Sao lại nói "lanh chanh như hành không muối"?Cách giải thích của từ điển: 1. "Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt Nam" (Nhóm Vũ Dung) "lanh chanh như hành không muối Ngđ: Một kinh nghiệm: giã hành củ, phải cho vài hột muối, nếu không củ hành sẽ nhảy ra ngoài cối. Ngb: Hấp tấp vội vàng, nhanh nhảu đoảng, vô duyên.
2. "Từ điển tục ngữ Việt" (Nguyễn Đức Dương) thu thập dị bản: "Không muối thì hành lanh chanh", và giải thích: "Hễ vắng mặt muối là hành đâm ra lanh chanh ngay. Hay dùng để than phiền về những kẻ hay làm hỏng việc khi chẳng có người theo dõi do quá nhanh nhảu (Chú thích: Lanh chanh vt. Ưa làm những việc vốn chẳng phải là phận sự chính của bản thân mình (do quá nhanh nhảu)". Xét cách giảng nghĩa đen của Nhóm Vũ Dung không có cơ sở thực tế. Vì nếu muối có thể khiến hành không "nhảy ra ngoài cối" khi giã, thì phải có tác động hóa học giữa hai loại này. Nói cách khác, hành và muối phải nhuyễn vào nhau thì tác động hóa học mới diễn ra. Nhưng một khi hành và muối đã quyện vào nhau, thì còn lo gì hành "nhảy ra" khỏi cối? Trong thực tế, giã hành không khó đến mức phải cần dùng tới muối - loại phụ gia có thể khiến người ta phải thay đổi mục đích sử dụng của hành. Sau khi trực tiếp thực nghiệm, chúng tôi thấy: giã hành bỏ muối hay không đều không có gì khác biệt. Kết luận: "kinh nghiệm: giã hành củ, phải cho vài hột muối, nếu không củ hành sẽ nhảy ra ngoài cối" của Nhóm Vũ Dung là hoàn toàn phi thực tế. Về giải thích của "Từ điển tục ngữ Việt": "Hễ vắng mặt muối là hành đâm ra lanh chanh ngay", thực chất chỉ mới diễn đạt lại câu nói của dân gian, chứ chưa giải thích nghĩa đen, mà nghĩa bóng cũng không chính xác. Một số cách giải thích khác: Khi muối dưa hành mà không bỏ muối, thì hành sẽ nổi lên lềnh bềnh, nên gọi "Lanh chanh như hành không muối". Tuy nhiên, về nguyên lý hóa học, củ hành bao giờ cũng dễ nổi trong môi trường nước muối hơn là nước lã. Và như thế, sự thực hoàn toàn ngược lại: có muối thì hành mới "lanh chanh" (nổi lềnh bềnh)! Lại có ý kiến cho rằng "lanh chanh như hành không muối", chỉ ai đó "đoảng tính", muối dưa hành mà lại quên không bỏ muối. Nhưng muối dưa hành hay muối dưa cải, mà không bỏ muối thì có gì khác nhau về độ "đoảng tính"? Vậy "Lanh chanh như hành không muối", hay "Không muối thì hành lanh chanh" được hiểu nghĩa đen như thế nào? Chúng tôi cho rằng nghĩa đen thành ngữ, tục ngữ dựa trên tầm quan trọng của muối và hành. Theo đây, so với hành thì muối quan trọng hơn rất nhiều. Mọi món ăn có thể thiếu gia vị, nhưng không thể thiếu muối. Câu hỏi đặt ra là khi nào thì "hành có muối" và khi nào thì "hành không muối"? Hành có muối khi người ta chế biến các món mà muối và hành được bỏ ngay từ đầu và bỏ cùng lúc để ướp, nấu. Trong những trường hợp này, muối là nguyên liệu không thể thiếu, còn hành chỉ là một trong nhiều gia vị (như gừng, tỏi, ớt, mì chính, đường…). Bởi vậy, khi xuất hiện cùng lúc với muối thì hành là thứ yếu, không có gì nổi bật, thậm chí có cũng được, không có cũng chẳng sao. Việc ướp hành chung với mắm muối và đồ nấu