Với chủ đề “Người giữ màu dân tộc”, Cuộc thi trình diễn di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội 2023 sẽ diễn ra trong tháng 10-2023, kỷ niệm 69 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2023), hướng tới Ngày di sản văn hóa Việt Nam 23-11. Show  Cuộc thi hứa hẹn là dịp hội tụ của các loại hình di sản văn hóa phi vật thể độc đáo của Thủ đô ngàn năm văn hiến, như: Ca trù, hát xẩm, chèo, tuồng, múa bài bồng, múa bồng, hát dô, trống quân, chèo tàu, cồng chiêng…, qua đó tiếp tục khơi dậy niềm tự hào về những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc; tôn vinh các tổ chức, cá nhân đã và đang có nhiều cống hiến trong công tác bảo tồn, kế thừa, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và phát triển; thúc đẩy quảng bá di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam tới bạn bè quốc tế. Đây cũng là dịp để động viên, khích lệ phong trào quần chúng, đặc biệt để thu hút thế hệ trẻ tham gia gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc. Đối tượng tham gia cuộc thi là các câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật cơ sở, đội văn nghệ, các nghệ nhân, cộng tác viên tại các quận, huyện, thị xã trên địa bàn Hà Nội. Cuộc thi được tổ chức thành 2 vòng thi. Vòng sơ khảo khởi động trong tháng 10 với các video clip giới thiệu về loại hình di sản tham gia cuộc thi, được dàn dựng công phu, sáng tạo mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Vòng chung khảo được tổ chức theo hình thức thi trực tiếp trong tháng 11-2023 tại sân khấu ngoài trời Không gian đi bộ khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận hoặc Trung tâm văn hóa thành phố Hà Nội. Tại đây, mỗi đơn vị dự thi sẽ trình diễn một loại hình di sản văn hóa phi vật thể thông qua chương trình nghệ thuật đặc sắc, nhằm nêu bật giá trị di sản cũng những nỗ lực gìn giữ, trao truyền di sản của cộng đồng nắm giữ di sản. Căn cứ kết quả đánh giá của Ban Giám khảo, Ban Tổ chức sẽ trao giải kèm tiền thưởng cho các tiết mục đạt kết quả tốt trong cuộc thi gồm: Giải Nhất, giải Nhì, giải Ba, giải Khuyến khích; các giải Khuyến khích phong trào cơ sở và giải thưởng Chuyên đề. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa đưa 13 di sản vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó, thành phố Hà Nội có Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa rối nước Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh và Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Dô, xã Liệp Tuyết, huyện Quốc Oai nằm trong danh mục này. Rối nước Đào Thục xuất hiện vào thời Hậu Lê. Từ ngày ra đời đến nay, rối nước Đào Thục đã trải qua nhiều biến cố, lúc hưng lúc thịnh, có thời điểm phải dừng hẳn. Năm 1957, nghề rối được khôi phục sau thời gian dài gián đoạn. Từ năm 2007 đến nay phường rối đẩy mạnh hoạt động hiệu quả hơn nhờ mở rộng thông tin. Phường rối Đào Thục có lực lượng khá đông đảo và còn lưu giữ được 22 trò diễn dân gian như: đốt pháo bật cờ, câu ếch, trâu chui ống, đánh cáo bắt vịt, xay thóc giã gạo, tráng sỹ đả hổ... Ngoài ra, còn có một số tiết mục mới xây dựng như: Hà Nội 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không. Những tích xưa được các nghệ nhân Đào Thục chuyển tải hóa thân vào những con rối vô hồn nhưng in đậm dấu ấn trong lòng người xem bởi các động tác nghệ thuật điêu luyện. Rối nước Đào Thục được người dân và khách du lịch rất ưa thích, gần đây trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của Hà Nội. Hát Dô là dân ca nghi lễ, gắn liền với việc thờ thần Tản Viên sơn Thánh. Lời ca hát Dô vừa mang phong cách dân gian vừa có nhiều điểm tích, chữ nghĩa súc tích. Hát Dô đã hoàn thiện và định hình bài bản từ sau thế kỷ thứ X, đặc biệt từ thế kỷ XV trở đi. Hát Dô có tới hơn 20 làn điệu, gồm có hát nói, hát ngâm, hát và xô, trong đó hát và xô là hình thức diễn xướng chủ yếu. Nội dung các bài hát phản ánh nhận thức thiên nhiên của người dân lao động, thể hiện ước mơ của họ về một cuộc sống bình yên no ấm, nhân khang vật thịnh. Ngoài hát chúc