Một loài hoa nở rộ từ tháng 2 đến tháng 4, thời điểm lý tưởng cho các du khách sách ba lô lên đường đi du lịch tây bắc, khám phá điều kỳ diệu mà tạo hóa mang lại “Chúng bung hoa khoe sắc rồi lại tàn lụy khi hết mùa, sang đến năm sau quy trình lại tiếp tục diễn ra, biến mảnh đất vùng cao năm nào cũng tràn ngập một loài hoa bất diệt”.  Ban nơi này được người ta hiểu là hoa ban, với dân miền cao miêu tả là ban trắng, còn trong con mắt của những kẻ hành hương, phiêu du thì đó lại là ban sọc, móng bò sọc. Nguồn gốc của loài thực vật có hoa trong họ Đậu này xuất phát ở miền đông nam châu Á. - Với thân gỗ nhỏ cao từ 10m đến 12m, tán cây dạng phân tán, thân cây dạng hợp trục, các cành non thường có lông và lá kép liền thân mọc cách nhau một khoảng.
- Với những cây to lá thường rộng bản chừng 20 cm, mọc ra từ nách của lá còn non.
- Riêng hoa thì có thể thấy rõ gồm 5 cánh, có màu trắng sọc hồng, đôi khi là sọc tím, mỗi bông có đường kính từ 8cm tới 12 cm.
- Cây có quả thuộc loại quả đậu dài từ 15cm đến 30cm, bên trong có hạt.
- Cây hàng năm nở từ tháng 2 đến tháng 4, rụng lá vào mùa khô, bung hoa khoe sắc tại khắp nơi ven rừng, sườn núi và các lối vào dẫn tới bản làng.
- Một loài cây mọc tự nhiên có thể sử dụng làm vật dụng trang trí, cây cảnh hay một món ăn dân dã vùng cao, điển hình như nộm hoặc nấu canh.
- Nhưng sức mạnh thật sự của giống cây này còn phải nói đến khả năng bào thuốc chữa các chứng bệnh như viêm da, trị lỵ, ỉa chảy, giun. Thậm chí, rễ đun lên sắc nước nhằm chữa chứng đầy hơi, trướng bụng và trị nọc rắn cắn.
Nhiều người chỉ nghĩ đơn thuần đó là một loài hoa rừng, nhưng ai biết rằng điểm mạnh tiềm ẩn của nó lại nhiều đến thế. Chắc bây giờ, các bạn đã hiểu vì sao người ta lại rủ nhau tiến về vùng núi nơi đây trong những tháng đầu năm để ngắm một loài hoa rừng bất diệt, không chỉ có vậy đâu… Ngay cả những người làm tour họ cũng hướng cho khách của họ lên đây để khám phá trải nghiệm. Màu trắng của nó lúc này đã bao trùm toàn bộ khu vực, các nhiếp ảnh gia lẫn những nhà làm phim cũng đều hội tụ đông đủ… Sản phẩm mới được ra mắt, bức tranh mới được hoàn thành, còn với những người đi du lịch tây bắc như chúng ta thì chỉ cần biết rằng “Hoa ban rừng nơi đây là duy nhất, đẹp nhất trên cả nước – Một vẻ đẹp thuần khiết sánh ngang hàng với những chiếc khăn Piêu, đồ thổ cẩm, vòng lắc bạc v.v…”. Nhưng có lẽ điểm mấu chốt cuối cùng phải nói đến là vị trí cây mọc nhiều nhất nằm ở cung đường vàng Sơn La – Điện Biên. Dù bạn đi tự túc, đi theo nhóm hay tham gia vào một chương trình chương trình, thì mục đích chính của các bạn cũng đã rõ ràng rồi “Ngắm cảnh hoa ban rừng vùng này nở rộ để xem chúng có giống như những gì mà ta đã từng được biết hay không ?”. Từ bao đời nay, hoa ban đã đi vào đời sống văn hóa, tâm linh đồng bào vùng Tây Bắc. Người dân nơi đây ưu ái danh hoa ban là vua của các loài hoa. Là một trong những sản vật của núi rừng Tây Bắc những ngày tháng ba này. Hoa ban chính là loài hoa biểu tượng cho núi rừng Tây Bắc, tượng trưng cho tình yêu lứa đôi. Hãy cùng plant.vn tìm hiểu thêm về loài hoa này nhé! Hoa ban Tây Bắc (Ảnh: Sưu tầm)Cây bụi lớn hoặc thân gỗ nhỏ có thể cao tới 10-12 m. Tán cây hoa ban dạng phân tán, thân cây dạng hợp trục. Cành non hơi có lông. Lá kép liền thân mọc cách. Lá ban mọc cách, không xếp thành tán và không rậm rạp như các loài