ÔN TẬP VĂN BẢN: BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (TÔ HOÀI)I. KIẾN THỨC CƠ BẢN1. Tác giả: - Tên thật: Nguyễn Sen- Sinh năm: 1920- Quê: Hà Nội.- Ông viết nhiều truyện cho thiếu nhi, viết về đề tài miền núi và Hà Nội rấtthành công như: Võ sĩ bọ ngựa, Chim cu gáy, Vợ chồng A Phủ...2. Văn bản:a. Hoàn cảnh sáng tác- Truyện “ DMPLK” in lần đầu vào năm 1941, gồm 10 chương.- Đoạn trích do người biên soạn SGK đặt- Trích từ chương I của truyện “Dế Mèn phiêu lưu ký”b. Phương thức biểu đạt: Tự sự + miêu tả.c. Bố cục: Bố cục 2 phần:+ P1: Từ đầu …….. thiên hạ: Bức chân dung tự họa của Dế Mèn+ Phần 2: Đoạn còn lại: Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên.d. Tóm tắt: Dế Mèn là con út trong một gia đình có ba anh em. Cậu sớm đượccha mẹ cho ra ở riêng. Nhờ ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nênchẳng mấy chốc cậu trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. DếMèn rất tự hào về ngoại hình của mình. Cạu trêu trọc và coi thường tất cảmọi người trong xóm. Nhất là Dế Choắt, chỉ vì Dế Choắt quá ốm yếu khônglàm được gì. Dề Mèn đã trêu trọc chị Cốc rồi lủi vào hang sâu. Chị Cốctưởng nhầm Dế Choắt đã trêu trọc chị nên đã mổ anh ta trọng thương. Trướclúc chết, choắt khuyên Dế Mèn nên chừa thói hung hăng và làm gì cũngphải biết suy nghĩ. Và đó là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.e. Giá trị nghệ thuật:- Nghệ thuật miêu tả sinh động.- Cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn.- Ngôn ngữ chính xác, giàu tính tạo hình.1- Sử dụng biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa.g. Giá trị nội dung:+ Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi.+ Do bày trò trêu chị Cốc dẫn dến cái chết thảm thương của Dế Choắt+ Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiênI. LUYỆN TẬPA, DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂUPHIẾU HỌC TẬP SỐ 1Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:“Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càngtôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạpphanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừalia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kínxuống tận đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôiđi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ và rất ưa nhìn. Đầutôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũngnhaingoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Tôi lấy làm hãnh diện với bà convề cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chânlên vuốt râu.”(Sách Ngữ văn 6, tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2018)Câu 1: Đoạn trích trên thuộc văn bản nào? Của ai ? Nêu xuất xứ của văn bảnchứa đoạn trích trên ?Câu 2: Nêu nội dung chính của đoạn văn?Câu 3: Nhân vật trong đoạn trích được thể hiện qua những hành động nào?Câu 4: Tìm những tính từ, danh từ, động từ, chỉ ra một biện pháp nghệ thuậtso sánh có trong đoạn trích và nêu tác dụng?Câu 5: Qua đoạn văn trên, em thấy nhân vật Dế Mèn hiện lên như thế nào?Câu 6: Dế mèn lấy làm “hãnh diện với bà con” Theo em , Dề Mèn có quyềnhãnh diện như thế không?2Câu 7: Từ việc đọc hiểu văn bản chứa đoạn trích trên, hãy viết đoạn văn(khoảng 5 - 7 câu) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của đức tính khiêm tốn.Gợi ý:Câu 1: Đoạn văn trên trích trong văn bản " Bài học đường đời đầu tiên " củatác giả Tô HoàiCâu 2: Đoạn trích trên miêu tả hình dáng và tính cách của dế mèn.Câu 3: Hành động, suy nghĩ của Dế Mèn:- Đạp phanh phách- Nhai ngoàm ngoạm- Trịnh trọng vuốt râuCâu 4:- Hình dáng: Cường tráng, khỏe mạnh, đầy sức sốngCâu 5:- Danh từ ( càng, vuốt, cánh, thân, đầu) kết hợp với tính từ tuyệt đối( Mẫmbóng, nhọn hoắt, bóng mỡ, đen nhánh..) , động từ ( đạp , vũ, nhai) dưới ngòi bútmiêu tả tài tình tác giả đã làm hiện lên trước mắt người đọc một chàng dế với vẻđẹp cường tráng, khỏe mạnh đầy sức sống.- Phép so sánh : Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hailưỡi liềm máy làm việc.Tác dụng : cho thấy độ sắc và bén của hai cái răng của dế mèn , nó có thể nhaiđứt và làm gãy cỏ một cách nhanh gọn và dễ dàng.Câu 6: Không vì nó tạo thành thói tự kiêu, có hại cho Dế Mèn sau này.Câu 7:* Mở đoạn( 1 câu): Khiêm tốn là một trong những phẩm chất cần có của mỗingười.* Thân đoạn:( từ 3-5 câu)- Khiêm tốn là không quá đề cao mình mà luôn thấy bản thân mình chưa hoànhảo và cần cố gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa.- Khiêm tốn thể hiện trong lời nói,cách ăn mặc và hoạt động thường ngày của cánhân. - Nhờ có sự khiêm tốn mà con người biết quan tâm và yêu thương mọingười nhiều hơn.- Người có đức tính khiêm tốn sẽ đượcmọi người xung quanh yêu thương vàquý trọng. Nhờ vậy mà các mối quan hệ cộng đồng cũng trở nên tốt đẹp hơn.3* Kết đoạn( 1 câu): Chính vì thế, mỗi người hãy tự rèn huyện cho mình đứctính cao đẹp này hay đó cũng chính là cách ta từng ngày rèn luyện bản thânmình ngày càng hoàn thiện hơn.PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2Đọc đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi bên dưới.