cũng chẳng cần phải vội vàng hay theo một quy trình ngặt nghèo nào cả. Tuy nhiên, khi "hành không muối" thì mọi chuyện lại khác. Vậy khi nào thì "hành không muối"? Là khi người ta phải phi thơm hành mỡ để làm dậy mùi các thứ xào nấu, trước khi cho mắm muối vào, hoặc chiên hành để làm gia vị, nhân bánh… Để bảo đảm cho hành được chín vàng thơm lừng, chảo mỡ phải sạch, tuyệt đối không dính muối mặn. Khác với khi "hành có muối", lúc này hành không chỉ quan trọng nhất mà còn đi trước tiên, mắm muối trở thành kẻ "tham gia" sau cùng. Vậy làm sao dân gian lại liên tưởng "hành không muối" giống như một kẻ "lanh chanh", lau chau nào đó? Dưới cái nhìn nhân cách hóa của dân gian, "hành không muối" giống như kẻ lanh chanh, lau chau, sốt sắng, lúc nào cũng rối rít, muốn phải thật nhanh lên vậy. Điều thú vị là cùng một sự vật, hiện tượng, cùng xuất phát từ một nghĩa đen, nhưng dân gian đã tạo nên một bản là tục ngữ, một bản là thành ngữ: Bản là tục ngữ "Không muối thì hành lanh chanh": đúc kết một thực tế mang tính quy luật là khi thiếu vắng nhân tố chính yếu thì cái thứ yếu tự dưng nổi bật lên. Giống như khi "không muối" thì hành được dịp thể hiện vai trò quan trọng, mà "Từ điển tục ngữ Việt" của Nguyễn Đức Dương đã diễn giải theo nghĩa hiển ngôn là: "Hễ vắng mặt muối là hành đâm ra lanh chanh ngay". Câu này đồng nghĩa câu "Có voi voi to; chẳng có voi bò lớn", hay "Có núi núi lớn; chẳng có núi cồn cao" (thiếu vắng cái cao lớn thật sự thì cái nhỏ bỗng dưng thế chỗ). Cái hay của câu "Không muối thì hành lanh chanh" ở chỗ dân gian nhân cách hóa củ hành để lột tả điệu bộ, tính cách bắng nhắng, thích thể hiện ta đây của kẻ hãnh tiến, "thằng chột làm vua xứ mù"! Bản là thành ngữ "Lanh chanh như hành không muối": đơn thuần ví von, so sánh dáng vẻ, điệu bộ lau chau, hấp tấp vội vàng của ai đó giống như "hành không muối". Câu này đồng nghĩa với câu "Lanh chanh như đứa ở mới đến": đứa ở mới đến thì hăng hái, lau chau, cái gì cũng tỏ ra nhanh nhảu, nhiệt tình, biết việc (Dị bản "Lau chau như đứa ở mới đến, ngổng nghến như đứa ở đầy năm"). Dân gian thường dựa vào sự quan sát các sự vật, hiện tượng xung quanh đời sống sinh hoạt hằng ngày để đặt nên thành ngữ tục ngữ. Bởi vậy, nghĩa đen bao giờ cũng tương ứng với nghĩa bóng. Trường hợp này, cái cách mà "hành không muối" tham gia vào món ăn gợi nên điệu bộ của kẻ "lanh chanh", đúng như nghĩa mà "Từ điển tiếng Việt" (Vietlex) đã giảng: "lanh chanh • t. có dáng điệu hấp tấp, vội vã, muốn tỏ ra nhanh nhảu, tính hay lanh chanh ~ Đn: lau chau". Phép ẩn dụ, ví von khiến ta phải suy nghĩNguồn hình ảnh, Getty Images Phép ẩn dụ được lồng ghép chằng chịt vào tấm thảm ngôn ngữ, mà nếu không có chúng, ngôn ngữ sẽ là một miếng vải sờn rách, thô cứng. Nhưng ngoài việc đưa màu sắc và hình ảnh vào ngôn ngữ, phép ẩn dụ còn đảm nhận một chức năng cụ thể: chúng giải thích các khái niệm phức tạp mà ta chưa quen, giúp ta kết nối với nhau và thậm chí có thể định hình quá trình suy nghĩ của chúng ta. Cháu gái Trump và những tiết lộ gây sốc về gia đình Giải mã tâm lý đòi giật