiễm phân động vật. Một gram phân người có trọng lượng bằng một cái kẹp giấy có thể chứa một nghìn tỷ vi trùng.
Vi trùng cũng có thể dính vào tay nếu bạn chạm vào bất kỳ đồ vật nào có vi trùng trên đó khi các đồ vật này bị nhiễm vi trùng do ai đó ho hoặc hắt hơi hoặc chạm vào các đồ vật này. Khi những vi trùng này bị dính vào tay và bạn không được rửa sạch, chúng có thể truyền từ người này sang người khác và khiến chính bạn và người đó bị bệnh.
Vi trùng xâm nhập có thể truyền từ người này sang người khác
Rửa tay bằng xà phòng để loại bỏ vi trùng có thể gây bệnh ra khỏi tay. Điều này giúp ngăn ngừa nhiễm trùng vì:
Mọi người thường có thói quen đưa tay lên chạm vào mắt, mũi và miệng mà không hề nhận thức được việc này. Vi trùng có thể xâm nhập vào cơ thể qua mắt, mũi và miệng và khiến chúng ta bị bệnh.
Vi trùng từ tay chưa được rửa sạch có thể xâm nhập vào thực phẩm và đồ uống trong khi mọi người đang chế biến hoặc ăn. Vi trùng có thể sinh sôi nảy nở mạnh mẽ trong một số loại thực phẩm hoặc đồ uống hoặc trong những điều kiện nhất định và làm cho cơ thể bị bệnh.
Vi trùng từ bàn tay chưa được rửa sạch có thể truyền vi trùng từ tay sang các vật thể khác, như khi bạn nắm tay vịn, chạm sờ hoặc nắm vào mặt bàn hoặc đồ chơi, sau đó chuyển sang tay người khác.
Do đó diệt virus, vi khuẩn và các tác nhân khác bằng cách rửa sạch tay với xà bông sẽ giúp ngăn ngừa tiêu chảy, các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và thậm chí có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng da và mắt.
Hướng dẫn mọi người về rửa tay giúp chính bản thân họ và cộng đồng xung quanh khỏe mạnh. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi người dân được hướng dẫn rửa tay sẽ:
Giảm 23-40% số ca mắc bệnh tiêu chảy xuống
Giảm 58% ca mắc bệnh tiêu chảy ở những người có hệ miễn dịch yếu
Giảm 16-21% ca mắc bệnh về đường hô hấp, như cảm lạnh
Giảm 29-57% số học sinh nghỉ học do mắc bệnh đường tiêu hóa
Rửa tay thường xuyên ngăn chặn trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi
Khoảng 1,8 triệu trẻ em dưới 5 tuổi chết mỗi năm do bệnh tiêu chảy và viêm phổi, đây là hai kẻ giết trẻ em hàng đầu trên toàn thế giới. Rửa tay bằng xà phòng có thể bảo vệ khoảng 1/3 trẻ nhỏ bị bệnh tiêu chảy và gần 1/5 trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi.
Mặc dù mọi người trên khắp thế giới thường chỉ rửa sạch tay bằng nước, nhưng lại rất ít người sử dụng xà phòng để rửa tay. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo rằng việc rửa tay bằng xà phòng giúp loại bỏ vi trùng hiệu quả hơn nhiều.
Giáo dục rửa tay và được rửa tay với xà phòng tại trường học sẽ giúp cải thiện tình trạng học sinh nghỉ học. Ước tính tỷ lệ rửa tay toàn cầu sau khi sử dụng nhà vệ sinh chỉ là 19%.
Phòng bệnh bằng cách làm giảm lượng thuốc kháng sinh mà một người cần sử dụng khi bị mắc bệnh và giảm tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Rửa tay có thể ngăn ngừa khoảng 30% các bệnh liên quan đến tiêu chảy và khoảng 20% các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp (ví dụ cảm lạnh), mặc dù các bệnh này không cần thuốc kháng sinh để điều trị nhưng trên thực tế, người dân có thể tự mua thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh lý này.
Vì vậy, khi giảm số lượng các bệnh nhiễm trùng này bằng cách rửa tay bằng xà bông thường xuyên và đúng thời điểm sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh. Rửa tay cũng có thể giúp phòng tránh nhiễm các vi khuẩn đã kháng thuốc kháng sinh.
Bạn có thể giúp bản thân và những người thân yêu phòng tránh bệnh tật bằng cách rửa tay thường xuyên với xà bông, đặc biệt là trong những thời điểm quan trọng dưới đây, khi bạn có khả năng nhiễm vi trùng và dễ dàng lây truyền vi trùng cho người khác:
Trước, trong và sau khi chuẩn bị thức ăn
Trước khi ăn
Rửa tay trước khi ăn tránh khả năng nhiễm vi trùng
Trước và sau khi chăm sóc người ở nhà bị bệnh có triệu chứng nôn mửa hoặc tiêu chảy
Trước và sau khi điều trị vết cắt hoặc vết thương
Sau khi đi vệ sinh
Sau khi thay tã cho trẻ hoặc dọn dẹp nhà vệ sinh
Sau khi xì mũi, ho hoặc hắt hơi
Sau khi chạm vào động vật, thức ăn gia súc hoặc chất thải động vật
Sau khi xử lý thức ăn của vật nuôi
Sau khi chạm vào rác
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Bài viết tham khảo nguồn: cdc.gov, mayoclinic.org
Xà phòng tiêu diệt virus gây bệnh COVID-19 bằng cách nào?
Có nên sử dụng các thuốc sát trùng họng miệng tại chỗ để phòng ngừa nhiễm bệnh COVID-19?
