Ba điềm báo tin chủ nhà sắp có chuyện may mắn, thường là về tiền, nói rõ là khi buổi tối có đom đóm bay vào nhà, có tiếng chuột rúc trong nhà, ngọn lửa cây đèn dầu có quầng sáng như bông hoa, ấy là ba điềm báo chủ nhà sắp có tiền. Show  – Chuột rúc, em ơi.. Tôi chỉ nói thế thôi là vợ tôi biết tôi muốn báo tin “Chuột rúc.. Mình sắp có tiền..!” Tiền đây là tiền các bạn tôi ở nước ngoài gửi về cứu trợ chúng tôi, là những thùng quà trong có thuốc Tây chúng tôi bán đi lấy tiền mua gạo. Mà đúng thật, các ông, các bà ơi. Ông cha ta không nói sai, ông cha ta nói theo kinh nghiệm: Trong nhà chuột rúc là chủ nhà sắp có tiền; từ Tháng Tư 1975 đến Tháng 11, 1994 là tháng vợ chồng tôi bánh xe lãng tử rời Sài Gòn sang Kỳ Hoa, nhiều lần tôi thấy cứ có tiếng chuột rúc trong nhà tôi là năm bữa, nửa tháng sau vợ chồng tôi có khoản tiền. Thứ nhất đom đóm vào nhà.. Những năm xưa, 1940, ở Thị xã Hà Đông, mỗi lần có đom đóm vào nhà tôi, thầy mẹ tôi có khoản tiền nào hay không, tôi không được biết. Từ năm 1950 tôi trở về Hà Nội từ vùng thời ấy gọi là hậu phương – vùng Việt Minh – tới nay, năm 2007, tôi không còn lần nào nhìn thấy đom đóm. Tôi biết chắc về chuyện “Thứ nhì chuột rúc..” , có chuột rúc trong nhà là vợ chồng tôi sắp có khoản tiền. Thứ ba hoa đèn.. Phải thắp đèn dầu hôi ta mới thấy được hoa đèn. Về chuyện “hoa đèn” – hoa đèn là gì, thế nào là hoa đèn – tôi không được biết rõ lắm. Hoa đèn là mắt mình nhìn thấy quanh ngọn lửa trong cây đèn dầu hôi – Bắc Kỳ là dầu Tây – có quầng sáng như cái hoa, hay hoa đèn là ngọn bấc đèn bị cháy tòe ra như bông hoa? Mắt mình nhìn thấy là ảo ảnh do mắt mình gây ra, không phải ngọn lửa đèn có vầng sáng như mắt mình thấy. Chỉ biết là thế hệ tôi, những người 10 tuổi năm 1940, chúng tôi biết cả ba cái điềm báo tin may mắn: “đom đóm bay vào nhà, chuột rúc trong nhà, nhìn thấy vầng sáng như bông hoa quanh ngọn lửa đèn dầu hôi”. Phải viết thêm tôi chỉ nhìn thấy một, hai lần “hoa đèn” trong đời tôi. Những người Việt ra đời sau năm 1950, sống trong thành phố, rất ít người được thấy ba cái điềm đó. Đom đóm, cà cuống là hai loài côn trùng đã bị tuyệt diệt ở đất nước tôi. Đồng bào miền Nam của tôi không ăn cà cuống mặc dù đồng ruộng miền Nam có nhiều cà cuống. Năm 1960 xa lộ Sài Gòn – Biên Hòa hoàn thành, buổi tối người Sài Gòn lên xa lộ chơi, mùa mưa thấy cà cuống bay về từng đàn quanh những dẫy đèn xa lộ. Người ta mang thùng lên xa lộ bắt cà cuống cả thùng. Thuốc sát trùng đã tận diệt loài cà cuống. Bây giờ trong khắp nước tôi, người ta có tìm cả tháng cũng không ra một con cà cuống. Tôi không thấy có đom đóm ở trong Nam. Người Việt năm nay, năm 2007, sống trong những khu nhà lụp sụp ở Sài Gòn còn được nghe tiếng chuột rúc, người Việt ở Kỳ Hoa Đất Trích thì không thể. Không thắp đèn dầu hôi người ta không thấy được hoa đèn, bóng đèn điện không có hoa. Năm