Stephen Hawking - Nhà vật lý lý thuyết và nhà toán học - Anh

Cuốn “Hawking Hawking – Câu chuyện về một huyền thoại khoa học” do Omega Plus Books ấn hành, cho người đọc thấy cuộc đời, tính cách và trí thông minh tuyệt đỉnh của nhà khoa học huyền thoại này, qua cách viết quay ngược thời gian.

Stephen Hawking - Nhà vật lý lý thuyết và nhà toán học - Anh
Cuốn “Hawking Hawking – Câu chuyện về một huyền thoại khoa học”. (Ảnh: Omega Plus Books)

“Hawking Hawking – Câu chuyện về một huyền thoại khoa học” được đánh giá là một trong mười cuốn tiểu sử hay nhất năm 2021 do Prospect Magazine bình chọn.

Được đánh giá là người đàn ông thông minh nhất thế giới, một bộ óc vô song, Hawking đã trở thành nhà khoa học còn sống nổi tiếng nhất thế giới vào khoảng một phần ba cuối đời mình.

“Hawking Hawking: Câu chuyện về một huyền thoại khoa học” là một cuốn sách tiểu sử nghiêm túc. Với nguồn tài liệu phong phú, cách viết quay ngược thời gian đầy sắc sảo, Hawking đã hiện lên trong tính toàn vẹn nhất của mình. “Một con người thực sự: nóng nảy, kiêu ngạo và nhẫn tâm, đồng thời ấm áp, hóm hỉnh và thông minh. Phức tạp. Lôi cuốn. Phi thường”.

Cuốn sách chỉ ra rằng, để hiểu được con người Stephen Hawking, chúng ta phải quay ngược đồng hồ. Trong suốt một phần ba quãng đời cuối cùng, Hawking đã trở thành nhà khoa học còn sống nổi tiếng nhất thế giới, nhưng sự nổi tiếng đó ít nhiều lại không liên quan đến những đóng góp khoa học thực tế của ông. Mặc dù ông là một người thường xuyên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, sự chú ý của báo chí lại thường không liên quan đến bất kỳ thành tựu nghiên cứu khoa học nào của ông.

Nghiên cứu của Hawking trong những năm nổi tiếng nhất hầu hết sẽ bị giảm giá trị và ít có tác động lâu dài đối với thế giới vật lý. Ông như một ngôi sao sụp đổ: không gian chung quanh ông tỏa sáng rực rỡ bằng năng lượng của ông, nhưng về bản chất, ông chỉ là một hình ảnh phản chiếu mờ nhạt của những gì mà ông từng có trước đây.

Không lâu trước đó, Hawking là một sao siêu mới. Một phần ba giữa cuộc đời Hawking là bước chuyển mình ngoạn mục và rực rỡ. Trong suốt hai thập niên đó, ông đã tự biến mình từ một nhà vật lý không nhiều người biết đến, đang làm việc với các đồng nghiệp (và các đối thủ của ông) để tìm hiểu về các tính chất của vũ trụ sơ khai, trở thành một người nổi tiếng tầm quốc tế. Ông trở thành người đàn ông thông minh nhất thế giới. Ông trở thành một hiện tượng khoa học giống như The Beatles trong âm nhạc. Đó là một sự biến đổi đột ngột vô cùng thỏa mãn cũng như cực kỳ đau đớn, và khi hoàn tất, Hawking đã phá vỡ phần lớn quá khứ của mình – và xây dựng một câu chuyện huyền thoại để thay thế nó.

Chỉ trong một phần ba đầu tiên của cuộc đời Hawking - trước khi ông đạt được địa vị và danh vọng – con người thực sự đằng sau huyền thoại ấy mới hiện lên rõ nét. Dòng chảy ngược của thời gian từ từ khôi phục Hawking trở lại thời kỳ chói sáng ban đầu của mình. Bằng cách du hành trở lại thời trẻ của Hawking, người ta có thể hiểu được cách mà con người ấy thu nhận và hình thành những hiểu biết khoa học quan trọng để từ đó tạo dựng nên tên tuổi cho bản thân. Người ta có thể nhận ra thực chất của nhu cầu trở thành một nhà truyền thông khoa học nổi tiếng. Và người ta có thể hiểu được nỗi sợ hãi sinh tử của một chàng trai trẻ đang chạy đua để tạo dựng một di sản - và một gia đình - khi căn bệnh chết người sẵn sàng ập đến với anh ta bất cứ lúc nào.

Cuốn sách dành cho những ai quan tâm đến thế giới vật lý học, đặc biệt là vật lý lý thuyết, và hơn cả, những ai quan tâm đến Hawking.

Tác giả Charles Seife là giáo sư báo chí tại Học viện Báo chí Arthur L. Carter của Đại học New York, đã viết về khoa học và toán học trong gần ba thập niên. Là tác giả của nhiều cuốn sách, trong đó có cuốn sách bán chạy nhất Zero: The Biography of a Dangerous Idea. Hiện ông sống ở New York.

