Chế độ ăn uống hợp lý là gì

  • lý thuyết
  • trắc nghiệm
  • hỏi đáp
  • bài tập sgk

: Ăn uống hợp lí là gì ? Tại sao cần phải ăn uống hợp lí ?

Các câu hỏi tương tự

Nhu cầu dinh dưỡng chịu ảnh hưởng của tuổi, giới tính, tình trạng sức khỏe, bệnh lý và mức độ hoạt động thể lực. Trẻ em (đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi), phụ nữ mang thai và cho con bú, vị thành niên, người cao tuổi có những nhu cầu đặc biệt về dinh dưỡng (đa lượng và vi lượng), do đó cần phải quan tâm và có hướng dẫn đặc thù để đáp ứng. Xu thế của thời đại với sự gia tăng nhanh chóng của các bệnh không lây nhiễm có liên quan đến dinh dưỡng (thừa cân-béo phì, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường, tăng huyết áp, gout…), việc lựa chọn thực phẩm thông minh để đảm bảo đa dạng nhưng tránh được các yếu tố nguy cơ lại càng trở nên quan trọng.

Chế độ ăn uống hợp lý là gì

Lạm dụng thức ăn nhanh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì, đái tháo đường…

Ăn uống ngày nay gắn liền với ảnh hưởng của toàn cầu hóa, các vấn đề về văn hóa, du lịch… Ăn uống trở thành các sự kiện xã giao, người ta có thể nghĩ ra trăm ngàn cớ để tổ chức tiệc tùng. Ăn uống ở bên ngoài bắt đầu có xu hướng nhiều hơn ở gia đình, nhất là ở các đô thị. Ở nông thôn khi có các sự kiện (như giỗ chạp, cưới xin, họp lớp, họp họ, ngày lễ…) thường tổ chức ăn uống rất linh đình và đôi khi bị lạm dụng. Ở những bữa ăn này, thực đơn thường là những thức ăn nhiều chất dinh dưỡng và theo quan điểm của dinh dưỡng hiện đại là những bữa ăn chưa hợp lý.

Ngay cả những bữa ăn gia đình, nguồn thực phẩm cũng có những vấn đề bất cập như gạo xay xát quá trắng làm mất lớp vỏ cám và đây là nguyên nhân của bệnh tiểu đường ngày càng gia tăng. Thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn sử dụng transfat, các chất béo no bão hòa khiến tình trạng thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa tăng ở tất cả các nhóm tuổi. Tiêu thụ nhiều đạm dẫn đến bệnh gout xuất hiện sớm ở cả người trẻ, chuyển hóa đạm dư dẫn đến các tổn thương thận sớm… Tiêu thụ đường tự do từ các sản phẩm chế biến như bánh kẹo, các loại nước ngọt, sữa có đường là hiện tượng phổ biến, lượng đường dư gây nguy cơ tích lũy mỡ và đó là thủ phạm của thừa cân béo phì ở trẻ em (bên cạnh việc tiêu thụ dư năng lượng), cũng như gia tăng tiểu đường ở tất cả các nhóm dân cư chứ không chỉ là bệnh của “nhà giàu”. Thực phẩm chế biến sẵn cũng sử dụng lượng muối cao dẫn đến mức tiêu thụ muối của người Việt cao gấp rưỡi so với khuyến cáo của WHO, là nguy cơ của bệnh tăng huyết áp và tim mạch.

Các thực phẩm được coi là lành mạnh như rau quả, cá thì lại không được coi là thức ăn “thời thượng” và được tiêu thụ thấp hơn so với mức khuyến cáo. Nguyên nhân có thể do khẩu vị vì cách chế biến và sự ưa chuộng kém hơn các thực phẩm khác. Bên cạnh đó là những nỗi lo về nguy an toàn thực phẩm trong việc trồng và bảo quản rau quả, thủy hải sản cũng làm giảm mức tiêu thụ. Thực phẩm sạch, an toàn thì gắn liền với giá thành cao, do đó người có thu nhập thấp khó có khả năng tiếp cận.

Mọi người cần ăn uống đa dạng và có lựa chọn thông minh để có được một chế độ ăn lành mạnh, an toàn, phù hợp với tình trạng sức khỏe, bệnh tật, điều kiện kinh tế và các yếu tố văn hóa, xã hội, môi trường khác.


TS.BS. Huỳnh Nam Phương

Bài viết bởi Tiến sĩ Hồ Thu Mai - Trưởng Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của mỗi chúng ta. Hiện nay ở Việt Nam, trên 70% số ca tử vong từ bệnh tật là do các bệnh không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng.

Trong số các bệnh lý không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng, đứng đầu là các bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, thừa cân - béo phì, Gout, rối loạn mỡ máu...Chế độ dinh dưỡng không hợp lý là một yếu tố nguy cơ quan trọng hàng đầu dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng của phần lớn các bệnh mạn tính không lây này.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể trong các giai đoạn khác nhau của chu kỳ vòng đời sẽ tạo ra sự tăng trưởng và phát triển tối ưu cho thai nhi và trẻ nhỏ cũng như đảm bảo sức khỏe, thể chất tốt cho người trưởng thành sau này.

