Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” do Trung ương Hội phát động từ năm 2010 gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” có ý nghĩa quan trọng, thiết thực, phát huy tốt vai trò của Hội trong việc tuyên truyền, vận động hội viên tham gia thực hiện các phong trào tại địa phương. Với 8 tiêu chí cụ thể: “5 không” đó là: không đói nghèo, không vi phạm pháp luật và mắc tệ nạn xã hội, không có bạo lực gia đình, không sinh con thứ 3 trở lên, không có trẻ suy dinh dưỡng và bỏ học; Và “3 sạch” là: sạch nhà-sạch bếp-sạch ngõ. Đây là cuộc vận động có ý nghĩa sâu sắc và thiết thực, định hướng rõ những việc làm cụ thể để phụ nữ phấn đấu phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong xây dựng gia đình văn minh hạnh phúc và bảo vệ môi trường sống của toàn xã hội. Thông qua thực hiện nội dung cuộc vận động sẽ góp phần tích cực vào việc thực hiện tốt công tác gia đình và đảm bảo an sinh xã hội làm cơ sở nền tảng để đảm bảo bình đẳng giới, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của các địa phương. Hàng năm, Hội đều ban hành Kế hoạch chỉ đạo các cơ sở Hội tổ chức tuyên truyền, vận động hội viên, phụ nữ thực hiện các tiêu chí cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”, nhân bản hơn 20.000 tài liệu truyền thông cho từng hộ gia đình, in 500 bản tiêu chí cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch” dán tại các bản tin của 66 khu phố, hướng dẫnsử dụng sách lật, sổ tay hướng dẫn truyền thông. Đồng thời, hướng dẫn các cơ sở Hội rà soát số liệu hộ gia đình chưa đạt 8 tiêu chí trong năm trước, hướng dẫn Hội phụ nữ cơ sở tổng hợp số liệu, hội viên ghi phiếu tự đánh giá. Hội đã xây dựng các giải pháp hỗ trợ cụ thể như sau: – Chi hội phân công cán bộ, hội viên theo dõi, giúp đỡ động viên, hướng dẫn hộ gia đình chưa đạt tiêu chí thực hiện tốt các tiêu chí, thông qua các hoạt động như trao tặng Mái ấm tình thương, tặng học bổng, thẻ Bảo hiểm y tế, học nghề, giới thiệu may gia công, vận động giữ gìn vệ sinh môi trường…tùy theo từng tiêu chí mà có hỗ trợ phù hợp. Đồng thời, vận dụng các mô hình như Địa chỉ Tin cậy cộng đồng, câu lạc bộ Gia đình Phòng chống tệ nạn xã hội, câu lạc bộ Phụ nữ tham gia bảo vệ môi trường để hỗ trợ. – Chỉ đạo mỗi phường lập danh sách 10 hộ gia đình chưa đạt tiêu chí, trong đó chọn 03 hộ nghèo được hỗ trợ đa chiều, mang tính bền vững, kết quả hàng năm phấn đấu giúp 30 hộ đạt 8 tiêu chí Cuộc vận động và các tiêu chuẩn “Gia đình văn hóa”. – Hướng dẫn Hội Phụ nữ 10 phường phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Phường, Ban điều hành khu phố tổ chức bình xét gia đình đạt “5 không 3 sạch” lồng ghép vào các tiêu chuẩn để xét gia đình văn hóa góp phần thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn Quận. – Mô hình phối hợp hành động của 03 tổ chức Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Công ty Dịch vụ Công ích Quận 1 và người dân ở các chung cư tổng vệ sinh định kỳ góp phần xây dựng chung cư sạch đẹp. – Tăng cường công tác truyền thông bằng sách lật, tờ bướm, giáo dục chuyên đề liên quan đến cuộc vận động… tiếp cận và tư vấn thường xuyên để giúp đỡ hộ gia đình thay đổi hành vi tự nỗ lực phấn đấu vươn lên. – Ngoài ra, Hội còn vận động quần áo, giày dép, vật dụng gia đình (nồi cơm điện, quạt máy, bàn, ghế, chén, ly tách, bình hoa, hộp nhựa…) còn sử dụng tốt để chuyển đến các gia đình hội viên khó khăn có nhu cầu sử dụng. Bên cạnh đó, các cấp Hội lồng ghép tuyên truyền vệ sinh an toàn thực phẩm và vận động cán bộ hội viên phụ nữ tham gia tổng vệ sinh, dọn dẹp đường phố, cơ quan, nhà cửa, sạch đẹp, đảm bảo mỹ quan đô thị, phòng chống cháy nổ, góp phần thực hiện hiệu quả cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch”. Tính đến cuối nhiệm kỳ 2011 – 2016, có 94.27% hộ gia đình hội viên đạt 8 tiêu chí của cuộc vận động được công nhận là Gia đình văn hóa, còn 1954 hộ/25.568 hộ gia đình hội viên chưa đạt 8 tiêu chí (chiếm tỷ lệ 7.64%) trong đó các hộ thường không đạt là tiêu chí 2 “Gia đình không có thành viên vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội” và tiêu chí 8 “sạch ngõ”.