sập tượng các nhân vật lịch sử Sức mạnh thần thánh của sự nhàm chán Chúng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới của mình. Chuyển ý nghĩaVậy 'ẩn dụ' chính xác là gì? Chúng ta có thể lôi sách vở cũ ra để tìm lại một định nghĩa mơ hồ từ những ngày còn đi học, mà theo dòng định nghĩa trong từ điển Cambridge thì đó là "một cách diễn đạt thường thấy trong văn học, theo đó miêu tả một người hoặc vật bằng cách nói đến một thứ khác được coi là có đặc điểm tương tự như người hoặc vật đó". Đối với Aristotle, ẩn dụ là đặt cho thứ gì đó một cái tên thuộc về thứ khác. Nguồn hình ảnh, Getty Images Chụp lại hình ảnh, Trong tiếng Pháp có cách diễn đạt 'Tôi có trái đào' để thể hiện ý nghĩa 'Tôi rất hào hứng', một trong những phép ẩn dụ được dùng nhiều ở nước này Thật ra, từ 'metaphor' (tức ẩn dụ) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, và bản thân nó cũng là một phép ẩn dụ. Từ này có nghĩa là 'mang qua chỗ khác hoặc mang ra ngoài' (kết hợp 'meta' (vượt ra ngoài) và 'phero' (mang theo)). Ẩn dụ mang ý nghĩa từ cái này sang cái khác. Cô đơn, sinh tồn và tình yêu thương trong đại dịch Thế kỷ 21: Khi thế giới diễn ra như cảnh phim bom tấn Những phim Ghibli khán giả Việt mê mẩn phải xem Phép ẩn dụ hoán chuyển tất cả các ngụ ý, liên tưởng và kết nối - nó không chỉ là trao đổi lời nói mà còn trao đổi các khái niệm và ý tưởng. Nhiều nhà khoa học, trong đó có Albert Einstein, đã sử dụng phép ẩn dụ để giải thích các lý thuyết. "Cách duy nhất để chúng ta có thể học được điều mới là so sánh nó với thứ nào đó mà chúng ta đã biết," tác giả James Geary nói trên chương trình Word of Mouth của Đài BBC Radio 4. Nhưng đó không chỉ là 'cho biết về sự giống nhau' hoặc tiết lộ về một thứ gì đó đã có từ trước, giáo sư Stacy Pies ở Đại học New York nói. Nó cũng là 'một bước nhảy vọt về trí tưởng tượng, giúp mở rộng cách chúng ta suy nghĩ' và mở rộng hệ quy chiếu. Chúng ta thường dựa vào phép ẩn dụ để nói về cảm xúc hoặc ý tưởng, chẳng hạn như phép ẩn dụ nguyên mẫu, 'trái tim tôi tan vỡ'. Geary nói rằng ẩn dụ được tìm thấy, giống như hóa thạch, trong "bất kỳ từ ngữ nào chúng ta sử dụng để truyền đạt ý nghĩa, độ phức tạp và nội dung. cho dù là ở bề mặt hay khi bạn đào sâu vào từ nguyên... Chúng ta thường nghĩ về phép ẩn dụ như một cách dùng từ, nhưng thực ra đó là cách tư duy." Phép ẩn dụ là cách để thu hút ta vào việc tìm hiểu một cái gì đó - và một khi ta hiểu được thì sẽ có "khoảnh khắc thân mật giữa những tâm hồn được thực sự thỏa mãn, cảm thấy dễ chịu và mọi thứ tràn đầy ý nghĩa", Pies nói. Chẳng hạn, những hình ảnh khác thường nhưng rất phù hợp được sử dụng trong bài thơ 'Ẩn dụ' của Sylvia Plath sẽ rất hợp ý với nhiều bà mẹ khi họ nhớ lại thời kỳ mang thai: 'Một con voi, một ngôi nhà ục ịch, / Một quả dưa bước đi trên hai dây leo. / Ôi trái đỏ, ngà voi, gỗ tốt! / Ổ bánh to đang nổi men. / Trong cái ví bự có đồng tiền mới. / Tôi là phương tiện, là giai đoạn, là một con bò có chửa...' "Đó là sự giao lưu song phương - bạn tiếp cận người khác, bạn chìa tay ra với người bạn trò chuyện