Do lo ngại tình trạng quá tải tại các bệnh viện công nên nhiều người dân đã lựa chọn dịch vụ xét nghiệm máu chẩn đoán sốt xuất huyết tại nhà. Show
Thế nhưng, không ít người lo ngại khi cùng trong một ngày, việc xét nghiệm có thể cho hai kết quả xét nghiệm khác nhau. Các bác sĩ chuyên ngành truyền nhiễm cho rằng, để chẩn đoán chính xác bệnh, quan trọng nhất vẫn là các triệu chứng lâm sàng bởi kết quả xét nghiệm có thể có sai số. Sáng âm tính, chiều dương tínhChị Đỗ Th. (36 tuổi, ở quận Hai Bà Trưng) có con trai chị sốt cao với các biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết. Quá lo lắng, chị đã liên hệ với một cơ sở y tế và chọn dịch vụ xét nghiệm máu tại nhà. Kết quả, con chị âm tính với sốt xuất huyết. Dù vậy, chị Th. vẫn cảm thấy không yên tâm. Chị cho biết: "Vì công việc hằng ngày có liên quan đến lĩnh vực y tế nên tôi cũng hiểu về bệnh sốt xuất huyết. Rõ ràng, con tôi có những triệu chứng của bệnh nhưng kết quả lại không thể hiện cháu mắc sốt xuất huyết. Vì vậy, cuối buổi chiều cùng ngày, tôi lại đưa con tới Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương cơ sở 2 để khám. Theo kết quả xét nghiệm tại đây, con trai dương tính với sốt xuất huyết type Dengue 1". Tương tự, khi thấy em gái có biểu hiện sốt cao, anh Lê Ph. (30 tuổi, ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) cũng đã nhờ đến dịch vụ xét nghiệm máu tại nhà. Mặc dù kết quả cho thấy không mắc sốt xuất huyết, thế nhưng, sau đó em gái anh vẫn sốt cao và có biểu hiệu bị chảy máu chân răng. Do đó, anh Ph. đã đưa em gái vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương. Tại đây, các bác sĩ đã yêu cầu bệnh nhân nhập viện điều trị sốt xuất huyết. Lý giải vì sao trong cùng một ngày, một bệnh nhân lại có hai kết quả xét nghiệm sốt xuất huyết khác nhau, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương cho biết, hiện tại có 3 loại xét nghiệm với bệnh sốt xuất huyết, bao gồm: Xét nghiệm nhanh Dengue NS1 nhằm phát hiện kháng nguyên vi rút gây bệnh; xét nghiệm xác định type Dengue (vì bệnh sốt xuất huyết có 4 type D1, D2, D3, D4) bằng cách giải trình tự gene vi rút, và xét nghiệm kháng thể Dengue IgM, IgG trong máu. Tuy nhiên, không một test xét nghiệm nào khẳng định được chắc chắn là bệnh nhân có hoặc không mắc sốt xuất huyết. Việc bệnh nhân có kết quả xét nghiệm sốt xuất huyết khác nhau trong cùng một ngày là điều bình thường. Trong mùa dịch sốt xuất huyết năm nay, bệnh viện đã gặp khá nhiều trường hợp làm xét nghiệm âm tính với sốt xuất huyết trước đó nhưng lại phải nhập viện cấp cứu vì chính căn bệnh này. Thạc sĩ Phạm Bá Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa Đống Đa cho biết thêm, việc xét nghiệm nhanh tìm kháng nguyên sốt xuất huyết được thực hiện trong vòng 3-5 ngày đầu kể từ khi bệnh nhân bị sốt. Khi đó, nồng độ kháng nguyên vi rút trong máu thấp nên kết quả xét nghiệm sẽ là âm tính, còn nếu cao là dương tính. Đến ngày thứ 7 trở đi, vi rút Dengue trong máu hết dần, lúc này nếu xét nghiệm tìm kháng nguyên sẽ cho kết quả âm tính. Về nguyên tắc, thời điểm này phải xét nghiệm tìm kháng thể. Quan trọng nhất là triệu chứng lâm sàngDịch vụ xét nghiệm sốt xuất huyết tại nhà hoàn toàn có thể sử dụng được, nhưng điều quan trọng là ứng xử với kết quả xét nghiệm ra sao. Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, có những trường hợp, ngay từ ngày đầu tiên có triệu chứng sốt cao, mật độ vi rút Dengue dày đặc thì việc xét nghiệm sẽ cho ngay kết quả dương tính. Thế nhưng, đến ngày thứ 5-6 trở đi, khi nồng độ vi rút trong máu đã giảm nhiều trong khi nồng độ kháng thể chưa tăng đủ cao thì các xét nghiệm (gồm cả kháng nguyên và kháng thể) có thể đều âm tính. Thậm chí, đến ngày thứ 7 trở đi thì dù việc xét nghiệm kháng nguyên cho kết quả âm tính nhưng xét nghiệm kháng thể có thể lại cho kết quả dương tính… "Quy trình lấy máu cũng ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm. Nếu lấy được mẫu máu tập trung nhiều vi rút hoặc quá trình lưu giữ, vận chuyển mẫu bảo tồn được kháng nguyên, kháng thể thì độ chính xác sẽ cao hơn. Nếu lấy máu không đúng kỹ thuật, kết quả xét nghiệm có thể không chính xác", bác sĩ Nguyễn Trung Cấp nói. Cũng theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, dù kết quả xét nghiệm là âm tính với sốt xuất huyết nhưng nếu người bệnh có các dấu hiệu lâm sàng như sốt cao, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da… thì nên đi khám lại. Với bác sĩ điều trị, xét nghiệm chỉ là một kênh thông tin tham chiếu để giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn chứ không thể dựa hoàn toàn 100% vào xét nghiệm để xác định hướng điều trị. Hơn nữa, xác suất cho kết quả xét nghiệm dương tính chính xác khoảng 95-98%, có nghĩa là vẫn còn khoảng 2-5% sai số cho xét nghiệm về sốt xuất huyết. Để chẩn đoán sốt xuất huyết thì phải dựa vào nhiều yếu tố. Test nhanh đôi khi vẫn cho kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả. Hơn nữa, kết quả âm tính hay dương tính phụ thuộc vào rất nhiều vấn đề. Thạc sĩ Phạm Bá Hiền cho rằng, vi rút truyền bệnh sốt xuất huyết có 4 type. Khi bị mắc 1 trong 4 type thì người bệnh sẽ có miễn dịch với type vi rút đó, nhưng không đủ miễn dịch để phòng các type khác. Vì vậy, về lý thuyết, mỗi người có thể mắc bệnh sốt xuất huyết 4 lần. >>> Có thể bạn quan tâm: Dấu hiệu khỏi bệnh sốt xuất huyết Trong 3 ngày đầu tiên khi khởi phát sốt, rất khó phân biệt sốt xuất huyết hay sốt do các căn nguyên khác. Chính vì vậy, người bệnh cần đi khám để được các bác sĩ tư vấn hướng điều trị phù hợp, tránh việc tự ý điều trị dễ gây ra biến chứng đáng tiếc. Lấy tin từ: http://www.hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Suc-khoe/876981/xet-nghiem-mau-co-ra-sot-xuat-huyet Theo chu kỳ hàng năm, dịch sốt xuất huyết có xu hướng gia tăng vào mùa mưa. Dịch sốt xuất huyết đạt đến đỉnh vào khoảng tháng 10 – tháng 11. Vậy dấu hiệu của bệnh là gì? Người bệnh nên xét nghiệm sốt xuất huyết như thế nào? Chế độ chăm sóc ra sao? Mời các bạn lắng nghe tư vấn của bác sĩ BSCKII. Nguyễn Thị Thảo, Phó trưởng Khoa Bệnh máu lành tính, Viện Huyết học – Truyền máu TW nhé.
BSCKII. Nguyễn Thị Thảo – Phó trưởng Khoa Bệnh máu lành tính, Viện Huyết học – Truyền máu TW giải đáp những câu hỏi thường gặp về bệnh sốt xuất huyết Người mắc bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có các dấu hiệu sau: – Sốt cao 39 – 410C, sốt đột ngột và liên tục từ 2 – 7 ngày. – Xuất huyết: Chấm xuất huyết ở da, chảy máu mũi, chảy máu chân răng, nôn ra máu, đi ngoài ra máu, bầm tím chỗ tiêm. – Đau bụng (do gan bị sưng to ra). – Trụy mạch (sốc): Ngày thứ 3 – 6, hết sốt mà li bì hoặc bứt rứt, lạnh chân tay, tím môi, tiểu tiện ít, tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời. – Chú ý: Trẻ sốt cao liên tục trên hai ngày thì phải khẩn trương đưa trẻ đến các cơ sở khám chữa bệnh.  Thời điểm nên đi xét nghiệm sốt xuất huyết?Sốt xuất huyết là một bệnh nhiễm virus gây ra triệu chứng đầu tiên là sốt, theo cảnh báo thời gian nguy hiểm nhất của bệnh là từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh, do đó bạn nên đi xét nghiệm sốt xuất huyết từ ngày thứ 3 của sốt. Xét nghiệm sốt xuất huyết như thế nào?Người bệnh cần làm các xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu để theo dõi số lượng tế bào máu thay đổi hàng ngày và các xét nghiệm chẩn đoán virus gồm xét nghiệm về kháng nguyên và kháng thể. Chi phí xét nghiệm sốt xuất huyết?Các