Show (LSVN) – Các doanh nghiệp vừa và nhỏ là trụ cột của nền kinh tế Châu Âu. Họ đại diện cho 99% tất cả các doanh nghiệp ở EU. Họ sử dụng khoảng 100 triệu người, chiếm hơn một nửa GDP của Châu Âu và đóng một vai trò quan trọng trong việc gia tăng giá trị trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ mang đến các giải pháp sáng tạo nhưng cũng đầy thách thức như biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả tài nguyên và gắn kết xã hội, dịch bệnh Covid-19 ngày càng diễn biến phức tạp. Do đó, SME là trọng tâm trong quá trình chuyển đổi song sinh của EU sang một nền kinh tế kỹ thuật số và bền vững trước khả năng chống chịu với các cú sốc bên ngoài. Bài viết nhằm đưa đến một số kinh nghiệm cho Doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) ở Việt Nam trong giai đoạn đương đầu với dịch bệnh Covid-19 hiện nay. Ảnh minh họa.Theo khảo sát được thực hiện vào tháng 8/2020, trước khi xuất hiện làn sóng gia tăng khủng khiếp về số ca nhiễm virus corona chủng mới hiện nay trên khắp Châu Âu. McKinsey khảo sát hơn 2.200 công ty ở 05 quốc gia gồm Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha và Anh, và nhận định sẽ có 55% các công ty được khảo sát phải đóng cửa vào tháng 9/2021 nếu lợi nhuận tiếp tục ì ạch như hiện nay. Theo quỹ đạo hiện tại, cứ 10 công ty vừa và nhỏ thì có một công ty dự kiến sẽ khai phá sản trong vòng sáu tháng. Kết quả khảo sát này công bố trong bối cảnh đã có nhiều cảnh báo về một làn sóng vỡ nợ sắp xảy ra. Quỹ Tiền tệ quốc tế và nhiều tổ chức khác ở Châu Âu kêu gọi các chính phủ tăng gấp đôi hỗ trợ từ ngân sách để giúp các công ty vượt qua đại dịch Covid-19. Trước thăm dò với các nhà kinh tế của Reuters dự báo nền kinh tế của khu vực sử dụng đồng Euro sẽ tăng trưởng 5,5% năm 2021 sau khi giảm khoảng 08% trong năm nay. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo sự phục hồi này không ổn định và dễ bị tác động nếu virus tiếp tục lây lan. Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ dùng để chỉ các công ty có dưới 250 nhân viên. Tại Châu Âu, các công ty này tạo việc làm cho hơn 90 triệu người nhưng do quy mô nhỏ, các công ty thường gặp vấn đề khủng hoảng dòng tiền. Hiện nay, Quỹ Tiền tệ thế giới (IMF) cho biết: “Các nhà hoạch định chính sách cần phải làm tất cả những gì cần thiết để ngăn chặn đại dịch và thiệt hại kinh tế do nó gây ra, đồng thời không nên ngừng hỗ trợ sớm”. Đối với các công ty, các chính sách hiện cần đa dạng, không chỉ giới hạn ở việc hỗ trợ thanh khoản mà cần hỗ trợ cho các công ty mất khả năng thanh toán nhưng có tiềm năng tiếp tục kinh doanh bằng cách tạo điều kiện tái cơ cấu nợ hoặc cấp vốn chủ sở hữu cho các công ty . Ủy ban đã đưa ra các biện pháp thanh khoản để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) của Châu Âu. Các mạng lưới trong liên minh Châu âu cũng đang giúp các DNNVV thông qua quan hệ đối tác đổi mới trên các lĩnh vực liên quan đến Covid-19 (ví dụ như thiết bị bảo vệ cá nhân và thiết bị y tế) và tư vấn về tiếp cận dành riêng Châu Âu và hỗ trợ tài chính quốc gia. Ngoài ra, Ủy ban đang tiến hành và điều chỉnh một số biện pháp của chiến lược DNVVN mới để giảm bớt tác động của cuộc khủng hoảng, chẳng hạn như làm việc với các nước EU về việc thực thi chỉ thị thanh toán chậm hoặc cắt băng đỏ. Các tổng cục cho nội thị trường, công nghiệp, doanh nhân và doanh nghiệp nhỏ đóng một vai trò quan trọng góp phần đáp ứng kinh tế của ủy ban, đảm bảo việc trao đổi các thiết bị bảo vệ thiết yếu trên thị trường nội địa, cũng như giúp các ngành công nghiệp bị ảnh hưởng giảm thiểu những ảnh