Tại sao cần có thị trường tài chính

Thị trường tài chính là thị trường mà ở đó diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán quyền sử dụng các nguồn tài chính thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định, hay theo cách hiểu khái quát nhất thì đó là nơi diễn ra quá trình trao đổi mua bán các công cụ tài chính và công cụ thanh toán. Bản chất của thị trường tài chính là sự luân chuyển vốn, giao lưu vốn trong xã hội.

Cấu trúc thị trường tài chính có thể có thể được hình thành từ nhiều thành phần khác nhau, tuy nhiên có thể căn cứ vào 3 thành phần chính là thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động; sự luân chuyển các nguồn tài chính và tính chất pháp lý của thị trường tài chính.

Thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động hay chính là thời gian luân chuyển vốn bao gồm thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Thị trường tiền tệ là thị trường được hình thành trước do ban đầu kinh tế chưa phát triển nên nhu cầu vốn và nhu cầu tiết kiệm vốn chưa nhiều chủ yếu là ngắn hạn. Do đó đặc thù của thị trường tiền tệ làthị trường chỉ có các công cụ ngắn hạn (có thời gian luân chuyển vốn không quá 1 năm). Thông thường các chủ thể đi vay trên thị trường này là những chủ thể tạm thời thiếu hụt tiền tệ phục vụ cho các nhu cầu thanh toán. Những chủ thể cung vốn (cho vay) thì lại là những chủ thể tạm thời có vốn nhàn rỗi (có thể là do chưa dùng tới vốn hoặc đang tìm kiếm cơ hội đầu tư), do vậy họ tranh thủ chuyển nhượng quyền sử dụng các khoản vốn nhàn rỗi của họ trong thời gian ngắn để hưởng lợi từ những giao dịch đó. Các hình thức đầu tư như thế trên thị trường tiền tệ thường có độ an toàn tương đối cao, nhưng lại đồng nghĩa với mức lợi tức thấp.

Khối lượng và giá trị giao dịch trên thị trường tiền tệ thường có quy mô lớn nên bên cho vay thường là các ngân hàng, công ty tài chính hoặc phi tài chính; còn bên vay vốn thường là Chính phủ, các công ty và ngân hàng.

Khi nền kinh tế ngày càng phát triển, nhu cầu về các nguồn vốn dài hạn cho đầu tư xuất hiện, đặt viên gạch nền tảng cho thị trường vốn ra đời. Nếu như thị trường tiền tệ là thị trường chỉ có các công cụ ngắn hạn thì thị trường vốn là thị trường hữu hiệu diễn ra việc mua bán các công cụ nợ dài hạn (có thời gian luân chuyển vốn trên một năm) như cổ phiếu hay trái phiếu. Thị trường này cung cấp vốn cho các khoản đầu tư dài hạn các doanh nghiệp, của chính phủ, và các hộ gia đình. Đặc thù của thị trường này là thời gian luân chuyển vốn trên thị trường dài hạn hơn so với thị trường tiền tệ nên song hành cùng với mức lợi tức kỳ vọng cao thìđộ rủi ro cũng cao hơn.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường, bên cạnh việc huy động vốn dài hạn thông qua các định chế tài chính trung gian thì chính phủ và các doanh nghiệp còn tự huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán. Động thái này kéo theo hệ quả tất yếu là nhu cầu mua bán chứng khoán dần xuất hiện trên thị trường.Chính vì thế mà thị trường chứng khoán ra đời với tư cách là một bộ phận của thị trường vốn nhằm đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi chứng khoán.

Bên cạnh thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động được thì sự luân chuyển các nguồn tài chính cũng là một trong những thành phần quan trọng cấu thành nên thị trường tài chính bao gồm thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Có thể hiểu một cách đơn giản thì thị trường sơ cấp là thị trường phát hành chứng khoán lần đầu tiên. Sau đó, việc mua bán các chứng khoán này trên thị trường chứng khoán thứ cấp sẽ không làm ảnh hưởng đến số vốn của nhà phát hành. Cũng từ thị trường này mà lượng vốn đầu tư cho nền kinh tế.Hoạt động giao dịch ở thị trường này thương được thực hiện theo hình thức bán buôn giữa nhà phát hành là bên cần huy động vốn (công ty, các tổ chức tài chính, Chính phủ,..) và các nhà đầu tư lớn (các công ty chứng khoán, ngân hàng đầu tư, công ty bảo hiểm,…). Việc mua bán chứng khoán trên thị trường sơ cấp thường được tiến hành thông qua trung gian là các ngân hàng.