BTCQGNTM giai đoạn 2016-2020 được đánh giá là có nhiều quy định cụ thể hơn. Ví dụ: đối với thu nhập bình quân đầu người đến năm 2020, khu vực nông thôn có chỉ tiêu chung là từ 45 triệu đồng/người trở lên (trong đó, vùng Trung du miền núi phía Bắc từ 36 triệu đồng/người trở lên); tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giai đoạn 2016-2020, chỉ tiêu chung từ 6% trở xuống… Tiêu chí Không đói nghèo của Cuộc vận động Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch góp phần thực hiện các chỉ tiêu này. Tiêu chí “3 sạch” của Cuộc vận động đã được cụ thể hóa thành nội dung 17.6 trong BTCQGNTM. Cụ thể: trong tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm có quy định về tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch; tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; xây dựng cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn; mai táng phù hợp theo quy hoạch; chất thải rắn trên địa bàn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất kinh doanh được thu gom, xử lý; tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và đảm bảo 3 sạch (sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ). Yếu tố giới và gia đình được thể hiện khá rõ nét trong tiêu chí 18 về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật: Đảng bộ, chính quyền xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; tổ chức chính trị - xã hội của xã đạt loại khá trở lên; xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định; đảm bảo bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực gia đình; bảo vệ và hỗ trợ những người dễ bị tổn thương trong các lĩnh vực của gia đình và đời sống xã hội… Ngoài ra, có thể thấy “bóng dáng” tiêu chí “Không có trẻ suy dinh dưỡng và bỏ học” của Hội trong tiêu chí 14 về giáo dục: phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ trên 5 tuổi, tỉ lệ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở và tiếp tục các bậc học cao hơn đạt trên 85%; tiêu chí 15 về y tế: tỉ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp, còi (dưới 21,8%)… Có thể thấy, những nội dung thiết thực của Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch” đã được đưa vào BTCQGNTM giai đoạn 2016 -2020 theo tinh thần Quyết định 1600/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (ngày 16/8/2016) phê duyệt chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020. Trong giai đoạn 2011 – 2015, khi Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không 3 sạch” chưa được đưa vào Chương trình MTQG xây dựng NTM, những nội dung của Cuộc vận động đã góp phần thực hiện các tiêu chí cụ thể: Nội dung “không đói nghèo”: góp phần thực hiện tiêu chí 9 (về nhà ở dân cư), tiêu chí 10 (về thu nhập), tiêu chí 11 (về hộ nghèo), tiêu chí 12 (về cơ cấu lao động); Nội dung “không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội”: góp phần thực hiện tiêu chí 16 (về văn hóa), tiêu chí 19 (về an ninh, trật tự xã hội); Nội dung “không có bạo lực gia đình”: góp phần thực hiện tiêu chí 16 (về văn hóa), tiêu chí 19 (về an ninh, trật tự xã hội); Nội dung “không sinh con thứ 3 trở lên”: góp phần thực hiện tiêu chí 16 (về văn hóa)”; Nội dung “không có trẻ suy dinh dưỡng và bỏ học”: góp phần thực hiện tiêu chí 14 (về giáo dục). Nội dung “sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ”: góp phần thực hiện tiêu chí 2 (về giao thông), tiêu chí 17 (về môi trường). Với BTCQGNTM giai đoạn 2016 -2020, các cấp Hội có cơ sở vững chắc để tham gia sâu vào các Ban Chỉ đạo và huy động nguồn lực để thực hiện CTMTQG về xây dựng NTM giai đoạn 2016 – 2020
