Nga sẽ bị cấm tham gia các sự kiện thể thao hàng đầu thế giới trong bốn năm bao gồm Thế vận hội mùa hè Olympic 2020 tại Tokyo, Thế vận hội mùa đông 2022 tại Bắc Kinh và World Cup 2022 tại Qatar.
Quyết định trên được Cơ quan phòng chống doping thế giới (WADA) công bố hôm 9-12, sau khi kết luận Moscow giả mạo các kết quả xét nghiệm doping, theo Reuters. WADA cũng cấm Nga đua tranh đăng cai các giải đấu và yêu cầu huỷ bỏ tất cả sự kiện thể thao quốc tế mà nước này sẽ đăng cai trong 4 năm tới.
"Quyết định trừng phạt Nga bằng lệnh cấm đã được nhất trí thông qua. Điều này thể hiện quyết tâm của WADA trong việc giải quyết vấn nạn doping tại Nga", ông Craig Reedie - chủ tịch WADA nói sau cuộc họp tại trụ sở Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) tại Thụy Sĩ. Vấn nạn sử dụng doping tại Nga, đất nước đang chứng minh mình là một cường quốc thể thao trên thế giới, đã bị WADA phanh phui hồi năm 2015 khi đưa ra bằng chứng về việc đa số các vận động viên điền kinh nước này sử dụng chất cấm trong thi đấu. Với lệnh cấm này, các vận động viên Nga sẽ chỉ được phép tham gia tranh tài Olympic Tokyo vào năm tới với tư cách là vận động viên trung lập, nếu như những người này có thể chứng minh mình trong sạch, tức không liên quan tới chương trình doping của Nga, vốn được nêu trong một báo cáo độc lập do luật sư người Canada Richard McLarren công bố hồi năm 2016. Nga chắc chắn sẽ kháng cáo phán quyết ngày hôm nay của WADA, bất chấp nhiều cuộc điều tra độc lập tiết lộ một loạt bằng chứng chống lại Nga. Các quan chức Nga có 21 ngày để kháng cáo lên Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS) có trụ sở tại Thụy Sĩ.
Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS) giảm án cấm tham gia các sự kiện thể thao tầm cỡ quốc tế với Nga vì bê bối doping, nhưng vẫn vắng mặt tại Olympics Tokyo và World Cup 2022.
CAS đưa ra phán quyết về vụ bê bối doping của thể thao Nga. Ban đầu, Nga bị Cơ quan Phòng chống doping Thế giới (WADA) tuyên án cấm 4 năm, nhưng đã kháng cáo lên CAS và nhận lệnh cấm có hiệu lực đến 16/12/2022. Điều này đồng nghĩa Nga không thể tranh tài tại Olympic mùa hè Tokyo và Paralympic dự kiến tổ chức vào năm 2021, World Cup 2022 diễn ra tại Qatar và Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh vào tháng 2/2022. CAS cũng xác nhận việc giảm án không liên quan đến tính chất hành vi phạm luật của Nga. Tuy nhiên, đội tuyển Nga sẽ góp mặt tại EURO diễn ra vào năm sau do đây là giải đấu ở tầm khu vực.  Thông qua cuộc điều tra diễn ra tháng 1/2019, WADA tuyên bố Cơ quan Phòng chống doping Nga (RUSADA) đã không tuân thủ luật và thao túng dữ liệu xét nghiệm doping của các vận động viên trong phòng thí nghiệm. Phán quyết của CAS cho biết: “Ban hội thẩm đã đưa ra hậu quả để phản ánh bản chất và mức độ nghiêm trọng của việc không tuân thủ quy định, với mục đích đảm bảo tính toàn vẹn của thể thao trước bê bối doping. Nó được xem xét dựa trên sự công bằng, cần thiết để tạo ra thay đổi về văn hóa và khuyến khích thế hệ vận động viên Nga tiếp theo tham gia tranh tài một cách trong sạch”. Trong thời gian thụ án, Nga bị cấm đăng cai tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế. Quốc ca và quốc kỳ Nga cũng không được xuất hiện tại bất cứ địa điểm nào diễn ra những giải đấu tầm cỡ quốc tế chính thức. Các vận động viên Nga đã chứng minh không vướng vào vụ bê bối doping này có thể tham gia thi đấu, nhưng chỉ với tư cách trung lập. Họ có thể mặc trang phục có màu sắc của Nga, nhưng không có quốc kỳ hay bất cứ biểu tượng nào tượng trưng cho quốc gia này. Tại Thế vận hội mùa đông 2018 ở