hưởng của sự bùng phát của virus corona. Ủy ban cũng sẽ ứng phó với cuộc khủng hoảng Covid-19 bằng một chiến lược phục hồi nhằm mục đích xây dựng khả năng phục hồi trong các chuỗi cung ứng và hệ sinh thái Châu Âu, khôi phục niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, kích thích đầu tư và giúp những người thất nghiệp trở lại làm việc. Chiến lược DNVVN mới sẽ bổ sung vào chiến lược phục hồi này và đặc biệt hỗ trợ các DNVVN trong giai đoạn phục hồi bền vững và kỹ thuật số. Trọng tâm hành động của Ủy ban là Chiến lược DNVVN mới cho một Châu Âu kỹ thuật số và bền vững. Nó nhằm mục đích tăng đáng kể số lượng các DNVVN tham gia vào các hoạt động kinh doanh bền vững cũng như số lượng các DNVVN sử dụng công nghệ kỹ thuật số. Cuối cùng, mục tiêu là Châu Âu trở thành nơi hấp dẫn nhất để bắt đầu một doanh nghiệp nhỏ, làm cho nó phát triển và mở rộng quy mô trên thị trường đơn lẻ và hơn thế nữa. Chiến lược SME đề xuất các hành động để loại bỏ các trở ngại về quy định và thực tế đối với hoạt động kinh doanh hoặc mở rộng quy mô trong thị trường đơn lẻ và hơn thế nữa. Nhiều hơn nữa về giảm gánh nặng pháp lý. Ưu tiên của ủy ban cũng là đảm bảo rằng các doanh nghiệp tận dụng tối đa các hoạt động xuyên biên giới, cả trong thị trường chung EU và bên ngoài EU. Thông tin thêm về quốc tế hóa DNVVN. Tiếp cận tài chính là một trong những vấn đề cấp bách đối với nhiều doanh nghiệp nhỏ. Ủy ban làm việc để cải thiện môi trường tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và cung cấp thông tin về tài trợ. Thông tin thêm về tiếp cận tài chính. Để mang lại kết quả, chiến lược DNVVN mới sẽ được củng cố bởi mối quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa Liên minh Châu Âu và các nước EU, bao gồm cả chính quyền địa phương và khu vực. Đặc phái viên DNVVN của EU sẽ làm việc cùng với các đặc phái viên quốc gia để đảm bảo và giám sát việc thực hiện chiến lược và việc áp dụng các nguyên tắc ‘nghĩ nhỏ trước’ trong tất cả các chính sách của EU. Thông tin thêm về các đặc phái viên SME của EU và tạo mối quan hệ đối tác với các quốc gia EU để giao hàng. Tinh thần kinh doanh có nghĩa là hành động dựa trên các cơ hội và ý tưởng và biến chúng thành giá trị cho những người khác, có thể là tài chính, văn hóa hoặc xã hội. Thông tin thêm về hỗ trợ khởi nghiệp. Các Business Portal Châu Âu của bạn là một hướng dẫn thực tế để làm kinh doanh ở Châu Âu. Nó cung cấp cho các doanh nhân thông tin và các dịch vụ tương tác giúp họ mở rộng hoạt động kinh doanh ra nước ngoài. Các Âu Mạng Enterprise giúp thông tin thị trường DNNVV và doanh nghiệp truy cập, vượt qua những trở ngại pháp lý, và tìm kiếm đối tác kinh doanh tiềm năng trên khắp châu Âu. Các hỗ trợ SME Quốc tế hóa trang cung cấp thông tin về thị trường nước ngoài và giúp doanh nghiệp Châu Âu quốc tế hóa hoạt động của mình. Cổng thông tin duy nhất về tiếp cận tài chính giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ tìm kiếm nguồn tài chính do EU hỗ trợ. Các cụm Châu Âu hợp tác với Bulletin mời lập bản đồ năng động của hơn 1000 tổ chức cụm cấu hình trên toàn thế giới, hỗ trợ sự xuất hiện của chuỗi giá trị mới thông qua hợp tác xuyên ngành. Erasmus for Young Entrepreneurs là một chương trình trao đổi xuyên biên giới mang đến cho các doanh nhân mới hoặc có tham vọng cơ hội học hỏi từ các doanh nhân có kinh nghiệm điều hành các doanh nghiệp nhỏ ở các quốc gia tham gia khác. COSME, Chương trình của EU về năng lực cạnh tranh của Doanh nghiệp và DNVVN, hỗ trợ các DNVVN tiếp cận tài chính, thị trường và tạo ra một môi trường thân thiện với