“... Tôi đi đứng oai vệ. Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, runglên rung xuống hai chiếc râu. Cho ra kiểu cách con nhà võ. Tôi tợn lắm. Dám càkhịa với tất cả mọi bà con trong xóm. Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không aiđáp lại. Bởi vì quanh quẩn ai cũng quen mình cả. Không nói, có lẽ họ nể hơn làsợ. Nhưng tôi lại tưởng thế là không ai dám ho he. Ấy vậy, tôi cho tôi giỏi.Những gã xốc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. Tôi đã quát mấychị Cào Cào ngụ ngoài đầu bờ, khiến mỗi lần thấy tôi đi qua, các chị phải núpkhuôn mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. Thỉnhthoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dướiđầm lên. Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi...”( Bài học đường đời đầu tiên,Tô Hoài)Câu 1: Nêu phương thức biểu đạt của đoạn trích trên. Nêu hai tác phẩm kháckể, tả về con vật có suy nghĩ, hành động như con người được học ở Văn 6.Câu 2: “Tôi” trong đoạn trích trên là ai? Tại sao có sự lựa chọn đó?Câu 3: Khái quát nội dung chính của đoạn trích?Câu 4: Tính cách của nhân vật “tôi” được miêu tả qua các chi tiết nào về hànhđộng và ý nghĩ? Qua đó em thấy nhân vật “ tôi” có tính cách như thế nào?Câu 5: Qua đoạn trích em nhận thấy nhân vật “ tôi có nét nào đẹp đáng yêu vànét nào chưa đẹp đáng phê phán?Câu 6: Viết đoạn văn 5-7 câu suy nghĩ của em về tính tự phụ của con người?Gợi ý:Câu 1: Phương thức biểu đạt của đoạn trích trên : Tự sự + miêu tả- Nhận diện nhân vật , tác phẩm tương tự được học ở Văn 6: Đeo nhạc choMèo ,con hổ có nghĩa , ếch ngồi đáy giếng, ...)Câu 2: “Tôi” trong đoạn trích trên là Dế Mèn4- Để cho Mèn kể, tả về mình tạo sự thân mật gần gũi, biểu hiện rõ tâm trạng, ýnghĩ, thái độ của Mèn đối với những gì xảy ra ở xung quanh và đối với chínhmình.Câu 3: Dế Mèn mới lớn, quanh quẩn gồm những đối tượng hiền lành, tính Mènhung hăng, hống hách, cậy sức bắt nạt kẻ yếu, lầm tưởng sự ngông cuồng là tàiba.Câu 4: Đi đứng oai vệ như con nhà võ, nhún chân, rung đùi...- Cà khịa với tất cả hàng xóm- Quát mấy chị Cào Cào- Đá mấy anh Gọng vó- Tưởng mình sắp đứng đầu thiên hạ ( suy nghĩ)-> Tính cách: Tự tin, yêu đời nhưng kiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, tự phụCâu 5: + Đáng yêu ở ngoại hình khỏe mạnh đầy sức sống, ở sự yêu đời, tự tin+ Chưa đẹp ở tính cách huênh hoang, kiêu căng, xốc nổi, tự phụ…..+ Nên học: Sự tự tin, yêu đời, làm việc có kế hoạch. Không nên học: thói kiêucăng, tự phụCâu 6:* Mở đoạn( 1 câu): Tự phụ là một tính xấu của con người.* Thân đoạn:( từ 3-5 câu)- Tự phụ là thái độ đề cao quá mức bản thân, tự cao tự đại đến mức xem thườngngười khác.- Những tính xấu này thường có ảnh hướng rất lớn đến bản thân làm họ bị mọingười xa lánh tẩy chay, chủ quan nên dẫn đến thất bại, bảo thủ không nghe ýkiến người khác để khắc phục bản thân.- Làm chia rẽ mất đoàn kết gây ảnh hướng xấu đến học tập và công việc.* Kết đoạn( 1 câu): Tóm lại, chúng ta cần phải đánh giá đúng khả năng bảnthân; có như thế mới là con người văn minh tiến bộ và mỗi người mới phát huytốt sở trường của mình.PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:“Chao ôi, có biết đâu rằng: hung hăng, hống hách láo chỉ tổ đem thân mà trả nợ5cho những cử chỉ ngu dại của mình thôi. Tôi đã phải trải cảnh như thế.Thoát nạn rồi, mà còn ân hận quá, ân hận mãi. Thế mới biết, nếu đã trótkhông suy tính, lỡ xảy ra những việc dại dột, dù về sau có hối cũng khôngthể làm lại được”.Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả văn bản đó là ai?Câu 2: Nêu nội dung và nghệ thuật của văn bản đó?Câu 3: Bài học mà nhân vật trong đoạn trích rút ra được cho bản thân là gì?Câu 4: Hãy nêu 02 việc làm của bản thân mà em học được từ bài học của nhânvật, có ích cho cuộc sống của chính mình.”Câu 5: Viết đoạn văn 6-8 câu nêu cảm nhận của em về nhân vật chính trongđoạn trích trên. Trong đoạn văn có sử dụng phép so sánh, gạch chân câu cóchứa phép so sánh đó và ghi chú?Gợi ý:Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” trong tácphẩm “Dế Mèn Phiêu lưu kí” của tác giả Tô Hoài.Câu 2:1. Nghệ thuật- Nghệ thuật miêu tả sinh động- cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn- Ngôn ngữ chính xác, giàu tính tạo hình- Sử dụng biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa2. Nội dung+ Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi.+ Do bày trò trêu chị Cốc dẫn dến cái chết thảm thương của Dế Choắt+ Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên6Câu 3: Không nên hung hăng, hống hách, hách láo và nên suy tính trước mọichuyện.Câu 4: Nên khiêm tốn và hãy suy tính trước khi làmCâu 5:* Mở đoạn( 1 câu): Dế mèn là một chàng dế có thân hình cường tráng, tínhkhí nóng nảy.* Thân đoạn( 3-5 câu)- Lúc nào cũng tỏ ra vẻ hống hách, đáng ghét.- Anh như một gã to lớn nhưng hung bạo.- Vô tình, anh đã chọc phải chị Cốc rồi người phải gánh hậu quả chính làcái chàng Dế Choắt.- Cũng bởi tính khí ấy mà chàng đã gây ra cái chét thảm thương của DếChoắt, người hàng xóm đáng thương của chàng.