nay Năm Chuột. Theo thông lệ, mỗi năm Tết đến, những tay thợ viết lo viết bài cho những số Báo Xuân. Đề tài cho báo Xuân dễ viết nhất là Năm con Giáp nào, viết về con Giáp ấy, như năm vừa qua là Năm Heo, các báo Xuân đầy những bài viết về loài Heo. Năm nay là Năm Chuột, tôi tìm những chuyện về Chuột để viết. Lang thang trên Net, hay Web cũng rứa, tình cờ tôi tìm được bài viết của Thi bá Vũ Hoàng Chương, trong có chuyện “chuột rúc.” Hồi ký Vũ Hoàng Chương “Ta đã làm chi đời ta” xuất bản ở Sài Gòn những năm 1970. Trong một chương Thi bá kể về cuộc giao tình giữa ông con của ông Tú Xương và ông; ông Tú Xương chỉ có một người con trai, ông này nhiều tuổi hơn ông Vũ, cùng đi học với ông Vũ ở thành phố Nam Định. Tên ông này là Thống. Ông Vũ gọi ông Thống bằng cái tên Nhất Thống Tiên sinh. Mời quí vị đọc lời kể của Thi bá: Ta đã làm chi đời ta. Hồi ký Vũ Hoàng Chương. Trích : Viết xong bài “Người xưa giờ đâu?”, nằm đọc lại dưới ngọn đèn tàn không đủ sức tỏa chiếu, tôi chợt xúc động triền miên, không tự ngăn nổi, hai giòng dư lệ. Thi sĩ Tú Xương có hít tô phe – có hút thuốc phiện không? – hình như không. Theo lời kể của Vũ Thi bá thì ông con của Nhà Thơ Tú Xương, ông Nhất Thống, là đệ tử của Cô Ba Phù Dzung, cũng như Thi bá, hai ông từng là bạn đồng song – cùng học – sau đó là bạn đồng sàng- bạn cùng giường, cùng bàn đọi. Qua lời kể, ta thấy trước chiến tranh Việt Pháp, hai vị nằm đong, đọc thơ cho nhau nghe. Thế rồi: Dầu sao cũng vẫn còn chút phong độ cuối mùa: trà vẫn pha, đèn vẫn thắp, và khói thơm vẫn tỏa rộng, bất chấp ngọn lửa chiến cuộc đang bùng cháy từ Hà Nội lan ra. Chiến tranh bùng nổ, bỏ thành phố, tản cư về làng quê, Vũ Thi sĩ đến thăm ông Nhất Thống. Hai ông “trà pha, đèn thắp, khói thơm..” Ông Nhất Thống buồn vời vợi. Hai ông đang đong, bỗng trong nhà có tiếng chuột rúc, Vũ Thi sĩ muốn ông bạn vơi sầu, nói: – Ông sắp giàu rồi, lo gì! Có điềm báo trước đấy. “Ông sắp có tiền..” đúng hơn. “Chuột rúc” không phải là điềm báo chủ nhà sắp giàu, chỉ là điềm báo chủ nhà sắp có khoản tiền, thường là khoản tiền không lớn lắm. Mời quí vị đọc vài chuyện Chuột của nhân dân ta. Bài viết Tết Chuột Rúc này có bức tranh Đám Cưới Chuột, Tranh Đông Hồ, một loại tranh khắc trên ván gỗ của nghệ sĩ Bắc Kỳ ngày xưa. Đám Cưới Chuột có trong Thơ Hoàng Cầm: Bên kia sông Đuống Đám cưới chuột tưng bừng rộn rã Bây giờ tan tác về đâu? Chuột trong Thơ Hồ Xuân Hương: Rúc rích thây cha con chuột nhắt Vo ve kệ mẹ cái ong bầu. Chuột trong Thơ Tú Xương: Ông đã ơn Vua một chữ Hàn Nay lành, mai vỡ, khéo đa đoan. Được thua hai ngả, ba câu chuyện, Khôn dại trăm năm một tiếng đàn. Chim chuột sau này nên gắng sức, Lợn gà thưở ấy đã nên oan. Có ai lành thủng, ông không biết, Còn phải mang điều với gái ngoan. Thị xã Nam Định ngày xưa ấy có ông Hàn lấy vợ trẻ, bị bà vợ dọa ly dị mấy lần. Hàn là một tước vị