kinh doanh. Các SME hội, sự kiện quan trọng nhất cho các DNVVN ở Châu Âu, những món quà tiếp cận khác nhau để thúc đẩy kinh doanh SME. Một là, thực hiện chính sách tài khoá nghịch chu kỳ, sử dụng ngân sách Nhà nước cấp tiền hoặc cho vay ưu đãi để các DNVVN có đủ vốn vượt qua khó khăn. Rà soát lại các quy định, điều kiện, nới lỏng các yêu cầu về điều kiện thụ hưởng, đổi mới công tác triển khai cũng như xoá bỏ các quy định cồng kềnh để DN có thể thụ hưởng chương trình hỗ trợ bằng tiền từ ngân sách và gói hỗ trợ tín dụng, chấp nhận thà giúp nhầm còn hơn bỏ sót để hỗ trợ thực sự đến được những doanh nghiệp dễ bị tổn thương. Nhà nước hỗ trợ tích cực cho các DNVVN bằng cách cung cấp cả hỗ trợ tài chính trực tiếp và hỗ trợ gián tiếp để tăng năng lực đổi mới của họ. “Đổi mới sáng tạo trong các DNVVN” nhằm mục đích tạo cầu nối giữa cốt lõi của chương trình khung – hỗ trợ các dự án nghiên cứu, phát triển và đổi mới – và việc tạo ra một hệ sinh thái thuận lợi cho sự đổi mới và tăng trưởng của DNVVN. Hai là, khẩn trương có giải pháp và triển khai thực hiện hỗ trợ DN tiếp cận kênh thông tin về xuất, nhập khẩu nhằm tìm kiếm thị trường mới nhập khẩu nguyên, vật liệu đầu vào, tránh phụ thuộc vào một thị trường và thị trường mới để tiêu thụ sản phẩm đảm bảo ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh; đồng thời hỗ trợ DN đẩy mạnh hoạt động thương mại điện tử, kinh tế số, kinh tế chia sẻ. Ba là, đào tạo lực lượng lao động, đặc biệt đội ngũ lao động trẻ hiện nay chiếm 28,5% lực lượng lao động, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo lại, tăng cường kỹ năng cho người lao động để lực lượng lao động đáp ứng được nhu cầu lao động trong quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng phù hợp với những thay đổi của thế giới do đại dịch Covid-19 tạo ra. Thạc sĩ NGUYỄN THỊ NGỌC ANH Trường Đại học Ngoại ngữ, ĐHQGHN Luật sư KIM IN CHOL Công ty Luật ThinkSmart, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là những doanh nghiệp do phụ nữ lãnh đạo, quản lý. Để vượt qua những tác động tiêu cực của dịch bệnh, các doanh nghiệp do nữ làm chủ đã phải nỗ lực gấp nhiều lần so với trong điều kiện bình thường. Sự chủ động thay đổi để thích ứng là tinh thần mà các nữ doanh nhân luôn hướng tới, để không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động, kinh doanh thành công, mà còn cùng cộng đồng tham gia giải quyết những vấn đề thách thức của xã hội. 2. Một số lý luận cơ bản về DNNVV do phụ nữ làm chủ2.1. DNNVV do phụ nữ làm chủTiêu chí xác định DNNVV được quy định tại Điều 5 Nghị định 80/2021/NĐ-CP như sau: (Bảng 1) Bảng 1. Tiêu chí xác định DNNVV
Nguồn: Nghị định số 80/2021/NĐ-CP, ngày 26/08/2021 Luật Doanh nghiệp và các văn bản liên quan không quy định rõ DNNVV do phụ nữ làm chủ là gì [5]. Để được coi là loại hình doanh nghiệp này, các doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chí sau: - Thuộc một trong các loại hình DNNVV như tại Bảng 1. - Doanh nghiệp do phụ nữ là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Chủ tịch Hội đồng quản trị của các loại hình công ty tương ứng. 2.2. Đặc điểm của các DNNVV do phụ nữ làm chủ- Chủ doanh nghiệp có trình độ học vấn cao: Có tới 68,6% nữ chủ doanh nghiệp có trình độ đại học và thạc sỹ quản trị kinh doanh, so với 71,9% ở nam. Điều này cho thấy, khoảng cách về giới trong lĩnh vực giáo dục đã được cải thiện đáng kể, phụ nữ có đầy đủ năng lực và trình độ để đảm trách các vị trí quản lý. - Chủ yếu xuất phát từ hộ kinh doanh: Có tới 68,6% doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ từng là hộ kinh