* Kết đoạn( 1 câu): Dế Mèn có tội rất nặng, anh đáng lẽ phải gánh hậu quảđấy.Câu: - Anh như một gã to lớn nhưng hung bạo. ( dùng nghệ thuật so sánh,nhân hóa)PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:“…Cái anh chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiệnthuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cảmạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề trôngđến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩnngẩn, ngơ ngơ. Đã vậy, tính nết lại ăn xổi ở thì( thật chỉ vì ốm đau luônkhông làm được), có một cái hang ở cũng chỉ bới nông sát mặt đất, khôngbiết đào sâu rồi khoét nhiều ngách như hang tôi.”Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả là ai? Nêu phương thức biểuđạt của đoạn văn?Câu 2: Nêu nội dung chính của đoạn văn?Câu 3: Em hiểu “ ăn xổi ở thì” nghĩa là gì?Câu 4: Cách miêu tả dưới đây của nhà văn Tô Hoài có gì đặc sắc?“…Cái anh chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gãnghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở7cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.”Gợi ý:Câu 1:- Đoạn văn trên trích từ văn bản “ Bài học đường đời đầu tiên” trong tác phẩm“Dế Mèn Phiêu lưu kí” của tác giả Tô Hoài.- Phương thức biểu đạt: miêu tảCâu 2: Nội dung chính: Đoạn văn giới thiệu và miêu tả về DCCâu 3: “ ăn xổi ở thì” nghĩa là :Cách sống tạm bợ trước mắt cho qua ngày,không tính đến lâu dài.Câu 4:Đoạn văn thể hiện tài năng quan sát, so sánh, nhận xét, liên tưởng trong miêu tảnhân vật của Tô Hoài: Tái hiện hình ảnh ốm yếu, tội nghiệp của Dế Choắt quacái nhìn của Dế MènNét đặc sắc thể hiện ở các chi tiết sau:- So sánh “người gầy gò và dài lêu nghêu” với dáng "gã nghiện thuốc phiện”làm nổi bật dáng hình xiêu vẹo, lờ đờ, bệ rạc của Dế Choắt- Hình ảnh “đôi cánh ngắn củn” được so sánh như “người cởi trần mặc áo gilê”:Đã gầy gò, liêu xiêu, lại cởi trần mặc áo gilê (áo chỉ dùng khoác bên ngoài áodài) thì đủ để tạo thành một bức tranh biếm họa rất khôi hài: Thân hình trơxương, thảm hại.PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:“ Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt,nước dâng trắng mênh mông. Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nậpxuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông,mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếmmồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, cónhững anh Cò gầy vêu vao ngày ngày bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếchmỏ, chẳng được miếng nào. Khổ quá, những kẻ yếu đuối, vật lộn cật lực thế mà8cũng không sống nổi. Tôi đứng trong bóng nắng chiều tỏa xuống ánh nước cửahang mà suy nghĩ việc đời như thế.”(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)Câu 1: Đoạn văn tả cảnh gì?Câu 2: Xác định các từ láy trong đoạn văn.Câu 3: Xác định các thành phần câu trong câu văn sau:Mấy hôm nọ, trời mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt, nướcdâng trắng mênh mông.”Câu 4: Phép tu từ nhân hóa trong đoạn văn trên được tạo ra bằng cách nào? Tácdụng của phép tu từ ấy?Gợi ý:Câu 1: Đoạn văn tả cảnh thế giới loài vật trên ao hồ.Câu 2: Xác định từ láyCác từ láy là: mênh mông, tấp nập, xơ xác, cãi cọ, vêu vao, bì bõm.Câu 3: Xác định thành phần câuMấy hôm nọ, trời// mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trướcTN1C1V1mặt, nước// dâng trắng mênh mông.C2V2TN2Câu 4: Phép tu từ nhân hóa được tạo ra bằng cách nào? Tác dụng?- Phép tu từ được tạo ra bằng cách:+ Dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hành động, tínhchất của vật: (cua cá) tấp nập; (cò,sếu, vạc, cốc…) cãi cọ om sòm. Tôi (DếMèn) suy nghĩ việc đời…9+ Dùng từ vốn để gọi người để gọi vật: họ (cò, sếu, vạc, cốc…); anh (Cò); tôi(Dế Mèn).- Tác dụng: Góp phần gợi tả cuộc sống mưu sinh ồn ào, tấp nập, vất vả, cựcnhọc của thế giới loài vật. Đồng thời làm cho thế giới loài vật trở nên gần gũi,biểu thị được những tình cảm, suy nghĩ của con người, như con người.PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6Đọc các đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu(1) Dế Choắt nhìn tôi mà rằng:- Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngáchsang bên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạysang…Chưa nghe hết câu, tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi, với bộ điệukhinh khỉnh, tôi mắng:- Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ! Chú mày hôi như cú mèo thếnày, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nôngthì cho chết!Tôi về, không chút bận tâm.(2) Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế, tôi hốt hoảng quỳxuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng:- Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hói hận lắm. Anhmà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bâygiờ?Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu thế này:- Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôikhuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớmmuộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)Câu 1: Kể tên nhân vật trong đoạn trích?10Câu 2: Phương thức biểu đạt và nội dung đoạn trích trên?Câu 3:- Xác định những từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên.- Chỉ ra sự thay đổi về cách xưng hô của Dế mèn và Dế Choắt trong hai đoạntrích. Giải thích lí do của sự thay đổi đó.Câu 4: Trước khi chết Dế Choắt đã nói gì? Em rút ra bài học gì qua câu nói đó?Câu 5: Hình ảnh những con vật được miêu tả, kể trong đoạn trích có giống vớichúng trong thực tế không? Có đặc điểm nào của con vật được gắn vớichúng ta?Câu 6: Câu nói trên của nhân vật Dế Choắt khiến em có suy nghĩ gì về nhân vậtnày? Trình bày bằng đoạn văn khoảng 5-7 câu. Trong đoạn có sử dụng 1tính từ, 1 từ láy. Gạch chân và chú thích rõ.Gợi ý:Câu 1: Nhân vật trong đoạn trích: Dế Mèn,Dế ChoắtCâu 2:- Phương thức biểu đạt : tự sự- Nội dung : Dế Choắt chết, Dế Mèn hối hận vì đã trêu Chị Cốc gây ra cái chếtcho Dế ChoắtCâu 3:- Những từ ngữ xưng hô trong đoạn trích: Tôi, ta, chú mày, anh, em- Dế Mèn xưng hô với Dế Choắt :Đoạn trích (1) ta – chú màyĐoạn trích (2) tôi – anhDế Mèn đã hối hận về tội lỗi của mình cho nên cách xưng hô của Dế Mèn vớiDê Choắt thay đổi hẳn. Đó là cách xưng hô tôn trọng nhau, thể hiện sự bìnhđẳng.- Dế Choắt xưng hô với Dế Mèn :Đoạn trích (1) em – anh11Đoạn trích (2) tôi – anhKhi này, Dế Choắt không còn là kẻ phải nhờ vả nên nói với Dế Mèn như mộtngười bạn, lời khuyên chân thành của một người bạn.Câu 4:- Trước khi chết ,Dế Choắt nói : 'Thôi ,tôi óm yếu quá rồi ... mang vạ vào mìnhđấý”- Bài học rút ra :+ Không được kiêu căng, hung hăng ,tự tại+ Trước khi làm viêc gì cũng phải suy nghĩ thật ki rồi mới được làmCâu 5: Hình ảnh những con vật được miêu tả, kể trong đoạn trích không giốngtrong thực tế vì đây là nhân vật được tác giả nhân hóa có một số đặc điểm củacon vật được gắn với chúng ta.Câu 6: Câu nói trên của nhân vật Dế Choắt khiến em có suy nghĩ gì về nhân vậtnày? Trình bày bằng đoạn văn khoảng 6-8 câu. Trong đoạn có sử dụng 1tính từ, 1 từ láy. Gạch chân và chú thích rõ.* Mở đoạn( 1 câu): Dù chỉ xuất hiện ở những phần đầu câu chuyện nhưngnhững câu nói cuối cùng của Dế Choắt trước khi mất nó làm cho mỗi độc giảmãi không thể nào quên.* Thân đoạn(3-5 câu)- Cậu là một người có thân hình nhỏ bẻ nhưng khá am hiểu sự đời, cách đối đãivới mọi người xung quanh.- Bằng chứng là câu nói cuối cùng của Dế Choắt “ ở đời mà có thói hung hăngbậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình.”- Chỉ vài câu thôi, nhưng nó đã làm thay đổi một Dế Mèn kiêu căng, ngạo mạnlúc bấy giờ.* Kết đoạn( 1 câu): Vậy mỗi người chúng ta hãy học theo Dễ Choắt, đừng baogiờ kiêu căng, làm việc bậy bạ mà ảnh hưởng đến cả mình, cả người khác.B, DẠNG ĐỀ TẬP LÀM VĂNĐề 1:12Đứng lặng giờ lâu trước nấm mồ của Dế Choắt, Dế Mèn nghĩ về bài họcđường đời đầu tiên và ân hận vô cùng.Qua văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” (Sách Ngữ văn 6, tập hai –Nhàxuất bản Giáo dục), em hãy thay lời Dế Mèn kể lại bài học đường đời đầu tiênấy.Hướng dẫn làm bài:a. Đảm bảo thể thức của một bài văn kể chuyện.b. Xác định đúng kiểu bài văn kể chuyện sáng tạo, bài viết cần có cảm xúcchân thực, biết liên tưởng, liên hệ với bản thân, có lời kể sinh động, đúng ngôikể, thứ tự kể hợp lí và sáng tạo.c. Triển khai hợp lí nội dung của bài văn:Yêu cầu hs nhập vai vào nhân vật của câu chuyện (Dế Mèn) để kể lại câuchuyện và nói lên cảm nghĩ, tâm trạng của Dế Mèn. Tâm trạng đó được biểuhiện qua suy nghĩ, cử chỉ, thái độ, những ăn năn của Dế Mèn…Bài văn có thểcó lối kể riêng, có thể viết theo định hướng sau:*Mở bài:Sau khi chôn cất Dế Choắt, tôi đứng lặng hồi lâu trước nấm mồ mời đắp củangười bạn xấu số, suy nghĩ về việc làm dại dột, ngông cuồng của mình và cảmthấy hổ thẹn, ân hậnvô cùng.* Thân bài:- Biết mình có ưu thế về sức khỏe nên tôi thích bắt nạt những người hàng xómnhỏ bé xung quanh.- Tôi đã quát những chị Cào Cào ngụ ngoài đầu bờ- Thỉnh thoảng tôi còn ngứa chân đá anh Gọng Vó vừa ngơ ngác dưới đầm lên.- Không có ai dạy dỗ, ngăn cản, tôi cứ tưởng thế là hay, là giỏi.- Chuyện bắt nạt mọi người là đáng trách, song cũng còn có thể tha thứ được;nhưng việc tôi bày trò tinh nghịch trêu chọc chi Cốc khiến Dế Choắt bị hiểu lầmdẫn đến cái chết thì quả là tội của tôi quá lớn, không thể tha thứ được.13-Tôi tự nguyền rủa mình là thằng hèn nhát, dám chơi mà không dám chịu.- Nếu tôi không hát ghẹo chị Cốc bằng những lời lẽ hỗn xược thì chị đâu có nổigiận, Dế Choắt đâu có bị đòn oan?- Chỉ vì muốn thỏa cái tính hiếu thắng và tinh nghịch của mình mà tôi trở thànhkẻ giết người.- Lúc này tôi tự trách mình và ân hận vô cùng nhưng mọi việc đều đã muộn. DếChoắt ốm yếu và đáng thương đã nằm yên trong lòng đất.* Kết bài:- Tôi thành tâm xin lỗi Dế Choắt và hứa sẽ quyết tâm thay đổi tính nết, từ bỏthói hung hăng, ngỗ nghịch, kiêu ngạo để trở thành người có ích cho đời.- Tôi sẽ khắc ghi câu chuyện đau lòng này và lấy đó làm bài học đường đời đầutiên thấm thía cho mình.