Thị trường thứ cấp là thị trường mua bán lại những chứng khoán đã phát hànhtrên thị trường sơ cấp, làm thay đổi quyền sở hữu chứng khoán.Khi diễn ra hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường này thì chỉ làm thay đổi quyền sở hữu các chứng khoán chứ không gia tăng vốn đầu tư cho nền kinh tế. Có thể thấy rằng thị trường sơ cấp là thị trường cơ sở, lầ nền tảng cho thị trường thứ cấp hoạt động, nó tạo hàng hoá để mua bán trên thị trường thứ cấp.

Bên cạnh thời gian sử dụng  và sự luân chuyển cácnguồn tài chính thì căn cứ pháp lý cũng là một mảnh ghép trong bức tranh về thị trường tài chính. Căn cứ vào tính chất pháp lý thì có thể dễ dàng nhận thấy rằng thị trường bao gồm thị trường tài chính chính thức và không chính thức. Sự khác biệt rõ rệt của hai thị trường đó là việc áp dụng và tuân thủ theo các nguyên tắc của các văn bản quy phạm pháp luật. Nếu như thị trường tài chính chính thức là một nhánh của thị trường tài chính, các chủ thể tham gia được pháp luật thừa nhận và bảo vệ trên cơ sở mọi hoạt động, giao dịch được thực hiện theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật. Bên cạnh đó, bản thân của thị trường tài chính không chính thức đã là thị trường tài chính riêng biệt, các hoạt động giao dịch và các chủ thể không bị bó hẹp trong những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định.

Thị trường tài chính là một trong những thuật ngữ rất quen thuộc với tất cả chúng ta. Tuy nhiên để nắm rõ khái niệm thị trường tài chính là gì? Hãy nắm rõ một số cách thức giao dịch trên thị trường tài chính không phải ai cũng biết. Vì vậy trong bài viết này Banktop muốn làm rõ những nội dung này một cách chi tiết và dễ hiểu nhất. Các bạn hãy cùng theo dõi nhé.

Xem thêm: đòn bẩy tài chính là gì?

Thị trường tài chính là gì?

Thị trường tài chính là nơi diễn ra các loại hình giao dịch tài sản, tài chính trong đó giao dịch cổ phiếu, bất động sản, ngoại hối, hàng hóa là chính. Và mọi người tham gia vào thị trường tài chính như tham gia vào các phiên chợ, điểm khác chính là hạng mục hàng hóa giao bán.

Trong mỗi phiên giao dịch chứng khoán luôn có người bán và người mua bao gồm hộ gia đình, doanh nghiệp, các tổ chức tài chính trung gian và Chính phủ. Người mua sẽ tiến hành mua các tài sản được bán với giá mình đặt ra. Còn người bán sẽ bán những sản phẩm tài sản tài chính mà mình cần.  Người bán sẽ đưa ra mức giá phù hợp với thời điểm rao bán và giá trị của tài sản.

Khi quá trình giao dịch bán và mua tài sản tài chính được 2 bên thỏa thuận xong. Quá trình rao bán tài sản được hoàn tất. Thị trường tài chính sẽ giúp người bán và người mua dễ dàng có được mức giá phù hợp.

Nguyên nhân hình thành thị trường tài chính

Nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển thì các hoạt động về phát hành và mua bán lại các chứng khoán cũng phát triển, từ đó hình thành một thị trường riêng để đáp ứng cho cung cầu nguồn tài chính gặp nhau dễ dàng và thuận lợi hơn, đó chính là thị trường tài chính.

Thị trường tài chính được hình thành bởi 3 nguyên nhân chủ yếu:

• Để giải quyết mâu thuẫn giữa khả năng và nhu cầu cung ứng vốn trong nền kinh tế phát triển.
• Do xuất hiện nhu cầu chuyển nhượng, mua bán các loại chứng khoán giữa các chủ sở hữu.
• Do sự ra đời và phát triển của nhiều hình thức huy động vốn linh hoạt trong nền kinh tế hàng hóa đa dạng.

Điều kiện hình thành thị trường tài chính

Thị trường tài chính được hình thành nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Nền kinh tế hàng hóa phát triển, tiền tệ ổn định và lạm phát được kiểm soát
• Thị trường có các công cụ tài chính đa dạng, tạo ra các phương tiện chuyển giao quyền sử dụng các nguồn tài chính
• Hệ thống các tổ chức trung gian tài chính được hình thành và phát triển
• Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức quản lý nhà nước để giám sát sự hoạt động của thị trường tài chính;
• Phải tạo cơ sở vật chất kỹ thuật và hệ thống thông tin kinh tế phục vụ cho hoạt động của thị trường tài chính;
• Cần có đội ngũ các nhà kinh doanh, các nhà quản lý am hiểu thị trường tài chính và phải có đông đảo các nhà đầu tư có kiến thức, dám mạo hiểm trước những rủi ro có thể xảy ra trên thị trường.

Tìm hiểu bảng cân đối kế toán là gì?