doanh. Các loại hình khác (doanh nghiệp được cổ phần hóa từ doanh nghiệp nhà nước địa phương hoặc trung ương, doanh nghiệp có một số cổ phần/phần vốn do cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp nhà nước nắm giữ) chiếm tỷ lệ rất nhỏ (dưới 3,5%). - Quy mô sử dụng lao động nhỏ: Xét về quy mô sử dụng lao động, qua các năm điều tra chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chủ yếu sử dụng dưới 50 lao động. Những con số này và những số liệu về vốn kinh doanh cho thấy, các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chủ yếu ở quy mô nhỏ và siêu nhỏ. - Quy mô vốn khiêm tốn: Qua các năm, quy mô vốn của các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ thay đổi không đáng kể, chủ yếu ở khoảng 1-5 tỷ đồng. Tính chung thì số doanh nghiệp có vốn kinh doanh từ 5 tỷ đồng trở xuống là tỷ lệ nhiều nhất (khoảng 68 - 70% tổng số doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ trong 5 năm trở lại đây). 3. Thực trạng về DNNVV do phụ nữ làm chủ trước đại dịch Covid-193.1. Thực trạng của DNNVV do phụ nữ làm chủ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19Theo báo cáo Chỉ số Nữ doanh nhân Mastercard năm 2020, Việt Nam xếp hạng 25 trong số 58 nền kinh tế vào năm 2020, giảm 7 bậc so với vị trí 18 vào năm 2019. Ở Việt Nam, gần 80% doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 so với khoảng 60% doanh nghiệp do nam giới làm chủ. Hơn 50% doanh nghiệp do nữ làm chủ ở Việt Nam hoạt động trong các lĩnh vực chịu tác động mạnh như lưu trú và thực phẩm, bán buôn, bán lẻ, và sản xuất. Điều này cho thấy, doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ dễ bị tổn thương hơn so với doanh nghiệp do nam giới làm chủ. Khảo sát doanh nghiệp do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện năm 2021 cho thấy, có tới 93,9% doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực bởi đại dịch. Trước bối cảnh đó, đã có 119,8 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 17,8% so với năm 2020 (số liệu của Tổng cục Thống kê năm 2021). Nghiên cứu nhanh của Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam tháng 3/2020 cũng cho thấy, có tới 72,2% doanh nghiệp được hỏi nhận định dịch bệnh sẽ làm mất/thu hẹp thị trường tiêu thụ; 62,9% nhận định doanh nghiệp sẽ thiếu vốn/dòng tiền kinh doanh; 44,4% trả lời doanh nghiệp sẽ phải thu hẹp lực lượng lao động; 29,6% doanh nghiệp trả lời sẽ không có khả năng trả được khoản nợ vay ngân hàng đến hạn; 25,9% cho biết sẽ bị thiếu nguồn cung nguyên liệu đầu vào. Một nghiên cứu khác được triển khai dưới sự phối hợp của Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và UNESCAP. Đối tượng khảo sát là các doanh nghiệp trên phạm vi cả nước, hoạt động trong tất cả các ngành kinh tế. Có 57% doanh nghiệp tham gia khảo sát là doanh nghiệp siêu nhỏ, 35% là doanh nghiệp nhỏ, chỉ 8% là doanh nghiệp vừa. 134 doanh nghiệp tham gia khảo sát (tương đương 61%) là doanh nghiệp do nữ làm chủ [1]. Tác động của đại dịch Covid-19 đối với hoạt động sản xuất - kinh doanh của các DNNVV do nữ làm chủ phần nào nặng nề hơn so với các DNNVV do nam làm chủ - mặc dù lý do của sự khác biệt về giới tính này là không rõ ràng. Có 56% DNNVV do nữ làm chủ không sản xuất - kinh doanh được hoặc gián đoạn do giãn cách xã hội (con số này ở DNNVV do nam làm chủ là 43%). Tình hình hoạt động của doanh nghiệp do nữ làm chủ có phần khó khăn hơn so với mặt bằng chung, 15,7% doanh nghiệp do nữ làm chủ doanh thu quý I/2021 giảm trên 75% so với cùng kỳ năm trước (tỷ lệ này ở doanh nghiệp do nam làm chủ là 7,7%). 