nghi lễ, ca ngợi thần linh, hát Dô còn là tiếng ca chữ tình trong sáng về tình yêu nam nữ, hạnh phúc lứa đôi, về cuộc sống lao động sinh hoạt đời thường. Những nghệ nhân vùng Liệp Tuyết hiện vẫn lưu giữ được những bài bản hát Dô truyền thống. Họ là những kho tàng sống về làn điệu hát Dô cổ. Dù tuổi cao, sức yếu, họ vẫn đem hết sức mình để truyền dạy cho con cháu vốn quý của cha ông. Tính đến nay, Thành phố Hà Nội có gần 1.800 di sản văn hóa phi vật thể đã được nhận diện, kiểm kê, bảo tồn và phát huy giá trị. Ngày 18/2/2022, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 55/KH-UBND về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thành phố Hà Nội đến năm 2025. Kế hoạch nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của xã hội, các chủ thể văn hóa và tổ chức, cá nhân có liên quan; giữ gìn bản sắc văn hóa, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể phục vụ nhiệm vụ chính trị và phát triển kinh tế – xã hội; huy động nguồn lực của toàn xã hội cùng tham gia gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể trên địa bàn thành phố… 13 di sản văn hóa phi vật thể vừa được Bộ VH-TT-DL công nhận gồm: 1. Tập quán xã hội và tín ngưỡng Nghi lễ Xé Pang Á (Cầu an) của người Kháng, huyện Quỳnh Nhai, huyện Mường La, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La. 2. Lễ hội truyền thống Lễ hội Mừng cơm mới của người Bru - Vân Kiều, xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 3. Lễ hội truyền thống Lễ hội chùa Cổ Lễ, thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. 4. Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa rối nước Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. 5. Nghề thủ công truyền thống Nghề dệt lụa Vạn Phúc, phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. 6. Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Dô, xã Liệp Tuyết, huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội. 7. Nghề thủ công truyền thống Nghề làm bánh tráng Thuận Hưng, phường Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ. 8. Nghề thủ công truyền thống Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm, xã Châu Phong, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang. 9. Nghề thủ công truyền thống Nghề đan gùi của người XTiêng, huyện Bù Đăng, huyện Bù Gia Mập, huyện Hớn Quản và huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước. 10. Tập quán xã hội và tín ngưỡng Nghi lễ Nhảng chập đáo (Tết nhảy) của người Dao quần chẹt, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa. 11. Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa đèn xếp chữ, hát chèo chải cổ trong Lễ hội Ngư Võng phường, xã Thiệu Quang, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Hà Nội có bao nhiêu di sản phi vật thể?Với 1.793 di sản văn hóa phi vật thể các loại, Hà Nội là nơi tập trung nhiều di sản văn hoá phi vật thể nhất của cả nước, bao gồm nhiều loại hình khác nhau, từ tri thức dân gian, tập quán xã hội cho đến các loại hình diễn xướng dân gian… Ý nghĩa của các di sản văn hóa phi vật thể ở Hà Nội là gì?Di sản văn hóa phi vật thể có những ý nghĩa như sau: Lưu giữ được công sức và nét đẹp văn hóa truyền thống của các thế hệ trước. Tạo tiền đề để các thế hệ sau phát triển và tái tạo. Trên tinh thần và sự quyết tâm lưu giữ đối với các giá trị văn hóa dân tộc. Việt Nam có bao nhiêu di sản văn hóa phi vật thể?Tính đến tháng 12 năm 2023, Việt Nam có tổng cộng 15 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận, bao gồm: [1] Nhã nhạc cung đình Huế: là một loại hình nghệ thuật biểu diễn âm nhạc cung đình của triều đại phong kiến nhà Nguyễn. Di sản văn hóa phi vật thể lạ như thế nào?15 Di sản Văn hóa Phi vật thể này bao gồm: Nhã nhạc-Nhạc Cung đình Triều Nguyễn; Không gian văn hoá Cồng chiêng Tây Nguyên; Dân ca Quan họ Bắc Ninh; Hát Ca Trù; Hội Gióng ở Đền Phù Đổng và Đền Sóc; Hát Xoan Phú Thọ; Tín ngưỡng Thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ; Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ; Dân ca Ví, Dặm ở Nghệ Tĩnh; ... |