Các yếu tố của thị trường tài chính

Thị trường tài chính bao gồm các yếu tố cấu thành cơ bản sau đây:

– Đối tượng của thị trường tài chính: Là những nguồn cung và nguồn cầu về vốn

– Công cụ tham gia vào thị trường tài chính: Các chứng từ có giá trị do các chủ thể phát hành

– Chủ thể của thị trường tài chính: Là những thể nhân và pháp nhân tham gia thị trường tài chính, chủ yếu là các công ty tài chính, công ty bảo hiểm, ngân hàng, quỹ đầu tư…

– Hàng hóa trên thị trường tài chính: Tùy theo từng loại thị trường, hàng hóa trên thị trường tài chính sẽ có sự khác nhau. Theo đó:

• Trên thị trường vốn: Hàng hóa chính là trái phiếu, Cổ phiếu, Chứng khoán cầm cố bất động sản
• Trên thị trường tiền tệ: Hàng hóa gồm Tín phiếu kho bạc, Chứng chỉ tiền gửi, Thương phiếu…
• Trên thị trường tài chính phái sinh: Hàng hóa gồm Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng giao sau, Hợp đồng hoán đổi, Hợp đồng quyền chọn.

Phân loại thị trường tài chính

Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động

• Thị trường tiền tệ: Là thị trường phát hành và mua bán lại các công cụ tài chính ngắn hạn (kỳ hạn dưới 01 năm). Thị trường tiền tệ bao gồm: Các khoản vay ngắn hạn giữa các ngân hàng, tín phiếu kho bạc, thương phiếu, thỏa thuận mua lại, chứng chỉ tiền gửi,…
• Thị trường vốn: Là thị trường phát hành và mua bán các công cụ tài chính có kỳ hạn từ 1 năm trở nên như cổ phiếu, trái phiếu. Thị trường này chính là nơi giải quyết quan hệ cung – cầu về vốn dài hạn. Thị trường vốn được phân thành 3 bộ phận là thị trường cổ phiếu, các khoản cho vay thế chấp và trái phiếu.

Căn cứ theo phương thức huy động nguồn tài chính

Dựa vào phương thức huy động nguồn tài chính, thị trường tài chính được phân thành 2 loại sau:

– Thị trường nợ: Là thị trường diễn ra việc mua bán các công cụ nợ. Bao gồm các công nợ sau:

• Công cụ nợ ngắn hạn: Là công cụ nợ có thời gian đáo hạn dưới 01 năm.
• Công cụ nợ trung hạn: Là công cụ nợ có thời gian đáo hạn từ 01 – 10 năm.
• Công cụ nợ dài hạn: Là công cụ nợ có thời gian đáo hạn từ 10 năm trở lên.

– Thị trường vốn cổ phần: Là thị trường mà người cần vốn sẽ huy động vốn bằng cách phát hành các cổ phiếu. Các cổ phiếu này chính là quyền được chia phần trên tài sản của các công ty phát hành cổ phiếu và lãi ròng. Người nắm giữ cổ phiếu sở hữu một phần tài sản của công ty có quyền được chia lợi nhuận ròng từ công ty sau khi trừ chi phí, thuế và thanh toán cho chủ nợ (những người sở hữu công cụ nợ).

Căn cứ vào sự luân chuyển các nguồn tài chính

Dựa theo sự luân chuyển của các ngoài tài chính, thị trường tài chính được phân thành 2 loại sau:

• Thị trường sơ cấp (còn gọi là thị trường cấp 1): Là thị trường tài chính diễn ra việc mua bán chứng khoán đang phát hành hay chứng khoán mới. Việc mua bán chứng khoán trên thị trường này thường được tiến hành thông qua trung gian là các ngân hàng.
• Thị trường thứ cấp (còn gọi là thị trường cấp 2): Là thị trường diễn ra các hoạt động chuyển nhượng, mua bán lại các chứng khoán được phát hành trên thị trường sơ cấp. Thị trường thứ cấp được chia làm 2 loại: Thị trường phi tập trung và sở giao dịch.

Căn cứ vào tính chất pháp lý

• Thị trường tài chính chính thức: Là thị trường mà tại đó mọi hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính được thực hiện theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật. Các chủ thể tham gia thị trường được pháp luật thừa nhận và bảo vệ;
• Thị trường tài chính không chính thức: Là thị trường mà ở đó mọi hoạt động huy động, cung ứng, giao dịch các nguồn tài chính và người cần nguồn tài chính không theo những nguyên tắc, thể chế do nhà nước quy định.

Tìm hiểu Lợi tức là gì?