chi phí về xét nghiệm chuẩn đoán sốt xuất huyết không quá đắt tiền, đối với các xét nghiệm chuẩn đoán về virus kháng nguyên, kháng thể hết khoảng 500 nghìn, các xét nghiệm về tổng phân tích tế bào máu hàng ngày của bệnh nhân hết khoảng từ 100 – 200 nghìn. Khi nào người bị sốt xuất huyết cần nhập viện?Người bệnh sốt xuất huyết cần nhập viện khi có các triệu chứng: vật vã, lờ đờ, li bì, không ăn uống được, đau bụng, nôn ói hoặc khi có các triệu chứng xuất huyết dưới da, xuất huyết niêm mạc… Người bệnh cũng cần nhập viện ngay nếu khi xét nghiệm nếu tiểu cầu thấp dưới 30 g/L. Tại sao sốt xuất huyết lại dẫn tới giảm tiểu cầu?Sốt xuất huyết thường dẫn đến giảm tiểu cầu vì trong quá trình nhiễm virus, cơ thể sinh ra các kháng thể chống lại virus, vô tình các kháng thể đó phá hủy tiểu cầu qua cơ chế miễn dịch. Thứ hai, virus nhiễm có thể gây ức chế tủy gây giảm tiểu cầu tạm thời. Khi tiểu cầu giảm sẽ dẫn tới xuất huyết như: Xuất huyết dưới da, niêm mạc (chảy máu cam, răng miệng, vị trí nơi tiêm truyền…). Nghiêm trọng hơn là chảy máu trong: đau bụng, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, rong kinh… Người bệnh có nguy cơ xuất huyết cần nghỉ ngơi tại giường, tránh đi lại, hạn chế can thiệp các thủ thuật (tránh can thiệp vào các tĩnh mạch lớn, khó cầm máu như tĩnh mạch cổ, bẹn, dưới đòn). Theo quy định mới nhất của Bộ Y tế năm 2019, người bệnh sốt xuất huyết cần truyền tiểu cầu khi số lượng tiểu cầu dưới 50 g/L và có các triệu chứng xuất huyết. Người bệnh không có triệu chứng xuất huyết trên lâm sàng, tiểu cầu dưới 5 g/L thì mới cần truyền tiểu cầu. Người bệnh sốt xuất huyết nên ăn uống như thế nào?Đặc điểm nhu cầu dinh dưỡng cho bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue:– Tăng quá trình dị hoá, tăng sử dụng năng lượng, mất các chất dinh dưỡng. – Chán ăn, tiêu hoá chậm (xuất huyết tiêu hoá), không ăn bằng miệng được (biến chứng não). – Cách ăn tuỳ thuộc diễn biến của bệnh. Chế độ ăn:– Protein: thường nhu cầu cao hơn bình thường, nên dùng Protein có giá trị sinh học cao: trứng, sữa, thịt, cá. – Lipid và cacbohydrat: là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu. Tăng tỉ lệ đường đơn, đôi (nước đường, nước trái cây) và lipid thực vật. – Đủ nước, giàu sinh tố và muối khoáng: nước trái cây, rau quả, mật ong. – Bữa ăn: Chia nhỏ làm nhiều bữa trong ngày (trẻ em: 6-8 bữa/ngày, người lớn 4- 6 bữa/ngày) – Thực phẩm: Mềm, lỏng, nhiều nước, không màu như sữa, bột cháo mì, phở.
Người bệnh sốt xuất huyết không biến chứng nên:– Hạn chế ăn kiêng, nên ăn thức ăn lỏng hoặc mềm. – Chế độ ăn chủ yếu là sữa, nước đường, nước trái cây. Tăng dần năng lượng bằng cháo thịt, súp, sữa chua, phở, cơm mềm có canh tuỳ theo nhu cầu ăn uống của người. – Tăng đường đơn giản: fructose, sarcarose như mật ong, trái cây, mía, nếu không có bệnh tiểu đường kèm theo. – Khuyến khích trẻ ăn nhiều bằng những món ăn hấp dẫn hơn là ép ăn những gì trẻ không thích. Sốt xuất huyết Dengue có sốc: Trong những ngày đầu nuôi bằng đường tĩnh mạch hoặc qua ống thông dạ dày. Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue có xuất huyết tiêu hoá: Nhịn ăn, nuôi bằng đường tĩnh mạch cho đến khi hết xuất huyết tiêu hoá. Sốt Dengue và sốt xuất huyết Dengue có biến chứng não (Hôn mê): Nuôi ăn qua ống thông và phối hợp với đường tĩnh mạch. Chú ý cần thận trọng khi chỉ định đặt ống thông dạ dày. Nếu thời gian hôn mê lâu (>7 ngày) thì phải nuôi dưỡng đủ nhu cầu theo lứa tuổi. Khi bệnh nhân hồi tỉnh tập ăn bằng miệng. Giai đoạn hồi phục: Tăng lượng, tăng đạm, ăn bù một bữa một ngày như tăng bữa phụ (chè, cháo, sữa chua, trái cây). Vẫn nên ăn thực phẩm mềm sau 3 ngày để phòng xuất huyết tiêu hoá.
Trương Hằng (tổng hợp) |
