Bài tập về viết đoạn văn trình bày luận điểm năm 2024

Chủ quản:ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN LONG BIÊN

Địa chỉ:Khu đô thị Việt Hưng, Long Biên, Hà Nội

Điện thoại:(043)8724033, Fax: 38724618

Email:[email protected]

Trường THCS Thanh Am

Địa chỉ:Tổ 20, Thượng Thanh, Long Biên, Hà Nội

Chịu trách nhiệm nội dung :Hiệu Trưởng Trần Thị Thanh Hà

Liên hệ: 0988757401| Email:[email protected]

1. Trước hết là cần phải tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là lằng nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem như là “chắt chắt vào rừng xanh”.

(Hồ Chí Minh, Cách viết)

• Cách 1: Cần tránh lối viết dài dòng khiến người đọc khó hiểu.

• Cách 2: Cần viết gọn, dễ hiểu.

2. Ngoài việc đam mê viết, cái thích thứ hai của Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ.

(Nguyễn Tuân)

• Cách 1: Nguyên Hồng thích truyền nghề cho bạn trẻ.

• Cách 2: Niềm say mê đào tạo nhà văn trẻ của Nguyên Hồng.

Bài tập 2: SGK/ trang 82

Đoạn văn Hoài Thanh phê bình thơ Tế Hanh (Thi nhân Việt Nam):

- Câu chủ đề: Tôi thấy Tế Hanh là một người tinh lắm.

- Câu chủ đề nằm ở đầu đoạn văn: đoạn văn diễn dịch.

- Luận cứ 1: Thơ ông đã ghi được đôi nét rất thành tình về cảnh sinh hoạt chốn quê hương.

- Luận cứ 2: Thơ ông đưa ta vào một thế giới rất gần gũi thường ta chỉ thấy một cách mờ mờ…

- Các luận cứ được sắp xếp theo trình tự tăng tiến, luận cứ sau biểu hiện một mức độ tinh tế cao hơn so với luận cứ trước. Nhờ cách sắp xếp ấy mà độc giả càng đọc càng thấy hứng thú không ngừng được tăng thêm.

Bài tập 3: SGK/ trang 82

Viết đoạn văn triển khai các luận điểm:

1. Luận điểm: Học phải kết hợp làm bài tập thì mới hiểu bài.

• Luận cứ 1: Làm bài tập chính là thực hành bài học lí thuyết. Nó làm cho kiến thức lí thuyết được nhận thức lại, sâu hơn, bản chất hơn.

• Luận cứ 2: Làm bài tập giúp cho việc nhớ kiến thức dễ dàng hơn.

• Luận cứ 3: Làm bài tập là rèn luyện các kĩ năng của tư duy, đặc biệt là tư duy phân tích, tổng hợp, so sánh, chứng minh, tính toán…

• Luận cứ 4: Vì vậy, nhất thiết học phải kết hợp với làm bài tập thì sự học mới đầy đủ, vững chắc.

2. Luận điểm: Học vẹt không phát triển được năng lực suy nghĩ.

• Luận cứ 1: Học vẹt là học thuộc lòng, có khi không cần thiết, hoặc hiểu lơ mơ (như con vẹt học nói tiếng người).

• Luận cứ 2: Học không hiểu mà cứ học thì rất chóng quên và khó có thể vận dụng thành công những điều đã học vào trong thực tế.

• Luận cứ 3: Học vẹt chỉ mất thời gian, công sức mà chẳng đem lại hiệu quả gì thiết thực.

• Luận điểm 4: Ngược lại, học vẹt còn làm cùn mòn đi năng lực tư duy, suy nghĩ.

• Luận điểm 5: Bời vậy không thể theo cách học vẹt. Học bao giờ cũng phải trên cơ sở hiểu, gắn với nhận thức đúng về sự vật, vấn đề.

Bài tập 4: SGK/ trang 82

Luận điểm: Văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu.

• Luận cứ 1: Mục đích của văn giải thích là viết ra để người đọc hiểu rõ hơn một vấn đề, một luận điểm nào đó.

• Luận cứ 2: Giải thích càng dễ hiểu thì người đọc càng dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo.

• Luận cứ 3: Ngược lại, giải thích càng khó hiểu thì người viết càng xa mục đích đã đề ra. Người đọc càng như “chắt chắt vào rừng xanh” (Hồ Chí Minh) mà chẳng thấy lối ra.

• Luận cứ 4: Bởi vậy, văn giải thích nhất thiết phải viết cho dễ hiểu.

• Luận cứ 5: Viết dễ hiểu là viết ngắn gọn, giải thích rõ ràng, cụ thể, kèm theo ví dụ chứng minh…, viết cho đúng trình độ người đọc.

– Trong hai đoạn văn nêu trên, đoạn nào đã được viết theo cách diễn dịch và đoạn nào thì được viết theo cách quy nạp? Phân tích cách quy nạp và diễn dịch ở trong mỗi đoạn văn.