triều đình Nguyễn cấp cho dân. Trong bài thơ trên Thi sĩ Tú Xương cho xếp hàng cả bốn loài chim chuột, lợn gà. Ngày xưa Tết ở quê hương ta có đốt pháo. Pháo có những thứ pháo cối, pháo đại, pháo đùng, pháp tép, pháo dây, pháo xiết, pháo thăng thiên, pháo chuột là thứ pháo nhỏ nhất. Đây là “pháo chuột” trong Thơ Xuân Tú Xương Xuân từ trong ấy mới ban ra Xuân chẳng riêng ai, khắp mọi nhà. Đì đẹt ngoài sân tràng pháo chuột, Loẹt lòe trên vách bức tranh gà. Chí cha chí chát khu giày dép, Đen thủi, đen thui cũng lượt là. Dám hỏi những ai nơi cố quận Rằng xuân xuân mãi thế ru mà. Và “Tình dzơi chuột“, trong bài “Thú Cô Đầu” của Tú Xương: Năm canh to nhỏ tình dzơi chuột Sáu khắc mơ màng chuyện nước mây. Chuột trong Thơ Tố Như Nguyễn Du: Ngọa bệnh Thơ dịch của người anh em cùng vợ với tôi – Hoàng Hải Thủy – anh ta dịch bài thơ này năm 1982 ở Sài Gòn: Nhiều bệnh, nhiều buồn, tâm chẳng yên Quế Giang nằm bẹp mười tuần liền. Thần Ôn vào bắt hồn gia chủ, Chuột đói leo ăn sách thánh hiền. Chưa thấy văn chương sinh nghiệt chướng, Đừng cho cát bụi lấm thiêng liêng. Cửa lan vừa tiếng thơ ngâm dứt, Nhè nhẹ tinh thần lên cõi tiên. Chuột trong Thơ Phùng Quán: Chống tham ô, lãng phí Tôi đã đến dự những phiên tòa Họp suốt ngày luận bàn xử tội Những con chuột mặc quần áo bộ đội Đục cơm, khoét áo chúng ta. Ăn cắp máu dân, đổi chác đồng hồ Kim phút, kim giờ lép như bụng đói. “Hoa đèn” trong Thơ Nguyễn Bính: Khách hẹn Ao hồ tiếng ếch gần xa, Mai vàng, tiết lạnh, nhà nhà mưa rơi. Nửa đêm cái hẹn sai rồi, Quân cờ gõ nhảm làm rơi hoa đèn. Nhà thơ Nguyễn Bính phóng tác bài thơ trên theo một bài thơ Đường. Đêm mưa, bạn hẹn đến thăm, đợi bạn, bạn không đến, người thơ cầm quân cờ tướng gõ nhẹ lên bàn làm “rơi hoa đèn.” “Hoa đèn” trong bài thơ này là bấc đèn cháy thành than tòe ra như cái hoa. “Hoa đèn” trong Kiều: Đã hay chàng nặng vì tình Trông hoa đèn chẳng thẹn mình lắm ru! Lời Thúy Kiều nói với Kim Trọng: – Vẫn biết chàng yêu em, nhưng em không thể làm vợ chàng được, vì trông thấy hoa đèn, em xấu hổ. Ông Vân Hạc Lê Văn Hòe chú giải “hoa đèn” trong Kiều: Hoa đèn nhiều người giảng như thế này: “Truyện Kiều chú giải” của Vân Hạc Lê Văn Hòe xuất bản năm 1952 ở Hà Nội. Tác giả không di cư vào Nam, tôi không biết ông mất năm nào ở Hà Nội. Sau năm 1975 tác phẩm”Truyện Kiều Chú Giải” của Vân Hạc không còn có ở Sài Gòn, tác phẩm được nhà Ziên Hồng tái bản ở Hoa Kỳ. Dân Việt có nhiều thành ngữ về Chuột: Chuột sa chĩnh gạo, Chuột sa hũ nếp, Cháy nhà ra mặt Chuột, Đầu Voi, đuôi Chuột, Mặt Dzơi, tai Chuột, Mặt Chuột kẹp, Ném chuột sợ vỡ đồ quí ..vv.. Có chuyện Chuột khôn: hai con chuột lấy quả trứng gà, một con nằm ngửa ôm quả trứng, con kia cắn đuôi con ôm trứng, kéo đi. Chuyện Chuột ôm trứng do người bày đặt: loài chuột không thể phá vỡ đươc vỏ trứng. Có chuyện Hội Đồng Chuột: bầy chuột họp nhau bàn chuyện