Chế độ ăn uống hợp lý là gì

chúng ta cần ăn tù 15-20 loại thực phẩm mỗi ngày để đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng

Bữa ăn hợp lý là bữa ăn cần đảm bảo cung cấp đầy đủ về chất và lượng. Đó là:

Nhu cầu năng lượng của mỗi người sẽ khác nhau tùy thuộc vào tuổi, giới tính, chuyển hóa cơ bản, mức độ lao động và môi trường lao động, kích thước cơ thể, tình trạng bệnh tật.

Trong 4 nhóm thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày gồm Protein, Lipid, Glucid, vitamin và khoáng chất. Trong đó chỉ có Protein, chất béo và tinh bột là cung cấp năng lượng cho cơ thể. Bữa ăn hợp lý phải đảm bảo tính cân đối giữa 3 chất sinh năng lượng là Protid (12-14%), Lipid (20-30%) và Glucid (56-68%).

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cần đảm bảo tính đa dạng của thực phẩm hàng ngày. Mỗi ngày chúng ta cần ăn từ 15-20 loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho nhu cầu hàng ngày của cơ thể. Mỗi bữa ăn cần được cung cấp đủ 4 nhóm chất: tinh bột (bột đường, Glucid), đạm (Protein, Protid), chất béo (Lipid), vitamin và khoáng chất.

  • Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm:

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Chúng ta cần lựa chọn thực phẩm tươi, ngon và còn hạn sử dụng. Thực phẩm cần phải được sản xuất sạch, có nguồn gốc rõ ràng, chế biến và bảo quản thực phẩm đúng cách.

Mỗi ngày cơ thể mất đi khoảng 1,5 lít nước qua nước tiểu, phân, mồ hôi, hơi thở. Khi làm việc, vận động cơ thể sẽ mất nhiều nước hơn. Vì vậy, để đảm bảo lượng nước của cơ thể bình thường, cần phải uống nước để thay thế phần mất đi. Nhu cầu nước của mỗi người thay đổi tùy theo tuổi, nhiệt độ cơ thể, cân nặng, mức độ vận động, môi trường làm việc, thời tiết....

Vai trò của vitamin A đối với sức khỏe của trẻ em

XEM THÊM:

ăn uống hợp li là ăn uống có điều độ đầy đủ chất đạm , chất đường bột ,chất béo, vitamin và chấtkhoáng

Chế độ ăn uống hợp lý là gì

Chế độ dinh dưỡng hợp lý là gì? Vai trò của chế độ dinh dưỡng hợp lý. Dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của mỗi chúng ta. Hiện nay ở Việt Nam, trên 70% số ca tử vong từ bệnh tật là do các bệnh không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng.

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa sự tăng trưởng, phát triển thể chất và trí não của trẻ. Do đó, một chế độ ăn uống hợp lý giúp cung cấp đầy đủ năng lượng, chất dinh dưỡng theo những nhu cầu dinh dưỡng được đề ra và đảm bảo cân bằng giữa các chất dinh dưỡng. Bạn hãy chú ý rằng việc cung cấp chất dinh dưỡng và cân bằng chế độ ăn uống nên phù hợp với giới tính và độ tuổi của trẻ.

Trong số các bệnh lý không lây nhiễm liên quan đến dinh dưỡng, đứng đầu là các bệnh tim mạchđái tháo đường, ung thư, thừa cân – béo phìGoutrối loạn mỡ máu…Chế độ dinh dưỡng không hợp lý là một yếu tố nguy cơ quan trọng hàng đầu dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng của phần lớn các bệnh mạn tính không lây này.

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý đáp ứng đủ nhu cầu cơ thể trong các giai đoạn khác nhau của chu kỳ vòng đời sẽ tạo ra sự tăng trưởng và phát triển tối ưu cho thai nhi và trẻ nhỏ cũng như đảm bảo sức khỏe, thể chất tốt cho người trưởng thành sau này.

>>>Xem thêm: Tổng hợp 3 loại xà phòng trị thâm mông tốt nhất hiện nay

Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Chế độ ăn uống hợp lý là gì
Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Nhu cầu năng lượng của mỗi người sẽ khác nhau tùy thuộc vào tuổi, giới tính, chuyển hóa cơ bản, mức độ lao động và môi trường lao động, kích thước cơ thể, tình trạng bệnh tật.

Trong 4 nhóm thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày gồm ProteinLipid, Glucid, vitamin và khoáng chất. Trong đó chỉ có Protein, chất béo và tinh bột là cung cấp năng lượng cho cơ thể. Bữa ăn hợp lý phải đảm bảo tính cân đối giữa 3 chất sinh năng lượng là Protid (12-14%), Lipid (20-30%) và Glucid (56-68%).