Hướng dẫn giải bài:

– Câu chủ đề:

1. Thật là chống tụ hội trọng yếu của cả bốn phương đất nước; cũng chính là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.

2. Đồng bào ta ngày nay cũng vẫn rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước.

– Câu chủ đề của đoạn (a) ở cuối đoạn còn đoạn (b) ở đầu đoạn văn.

– Đoạn văn (a) được viết theo lối quy nạp; còn đoạn văn (b) được viết theo lối diễn dịch.

Câu 2 (trang 80 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc đoạn văn trong sách giáo khoa sau đây và trả lời câu hỏi:

1. Hãy xem lại sách giáo khoa Ngữ văn lớp 7, quyển tập hai và hãy cho biết: Lập luận nghĩa là gì? Tìm luận điểm và cách thức lập luận ở trong đoạn văn trên. (Gợi ý: có phải nhà văn đã sử dụng phép tương phản hay không?)

2. Cách lập luận ở trong đoạn văn trên có làm cho luận điểm bị trở nên sáng sủa, rõ ràng, chính xác và có thêm sức thuyết phục mạnh mẽ hay không?

3. Em có nhận xét, đánh giá gì về việc sắp xếp các ý ở trong đoạn văn vừa dẫn? Nếu như tác giả sắp xếp lại nhận xét của Nghị Quế “đã đùng đùng giở giọng chó má ngay với cả mẹ con chị Dậu” lên phía trên và đưa nhận xét “vợ chồng đứa địa chủ cũng… thích chó, yêu lũ gia súc” xuống phía dưới thì hiệu quả của đoạn văn sẽ bị ảnh hưởng thế nào?

4. Trong đoạn văn, những cụm từ như “giọng chó má”, “chất chó đểu của giai cấp nó ra”, “thằng nhà giàu rước chó vào nhà”, “chuyện chó con” được sắp xếp bên cạnh nhau. Cách viết ấy có thể làm cho sự trình bày luận điểm thêm hấp dẫn và chặt chẽ hơn hay không? Giải thích vì sao?

Hướng dẫn giải bài:

1. Luận điểm: Cho thằng nhà giàu rước con chó vào nhà, nó mới phát hiện được chất chó đểu của giai cấp của nó ra.

2. Tác giả đã sử dụng phép tương phản để làm luận điểm trở nên sáng rõ và chính xác và có tính thuyết phục mạnh mẽ.

3. Cách sắp xếp lý lẽ rất hợp lý, nếu tác giả đã xếp nhận xét của Nghị Quế “đùng đùng giở giọng chó má ngay ra được với mẹ con chị Dậu” lên phía trên và đưa nhận xét “vợ chồng địa chủ… thích chó, yêu cả gia súc” xuống phía dưới thì đoạn văn đã không đúng trình tự trước và sau của sự việc, không làm nổi bật được lên bản chất “chó đểu” của giai cấp nó.

4. Trong đoạn văn, những cụm từ như “giọng chó má”, “thằng nhà giàu rước chó vào nhà”, “chuyện chó con”,… được sắp bên xếp cạnh nhau làm cho sự trình bày của luận điểm thêm sự chặt chẽ và hấp dẫn, từ đó làm lộ ra bản chất thú vật của cái bọn địa chủ.

Tổng kết: Khi chúng ta trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận thì cần chú ý:

– Thể hiện rõ ràng, chính xác nội dung của luận điểm trong câu chủ đề. Trong đoạn văn trình bày luận điểm, câu chủ đề thường thì được đặt ở vị trí câu đầu tiên (đối với một đoạn diễn dịch) hoặc ở vị trí câu cuối cùng (đối với một đoạn quy nạp).

– Tìm đầy đủ những luận cứ cần thiết, tổ chức lập luận theo một trình tự rõ ràng và hợp lý để làm nổi bật được lên luận điểm.

– Diễn đạt một cách trong sáng, hấp dẫn, để sự trình bày luận điểm có được sức thuyết phục cao.

II. Luyện tập viết đoạn văn trình bày luận điểm

Câu 1 (trang 82 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc hai câu văn sau đây và diễn đạt ý của mỗi câu thành một luận điểm rõ ràng và ngắn gọn..

1. Trước hết là chúng ta cần phải tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là viết lằng nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem người đọc như là “chắt chắt vào rừng xanh”.

(Hồ Chí Minh, “Cách viết”)

2. Ngoài việc đam mê việc viết, cái thích thứ hai của ông Nguyên Hồng là được truyền nghề cho bạn trẻ.

(Nguyễn Tuân)

Hướng dẫn giải bài:

1. Trước hết chúng ta cần tránh lối viết dài dòng, và lan man, không vào trọng tâm.

2. Ngoài đam mê viết, ông Nguyên Hồng thích được truyền nghề cho bạn trẻ.

Câu 2 (trang 82 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2)

Đoạn văn ở trong sách giáo khoa trình bày luận điểm gì và đã sử dụng những luận cứ nào? Hãy nhận xét về cách diễn đạt ý và cách sắp xếp luận cứ của đoạn văn.