cùng và nói 'xin hãy hiểu cho tôi'," Pies giải thích. Đối với người sử dụng phép ẩn dụ thì khi có ai đó hiểu được đúng ý mình, họ sẽ có cảm giác được công nhận, "được thấu hiểu, cảm thấy như lời mời của mình đã được đối phương chấp nhận, và mình được họ chìa tay ra nắm lấy," bà nói. Pies so sánh phép ẩn dụ với 'cờ vua 3D'. Bạn đang nghĩ ba điều cùng một lúc: nói gì, nói vậy có nghĩa là gì và không có nghĩa gì. Vậy điều gì làm nên một ẩn dụ tốt, hay nói cách khác là một phép ẩn dụ đạt hiệu quả? Đối với Pies, đó là khi có sự hồ hởi. Chắc chắn đó là phép ẩn dụ sống động, ấn tượng và độc đáo. Nhưng cũng còn tùy thuộc vào việc người dùng phép ẩn dụ với mong muốn sẽ đạt được điều gì ở đối phương. Khi họ gợi lên được kết quả mà họ mong muốn, Geary nói, thì sẽ có "một kết nối tuyệt vời, giống như một tia lửa". Sự tương tự ẩn"Khi bạn nhìn thấy một cái gì đó tượng trưng cho thứ mà bạn đã biết, bạn sẽ thấy vui là mình nhận ra nó," Pies nói. Trái lại, khi bạn chứng kiến điều gì đó trong nghệ thuật mà mình chưa từng biết đến trong cuộc sống, thì đó sẽ là một cách để trải nghiệm. "Hành động tưởng tượng và cảm nhận sẽ mở rộng năng lực cảm xúc của bạn," bà giải thích. Ví von là phép tu từ gần gũi và có chung nhiều đặc tính với phép ẩn dụ. Thế nhưng khác với ẩn dụ, ví von sử dụng từ 'như là'. Cho nên khi ta nói "cuộc sống giống như là một hộp chocolate" thì đó là một cách ta đang ví von. Trong bài thơ '90 North', Randall Jarrell đã khắc họa bức tranh sống động qua cách ví von bất ngờ: "như một con gấu leo lên tảng băng, /Tôi trèo lên giường". Nguồn hình ảnh, Getty Images Cả hai phép ví von và ẩn dụ thường làm cho cái không quen thuộc trở nên quen thuộc, nhưng khi một so sánh bất ngờ ckhiến bạn phải xem lại một trải nghiệm quen thuộc (chẳng hạn như việc đi ngủ được so sánh như gấu Bắc cực trèo lên tảng băng) thì nó tạo hiệu ứng ngược chiều: làm cho cái quen thuộc trở nên xa lạ. Cuộc chiến thành Troy: Huyền thoại hay lịch sử? Mạo từ 'the' ma thuật trong tiếng Anh Nhân vật cổ bí hiểm làm thay đổi biên niên sử Trung Hoa "Thơ ca ẩn dụ đang tìm ra mối liên hệ đó, tìm thấy sự tương đồng ẩn giấu đó," Geary nói. Thông qua việc làm cho cái quen thuộc trở nên xa lạ, phép ẩn dụ giúp chúng ta không còn chai sạn với cuộc sống hàng ngày, và nó đánh thức các giác quan của chúng ta. Nó khiến ta chú ý tới, đồng thời nó hé lộ sự độc đáo và kỳ diệu của những điều bình thường mà chúng ta đã nhẵn mặt. Hãy xem một ví dụ tương đồng về bức tranh vẽ quả táo của Cézanne. Chúng ta nhìn vào quả táo trong bức tranh với mức độ tập trung chăm chú hơn nhiều so với khi nhìn vào một quả táo bình thường, nhưng sau khi nghiền ngẫm bức tranh, chúng ta lại thấy một quả táo bình thường dưới cái nhìn mới lạ. Phép ẩn dụ hiệu quả cũng có công dụng mở mắt như vậy. Nhưng phép ẩn dụ thành công cũng phụ thuộc vào việc người dùng muốn đạt được cái gì. Tiến sĩ Kathryn Allan từ Đại học University College London giải thích rằng trong các diễn văn chính trị, phép ẩn dụ được chọn "có chủ đích và một cách có ý thức để cố làm cho mọi người nhận