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cần đảm bảo tính đa dạng của thực phẩm hàng ngày. Mỗi ngày chúng ta cần ăn từ 15-20 loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cho nhu cầu hàng ngày của cơ thể. Mỗi bữa ăn cần được cung cấp đủ 4 nhóm chất: tinh bột (bột đường, Glucid), đạm (Protein, Protid), chất béo (Lipid), vitamin và khoáng chất.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cần đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Chúng ta cần lựa chọn thực phẩm tươi, ngon và còn hạn sử dụng. Thực phẩm cần phải được sản xuất sạch, có nguồn gốc rõ ràng, chế biến và bảo quản thực phẩm đúng cách.

Mỗi ngày cơ thể mất đi khoảng 1,5 lít nước qua nước tiểu, phân, mồ hôi, hơi thở. Khi làm việc, vận động cơ thể sẽ mất nhiều nước hơn. Vì vậy, để đảm bảo lượng nước của cơ thể bình thường, cần phải uống nước để thay thế phần mất đi. Nhu cầu nước của mỗi người thay đổi tùy theo tuổi, nhiệt độ cơ thể, cân nặng, mức độ vận động, môi trường làm việc, thời tiết….

>>>Xem thêm: Rối Loạn Tiền Đình Là Gì ? Triệu chứng và cách chữa trị

Chất dinh dưỡng là gì?

Chế độ ăn uống hợp lý là gì
Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Glucid (carbohydrates)

Cung cấp năng lượng chủ yếu trong bữa ăn, chiếm 60 – 70% tổng năng lượng trong các bữa ăn.

Nguồn thức ăn chứa nhiều glucid nhất là các hạt ngũ cốc và hạt họ đậu. Nguồn glucid thường đi kèm theo một lượng tương ứng với các vitamin nhóm B vì vậy các loại đường ngọt, gạo xay trắng quá dễ thiếu vitamin B1.

Lipid (chất béo)

Gồm 2 loại mỡ và dầu, khác nhau bởi cấu trúc hóa học và các acid béo. Chất béo có đậm độ năng lượng cao, có nhiều trong các loại thực phẩm như mỡ động vật (lợn, gà, cá), bơ, sữa toàn phần, dầu thực vật (dầu lạc, dầu vừng),…

Chất béo giúp cho cơ thể hấp thu các vitamin, đặc biệt là các vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E, K và đóng vai trò quan trọng trong quá trình làm đông máu tự nhiên. Lipid cũng là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể. Chỉ cần 15-25g lipid/ngày là có thể đáp ứng được nhu cầu cơ thể.

Protein (chất đạm)

Là thành phần cấu trúc cơ bản và thành phần chức năng của tế bào trong cơ thể. Protein có trong thịt, cá, trứng, sữa hoặc các loại hạt giàu đạm.

Trung bình mỗi ngày bạn cần nạp 118g protein vào cơ thể. Chất Protein đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sinh lý của cơ thể như tiêu hóa thức ăn, vận chuyển oxy, hoạt động của tim, hoạt động của não bộ…

Đối với trẻ em, phụ nữ có thai và cho con bú thì cần protein nhiều hơn. Protein được hấp thụ vào cơ thể dưới dạng các axit amin, là thành phần chính của các kháng thể giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm khuẩn, là nguyên vật liệu xây dựng và tái tạo các tổ chức trong cơ thể. Đồng thời protein cũng là thành phần của các men và các nội tiết tố (hormon) rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể.

Vi chất dinh dưỡng

  • Vitamin A: Vitamin A giúp bảo vệ mắt và các bệnh khô mắt. Thiếu vitamin A da sẽ khô, tăng sừng hóa nang lông, bề mặt da thường nổi gai. Vitamin A còn có vai trò khá rõ rệt với miễn dịch thể và miễn dịch tế bào.
  • Vitamin D3: Giúp cho việc chuyển hóa chất glucid thành năng lượng, đóng góp vào sự phát triển của xương, giúp cho cơ thể phát triển bình thường, ăn ngon miệng và không bị bệnh tê phù. Dầu cá thu là nguồn vitamin D tốt nhất, sau đó là gan động vật, trứng, bơ…
  • Nhóm vitamin B: Trong các nhóm vitamin B, vai trò của folate và pyridoxin đáng chú ý hơn cả. Nếu thiếu các chất trên sẽ làm chậm sự tổng hợp các tế bào tham gia vào cơ chế miễn dịch.
  • Vitamin C: Trong cơ thể, vitamin C tham gia vào các phản ứng oxi hóa khử, đó là các yếu tố cần thiết cho tổng hợp collagen là chất gian bào ở thành mạch, mô liên kết, xương, răng.
  • Vitamin E: Bảo vệ chất béo trong cơ thể không bị oxy hóa. Là chất chống oxy hóa (antioxidant) chủ yếu chống lại các gốc tự do.

>>>Xem thêm: 8 lời khuyên sức khỏe ai cũng nên áp dụng dù ở bất kỳ lứa tuổi nào

Bài viết trên, mình đã chia sẻ tới các bạn Chế độ dinh dưỡng hợp lý là gì? Vai trò của chế độ dinh dưỡng hợp lý. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết!

Vũ Thơm-Tổng hợp

Tham khảo: (viendinhduong, ncov,…)