 Các đại biểu tham dự hội thảo tham vấn chuyên gia lấy ý kiến về các tiêu chí "5 có, 3 sạch" diễn ra vào sáng ngày 14/4 Phát huy những kết quả nổi bật của Cuộc vận động Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch Xác định vai trò to lớn của phụ nữ và các cấp Hội LHPN Việt Nam trong đóng góp vào Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới, từ năm 2010, Hội LHPN đã phát động cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”. Qua hơn 10 năm, CVĐ đã được triển khai sâu rộng, đạt được nhiều kết quả tích cực, rõ nét, trở thành “thương hiệu” của Hội LHPN Việt Nam, được Chính phủ, các cấp, các ngành đánh giá cao, đông đảo phụ nữ và nhân dân đồng tình, hưởng ứng tham gia; được Thủ tướng Chính phủ phân công nhiệm vụ cho Hội trong Chương trình giai đoạn 2021-2025. Các tiêu chí 5 không, 3 sạch (Không đói nghèo, không vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, Không có bạo lực gia đình, Không vi phạm chính sách dân số, Không có trẻ em suy dinh dưỡng và bỏ học; Sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ) được TW Hội giao cho Hội LHPN các tỉnh, thành lựa chọn nội dung cụ thể phù hợp với thực tiễn, trong đó một số tỉnh điều chỉnh tiêu chí như: Không có tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, Không khói thuốc, Sạch ruộng đồng... Đáp ứng được nhu cầu thiết thân của phụ nữ, CVĐ Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch của Hội đã được 100% cơ sở Hội đăng ký, qua đó đã thực hiện có hiệu quả hơn 15.000 phần việc tham gia xây dựng nông thôn mới; trung bình hàng năm giúp gần 100.000 hộ thoát nghèo; Trên 8,4 triệu bà mẹ và 3 triệu ông bố có con dưới 16 tuổi đã được Hội tuyên truyền, tập huấn kiến thức xây dựng gia đình hạnh phúc và nuôi con tốt; CLB Gia đình hạnh phúc được duy trì ở nhiều địa phương; Hơn 55.000 km đường hoa, cây xanh được các cấp Hội thực hiện; Hơn 1,2 triệu hộ gia đình phụ nữ khó khăn được Hội vận động, giúp xây nhà tiêu hợp vệ sinh và công trình nước sạch bằng nhiều cách, nhiều mô hình bảo vệ môi trường được xây dựng nhân rộng. Đề xuất tiêu chí “5 có, 3 sạch” trong giai đoạn tới Trong giai đoạn tới, Chương trình NTM giai đoạn 2021-2025 (dự thảo) tiếp tục quan tâm đến các vấn đề gia đình, phụ nữ, bình đẳng giới, đặc biệt là đối với các xã NTM nâng cao, xã kiểu mẫu. Trong đó đặt ra những mục tiêu cao hơn nhằm nâng cao chất lượng đời sống của người dân và hộ gia đình được hưởng thụ tốt nhất những thành quả của Chương trình, bảo đảm bình đẳng giới, phòng chống bạo lực trên cơ sở giới. Điều này đòi hỏi Hội LHPN Việt Nam phải nghiên cứu để nâng cao hơn các tiêu chí của CVĐ Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch đáp ứng yêu cầu của chương trình NTM, sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, nhất là ở các xã nâng cao, xã kiểu mẫu. Bà Trương Thị Thu Thủy, Trưởng Ban Gia đình Xã hội TW Hội LHPN Việt Nam cho biết, hiện tại, TW Hội đang thực hiện đề tài nghiên cứu cấp cơ sở để đề xuất tiêu chí gia đình “5 có, 3 sạch”, trong đó chú trọng các tiêu chí này vừa kế thừa tiêu chí các tiêu chí “5 không, 3 sạch”, vừa nâng mức độ cao hơn để phù hợp với giai đoạn mới nhằm phát huy các giá trị tốt đẹp và tiềm năng đóng góp của gia đình vào thực hiện xây dựng nông thôn mới tại các xã nâng cao, kiểu mẫu.
Bà Trương Thị Thu Thủy (trái ảnh) cho biết, việc đề xuất tiêu chí gia đình “5 có, 3 sạch” dựa trên quan điểm phát huy cao hơn ưu điểm của CVĐ Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch thời gian qua Một số quan điểm được TW Hội LHPN Việt Nam nhấn mạnh khi nghiên cứu để xây dựng các tiêu chí 5 có, 3 sạch như: Phải phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước về xây dựng gia đình; Kế thừa được những ưu điểm của CVĐ Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch, phát huy ở mức độ cao hơn; Từng nội dung “Có” và “Sạch” được cụ thể hóa theo hướng bao gồm cả nội dung “định tính” mang tính vận động, định hướng hành vi và nội dung “định lượng” để có thể đong, đo, đếm, đánh giá được; đồng thời có thể phân cấp cho địa phương cụ thể hóa một số nội dung phù hợp với đặc thù địa bàn; Phù hợp với nhu cầu thiết thân, nguyện vọng, lợi ích của phụ nữ, chức năng nhiệm vụ của tổ chức Hội và khả thi về nguồn lực. Để thực hiện đề tài nghiên cứu, Hội LHPN tổ chức hội thảo, tọa đàm, tham vấn chuyên gia, phỏng vấn đối tượng... tại TW và địa phương, trên cơ sở đó nhóm nghiên cứu sẽ tiếp thu, tổng hợp, phân tích để có thể đề xuất được các nội dung, tiêu chí “5 có, 3 sạch” sát hợp nhất đồng thời đề xuất giải pháp khả thi đưa vào triển khai thí điểm tại các xã NTM nâng cao, xã kiểu mới trước khi nhân rộng trên phạm vi toàn quốc. |
