 Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường - Ảnh: PHẠM THẮNG Tổng hợp ý kiến từ 19 tổ thảo luận về ngân sách, Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết nhiều ý kiến nhất trí với mức tăng lương cơ sở (từ 1,49 triệu đồng lên 1,8 triệu đồng/tháng) và tăng chi trả cho một số đối tượng như phương án Chính phủ trình. Một số ý kiến nhận thấy Chính phủ trình Quốc hội tăng lương cơ sở từ 1,49 triệu lên 1,8 triệu (tăng khoảng 20%), thời điểm thực hiện từ ngày 1-7-2023, như vậy từ lúc tăng lương từ tháng 7-2019 đến tháng 7-2023 là 4 năm. Điều này dẫn đến người hưởng lương từ ngân sách nhà nước gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là ngành giáo dục, ngành y tế, cán bộ, công chức kể cả cấp xã. "Do vậy hiện nay mong muốn của người hưởng lương là kiến nghị Chính phủ cân đối nguồn để bảo đảm điều chỉnh tăng lương cơ sở sớm hơn, từ ngày 1-1-2023, góp phần bảo đảm đời sống cho người hưởng lương", theo tổng hợp của tổng thư ký Quốc hội từ 11 ý kiến của đại biểu. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần lưu ý việc điều chỉnh tăng trợ cấp cho người có công cần bảo đảm cao hơn chuẩn nghèo đô thị. Có ý kiến cho rằng việc thực hiện tăng lương cơ sở năm 2023 là cần thiết, nhưng cũng cần điều chỉnh trợ cấp bảo trợ xã hội ở mức cao hơn. Mức hỗ trợ (360.000 đồng/người/tháng) còn khá thấp so với mức chuẩn nghèo ở thành thị và nông thôn và cũng điều chỉnh từ ngày 1-7-2023 để bảo đảm tính thống nhất . Có ý kiến nhất trí tăng lương tối thiểu, tuy nhiên đề nghị không tăng đồng đều, chỉ tăng cho bộ phận lương thấp, đồng thời phải có đánh giá lại mức sống cơ bản, mức sống tối thiểu theo vùng miền, khu vực. Đồng thời đề nghị xem xét không tăng lương cơ sở đối với những đơn vị, địa phương có cơ chế đặc thù. Cũng theo tổng hợp của tổng thư ký Quốc hội, có ý kiến đề nghị tăng phụ cấp của cán bộ không chuyên trách cấp xã do mức hỗ trợ hiện tại chưa tạo được sự động viên. Đại biểu còn đề nghị làm rõ các cơ quan thanh tra nhà nước có được điều chỉnh tăng lương cơ sở hay không. Một số vị cho rằng cần xác định thời gian cụ thể thực hiện cải cách tiền lương từ năm 2024 trong nghị quyết của Quốc hội, tránh tình trạng trì hoãn, kéo dài việc thực hiện nghị quyết của trung ương. Có ý kiến cho rằng trong khi chưa thực hiện cải cách tiền lương theo quy định tại nghị quyết 27 của trung ương, cần có quy định cụ thể trong việc quản lý, sử dụng nguồn cải cách tiền lương chưa sử dụng, bảo đảm sử dụng hiệu quả, đúng mục đích nguồn lực này. Trước đó Chính phủ đề xuất Quốc hội chưa thực hiện cải cách tiền lương trong năm 2023, nhưng từ ngày 1-7-2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng (khoảng 20,8%); tăng chi lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội đối tượng do ngân sách đảm bảo khoảng 12,5%. Hỗ trợ thêm đối với đối tượng nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công và tăng chi các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở khoảng 20,8%. Từ ngày 1-1-2023, điều chỉnh tăng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế dự phòng và y tế cơ sở. Chính phủ đề xuất dành 12.500 tỉ đồng để tăng lương từ 1-7-2023. Trước đó, thảo luận tại tổ, đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) và nhiều đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần đề xuất sớm thực hiện lộ trình cải cách tiền lương, tăng lương cơ sở càng sớm càng tốt, có thể áp dụng ngay từ 1-1-2023. Việc này nhằm kịp thời hỗ trợ giảm khó khăn cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong bối cảnh giá cả các mặt hàng tăng. Lương thấp, người lao động sẵn sàng rời bỏ công việc? Chủ tịch Liên đoàn Lao động TPHCM Trần Thị Diệu Thúy cho rằng, đời sống của người lao động (NLĐ) hiện gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, giá xăng vừa tăng cao vừa khan hiếm, làm sự lo lắng của NLĐ ngày càng lớn; NLĐ hiện đang lo lắng tết nay sẽ thế nào. Thực trạng chung cho thấy, nhiều NLĐ đang không đủ tiền để trang trải cuộc sống. Dù lương cơ bản có tăng lên thì cũng không đủ chi tiêu vì dịch bệnh mấy năm qua đã khiến họ tiêu hết tiền dự trữ. Cũng theo Chủ tịch Liên đoàn Lao động TPHCM, nhiều cán bộ, công chức, viên chức, NLĐ rời bỏ công việc ở khu vực công là vấn đề nóng trong thời gian qua cũng như trên diễn đàn Quốc hội. Theo thống kê đã có gần 40.000 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc hoặc chuyển việc từ khu vực công sang khu vực tư. Việc rời bỏ này có một số lý do, bên cạnh nguyên nhân do sức ép công việc lớn còn có vấn đề tiền lương. Thu nhập không đủ, áp lực của nhóm cán bộ, công chức, viên chức đang gặp