Stephen William Hawking sinh ngày 8-1-1942, đúng 300 năm sau khi cha đẻ của khoa học hiện đại Galileo Galilei qua đời. Từ năm 21 tuổi, cơ thể ông bắt đầu bị ảnh hưởng bởi căn bệnh xơ cứng cột bên teo cơ (ALS), làm cho hệ thần kinh thoái hóa trầm trọng dẫn đến cơ yếu và teo lại. Những dấu hiệu về bệnh tật xuất hiện vào năm đầu tiên sau khi ông tốt nghiệp đại học. Theo các bác sĩ, căn bệnh này thường gây tử vong trong vòng ba đến năm năm.

Stephen Hawking gây kinh ngạc cho nền y học khi ông sống bình thường với ASL trong hơn 50 năm. Không may, một đợt viêm phổi nặng vào năm 1985 khiến ông cần đến sự hỗ trợ của ống thở và phải giao tiếp thông qua thiết bị tổng hợp âm thanh điện tử với giọng nói đều đều đặc trưng của người máy. Tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục nghiên cứu khoa học, xuất hiện trên truyền hình và kết hôn hai lần. Dù phải mất vài phút để sắp xếp các câu trả lời thậm chí là đơn giản, ông luôn lạc quan rằng bệnh tật không làm ảnh hưởng tới công việc của mình.

Cống hiến cả cuộc đời cho nghiên cứu khoa học, Stephen Hawking là người tìm ra câu trả lời cho nhiều vấn đề hóc búa nhất của vật lý hiện đại. Ông làm sáng tỏ những bí mật của không gian, thời gian và hố đen trong cuốn “Lược sử thời gian”. Cuốn sách này đã trở thành hiện tượng xuất bản trên thế giới, đưa Stephen Hawking trở thành một trong những nhà khoa học nổi tiếng nhất kể từ thời của nhà khoa học Albert Einstein.

Công trình đầu tiên giúp ông nổi danh là lý thuyết nghiên cứu về các hố đen. Bác bỏ quan điểm trái ngược, ông chỉ ra rằng các hố đen để lọt ra một khe sáng rất nhỏ cũng như các loại bức xạ khác, hiện được biết đến là “bức xạ Hawking”.

Là một trong những người kế thừa sự nghiệp của nhà khoa học Isaac Newton với chức danh Giáo sư toán học Lucas, tại Đại học Cambridge (Anh), Stephen Hawking tham gia công trình nghiên cứu “thuyết thống nhất”. Học thuyết này có thể giải quyết những mâu thuẫn giữa thuyết tương đối tổng quát của Einstein mô tả các quy luật hấp dẫn kiểm soát chuyển động của các vật thể lớn như các hành tinh, và thuyết cơ học lượng tử.

“Một học thuyết thống nhất hoàn thiện và chắc chắn chỉ là bước đầu tiên: mục đích của chúng ta là hiểu biết toàn bộ về các sự việc diễn ra chung quanh và sự tồn tại của con người”, ông viết trong “Lược sử thời gian”.

Sau “Lược sử thời gian”, ông xuất bản cuốn “Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ” vào năm 2001, cập nhật những quan niệm về lực hấp dẫn, điểm “kỳ dị trần trụi” của không - thời gian và khả năng về một vũ trụ lớn gấp 11 lần.

Một đóng góp quan trọng khác của Stephen Hawking là về vũ trụ học, nghiên cứu nguồn gốc và quá trình tiến hóa của vũ trụ. Hợp tác với nhà khoa học Jim Hartle của Đại học California (Mỹ), năm 1983 Stephen Hawking đã đưa ra giả định không gian và thời gian có thể không có sự bắt đầu và kết thúc.

Với cuốn sách bán chạy và nỗ lực nghiên cứu khoa học khi cơ thể mắc phải trọng bệnh, Stephen Hawking đã trở thành một trong những gương mặt nổi tiếng nhất trong giới khoa học.

Tuổi trẻ của ông được tái hiện trong bộ phim “Thuyết vạn vật”, diễn viên đảm nhận vai diễn Hawking Eddie Redmayne đã giành giải diễn viên xuất sắc nhất của Academy Award. Một số đồng nghiệp tin tưởng nhà khoa học lỗi lạc sẽ giúp tạo ra niềm hứng khởi mới cho khoa học.

Những thành tựu khoa học và tuổi thọ của Stephen Hawking góp phần chứng minh rằng ngay cả những căn bệnh quái ác nhất cũng không thể ngăn cản con người tiếp tục sống cuộc đời của mình. Ông không những sở hữu một trí tuệ hoàn hảo bị mắc kẹt trong một cơ thể khiếm khuyết mà còn truyền cảm hứng bất tận cho những người bị rối loạn thần kinh vận động trong rất nhiều năm.