Pyeongchang, Hàn Quốc, 168 vận động viên Nga đã tham gia tranh tài dưới tư cách trung lập. Trước đó, với nguy cơ bị cấm thi đấu tại Olympic Tokyo vào năm tới và World Cup 2022, phía Nga đã phải gồng mình đóng phạt số tiền lên đến 10 triệu USD. Nếu thể thao Nga chây ì và “chối quanh” câu chuyện Doping nhiều năm qua thì án phạt từ Cơ quan Chống Doping thế giới (WADA) lẫn LĐĐK Quốc tế (IAAF) sẽ áp xuống. Ngày 1/7 là thời hạn cuối cùng để Nga nộp phạt sáu triệu USD cho IAAF vì làm giả hồ sơ, tráo mẫu thử nghiệm nhiều năm trước. Tuy nhiên, Nga đã không đóng phạt đúng hẹn, nay số tiền vọt lên 10 triệu USD, tức án chồng án. Quan trọng hơn là lệnh trừng phạt sẽ lan rộng sang tất cả các môn và đội tuyển bóng đá quốc gia Nga không được tham dự các sự kiện thể thao quốc tế lớn như Olympic mùa hè, mùa đông, World Cup, các giải châu Âu… Nay Bộ Thể thao Nga lên kế hoạch đóng trước 6,3 triệu USD, phần còn lại sẽ thương lượng để được đóng tiếp vào những thời gian thích hợp sau đó. Đây là nỗ lực của Cơ quan quản lý thể thao cấp nhà nước của Nga để cứu vãn nền thể thao đang có nguy cơ bị cô lập. Phía IAAF đề nghị Nga đến ngày 31-8 phải trình bày cụ thể lịch đóng phạt và phương án cụ thể cải tổ các cơ quan thí nghiệm và phòng chống Doping. Cùng với đó WADA và IAAF đề nghị phía Nga hãy cải tổ lại cơ cấu và đặc điểm cách làm việc và quản lý của Cơ quan chống Doping Nga và phòng thí nghiệm Doping Nga. Nó phải là cơ quan trung lập, không thuộc nhà nước quản lý dưới sự giám sát của WADA. PV (T/h) Mức án của CAS giảm hai năm so với án mà Cơ quan Phòng chống doping Thế giới (WADA) đưa ra cho thể thao Nga vào năm ngoái. Như vậy, thể thao Nga sẽ không được dự Thế vận hội Tokyo 2020, Đại hội Thể thao Người Khuyết tật Tokyo 2020 (dự kiến diễn ra năm 2021), Thế vận hội Mùa Đông Bắc Kinh 2022 và World Cup 2022 ở Qatar. Tuy nhiên, đội tuyển bóng đá Nga vẫn được góp mặt ở VCK Euro năm tới, vì đây là giải đấu tầm châu lục. CAS khẳng định mức án giảm không liên quan tới tính chất hành vi phạm luật của các quan chức và vận động viên Nga. Thể thao Nga sẽ vắng mặt ở nhiều sự kiện quốc tế lớn trong hai năm tới. Ảnh: LA Times. Phán quyết của CAS cho biết: "Có những hậu quả rõ ràng phản ánh bản chất và mức độ nghiêm trọng của việc không tuân thủ quy định từ Nga. Phán quyết này nhằm mục đích đảm bảo tính toàn vẹn của thể thao trước bê bối doping. Nó được xem xét dựa trên sự công bằng, cần thiết để tạo ra thay đổi về văn hóa và khuyến khích thế hệ VĐV Nga tiếp theo tranh tài một cách trong sạch". Tháng 1/2019, WADA tuyên bố Cơ quan Phòng chống doping Nga (RUSADA) thao túng dữ liệu xét nghiệm chất cấm của các VĐV nước này. Hành vi của RUSADA đã che giấu nhiều sai phạm về vấn đề sử dụng doping của các vận động viên Nga, kéo dài trong nhiều năm. WADA khẳng định Nga đã có một kế hoạch gian lận doping quy mô lớn và thực hiện điều đó một cách trắng trợn. Trong thời gian lệnh cấm của CAS có hiệu lực, các VĐV Nga chứng minh được bản thân không dính đến doping có quyền dự các giải đấu quốc tế, với tư cách VĐV trung lập. Tại Thế vận hội Mùa Đông 2018 ở Pyeongchang, Hàn Quốc, 168 vận động viên Nga đã dự giải với tư cách này. Trong hai năm tới, Nga không được đăng cai các sự kiện thể thao cấp quốc tế. Quốc ca và quốc kỳ Nga cũng không hiện diện ở các giải chính thức. Vy Anh (theo BBC) . Cập nhật lúc: 06:56, 29/07/2021 (GMT+7) Là một cường quốc về thể thao nhưng tại Thế vận hội Tokyo 2020 lần này, các VĐV Nga chỉ thi đấu dưới lá cờ của Ủy ban Olympic Nga vì lệnh cấm nước Nga thi đấu tại các kỳ Olympic và các giải đấu lớn quốc tế đang còn hiệu lực!