phải trong quá trình làm việc hiện nay lớn hơn rất nhiều so với mức lương được nhận, dẫn đến việc người ta sẵn sàng rời bỏ công việc. Về giải pháp để khắc phục tình trạng bỏ việc, Chủ tịch Liên đoàn lao động TPHCM đề xuất tăng lương sớm, tăng lương cơ sở khối nhà nước lên 1,8 triệu đồng/tháng ngay từ 1-1-2023 thay vì 1-7-2023 vì mức độ trượt giá hiện nay đã quá cao, không đủ bù đắp. Nếu Nhà nước chưa đủ nguồn lực để tăng lương cho tất cả các nhóm thì cần có chính sách hỗ trợ tiền lương cho nhóm có thu nhập thấp, có mức lương dưới mức sống tối thiểu. Ví dụ, tính theo chuẩn nghèo hiện nay, nhiều cán bộ công chức khi vào làm việc có mức lương cơ sở ban đầu nằm trong chuẩn nghèo của TPHCM, do đó, nên có chính sách đối với nhóm công chức, viên chức có mức lương dưới chuẩn nghèo theo từng khu vực. Như vậy là hợp lý và dễ xử lý nhất cho các nhóm đối tượng. ĐB Trần Quốc Tuấn, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Trà Vinh, cũng nêu quan điểm, việc tăng lương cơ sở rất cần được quan tâm thực hiện ngay từ đầu năm 2023. “Sau khi Đảng, Nhà nước đã quan tâm hỗ trợ rất nhiều cho người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19, giờ đã đến lúc các đối tượng hưởng lương, phụ cấp, trợ cấp từ ngân sách nhà nước cần được quan tâm xem xét tăng lương, phụ cấp để giảm bớt khó khăn trong cuộc sống. Mặt khác, hiện nay lực lượng công chức, viên chức đang phải đối mặt với áp lực công việc, nhất là công chức, viên chức ngành y tế. Do vậy, việc tăng lương kịp thời sẽ góp phần bù đắp những áp lực hiện nay”, ĐB Trần Quốc Tuấn nói và cho rằng, lần điều chỉnh tăng lương cơ sở gần đây nhất là vào 1-7-2019, nên nếu áp dụng tăng lương cơ sở vào ngày 1-7-2023 thì sau 4 năm lương công chức, viên chức mới tăng được 20,8%; trong khi đó, dự kiến, chỉ số tiêu dùng bình quân giai đoạn 2019-2022 tăng khoảng 11,8%, do đó nên tăng lương sớm hơn thay vì 1-7-2023. Chưa đủ nguồn lực thì phân nhóm đối tượng ĐB Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) cũng cho rằng, trong số hàng triệu cán bộ công chức, viên chức có thể một bộ phận nhỏ tiền lương đối với họ không có ý nghĩa quá lớn nhưng đa số vẫn đang sống nhờ vào tiền lương và có nguyện vọng tập trung vào công vụ, sống được bằng thu nhập chính thức. Nhiều người có mức lương thấp hơn thu nhập cần phải có để bảo đảm mức sống. Mục đích của việc tăng lương cơ sở là tăng thu nhập cho cán bộ, công chức, viên chức để có thể chăm lo được cho gia đình bằng thu nhập chính thức. Hiện nay, mức sống của xã hội đã tăng lên, tiêu chuẩn sống của xã hội cao hơn nhưng tiền lương không theo kịp. Nhiều người mới vào khu vực công vài năm, thậm chí 5-7 năm, thì tiền lương vẫn thấp hơn nhiều so với mức sống tối thiểu. Để đạt được mục đích công chức, viên chức có thể sống được từ thu nhập chính thức, toàn tâm toàn ý lo cho công vụ, không cần làm thêm, “kiếm thêm” chỗ này chỗ kia thì tăng lương cơ bản là một trong những việc cần làm ngay, làm tức thời. Nếu tình trạng cán bộ, công chức, viên chức không sống đủ bằng thu nhập chính thức kéo dài thì sẽ có nhiều hệ lụy, gây ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công việc, đó cũng là một trong những nguyên nhân phát sinh tiêu cực, thậm chí dẫn đến tham nhũng. “Khi nào chưa giải quyết, chưa đạt được mục đích cán bộ, công chức, viên chức đủ sống với mức sống trung bình của xã hội thì chừng đó tình trạng công chức, viên chức bỏ việc ra khu vực tư vẫn xảy ra”, ĐB Trương Trọng Nghĩa nói. Trong bối cảnh ngân sách khó khăn, nguồn lực chưa đủ, theo các ĐB, việc tăng lương cũng không nên dàn đều. Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, hiện nay, tình trạng thu nhập thấp của những người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, kể cả những người về hưu không giống nhau. Một bộ phận công chức, viên chức lương hưu rất thấp, hay những công chức, viên chức trẻ, mức lương hàng tháng cũng không đủ sống. Trong khi đó, một bộ phận khác dù đã về hưu nhưng mức lương vẫn rất cao. Do đó, nếu tăng lương cơ bản một cách bình quân thì những người có bậc lương thấp vẫn rất khó khăn, mức tăng không đáng kể. Do đó, cần áp dụng giải pháp tăng lương cho những người có mức lương thấp; còn người đã có lương cao, lương hưu cao thì có thể tăng chậm hơn… Theo ý kiến của các ĐB Quốc hội, hiện tượng di động nhân lực khu vực công sang khu vực tư là hiện tượng bình thường, nhưng khi xuất phát từ nguyên nhân thu nhập thì Nhà nước phải quan tâm. Tăng lương cũng là để hạn chế tình trạng cán bộ, công chức, viên chức “chân trong, chân ngoài” đã có từ lâu, ảnh hưởng không tốt đến công việc và trách nhiệm công vụ. |