cây khác. Cây lá hình móng bò, rất giống hai trái tim đặt cạnh nhau. Kích thước phiến lá của nó dài khoảng 10-20 cm và rộng bản, tròn; lưỡng thùy ở gốc và đỉnh. Mặt trên không lông, mặt dưới có ít lông. Cây hoa ban có 2 màu: hoa ban trắng và hoa ban đỏ. Hoa thường mọc ra từ nách lá còn non, hoa ban Tây Bắc có mùi thơm đặc trưng dễ chịu. Hoa có 5 cánh có màu thường là màu trắng có sọc hồng nhạt, tím hoặc là màu phớt tím có sọc tím đậm hơn, hồng nhạt có sọc đậm hơn. Đường kính hoa khoảng từ 8–12 cm. Cây hoa ban sinh trưởng phát triển tốt có cành tán đều. Hoa từ tháng 11 đến tháng 3 âm lịch và có thời gian ra hoa dài từ 2-5 tháng. Quả là loại quả đậu dài 15–30cm, bên trong chứa vài hạt. Cây hàng năm rụng lá vào mùa khô. Thường phân bổ ở rừng bán rụng lá, savan hoặc ven rừng, ven làng bản. Khí hậu thích hợp là nhiệt đới gió mùa hoặc cận nhiệt đới. Nó mọc tự nhiên hoặc được trồng khắp miền Nam Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Nepal… Đặc điểm sinh trưởng của cây hoa (Ảnh: Sưu tầm)Công dụng cây hoa ban
Trồng cây bóng mátCây cảnh hoa ban là loài cây bóng mát đẹp được ưa trồng chuộng chậu hoa làm cảnh quan nơi đường phố, khuôn viên đô thị. Đặc biệt, cây được trồng nhiều ở khu vực cảnh quan rộng, con đường rộng lớn hoặc khu vực nhà sân vườn… hay hoa ban được trồng để thiết kế sân vườn tuyệt đẹp nhằm tô thêm vẻ đẹp tự nhiên hoang dã của núi rừng. Tác dụng làm món ănBên cạnh tác dụng cây hoa ban để làm cảnh sân vườn biệt thự. Hoa ban còn là món đặc sản nổi tiếng. Bạn có thể lấy hoa, búp nấu canh, xào, làm gỏi, nộm, … hay những món ăn đậm đà bản sắc. Ngoài ra, để tỏ lòng thành kính đối với các đấng sinh thành, nhiều nơi còn dùng hoa ban để dâng lên bàn thờ tổ tiên trong dịp lễ đầu năm. Tác dụng chữa bệnhCây ban có thể sử dụng làm thuốc chữa bệnh ngoài da ,hàn vết thương, loét và tràng nhạc. Chồi khô dùng trị lỵ, giun sán và đau bụng; rắn cắn, sắc nước rễ trị đầy hơi, trướng bụng. Ngoài ra, công dụng cây hoa ban còn là vị thuốc quý chữa trị viêm họng, ho khan hiệu quả. Làm gỗ, làm củiGỗ từ cây ban thường chỉ có kích thước nhỏ, có màu nâu xám với các mảng sáng hơn. Gỗ cứng cáp vừa phải, đàn hồi và hoàn thiện tốt. Cây ban chủ yếu sử dụng để xây dựng nhà cửa, nông cụ, đồ nội thất, đồ dùng thông thường. Hay có thể chạm khắc, làm ván lạng, ván ép, ván dăm và tay cầm công cụ. Thân ban cũng là một loại củi tốt và có thể làm được than củi. Bảo vệ đấtCây hoa ban có giá trị bảo vệ rừng đầu nguồn lớn. Nó giúp chúng xói mòn và có thể được trồng để cải tạo lại các vị trí bị xói mòn. Ngoài ra, nó cũng giúp cải thiện độ phù nhiêu của đất và có tiềm năng như một cây lâm nghiệp trong các trang trại, giúp che nắng, chắn gió. Làm thức ăn cho gia súcLá, chồi và vỏ của cây hoa ban được sử dụng làm thức ăn cho nhiều loại gia súc, như cừu, dê. Năng suất lá trung bình từ một cây trưởng thành đạt khoảng 20-22 kg trọng lượng tươi mỗi năm. Lá cây hoa ban chứa protein thô, chất xơ, canxi, phốt-phát,… là nguồn dinh dưỡng ngon và bổ dưỡng cho gia súc. Sử dụng làm đồ nội thấtGỗ cây hoa ban dùng đóng đồ nội thất bền đẹp. Một số bài thuốc có sử dụng vị thuốc từ cây hoa ban là:
- Chữa đau bụng, lỵ, tiêu chảy: hoa ban tươi hoặc khô hoặc nụ hoa ban phơi khô trong bóng râm đem đun với nước, để sôi 5-7 phút là được. Dùng nước này uống trước mỗi bữa ăn sáng, uống liền trong 1 tuần.