3.2. Thành tựu đạt đượcMặc dù trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhưng số doanh nghiệp do nữ làm chủ không ngừng tăng trưởng hoặc khởi nghiệp trong giai đoạn thách thức này, không chỉ kinh doanh thành công, các doanh nghiệp và startup do phụ nữ lãnh đạo còn rất quan tâm đến việc giải quyết các thách thức xã hội. Thực tế cũng cho thấy, các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ lại thể hiện nhiều ưu điểm hơn như sử dụng nhiều lao động nữ hơn, chi trả bảo hiểm xã hội cao hơn, chi phí tạo ra một việc làm thấp hơn, giải quyết nhiều thách thức xã hội. Phụ nữ lãnh đạo có khả năng thích ứng, chịu áp lực và linh hoạt với các chiến lược ứng phó hiệu quả, đổi mới sáng tạo. Phụ nữ có năng lực trong việc phát hiện cả các vấn đề nhỏ để giải quyết, tính linh hoạt cao, khả năng khéo léo trong giao tiếp, tinh thần đổi mới sáng tạo và chỉn chu trong từng việc mình làm. 3.3. Khó khăn phải đối mặtĐại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng tới các chủ doanh nghiệp là phụ nữ không đồng đều. Các doanh nghiệp này có xu hướng tập trung vào các ngành bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi đại dịch, có vùng đệm tài chính tương đối nhỏ và khả năng tiếp cận các nguồn tài chính khác nhau bị hạn chế. Các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ trung bình nhỏ hơn và trẻ hơn so với các doanh nghiệp do nam giới làm chủ. Họ có nhiều khả năng là người tự tài trợ, hoặc được tài trợ bởi bạn bè và gia đình, và có ít tài sản tài chính hơn. Ngoài ra, phụ nữ có ít khả năng tiếp cận với nguồn tài chính bên ngoài và trình độ kỹ năng tài chính thấp hơn so với nam giới. (Hình 2) Hiện chỉ có 1/4 số DNNVV tại Việt Nam do phụ nữ làm chủ. Họ có ít khả năng hơn để tiếp cận các dịch vụ tài chính. Đồng thời, các sản phẩm tài chính khó có thể được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu của họ. Việc chăm sóc con cái cũng ảnh hưởng đến thời gian và nguồn lực của các nữ doanh nhân. Một báo cáo của Công ty Tài chính quốc tế (IFC) năm 2020 cho thấy, trung bình mỗi ngày, phụ nữ Việt Nam dành nhiều hơn 105 phút cho công việc chăm sóc không được trả công so với nam giới. Con số này sẽ tăng lên trong đại dịch Covid-19, khi họ vừa phải quản lý doanh nghiệp, vừa giúp con học từ xa, trong bối cảnh nhiều dịch vụ trông trẻ, gia sư và dịch vụ tại nhà bị đóng cửa hoặc cắt giảm. 4. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản trị DNNVV do phụ nữ làm chủ trước đại dịch Covid-19Trước ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19, để các DNNVV do phụ nữ làm chủ vượt qua được những khó khăn trước mắt, đồng thời phát triển mạnh mẽ, vững chắc và lâu dài, một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản trị doanh nghiệp cần được triển khai. Cụ thể: Thứ nhất, thực hiện tái cấu trúc doanh nghiệp: Mặc dù dịch bệnh đã gây nhiều khó khăn, thách thức cho doanh nghiệp trong thời gian qua nhưng chính nó cũng tạo sức ép khiến các doanh nghiệp nhìn lại chính mình, để rà soát lại các khâu, mắt xích trong quy trình hoạt động để tái cấu trúc doanh nghiệp trên cơ sở thích ứng với hoàn cảnh mới. Doanh nghiệp nên xem xét các điều kiện để đổi mới tổ chức sản xuất, đổi mới công nghệ, mở rộng thị trường, tổ chức lao động để tăng hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh, chuẩn bị bước phát triển mới sau khi đại dịch đi qua. Thứ hai, thời gian tới, các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ cần thúc đẩy phát triển thị trường trong nước; tăng cường kết nối, phát triển thị trường nội bộ giữa các doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp trong tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, tìm nguồn cung ứng vật tư, nguyên liệu; chia sẻ công nghệ và kinh nghiệm quản lý; tìm kiếm thị trường và nguồn cung ứng nguyên vật liệu mới, hạn chế thấp nhất việc lệ thuộc vào một hoặc một vài thị trường. Thứ ba, nhanh chóng thực hiện chuyển đổi số trong doanh nghiệp để tối đa hóa những ưu thế của công nghệ vào tất cả các khâu của hoạt động sản xuất - kinh doanh. Áp dụng công nghệ hiện đại và công nghệ số trong các hoạt động quản lý, vận hành của doanh nghiệp. Thứ tư, thực hiện tiết kiệm, cắt giảm chi phí: Doanh nghiệp cần xem xét lại các khoản chi phí kèm theo các biện pháp bảo mật hiệu quả để cắt bỏ bớt các khâu trung gian không cần thiết, giảm thiểu chi phí cho doanh nghiệp, đây là biện pháp bắt buộc doanh nghiệp phải thực hiện khi đối mặt với khó khăn về nguồn cung và thị trường, đặc biệt là các DNNVV, doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh. Thứ năm, đào tạo và đào tạo lại nhân viên để đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển doanh nghiệp trong hiện tại và tương lai - công việc mà do hạn chế về thời gian doanh nghiệp chưa thực hiện được. Doanh nghiệp không ngừng đổi mới sáng tạo để tìm ra các giải pháp, hướng đi phù hợp với điều kiện và thực trạng nguồn lực của doanh nghiệp thời kỳ hậu đại dịch. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần sử dụng có hiệu quả các hỗ trợ của Chính phủ để ổn định sản xuất và quan tâm đến người lao động. 5. Kết luậnTóm lại, đại dịch Covid-19 đã và đang để lại hậu quả nặng nề cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các DNNVV do nữ làm chủ. Phụ nữ ngoài vai trò là lực lượng quan trọng của nền kinh tế, đóng góp tích cực vào tăng trưởng và tạo công ăn việc làm cho người lao động, các nữ doanh nhân Việt Nam còn được đánh giá ngày càng chủ động trong hoạt động sản xuất - kinh doanh. Trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, nhiều DNNVV do phụ nữ làm chủ cần sự hỗ trợ, đồng hành của các tổ chức, Hiệp hội, Nhà nước và Chính phủ; nhưng cũng nhiều doanh nghiệp mà nữ lãnh đạo đã kịp thời thay đổi, thích ứng để trụ vững và đạt mức tăng trưởng cao. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và UNESCAP (2021). Báo cáo đánh giá tác động của Covid-19 đối với các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (DNNVV) ở Việt Nam, đặc biệt là các DNNVV do nữ làm chủ. 2. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (2019). Báo cáo kinh doanh tại Việt Nam: Đánh giá của các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. 3. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (2021). Báo cáo môi trường kinh doanh tại Việt Nam - Góc nhìn của các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. 4. Nguyễn Thành Hiếu, Trương Tuấn Anh, Đỗ Thị Đông, Hà Sơn Tùng (2020). Ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19 đối với hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp: Nghiên cứu thực tiễn ở miền Bắc Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 274, 54-63. 5. Chính phủ (2021). Nghị định số 80/2021/NĐ-CP ngày 26/08/2021 của Chính phủ về “Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật hỗ trợ DNNVV”. 6. Thục San (2021). Đồng hành cùng doanh nghiệp SMEs đi qua khó khăn do dịch bệnh Covid-19. Truy cập tại: https://www.agribank.com.vn/vn/ve-agribank/tin-tuc-su-kien/dong-hanh-cung-tam-nong/dong-hanh-cung-doanh-nghiep-smes-di-qua-kho-khan-do-dich-benh-covid-19.
[Tạp chí Công Thương - Các kết quả nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ, Số 9, tháng 5 năm 2022] |