chống trả lại Mèo. Đang họp, thấy Mèo đến, bầy chuột bỏ chạy tán loạn. Thành ngữ “Hội Đồng Chuột” dùng để gọi những cuộc họp bàn không đi đến đâu cả. Quốc Gia Việt Nam Cộng Hòa trong ngày tiêu tán thoòng, có chuyện Tướng Chuột: Ông Tướng chửi những ông Tướng Chuột: “Bỏ chạy như chuột..” Vừa chửi các ông Tướng khác chạy như chuột xong, dư âm chưa dứt, ông Tướng Chửi cũng chạy như Chuột. Có câu ca: Chuột kêu rúc rích trong rương Anh đi cho khéo, đụng giường mẹ hay. Ca dao miền Nam. Tôi théc méc: chuột mà kêu rúc rích trong rương quần áo thì khá rồi, để quần áo trong rương là ngăn không cho chuột phá, rương mà để chuột vào thì dùng rương làm gì? Hai nữa tôi théc méc về sự liên hệ giữa cô gái dặn anh con trai ban đêm đi đến chỗ cô nằm cho khéo để bà mẹ cô không biết: như vậy anh này không phải là chồng cô? Hai người không phải là vợ chồng vì là vợ chồng họ có quyền nằm với nhau một giường, tất nhiên anh này không phải là anh cô gái, nhưng nếu là người tình của cô, làm sao ban đêm anh vào được giường cô? Con mèo mà trèo cây cau Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà? Chú chuột đi chợ đường xa Mua mắm, mua muối giỗ cha chú mèo. Người đời nhiều khi vẽ vời, gán ghép cho ca dao có ý nghĩa. Tôi thấy nhiều câu ca dao chẳng có nghĩa gì cả. Như câu trên: Chuột không thể làm tổ trên cây cau. Cho mèo trèo lên cây cau tìm chuột là vô lý. Lại có ông ký gả phụ đề Việt ngữ bênh chuột, chửi mèo! Chuột là loại chuyên phá hoại, sao lại nâng bi nó. Khỉ nắm! Những năm 1981, 1982, Hoàng Hải Thủy, người anh em cùng vợ với tôi, xuân đến, quá buồn, làm bài Thơ trong có Chuột Tôi dùng bài Thơ Chuột ấy kết thức bài Tết Chuột này: Chuột kêu trên mái nhà là điềm gì?Theo quan niệm của người Việt Nam, khi chuột kêu liên tục trong nhà, đặc biệt là vào buổi sáng, đó là điềm báo cho việc có tài lộc đến với gia đình. Điều này có thể hiểu là sự may mắn và thành công trong công việc, kinh doanh hay đầu tư. Chuột làm tổ trong nhà có điềm gì?Chuột vào nhà không chỉ để tìm đồ ăn, phá phách mà chúng còn có thể ghé nhà của bạn để sinh sản. Đây là trường hợp hầu hết khá nhiều gia đình gặp phải. Bên cạnh đó, chuột vào nhà còn đem tới một điềm báo không tốt. Điềm báo này nói rằng bạn sẽ gặp một điều không lành, xui xẻo. Tại sao chuột kêu chít chít?Khi con chuột đực bắt gặp đối tượng giao phối tiềm năng, nó sẽ phát ra một loạt tiếng kêu líu lo, chút chít nghe giống tiếng chim hót. Các nhà khoa học nghiên cứu phát hiện loài chuột thích ca hát bẩm sinh và không thích sự yên tĩnh. Chuột xả vào nhà kêu là điềm báo gì?Chuột chù vào nhà mang điềm báo cho sự kém may mắn sắp xảy ra với gia đình, có thể là sự ảnh hưởng xấu về tài chính – bị hao tiền tốn của, vận mệnh, sức khỏe bị hao tổn, bị hãm hại hay lừa đảo. Nói chung, chuột chù vào nhà mang đến vận xui cho gia chủ, cần phải loại bỏ và tiêu diệt chúng. |