thức tình huống theo một cách nào đó". Ví dụ, một phép ẩn dụ về chiến tranh ngay lập tức giả định là có một phe 'thiện' và một phe 'ác'. Trong bài phát biểu quan trọng về virus corona hồi tháng 5/2020, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã nói về việc "soi rọi ánh sáng khoa học vào sát thủ vô hình này", và đề cập rằng việc "đi xuống núi" thường nguy hiểm hơn. Những ẩn dụ này chắc chắn không phải là lựa chọn ngẫu nhiên. Và điều gì làm cho việc ẩn dụ hoặc ví von trở nên dở? Có lẽ nó nghe chán ngắt hoặc không gây hứng khởi. Chúng ta có thể nói một câu sáo mòn - kiểu như 'hai hạt đậu trong một quả đậu' - đó là một cách nói nghèo trí tưởng tượng. Nó có vẻ đã nhàm chán và không còn độc đáo nữa do đã được sử dụng quá nhiều. "Lời nói sáo mòn thực sự là phép ẩn dụ tuyệt vời, nhưng nó lại là nạn nhân của chính sự thành công của nó," Geary nhận xét. Trong cuốn 'Những phép ẩn dụ trong đời sống chúng ta', George Lakoff và Mark Turner cho rằng những cách cơ bản mà chúng ta nói về bản thân đều là mang tính ẩn dụ, ngay cả khi chúng ta cho rằng mình đang nói theo nghĩa đen. Chẳng hạn, chúng ta thường nói như thể quá khứ ở phía sau còn tương lai thì ở phía trước chúng ta. Nhưng có những nơi trên thế giới lại xem quá khứ như ở phía trước, bởi vì nó là cái đã được biết. Điều này liệu có ảnh hưởng đến những gì chúng ta cho là có thể hoặc thậm chí ảnh hưởng toàn bộ khung tư duy của chúng ta không? Loại ẩn dụ này - mà theo đó thời gian là một hành trình, chẳng hạn như 'chúng ta sẽ băng qua cây cầu đó khi chúng ta tới chỗ đó' - còn được gọi là 'ẩn dụ nguyên thủy' vì nó là phần không thể thiếu trong ngôn ngữ, cách tư duy của chúng ta và cách chúng ta nhìn nhận và trải nghiệm thế giới. Những cái này thường là không thể cảm nhận được. "Ngôn ngữ thường dùng có rất nhiều ẩn dụ mà chúng ta không nhận ra," Geary nói. Nhiều câu thành ngữ phổ biến trong cốt lõi chính là dùng phép ẩn dụ, ví dụ như 'tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa'. Nguồn hình ảnh, Getty Images Một số ẩn dụ được gọi là 'ẩn dụ chết' bởi vì chúng ta thậm chí không coi chúng là ẩn dụ - ví dụ, cách dùng phổ biến từ 'nhìn thấy' để nói ý là 'hiểu', như trong câu 'Tôi nhìn thấu được ý bạn'. Allan nói rằng ngay khi chúng ta có bằng chứng, dường như các động từ như nhau đã được dùng để nói về cảm nhận bằng ánh mắt và cảm nhận bằng trí não. Nhưng vì chúng ta biết rằng ẩn dụ thường dựa trên cái cụ thể để diễn đạt cái trừu tượng, chúng ta mặc định rằng nó bắt nguồn từ nghĩa của việc nhìn bằng ánh mắt. Allan lưu ý rằng nghiên cứu gần đây về ngữ nghĩa học nhận thức cho thấy những ẩn dụ 'chết' như thế này thực ra có lẽ là những kiểu ẩn dụ 'có sức sống' nhất, bởi vì chúng gắn chặt trong cách nghĩ. Cái được gọi là 'ẩn dụ căn bản' là những cách ẩn dụ gắn chặt với ngôn ngữ bởi cách thức hoạt động thể chất của chúng ta trong đời sống. Chẳng hạn như ta dùng từ 'lên' để nói về những thứ mang ý nghĩa tích cực, và từ 'xuống' để hàm ý những điều tiêu cực. Nguyên do có vẻ như bởi chúng ta luôn khát khao được ở thế vươn lên, Allan giải thích. Chúng ta hầu như không có bất kỳ lựa chọn nào khác, không thể nghĩ được gì khác ngoài những cách thể hiện như vậy. 