Đề 2:Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những ngày tháng phiêu lưuđầy mạo hiểm nhưng cũng hết sức thú vị. Tuy vậy, bài học đường đời đầu tiênsau sự việc xảy ra với Dế Choắt vẫn ám ảnh Dế Mèn.Em hãy đóng vai nhân vật Dế Mèn, tưởng tượng và kể lại cuộc nóichuyện của Dế Mèn và Dế Choắt nhân một ngày Dế Mèn đến thăm mộ DếChoắt.Hướng dẫn làm bài:a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự.b. Xác định đúng kiểu loại VB, chọn ngôi kể, lời kể phù hợp.c. Vận dụng kiến thức về văn tự sự để chuyển vai kể một câu chuyện theo tưởngtượng.1. Mở bài:- Giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: thời gian, khung cảnh, các nhân vậttham gia.14(Học sinh có thể sáng tạo ra một tình huống để giới thiệu về câu chuyện đượckể)2. Thân bài:Đây là một đề văn mở, yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức về văn tự sự đểchuyển vai kể một câu chuyện theo tưởng tượng vì thế nên sự sáng tạo của họcsinh trong việc vận dụng kiến thức đã học với việc liên hệ thực tế vô cùng quantrọng. Dế Choắt tuy là một nhân vật chính trong cuộc nói chuyện tuy nhiên làmột nhân vật không còn tồn tại. Học sinh có thể sáng tạo thêm các nhân vậtkhác cùng tham gia vào câu chuyện cho sinh động, hấp dẫn...- Kể lại cuộc nói chuyện giữa Dế Mèn và Dế Choắt kết hợp việc miêu tả cảnhvật thiên nhiên xung quanh qua đó bộc lộ cảm xúc, tâm trạng, suy nghĩ của DếMèn:- Dế Mèn nhắc lại chuyện cũ đã gây ra với Dế Choắt: bài học đường đời đầutiên đầy ăn năn, hối hận.- Dế Mèn kể cho Dế Choắt nghe những tháng ngày phiêu lưu mạo hiểm vớinhững chiến tích và những thất bại của mình cùng những người bạn khác.- Tâm sự về những dự định trong tương lai của Dế Mèn và những lời hứa hẹnvới Dế Choắt.3. Kết bài: Tình cảm, lời nhắn nhủ của Dế Mèn:- Bài học về sự gắn bó, yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.- Kêu gọi niềm đam mê nhiệt huyết của tuổi trẻ khám phá cuộc sống,khám phá thế giới xung quanh.Đề 3: Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những ngày tháng phiêu lưuđầy mạo hiểm nhưng cũng hết sức thú vị. Tuy vậy, bài học đường đời đầu tiênsau sự việc xảy ra với Dế Choắt vẫn ám ảnh Dế Mèn.Em hãy đóng vai nhân vật Dế Mèn, tưởng tượng và kể lại cuộc nói chuyện củaDế Mèn và Dế Choắt nhân một ngày Dế Mèn đến thăm mộ Dế Choắt.Lập dàn ý:15Mở bài: Giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: thời gian, khung cảnh, cácnhân vật tham gia.(Học sinh có thể sáng tạo ra một tình huống để giới thiệu về câu chuyện đượckể)Thân bài:Đây là một đề văn mở yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức về văn tự sự đểchuyển vai kể một câu chuyện theo tưởng tượng vì thế nên sự sáng tạo của họcsinh trong việc vận dụng kiến thức đã học với việc liên hệ thực tế vô cùng quantrọng. Dế Choắt tuy là một nhân vật chính trong cuộc nói chuyện tuy nhiên làmột nhân vật không còn tồn tại. Học sinh có thể sáng tạo thêm các nhân vậtkhác cùng tham gia vào câu chuyện cho sinh động, hấp dẫn…- Kể lại cuộc nói chuyện giữa Dế Mèn và Dế Choắt kết hợp việc miêu tả cảnhvật thiên nhiên xung quanh qua đó bộc lộ cảm xúc, tâm trạng, suy nghĩ của DếMèn:- Dế Mèn nhắc lại chuyện cũ đã gây ra với Dế Choắt: bài học đường đời đầutiên đầy ăn năn, hối hận.- Dế Mèn kể cho Dế Choắt nghe những tháng ngày phiêu lưu mạo hiểm vớinhững chiến tích và những thất bại của mình cùng những người bạn khác.- Tâm sự về những dự định trong tương lai của Dế Mèn và những lời hứa hẹnvới Dế Choắt.Khuyến khích những bài làm của học sinh giàu tính sáng tạo, có thể kể một câuchuyện cụ thể, sinh động, ấn tượng, giàu ý nghĩa.Kết bài: Tình cảm, lời nhắn nhủ của Dế Mèn:- Bài học về sự gắn bó, yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.16- Kêu gọi niềm đam mê nhiệt huyết của tuổi trẻ khám phá cuộc sống, khám pháthế giới xung quanh.Đề dành cho học sinh giỏi:Viết bài nghị luận nêu suy nghĩ của em về trăng trối của Dế Choắt nói với DếMèn;"Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ. có óc mà không biết nghĩ .sớm muộnrồi cũng mang vạ vào mình đấy" Lời nói trăn trối của Dế Choắt khiến em có suynghĩ gì về một thói xấu ở một bộ phận không nhỏ cỉa người Việt Nam và đúnglà vấn đề nóng khiến xã hội quan tâm .****Bài viết (sưu tầm)Trải qua những cuộc phiêu lưu đầy khó khăn và sóng gió của Dế mèn đãgiúp Dế mèn rút ra những bài học bổ ích. Nhờ những bài học đó, chàng đã trởthành một chàng dế tốt bụng, hay giúp đỡ mọi người. Bài học lớn của Dế Mènđã rút ra trong cuộc sống là bài học đường đời đầu tiên của nhà văn Tô Hoài đãthể hiện ở chương đầu của tác phẩm.Trong chương đầu của tác phẩm, dế mèn hiện lên thật ngộ nghĩnh vàđáng yêu. Chú có một thân hình chắc khỏe và cường tráng của Dế Mèn. Chú ănuống điều độ và năng luyện tập nên chóng lớn, dáng vẻ oai vệ, kiểu cách connhà võ. Chú lại càng lí thú hơn bởi cuộc sống tự do, tha hồ thỏa mãn tính hiếuđộng của mình. Tính cách hiếu động nhưng quá đà ấy đã biến Dế Mèn trở nênhung hăng, hống hách. Nếu chú là người biết mình biết người thì chú đã khônggây ảnh hưởng đến người khác và không phải hối hận suốt đời. Nhưng cũng nhờbài học đắt giá đó, con người chú, suy nghĩ của chú đã thay đổi. Trước đây chúđã cho mình là tài giỏi, đứng đầu thiên hạ, lắm người nể nang nên đã chuốt lấybài học đầu đời thật cay đắng.Trong cuộc