WADA và lệnh cấm WADA là tên viết tắt từ tiếng Anh của Cơ quan Phòng chống Doping Thế giới (World Anti-Doping Agency), một tổ chức phi chính phủ, thành lập từ tháng 10/1999 bởi Ủy ban Olympic Quốc tế (International Olympic Committee - IOC). Ban đầu trụ sở chính của WADA tại Lausanne, Thụy Sỹ sau đó chuyển văn phòng sang Montreal, Canada trong năm 2020. Hiện WADA có các văn phòng đại diện trên các châu lục. Với khẩu hiệu “Thi đấu thật - Play True”, nhiệm vụ chính của WADA là tìm kiếm, phát triển năng lực, nghiên cứu khoa học, khuyến khích, tăng cường hợp tác cũng như điều hành, giám sát cuộc chiến chống sử dụng chất kích thích (doping) trong thể thao trên thế giới hiện nay. Cơ quan này sau thành lập đã đưa ra bộ quy ước về chống sử dụng chất kích thích trong thể thao (World Anti-Doping Code). Quy ước này đến nay được trên 650 tổ chức thể thao chấp nhận và tuân thủ, bao gồm các liên đoàn thể thao quốc tế, các tổ chức chống sử dụng chất kích thích trong thể thao của các quốc gia, Ủy ban Olympic Quốc tế và Ủy ban Thể thao người khuyết tật quốc tế. Để phán xử một quốc gia thành viên có tuân thủ theo quy ước này hay không, IOC còn có một Tòa án Trọng tài Thể thao (Court of Arbitration for Sport-CAS) phán xử. Chính IOC thông qua phán xử của CAS đã đưa ra lệnh cấm nước Nga tham dự Thế vận hội Tokyo 2020 vào tháng12/2019 sau một vụ bê bối sử dụng chất kích thích khét tiếng liên quan tới Thế vận hội Sochi 2014, làm rung chuyển thế giới thể thao lúc đó. Thế vận hội mùa đông Sochi 2014 tại Nga năm đó, rất nhiều đoàn thể thao là cường quốc thể thao mùa đông trên thế giới ngạc nhiên tự hỏi vì sao họ tận lực như thế mà đoàn thể thao Nga vẫn cứ nhẹ nhàng qua mặt lượm huy chương, kể cả huy chương vàng. Kết thúc thế vận hội này, Nga dẫn đầu với 33 huy chương, trong đó có 13 Huy chương Vàng; còn Na Uy về nhì với 26 huy chương, trong đó có 11 Huy chương Vàng; Canada về thứ ba với 25 huy chương, trong đó có 10 Huy chương Vàng. Nhưng mọi việc không dừng ở đây. Ngay sau đó, tại Thế vận hội mùa đông dành cho người khuyết tật 2014 cũng ở Sochi, đoàn VĐV Nga đã làm “kinh ngạc” các nước dự giải với tổng cộng 80 huy chương giành được, trong đó có 30 Huy chương Vàng. Trong khi đó nước Đức về nhì đứng liền sau đó nhưng chỉ đúng 15 tấm huy chương, trong đó có 9 Huy chương Vàng. Sự việc vỡ lở khi bí mật lộ ra. Đó là việc có một phòng được xây dựng liền kề phòng xét nghiệm kiểm tra chất kích thích của Ban tổ chức. Theo quy định, mỗi ngày cơ quan chống doping lấy mẫu thử nước tiểu của các VĐV để kiểm tra doping và để vào phòng xét nghiệm này. Nhưng khi đêm đến, khi phòng xét nghiệm đóng cửa, các mẫu thử nước tiểu này lại được thay thế bằng các mẫu sạch đã chuẩn bị trước đó ở phòng bên. Kết quả, chẳng có VĐV Nga nào dương tính với chất kích thích, họ cứ thản nhiên thi đấu và “thu hoạch” huy chương. Chính người đứng đầu kế hoạch đánh tráo mẫu thử này Tiến sỹ Grigory Rodchenkov, lãnh đạo của Phòng thí nghiệm cơ quan phòng chống Doping trong thể thao của Nga sau đó đã qua Mỹ và đưa sự tình này lên một bài phỏng vấn trên tờ báo lớn của Mỹ năm 2016, cả thế giới thể thao như ngã ngửa. Theo một báo cáo của WADA, các quan chức nước Nga đã tổ chức một hệ thống che đậy rất tinh vi, bí mật hủy các mẫu thử nước tiểu bẩn của VĐV nước mình để thay thế