Chức năng và vai trò của thị trường tài chính

Chức năng của thị trường tài chính

Thị trường tài chính có các chức năng cụ thể trong việc dẫn nguồn tài chính để đảm bảo thúc đẩy các yếu tố liên quan. Về cơ bản, thị trường tài chính có 3 chức năng cụ thể sau đây:

– Dẫn nguồn tài chính từ những chủ thể có khả năng cung ứng nguồn tài chính đến những chủ thể cần nguồn tài chính. Theo đó:

• Thị trường tài chính là kênh dẫn vốn từ người tiết kiệm đến người kinh doanh. Điều này giúp cho việc chuyển vốn từ người không có cơ hội đầu tư sinh lợi đến những người có cơ hội đầu tư sinh lợi.
• Thúc đẩy việc tích lũy và tập trung tiền vốn để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như sản xuất kinh doanh.
• Giúp cho việc sử dụng vốn có hiệu quả hơn đối với người có tiền đầu tư và người vay tiền để đầu tư. Theo đó, người cho vay sẽ có lãi thông qua lãi suất cho vay còn người đi vay sẽ phải tính toán sử dụng vốn
• vay để hoàn trả cả vốn và lãi cho người cho vay và tạo thu nhập và tích lũy cho chính bản thân.
• Thị trường tài chính sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các chính sách mở cửa, cải cách kinh tế của Chính phủ. Điều này được thể hiện thông qua các hình thức như phát hành trái phiếu ra nước ngoài, bán cổ phần, thu hút vốn đầu tư nước ngoài

Thị trường tài chính cho phép sử dụng các chứng từ có giá, bán cổ phiếu, trái phiếu, đổi tiền.

– Thị trường tài chính có chức năng tăng khả năng thanh khoản cho các chứng khoán;

– Thị trường tài chính cung cấp thông tin kinh tế và đánh giá giá trị của doanh nghiệp hoạt động trên thị trường.

Tìm hiểu cho thuê tài chính là gì?

Vai trò của thị trường tài chính

Thị trường tài chính có vai trò quan trọng đối với các hoạt động của các chủ thể tham gia trên thị trường. Cụ thể:

• Thị trường tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút, huy động các nguồn tài chính trong và ngoài nước, đồng thời khuyến khích tiết kiệm và đầu tư;
• Thị trường tài chính góp phần thúc đẩy, nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính;
• Thị trường tài chính thực hiện chính sách tài chính, chính sách tiền tệ của nhà nước.

Cách thức giao dịch trên thị trường tài chính

Tham gia thị trường chứng khoán thì giá cả tài sản tài chính đều được thống nhất. Khi người bán và người mua đã trao đổi và đi đến kết luận cuối cùng về giá bán thì phiên giao dịch được tiến hành. Hình thức giao dịch trên thị trường tài chính được thực hiện theo 2 cách khác nhau.

Giao dịch trực tiếp

Đây là giao dịch mua bán không thông qua nhà môi giới. Tại thị trường bất động sản người mua bằng cách nào đó tìm thấy tài sản của người bán. Có thể họ tự tìm hiểu hoặc thông qua người quen giới thiệu tài sản của người bán. Sau đó 2 bên tiến hành thỏa thuận và đi đến thống nhất mua bán trực tiếp với nhau. Vì vậy hình thức này được gọi là giao dịch trực tiếp.

Tuy nhiên hiện tại thì hình thức giao dịch này có phần bị hạn chế. Bởi vì không phải tất cả các nhà đầu tư đều có thời gian và công sức để tìm hiểu tài sản từ người bán. Chính vì thế hình thức giao dịch gián tiếp được tiến hành nhiều hơn.

Giao dịch gián tiếp

Hình thức giao dịch gián tiếp phổ biến nhất là thông qua sàn môi giới chứng khoán. Hoặc thông qua các forex brokers để trao đổi mua bán tài sản tài chính. Thông qua các cầu nối này người mua và người bán sẽ có cơ hội kết nối giao dịch trên thị trường tài chính toàn cầu. Các sản phẩm giao dịch ngoại hối, chỉ số indices hay cổ phiếu cũng trở nên đa dạng hơn.

Giao dịch gián tiếp thì người mua và người bán sẽ được trang bị nhiều kiến thức tài chính. Trong đó các vấn đề liên quan như giá, loại hình sản phẩm hot, sản phẩm có tiềm năng phát triển,… sẽ được bên môi giới tư vấn chi tiết. Sẽ thật khó khi tham gia thị trường tài chính một cách bị động. Tuy nhiên với hình thức giao dịch này thì cả người bán và người mua sẽ hưởng được nhiều quyền lợi hơn.

Kết luận

Thị trường tài chính là gì? Một số cách thức giao dịch tại thị trường tài chính phổ biến hiện nay? Những thông tin này đã được làm rõ rất chi tiết trong bài viết trên. Còn nếu bạn muốn tìm hiểu thêm các sản phẩm vay tiền trả góp có thể liên hệ Banktop để được tư vấn miễn phí.

Thông tin được biên tập bởi:banktop.vn