'Gần như phổ quát'Thật khó để chứng minh rằng có những hình thức ẩn dụ phổ quát tồn tại trong mọi loại ngôn ngữ. Nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng có 'những ẩn dụ gần như phổ quát' xuất hiện trong nhiều ngôn ngữ, gồm cả những thứ tiếng thuộc các ngữ hệ khác nhau. Cách ẩn dụ dùng việc 'nhìn thấy' để diễn đạt ý tứ 'đã hiểu' tồn tại trong các ngôn ngữ rất khác biệt nhau, đến nỗi không có khả năng ngôn ngữ này đã vay mượn hình thức biểu đạt này từ ngôn ngữ khác. Ngoài ra, còn có ẩn dụ diễn đạt sự gần gũi theo nghĩa nồng nhiệt, ví dụ, 'tình bạn ấm áp'. Ôm ấp hoặc gần gũi tạo ra sự ấm áp; vốn là trải nghiệm chung của con người, bạn sẽ thấy nó xuất hiện trong nhiều ngôn ngữ. Nguồn hình ảnh, Getty Images Nhà triết học Thế kỷ 17 Thomas Hobbes, xuất thân là theo truyền thống Tin lành Thanh giáo, thì phản đối việc dùng phép ẩn dụ. Một số người nhận thấy có sự xung đột giữa lý trí và trí tưởng tượng. Đối với Hobbes, phép ẩn dụ cũng giống như nói dối và lừa gạt, giống như 'lang thang giữa vô số điều phi lý' như cách nói của ông. Văn học cổ điển đầy những phép ẩn dụ, ví dụ như cách nói 'biển sẫm màu rượu' của thi hào Homer trong sử thi 'Iliad và Odyssey', thường để mô tả biển động hay sóng gió. Và một số ẩn dụ cũng có ý niệm giống nhau cho dù là ở trong ngôn ngữ nào. Ví dụ, trong tiếng Hà Lan, bạn có thể nói ai đó có 'da voi', trong khi tiếng Anh nói là 'da dày'. Và trong tiếng Pháp có câu 'khi gà mái mọc răng', tương đương với thành ngữ tiếng Anh 'khi heo biết bay'. "Các phép ẩn dụ thường bắt nguồn từ những trải nghiệm trong cuộc sống hàng ngày," Pies nói, và nền văn hóa của một quốc gia là cơ sở cho phép ẩn dụ của quốc gia đó. Ví dụ, có rất nhiều phép ẩn dụ về đồ ăn trong tiếng Pháp - từ 'nói chuyện salad' (nói khoa trương) cho đến 'Tôi có quả đào!' (Tôi rất hào hứng). Nguồn hình ảnh, Getty Images Mặc dù tất nhiên chúng ta nên lưu ý đến việc rập khuôn, Allan cho biết nghiên cứu đã chỉ ra rằng rất có khả năng những người nói ẩn dụ sẽ dựa trên điều gì đó quan trọng về văn hóa. Theo Pies thì không thể nào có thứ ngôn ngữ mà không dùng đến phép ẩn dụ. "Xuyên suốt, xuyên suốt ngôn ngữ là ẩn dụ," bà cho biết. Nếu không có nó, ngôn ngữ sẽ trở nên buồn tẻ, nhàm chán và đơn điệu. "Chúng ta sẽ bị buồn ngủ!" Ngôn ngữ cũng sẽ trở nên 'khá cô đơn', vì khoảnh khắc hiểu và được hiểu mà ẩn dụ làm thành khoảnh khắc hòa hợp, không phải theo nghĩa đen, nhưng như một cảm giác, một cách hiển hiện, cả về trí tưởng tượng và cảm xúc, là trải nghiệm đang sống. "Đó là một lối mở vào một tâm hồn khác, một cánh cửa sổ mà ai đó mở ra và mời chúng ta bước vào không gian chia sẻ của sự thấu hiểu và cái đẹp trong khoảnh khắc." Có ý nghĩa to lớn hơn chứ không chỉ là một hình thức trang trí ngôn ngữ, phép ẩn dụ có sức mạnh định hình cách chúng ta nhìn và trải nghiệm thế giới. Không tệ cho những gì chúng ta học ở trường. Bài tiếng Anh đã được đăng trên BBC Culture. |