- Trị tiêu hóa không tốt, phân lỏng, nát, đầy hơi: Lấy vỏ thân sắc uống.
- Trị mụn nhọt, sang lở: Lấy vỏ thân nấu nước rửa vào vết thương.
- Chữa các vết thương mới, giúp chóng lành, nhanh lên da non: Lấy vỏ thân cạo bỏ lớp vỏ bần bên ngoài. Thái mỏng, phơi hoặc sao khô rồi tán thành bột mịn. Thêm nước sạch vào trộn đều thành hồ nhão, bôi vào các vết thương.
- Trị tiêu hóa kém, viêm dạ dày, viêm ruột cấp tính, trĩ đi ngoài ra máu: Lấy rễ rửa sạch, để ráo nước, thái mỏng, thái mỏng rồi phơi khô, sao vàng. Đem sắc uống.
Ý nghĩa của loài hoa núi rừng là gì?Ý nghĩa hoa ban trong cuộc sống là mang lại điều tốt đẹp. Nó được biết đến là loài hoa thể hiện cho sự thanh cao, chân thành. Đồng thời còn thể hiện một tình yêu son sắt, thủy chung và gắn bó keo sơn. Đặc biệt là loài hoa ban trắng, có cả một sự tích về tình yêu. Bạn có biết bài hát “Hoa ban trắng” của nhạc sĩ Hoàng Vân chưa? Chuyện tình của đôi uyên ương đã được trải hết trong bài hát. Chính vì vậy ban trắng được biết đến là hoa của tình yêu. Ví von cho sự thủy chung, chân thành, tinh khôi. Mỗi khi nhắc về núi rừng Tây Bắc, không ai không nghĩ đến loài hoa tuyệt đẹp này. Vào thời khắc xuân về hoa xuất hiện dọc theo đường đèo. Cây ban còn tượng trưng cho những điều tuyệt vời nhất, cho sự may mắn. Ý nghĩa của hoa thể hiện sự thanh cao, chân thành. Ý nghĩa của loài hoa núi rừng này (Ảnh: Sưu tầm)Những điều thú vị về cây hoa banHoa ban thường xuất hiện nhiều vào mùa xuân, thời điểm hoa nở đẹp nhất vào đầu tháng 3. Vòng đời hoa ban nở có thể kéo dài từ 2 đến 3 tháng. Cây hoa ban có nguồn gốc ở Đông Nam Châu Á. Thường xuất hiện ở Việt Nam nhiều nhất là khu vực Sơn La, Điện Biên và Mộc Châu. Hoa ban còn có 1 cái tên rất “độc”, trái ngược với vẻ đẹp của nó: cây hoa móng bò. Chỉ đơn giản là hình dáng của hoa ban trắng khá giống với móng bò mà thôi. Thường mọi người hay gọi là cây ban. Nhưng để phân biệt rõ với các loại cây cùng tên khác thì người ta gọi hoa ban theo màu. Bởi còn có hoa ban tím, hoa ban hồng, hoa ban trắng. Theo tiếng dân tộc Thái thì hoa ban có nghĩa là hoa ngọt. Cây ban là loài cây có tính sinh trưởng và phát triển mạnh. Vì thế có nhiều người trồng hoa ban trắng trong vườn nhà. Nụ hoa mọc ở kẽ lá, khi nở sẽ lộ ra cánh hoa ban trắng muốt. Đặc biệt cây thường rụng lá trước khi nở hoa nên khi nhìn sẽ thấy một màu trắng tinh khôi. Cách trồng hoa ban
Đất trồng cho hoa banHoa ban là loại cây rất dễ trồng và phát triển tương đối nhanh, sinh trưởng. Ở mọi điều kiện thời tiết đặc biệt thích nghi tốt ở những nơi có nhiệt độ thấp, tương đối lạnh. Cây phát triển được trên nhiều nền đất, kể cả ở đất núi đá. Tuy nhiên muốn cây ra hoa đẹp và phát triển khỏe mạnh. Bạn có thể chọn những loại đất có độ tơi xốp, các khoáng chất trong đất ổn định. Còn dựa vào độ ẩm và khả năng thoát nước nhanh. Bạn nên trồng cây ở nơi có nhiều ánh sáng cây phát triển.
|