sống hàn ngày với họ nhà dế, Mèn luôn tự hào về thân hình khỏe,đẹp của mình, luôn ra oai, ra dáng. Tệ hại hơn nữa, chú ta lại gây sự với mấy chịCào Cào, chọc ghẹo anh Gọng vó rồi trêu chọc chị Cốc để dẫn đến cái chết đángthương của Dế Choắt. Các tính ngỗ ngược, tinh nghịch của Dế mèn đã làm chocuộc sống của chú cũng phải buồn tẻ, đơn điệu, chú cũng phải ân hận cho hànhđộng ngông cuồng của mình. Dế Choắt bẩm sinh yếu đuối, bệnh tật nên Dế Mènđã coi thường. Mèn không giúp đỡ bạn lại có lúc chê bai: – Sao chú mày sinhsống cẩu thả quá như thế! Mèn biết tổ ở của Dế Choắt nông cạn, không an toànnhưng không ra tay giúp bạn. Mặc dù Dế Choắt nhờ cậy nhưng Dế Mèn khôngchút bận tâm. Mèn rủ Choắt trêu chọc chị Cốc, Choắt ngăn cản: Anh đừng trêuvào… Mèn lại quắc mắc: – Sợ gì! Mày bảo tao sợ cái gì? Mày bảo tao còn biết17sợ ai hơn tao nữa! Vì chẳng sợ ai nên Mèn chui vào hang sâu của mình rồi trêuchọc chị Cốc. Dế Choắt ở gần đấy bị hiểu nhầm nên đã bị chị Cốc mổ cho mộttrận đến chết. Trước khi chết, Dế Choắt đã thức tỉnh Mèn: – Ở đời mà có thóihung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vàomình đấy. Đây là bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn không thể nào quên.Nó ám ảnh Dế Mèn bởi tính kiêu ngạo nghịch ranh, thiếu suy nghĩ của mìnhNhững giọt nước mắt của Dế Choắt đã làm chú thức tỉnh lương tâm. Dù ân hậnđã muộn màng nhưng Dế Mèn cũng sớm thấy được sai trái, không nản chí trướcnhững sai lầm mà mình đã phạm phải. Mèn đã thay đổi tính cách, quyết tâm lênđường phiêu lưu để mở rộng tầm nhìn, tìm ý nghĩa cho cuộc sống của mình.Hình ảnh Dế Mèn với Bài học đường đời đầu tiên thể hiện bài học triết lí nhânsinh sâu sắc. Đó là bài học về đạo lý làm người. Phải quan tâm giúp đỡ lẫn nhautrong cuộc sống, phải có lòng nhân ái trong cuộc đời. Bài học đường đời đã giúpMèn hoàn thiện nhân cách và có được một cuộc sống giàu ý nghĩa. Đây cũngchính là bài học làm người dành cho thế hệ trẻ hôm nay.Mượn hình ảnh nhân vật dế Mèn để đưa ra lời khuyên cho con người.Trong cuộc sống chúng ta cũng vậy, không ai trong đời không mắc phải sai lầm,vấn đề là chúng ta biết nhận ra lỗi sai và sửa chúng. Bài học đầu tiên trong đờicủa chú dế cũng là bài học của nhiều bạn trẻ hiện nay, chúng ta phải biết yêuthương giúp đỡ người khác, mỗi hành động của chúng ta phải suy nghĩ thật kĩ,phải tính đến hậu quả của nó rồi hãy làm. Bài học đường đời đầu tiên của chú dếcó ý nghĩa thật sâu sắc, nó giúp con người nhận ra lẽ sống đúng đắn ở đời.ÔN TẬP VĂN BẢN: SÔNG NƯỚC CÀ MAU( ĐOÀN GIỎI)I. KIẾN THỨC CƠ BẢN1. Tác giả: (1925 - 1989).- Quê ở tỉnh Tiền Giang.- Là nhà văn Nam Bộ, ông thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con ngườiNam Bộ.2. Văn bản:- Đất rừng phương Nam là truyện dài nổi tiếng nhất của Đoàn Giỏi.- Văn bản được trích từ chương XVIII của tác phẩm.a. Hoàn cảnh sáng tác:- Đất rừng phương Nam là truyện dài nổi tiếng nhất của Đoàn Giỏi.18- Văn bản được trích từ chương XVIII của tác phẩm.b. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, thuyết minh, giải thíchc. Bố cục: - Bố cục: 3 phần.+ Phần 1: Từ đầu …lặng lẽ một màu xanh đơn điệu: Những ấn tượng chungban đầu về thiên nhiên vùng đất Cà Mau.+ Phần 2: Tiếp…ban mai: Các kênh rạch vùng Cà Mau và con sông Năm Căn.+ Còn lại : cảnh chợ Năm Cănd. Tóm tắt văn bản :Bài văn miêu tả con thuyền đang xuôi về đất Cà Mau, khung cảnh thiên nhiênhùng vĩ và rộng lớn có nét giản dị và hoang dã với màu xanh của núi rừng, tiếngsóng rì rào của ngày đêm. Con thuyền đi qua các địa danh khác nhau Chà Là,Cái Keo những tên gọi dân dã, gần gũi đổ ra kênh Bọ Mắt, đổ ra sông cửa lớnrồi xuôi về Năm Căn dòng sông lớn mênh mông, xung quanh là rừng đước dựnglên như hai dãy trường thành và ẩn hiện trong nắng sớm mai, rừng đước cónhiều màu sắc khác nhau rất đẹp. Trên sông Năm Căn có chợ Năm Căn đôngvui, tấp nập thuyền bè mua bán, trao đổi, có những ngôi nhà văn minh hai tầnglại có những túp lều. Ẩm thực phong phú với các món ăn Trung quốc, khungcảnh nhộn nhịp với cô gái Hoa Kiều bán hàng vui vẻ, người Chà Châu, ngườiChâu Giamg bán vải, người Miên bán rượu.e. Giá trị nghệ thuật:- Tả xen kể, liệt kê, so sánh, điệp ngữ- Sử dụng nhiều động từ, tính từ, cụm động từ, cụm tính từ- Miêu tả cụ thể, chi tiết, nhận xét tinh tế, chính xácg. Giá trị nội dung- Thiên nhiên phong phú, hoang sơ mà tươi đẹp.- Cuộc sống sinh hoạt nhộn nhịp hấp dẫn.II. LUYỆN TẬPA, DẠNG ĐỀ ĐỌC HIỂUPHIẾU HỌC TẬP SỐ 1Đọc đoạn trích sau đây và trả lời các câu hỏi:19“Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủagiăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chungquanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá.”Câu 1: Nêu xuất xứ của đoạn văn trên ?Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn văn?Câu 3: Xác định nghĩa của từ "mũi" trong cụm từ “mũi Cà Mau” ? Từ “mũi”được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?Câu 3: Từ việc so sánh hai cách viết: “Càng đổ dần về hướng Cà Mau” và“Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau”, hãy cho biết từ “mũi” khiến cách giớithiệu của tác giả về vùng Cà Mau gợi hình, gợi cảm như thế nào?Câu 4: Viết đoạn văn khoảng 5- 8 câu nêu cảm nhận của em về bức tranh thiênnhiên vùng Cà Mau, có sử dụng một tính từ, một tư láy và chỉ rõ?Gợi ý:Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản “Sông nước Cà Mau, trích trong “Đấtrừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi.Câu 2: Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: miêu tả.Câu 3: Nghĩa của từ “mũi” trong cụm từ “mũi Cà Mau”: chỉ vùng đất nhô raphía trướcTừ “mũi” được tác giả Đoàn Giỏi dùng với nghĩa chuyển.Câu 3: Cách viết của tác giả có thêm từ “mũi”:- Nhà văn không viết “càng đổ dần về hướng Cà Mau” một cách chung chung(về tỉnh Cà Mau) mà viết “càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau”. Đoàn Giỏidùng từ “mũi” theo nghĩa chuyển để giới thiệu vừa cụ thể, vừa tạo hình về mộtvùng đất có hình dáng nhô ra phía trước vừa gợi ấn tượng về hình dáng mảnhđất cực Nam thiêng liêng của Tổ quốc.Câu 4:Đoạn văn cần đảm bảo các ý chính sau :20Thiên nhiên Cà Mau mang vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ đầy sức sống :+ Không gian mênh mông, trời nước cây lá toàn màu xanh thơ mộng.+ Âm thanh rì rào bất tận của tiếng sóng, gió, rừng cây.+ Sông ngòi kênh rạch chi chít: rạch Mái Giầm, kênh Ba Khía, kênh BọMăt,...+ Dòng sông Năm Căn ; rộng hơn ngàn thước, nước đổ ầm ầm ngày đêm,cá bơi hàng đàn đen trũi.+ Rừng đước cao ngất như bức trường thành vô tận.- Tác giả đã cảm nhận tinh tế bằng cả thị giác, thính giác, thể hiện tình yêuthiên nhiên, đất nước của mình.Đoạn văn tham khảo:Trong văn bản Sông nước Cà Mau, dưới ngòi bút tài tình của nhà vănĐoàn Giỏi, cả vùng sông nước Cà Mau hiện lên thật sinh động. Cảnh vật biếnhoá, màu sắc biến hoá: màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ,...Những dòng sông, kênh, rạch, rừng đước và cả khu chợ Năm Căn nữa hiện lênvừa hùng vĩ, hoang sơ, vừa dạt dào sức sống, cảnh xa lạ mà vẫn gợi bao yêumến, nhớ thương. Thiên nhiên Cà Mau bao la, hào phóng; con người Cà Maumộc mạc, hồn hậu, dễ thương. Đọc những trang văn của Đoàn Giỏi, ta có cảmgiác như đang đi giữa sông nước Cà Mau, tận hưởng hương rừng Cà Mau, đếnchơi chợ Năm Căn, dừng lại, bước lên những ngôi nhà bè và mua một vài mónquà lưu niệm. Cảm giác được chu du giữa cả một miền sông nước như thế mớithúvịbiếtbao!- Tính từ: xanh-- Từ láy:mộc mạc,PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2Câu 1: Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:“ Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêmnhư thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếchgiữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngànthước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thànhvô tận. Cây đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn bằng tăm tắp,lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màuxanh rêu, màu xanh chai lọ,… lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóngban mai.”Câu 1: Chỉ ra phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là gì?21Câu 2: Nêu nội dung chính của đoạn văn trên?Câu 3: Chỉ ra một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn trên và nêu tácdụng?Câu 4: Từ văn bản chứa đoạn trích trên cùng những hiểu biết của mình, em hãyviết một đoạn văn khoảng 7-10 câu nêu cảm nhận về vẻ đẹp của vùng đấtđược nói đến trong đoạn trích trên. Trong đó có sử dụng một từ láy, một phótừ (gạch chân và chú thích).Gợi ý:Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn : Miêu tả.Câu 2: Nội dung chính của đoạn văn : Miêu tả cảnh đẹp dòng sông Năm Cănnhư một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ.Câu 3:- So sánh:+ Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.+ Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữanhững đầu sóng trắng.- Tác dụng:+Làm tăng sức gợi hình, nổi bật vẻ đẹp của dòng sông Năm Căn hùng vĩ nhưmột bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ, sống động.Câu 4:* Mở đoạn( 1 câu): Sông nước Cà Mau là một vùng đất rộng lớn, hùng vĩ.* Thân đoạn:- Qua bài ''Sông nước Cà Mau'' đã giúp chúng ta thấy rõ hơn về vùng đất này,tuy còn hoang sơ nhưng thật bình yên và hạnh phúc .- Dòng sông Năm Căn“nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác”; vì thế màcá tôm cũng nhiều hơn, đời sống người dân được ấm no.- Dòng sông Năm Căn là một khung cảnh đông vui, tấp nập người qua lại, thiênnhiên hấp dẫn cùng với cái chợ cùng tên là Năm Căn.- Ôi, khung cảnh thật tuyệt vời ! Và chợ đó cũng làm cho vùng sông nước CàMau thêm sinh động và nhộn nhịp lên hẳn.- Cuộc sống của người dân Năm Căn tuy giản dị nhưng rất ấm no và hạnh phúc,họ sống trên sự lao động của chính mình. Các hoạt động sinh hoạt vui tươi, sôi22nổi cũng như khu chợ Năm Căn; họ kinh doanh bằng cách buôn bán hàng vớinhau không như người thành thị.- Đêm đến, những ngôi nhà bè san sát nhau tạo một cảm giác được yêu thương,bảo vệ của đồng loại.*Kết đoạn( 1 câu) Tóm lại, sông nước Cà Mau là một vùng đất mà chúng tađáng sống.-Phó từ: cũng→Chỉ sự tiếp diễn.- Từ láy: “ nhộn nhịp”Đọc kĩ đoạn trích dưới đây: [...] Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào,đông vui, tấp nập. Vẫn là cái quang cảnh quen thuộc của một xóm chợ vùngrừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liêu, với những túp lều lá thô sơ kiểu cổ xưanằm bên cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng, những đống gỗ caonhư núi chất dựa vào bờ, những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyềnbuôn dập dềnh trên sóng... Nhưng Năm Căn còn có cái bề thế của một trấn“anh chị rừng xanh” đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên vùngđất cuối cùng của Tổ quốc. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông;những lò than hầm gỗ được sản xuất loại than củi nổi tiếng nhất của miềnNam; những ngôi nhà bè ban đêm ánh đèn măng- sông chiếu rực trên mặtnước như những khu phố nổi, và nơi đây người ta có thể cập thuyền lại,bước sang gọi một món xào, món nấu Trung Quốc hoặc một đĩa thịt rừngnướng ướp kiểu địa phương kèm theo vài cút rượu, ngoài ra còn có thể muatừ cây kim cuộn chỉ, những vật dụng cần thiết, đến bộ quần áo may sẵn haymột món nữ trang đắt giá chẳng hạn, mà không cần phải bước ra khỏithuyền. Những người con gái Hoa kiều bán hàng xởi lởi, những người ChàChâu Giang bán vải, những bà cụ già người Miên bán rượu, với đủ cácgiọng nói líu lô, đủ kiểu ăn vận sặc sỡ, đã điểm tô cho Năm Căn một màusắc độc đáo, hơn tất cả các xóm chợ vùng rừng Cà Mau.Câu 1: Đoạn trích “Sông nước Cà Mau” là của tác giả nào, được trích trong tácphẩm nào?Câu 2: Nội dung chính trong các tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi là gì?Câu 3: Những từ “ồn ào”, “tấp nập” thuộc từ loại nào? Những từ đó biểu thịđiều gì?Câu 4: Ghi lại một hình ảnh so sánh có trong đoạn văn trên?Câu 5: Hình ảnh chợ Năm Căn được miêu tả trong văn bản có gì độc đáo?Câu 6: Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về cuộc sống con người vùng Cà23Mau, có sử dụng ít nhất hai từ láy?( từ 7 10 câu)Gợi ý:Câu 1:- Đoạn trích Sông nước Cà Mau là của tác giả Đoàn Giỏi.- Đoạn trích Sông nước Cà Mau được trích trong tác phẩm "Đất rừng phươngNam"Câu 2: Nội dung chính trong các tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi làthường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người ở Nam Bộ.Câu 3: Những từ “ồn ào”, “tấp nập” các từ đó là từ láy, biểu thị cho khungcảnh tấp nập nơi chợ Năm Căn.Câu 4: Những đống gỗ cao như núi chất dựa bờCâu 5: Chợ có hoạt động buôn bán rất độc đáo, đó là chợ trên sông với mộtcuọc sống cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo.Câu 6: Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về cuộc sống con người vùng CàMau.Đoạn văn cần đảm bảo các ý chính sau :- Cuộc sống của con người ở nơi đây rất tấp nập, sầm uất và đông vui,được tái hiện qua hình ảnh chợ Năm Căn :+ Độc đáo : chợ họp trên sông như khu phố nổi (thuyền bè san sát, nhữngđống gỗ cao như núi, bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi nhà bè ánh đènmăng sông sáng rực).+ Chợ bày bán đủ mọi loại mặt hàng.+ Người mua kẻ bán thuộc nhiều dân tộc ; tiếng nói, màu sắc quần áo ngườibán hàng,...Nhận xét: Đây là một sinh hoạt độc đáo, mang bản sắc riêng củamảnh đất này. Qua đó ta thấy được tình yêu, sự am hiểu và gắn bó của tácgiả với miền đất Cà Mau.Đoạn văn tham khảo: Văn bản “ Sông nước Cà Mau” của tác giảĐoàn Giỏi đã rất thành công khi miêu tả cuộc sống con người nơi đây. Cuộcsống của con người ở nơi đây rất tấp nập, sầm uất và đông vui, được táihiện qua hình ảnh chợ Năm Căn. Chợ Năm Căn hiện ra thật độc đáo. Chợhọp trên sông như khu phố nổi (thuyền bè san sát, những đống gỗ cao nhưnúi, bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi nhà bè ánh đèn măng sông sáng24rực). Chợ bày bán đủ mọi loại mặt hàng. Người mua kẻ bán thuộc nhiều dântộc ; tiếng nói, màu sắc quần áo người bán hàng,...Đây là một sinh hoạt độcđáo, mang bản sắc riêng của mảnh đất này. Qua đó ta thấy được tình yêu, sựam hiểu và gắn bó của tác giả với miền đất Cà Mau.* Từ láy: nhộn nhịp, tấp nậpB, DẠNG ĐỀ TẬP LÀM VĂNĐề số 1: Dựa vào văn bản “Sông nước Cà Mau” của nhà văn Đoàn Giỏi, bằngtrí tưởng tượng của mình, kết hợp hài hòa phương thức miêu tả và tự sự, em hãylàm nổi bật vẻ đẹp của vùng sông nước rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoangdã và cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng tận cùng phía Nam Tổ quốc.Hướng dẫn làm bài:Đây là bài văn tả, kể sáng tạo. Bài viết cần tập trung tả và kể về vẻ đẹp củavùng sông nước Cà Mau. Vì vậy, học sinh phải vừa tưởng tượng, vừa bám sátvào nội dung của văn bản “Sông nước Cà Mau”; mạch tả, kể cần tự nhiên; biếtkết hợp miêu tả với tự sự, các yếu tố cảm xúc...- Về hình thức :+ Bố cục hợp lí, đầy đủ 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.+ Lời văn rõ ràng, mạch lạc.+ Không sai chính tả, không mắc những lỗi diễn đạt thông thường.- Nội dung: HS có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần thể hiệnđược các ý sau:+ Vẻ đẹp chung của thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau.+ Vẻ đẹp hùng vĩ của dòng sông Năm Căn.25 |
