Những ngày gần đây, clip về một nhóm thanh niên bán hàng đa cấp tràn xuống phố đi bộ Nguyễn Huệ được bàn tán rất nhiều trên báo chí và mạng xã hội. Những bạn trẻ này hứng chịu rất nhiều lời đả kích nặng nề. Nhưng ý kiến chỉ trích lại đa phần xuất phát từ cảm tính cá nhân cực đoan, trong khi xét về hành động này, chúng ta không có quyền gì lên án họ. Vì sao? Đầu tiên là đã có hẳn nghị định về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, cũng có nghĩa là hoạt động này được pháp luật thừa nhận. Pháp luật chỉ chế tài những hành vi nằm trong danh sách nghiêm cấm thực hiện. Một người rất bình thường cũng có quyền đứng ở phố đi bộ hét lên rằng tôi yêu gia đình tôi, người yêu tôi, thậm chí là yêu con chó của tôi. Vậy thì chúng ta có quyền gì lên án nhóm người thể hiện suy nghĩ của mình? Khát vọng làm giàu cũng là chính đáng và không thể lên án. Xã hội Việt Nam lâu nay ảnh hưởng tư tưởng Nho giáo rất lớn. Ngay từ xa xưa đến nay, cái nhìn của người dân đối với giới kinh doanh bao giờ cũng kèm theo ánh mắt nghi vấn. Câu “buôn gian bán lận” truyền từ đời này sang đời khác. Đây là cái nhìn thiếu công bằng. Và những bạn trẻ đứng giữa phố đi bộ, bày tỏ khát vọng kiếm được 1.000 USD/tháng, đặt mục tiêu có 100.000 USD, trở thành tỉ phú đô la… thì có gì sai? Hành động của họ cũng chả có gì sai nốt. Có thể những cái đập tay, những tiếng hét lạc giọng, những tràng pháo tay cổ vũ… không phù hợp với văn hóa của người Việt Nam. Nhưng xin thưa, đó là hành động hết sức bình thường trong hoạt động kinh doanh của nhiều công ty trên thế giới. Ở Phố Wall, điều này không lạ. Ở tập đoàn Wal–Mart, việc đứng vòng tròn vỗ tay, hô to từng ký tự tên công ty cũng rất thường. Đó chẳng qua là một cách khích lệ lẫn nhau mà thôi. Có thể nói phương thức bán hàng đa cấp là cách bán hàng thông minh nhất mà nhân loại từng nghĩ ra để tiền lời có thể sinh sôi theo cấp số nhân. Nếu không phải là hoạt động đa cấp trá hình thì việc những người bán hàng đa cấp trở nên giàu có cũng chỉ là bình thường. Chúng ta quá dị ứng với bán hàng đa cấp, bởi ở Việt Nam, các công ty trá hình hoạt động quá nhiều từ trước đến này. Ở nhiều nước, cách nhìn của người dân đối với bán hàng đa cấp không đến mức “kỳ thị” đến như vậy. Nhưng các bạn trẻ ấy sai điều gì? Đó là sai về cái nhìn trong việc kiếm tiền. Sau khi đưa ra mục tiêu, họ liên tục hét lạc giọng một câu “thần chú”: “Tôi sẽ bất chấp tất cả”! Trong bán hàng đa cấp, khi bất chấp tất cả, những người bán hàng sẽ rất dễ sa vào kiểu bán trá hình: chém gió về công dụng sản phẩm quá xa so với thực tế, nâng giá quá cao, dụ dỗ lôi kéo người không có hiểu biết gì tham gia chỉ để xây “kim tự tháp”… Năm 2007, tôi có tham gia viết chung trong một bộ sách của PACE về những huyền thoại trong kinh doanh. Ngoài những cái tên lẫy lừng trên thế giới như Henry Ford, Sam Walton, Thomas Watson, Akio Morita, Larry Page… còn là Bạch Thái Bưởi, Lương Văn Can. Một tư tưởng nhất quán mà bộ sách này hướng đến, cũng là đúc rút hàng trăm năm của các huyền thoại kinh doanh là: “Kinh doanh đầu tiên phải đem đến lợi ích cho người khác. Sau đó, lợi nhuận sẽ tự động tìm về”. Đó là Sam Walton thành lập Wal–Mart với triết lý tìm cách bán hàng rẻ nhất cho người dùng, là Larry Page sáng lập Google với quan niệm tạo một công cụ tìm kiếm mọi thứ trên thế giới cho người sử dụng… Đó là tư tưởng mà giới khởi nghiệp trên khắp thế giới đều hướng đến. Một thủ lĩnh trong giới startup Việt cũng thừa nhận: “Khởi nghiệp, đặc biệt là khởi nghiệp công nghệ không phải là cách hay để kiếm tiền. Trên thực tế, đây là cách dễ mất tiền nhất với hơn 90% các công ty khởi nghiệp sẽ chết vì hết tiền. Bạn chỉ làm khởi nghiệp khi có niềm tin sắt đá vào 2 việc: “việc mình làm sẽ mang lại cực kỳ nhiều lợi ích cho xã hội” và “nếu mình mang đến đủ lợi ích cho xã hội thì xã hội sẽ luôn công bằng với mình cách này hay cách khác”.” Cách “làm thế nào để có nhiều lợi nhuận nhất” chính là “làm thế nào để tạo ra nhiều giá trị cho xã hội nhất”. Bởi thế, tôi nghĩ đây là lời giải thích cho việc các bạn trẻ sẵn sàng lao vào bán hàng đa cấp như những con thiêu thân thời gian qua. Vì họ thiếu triết lý kinh doanh. Họ chỉ đơn giản nghĩ rằng, kiếm tiền là kinh doanh, và để kiếm tiền thì có thể bất chấp tất cả. Đồng tiền luôn có cái giá riêng của nó và để kinh doanh bền vững và trường tồn, bất chấp mọi thứ để kiếm tiền không phải là hướng đi đúng đắn. Tôi không quá khó chịu với việc “xuống đường” của các bạn trẻ bán hàng đa cấp. Nhưng cái cách các bạn quan niệm về chuyện kiếm tiền thì tôi vô cùng khó chịu.
* Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, một người làm báo tại TP.HCM.
Hoạt động bán hàng đa cấp được cả thế giới công nhận trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, tại Việt Nam đã có rất nhiều hoạt động kinh doanh đa cấp bị biến tướng. Điều này gây ra hậu quả xấu, ảnh hưởng không nhỏ đến các doanh nghiệp chân chính. Thực trạng bán hàng đa cấp tại Việt Nam hiện nay đang là vấn đề nhức nhối, được rất nhiều người quan tâm. >>Xem thêm: Công ty Vinalink lừa đảo có phải sự thật không?  1. Bán hàng đa cấp và vai trò của bán hàng đa cấpBán hàng đa cấp là một thuật ngữ để chỉ phương thức tiếp thị sản phẩm. Bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng mà không qua bất kỳ khâu trung gian nào. Những người bán hàng này thường không phải là nhân viên của công ty, họ là những người phân phối, đóng vai trò như đại lý, cửa hàng phân phối sản phẩm. Những người bán hàng này thường không có một mức lương cố định. Họ thường được trả mức hoa hồng tuỳ thuộc vào số sản phẩm bán được. Vai trò của bán hàng đa cấp:
2. Đặc điểm của bán hàng đa cấpĐầu tiên phải kể đến việc bán hàng đa cấp không qua khâu trung gian mà trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Đây là phương thức tiếp thị để bán lẻ hàng hoá. Nhờ có mạng lưới phân phối nhiều cấp, nhiều ngành, trực tiếp đến tay người tiêu dùng nên giá cả phải chăng. Người tiêu dùng có cơ hội mua được những sản phẩm chính hãng với giá thành rẻ hơn. Tránh được rủi ro mua phải hàng giả, hàng nhái. Các doanh nghiệp tiếp thị hàng hoá thông qua rất nhiều cấp khác nhau. Những người bán hàng cho doanh nghiệp được gọi là cộng tác viên hoặc nhà phân phối. Doanh nghiệp bán hàng đa cấp không có mối liên hệ nào đối với khách hàng, do đó doanh nghiệp không phải chịu trách nhiệm về khách hàng. Người tham gia bán hàng đa cấp được hưởng tiền thưởng, tiền hoa hồng theo những sản phẩm bán được. Điều này giúp họ tham gia tích cực, kích thích sự lưu thông và bán hàng hoá. Khoản lợi nhuận hoa hồng phụ thuộc vào khoản tiền chênh lệch từ giá sản phẩm. Tuy nhiên, đối với loại hình này không có mức lương cố định mà chỉ có tiền hoa hồng. Tuyển dụng thêm nhiều nhân viên phân phối, các mạng lưới, các cấp giúp doanh nghiệp phân phối sản phẩm. Điều này giúp mở rộng việc phân phối và bán các sản phẩm cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thường xuyên cải tiến và nâng cao chất lượng sản phẩm để sản phẩm đạt hiệu quả cao hơn. 3. Thực trạng bán hàng đa cấp tại Việt NamBán hàng đa cấp đã được pháp luật Việt Nam công nhận là một loại hình kinh doanh hợp pháp. Tuy nhiên lợi dụng những kẽ hở từ pháp luật, nhiều công ty đã biến tướng đi hình thức đa cấp. Những hình thức đa cấp biến tướng, lừa đảo người dân hiện nay rất là nhiều, được các cơ quan báo chí, truyền thông lên án. Tuy nhiên, trải qua bao thăng trầm và được nhiều người ủng hộ. Các công ty đa cấp chân hiện nay được rất nhiều người tin tưởng và ủng hộ. Bán hàng đa cấp hiện nay đang rất phát triển và được xem như giải pháp cho vấn đề việc làm. Tại Việt Nam, bán hàng đa cấp đang trở thành một thị trường tiềm năng. Các doanh nghiệp quốc tế đang chọn Việt Nam là điểm đến để phát triển. Doanh nghiệp trong nước và quốc tế đã đóng góp một phần không nhỏ trong việc tăng trưởng kinh tế. Giúp người dân cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập. Người bán hàng đa cấp được hưởng thù lao nhất định khi bán được các sản phẩm, đưa sản phẩm chất lượng tới tay người tiêu dùng. Tuy nhiên, pháp luật hiện nay còn rất nhiều kẽ hở. Các công ty đa cấp đang ngày càng phát triển mạnh mẽ và được nhiều người đón nhận. Lợi dụng những thành quả của các công ty đa cấp, một số những hình thức biến tướng, lừa đảo núp dưới danh nghĩa công ty đa cấp. Những thông tin các công ty đa cấp lừa đảo khiến phương tiện truyền thông phải lên tiếng rất nhiều. Mọi người thường có những cái nhìn không được thiện cảm về ngành đa cấp. 4. Giải pháp cho ngành kinh doanh đa cấpNhững công ty đa cấp bất chính đang ngày một nhiều, chính vì vậy cần có những giải pháp để giải quyết những bất cập này. Những công ty đa cấp biến tướng này để lại rất nhiều hệ luỵ. Do đó, cần có những giải pháp như:
Thực trạng bán hàng đa cấp ở Việt Nam hiện nay đang nằm ở mức báo động. Các doanh nghiệp đa cấp bất chính mọc lên ngày một nhiều. Ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của những công ty đa cấp chân chính. Mong rằng các cơ quan chức năng, báo chí và truyền thông cần phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm những công ty vi phạm. |