Hướng dẫn giải bài:

– Luận điểm của đoạn văn trong bài là: Tế Hanh là một người tinh lắm.

– Luận cứ:

• Tế Hanh đã ghi lại được đôi nét rất thân tình về cảnh hoạt động sinh hoạt chốn quê hương.
• Tế Hanh đưa ta vào một thế giới rất gần gũi.

– Luận cứ được Nguyễn Tuân đưa ra và sắp xếp rất dễ hiểu, logic, hợp lý.

Câu 3 (trang 82 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2)

Viết các đoạn văn ngắn để triển khai ý các luận điểm sau đây:

1. Học phải được kết hợp với làm bài tập thì mới có thể hiểu được bài.

2. Học vẹt thì không thể phát triển được năng lực suy nghĩ.

Hướng dẫn giải bài:

a)

Việc học phải được với việc kết hợp làm bài tập thì mới hiểu bài. Đầu tiên, việc học là sự thu nhận kiến thức từ những người đi trước truyền lại, rèn luyện thành những kỹ năng, in sâu vào nhận thức. Tuy nhiên, những kiến thức đó chỉ là những lý thuyết, nếu không thực hành thì lý thuyết đó cũng không hề có giá trị nào cả. Việc làm bài tập sẽ giúp ta khắc sâu vào đầu, ghi nhớ được phần lý thuyết vừa học trên trường. Khi vừa mới học xong một công thức toán học, việc làm nhiều bài tập sẽ giúp cho học sinh ghi nhớ công thức đó một cách dễ dàng hơn. Không chỉ thế, làm bài tập còn có thể giúp ta hiểu sâu hơn kiến thức và có thể lấy nó làm nền tảng để mở rộng được kiến thức ấy. Học tập lý thuyết phải nên được kết hợp với thực hành.

b)

Bản chất của việc học chính là tiếp thu tri thức, học tập để hiểu biết, học tập để làm người. Thế nhưng khi ta học vẹt thì lại là hình thức học thuộc lòng, học đối phó, lặp đi lặp lại kiến thức đã nhớ một cách máy móc. Những người học vẹt thì thường không học vì kiến thức mà chỉ học vì muốn ghi được điểm số cao, vì các bài kiểm tra trên trường. Hậu quả là khi đã học vẹt thì ta sẽ không thể hiểu được bản chất của vấn đề, thậm chí có khi kiến thức sai chính ta cũng không nhận ra được. Lâu dẫn về sau con người sẽ bị trì trệ, bộ não sẽ không chịu hoạt động, suy nghĩ khiến ta trở nên lười biếng hơn, chây lì hơn, chậm chạp hơn. Có thể nói tóm lại, học vẹt không thể giúp phát triển được năng lực suy nghĩ của con người.

Câu 4 (trang 82 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2)

Để làm sáng tỏ được luận điểm “Văn giải thích cần phải viết cho dễ hiểu”, em sẽ đưa ra những luận cứ nào? Những luận cứ ấy cần phải được sắp xếp theo một trình tự như thế nào để tăng được hiệu quả thuyết phục của đoạn văn?

Có thể tham khảo trình tự sắp xếp luận cứ có trong đoạn văn sau:

Mình viết ra cốt là chỉ để cổ động, giáo dục; nếu người xem mà không nhớ được hay không hiểu được, là viết không đúng, không nhằm đúng mục đích. Mà muốn cho người xem có thể hiểu được, ghi nhớ được, thực hành được, làm được, thì phải viết sao cho đúng trình độ của người xem, viết một cách rõ ràng, gọn gàng, chớ có dùng chữ nhiều.

Hướng dẫn giải bài:

– Mục đích của văn giải thích cốt là để giải thích cho người đọc hiểu rõ vấn đề nào đó.

– Nếu như viết không dễ hiểu, người đọc từ chỗ khó tiếp nhận lời văn thì lại càng khó để hiểu người viết muốn trình bày.

– Khi viết cần thể hiện rõ rành giản dị, rành mạch, tránh lỗi dùng từ quá cầu kỳ, có những cấu trúc quá phức tạp, cản trở quá trình tri nhận (tiếp nhận tri thức).

– Ngoài ra, khi viết ta cần phải chú ý tới đối tượng đang tiếp nhận để sử dụng ngôn ngữ một cách hợp lý và đạt được hiệu quả cao.

Vậy là chúng ta đã cùng nhau đi qua bài Soạn bài Viết đoạn văn trình bày luận điểm rồi. Bài học cũng dễ hiểu phải không các em? Các em hãy soạn bài thật kỹ trước khi tới lớp để coi như mình đã học bài này tới lần thứ hai, để có thể hiểu bài sâu sắc hơn các em nhé. Các em hãy đừng quên truy cập