bằng các mẫu sạch. Báo cáo này cũng lần ngược lại việc sử dụng chất kích thích bất hợp pháp trong thời gian diễn ra từ Thế vận hội London 2012, từ giải Vô địch Điền kinh thế giới tại Moscow năm 2013 và điển hình nhất là tại Thế vận hội mùa đông Sochi 2014. Ủy ban Olympic Quốc tế - IOC với báo cáo trên của WADA sau đó đã đưa ra phán quyết, cấm Nga cử đoàn VĐV thi đấu tại các kỳ thế vận hội và các sự kiện thể thao lớn thế giới trong 4 năm tính từ năm 2019. VĐV Nga theo phán quyết cũng bị cấm thi đấu tại Thế vận hội mùa đông 2018 ở Pyeongchang, Hàn Quốc. Trước đó, trong năm 2015, các VĐV điền kinh Nga bị cấm thi đấu với tư cách đại diện cho quốc gia. Trong thời gian bị phạt, Nga không được đăng cai hoặc tham gia tranh cử đăng cai bất kỳ sự kiện Olympic, Paralympic hoặc giải vô địch thế giới nào. Các quyết định trao quyền đăng cai cho Nga trước đó, nếu có, sẽ bị thu hồi. Nước Nga cho đến nay vẫn kiên quyết phủ nhận mọi liên quan đến kế hoạch sử dụng chất kích thích có hệ thống, được nhà nước tài trợ; cho rằng nhiều quốc gia đã “chính trị hóa” chuyện thể thao và kháng cáo lệnh cấm ban đầu 4 năm của IOC tính từ năm 2019. Mặc dù trong năm 2020 Tòa án Trọng tài Thể thao CAS đã phán xử lại, rút ngắn thời hạn cấm ban đầu từ 4 năm được giảm xuống còn 2 năm nhưng trong năm 2021 này Nga không thể cử đội tuyển góp mặt tại Thế vận hội Tokyo 2020, sau đó là Thế vận hội Người khuyết tật Paralympic Tokyo 2020. Trong năm 2022 sắp đến Nga cũng sẽ không được tham dự Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022. Trong trường hợp nước Nga dù có đủ điều kiện vẫn không được tham dự Vòng chung kết giải Bóng đá thế giới FIFFAWorld Cup 2022 tại Qatar, trừ trường hợp thi đấu dưới một cái tên trung lập. (Nhưng một điều vui là vừa qua Nga vẫn được phép tham dự Vòng chung kết UEFA Euro 2020 vì IOC và WADA cho rằng giải đấu này chỉ ở cấp khu vực châu Âu). Cho đến ngày 16/12/2022 khi lệnh trừng phạt kết thúc, Nga theo phán quyết không được tham dự bất kỳ sự kiện thể thao thế giới nào khi có WADA tham dự. Nước này chỉ được phục hồi sau lệnh cấm nếu tuân thủ lệnh trừng phạt, nộp tất cả các khoản đóng góp lẫn số tiền phạt lên đến 1,27 triệu USD từ chi phí điều tra vụ bê bối này. VĐV Nga vẫn có mặt Với rất nhiều VĐV Nga, nhất là những người không liên quan đến việc sử dụng chất kích thích, việc cấm thi đấu tại các kỳ Olympic là một thiệt thòi nếu không nói là bất công rất lớn cho họ. Đời người có hạn. Được thể hiện mình và giành huy chương trên đấu trường lớn nhất hành tinh luôn là niềm khát khao mà không ai có thể dễ dàng làm được. Phải ở một độ tuổi nào, một quãng đời nào, một sự tập luyện kiên trì hay một tài năng thiên phú nào mới giành được quyền đại diện cho đất nước mình đi thi tài trên đấu trường lớn nhất hành tinh này. Mà Olympic mùa hè hay Olympic mùa đông thì cũng chỉ tổ chức 4 năm 1 lần. IOC đã nhìn thấy điều này từ lâu nên mở một cánh cửa sổ cho tất cả các VĐV không liên quan đến chất kích thích có thể tranh tài tại thế vận hội. Trong trường hợp bị cấm này của nước Nga, các VĐV Nga có thể có mặt tranh tài dưới một lá cờ trung lập: cờ Olympic! Tại Tokyo 2020 năm nay có 2 đoàn trung lập như vậy, một là đoàn thể thao người tỵ nạn 29 VĐV và đoàn thể thao Nga đông hơn nhiều, với 335 VĐV. Trong các trận đấu, các VĐV Nga thay vì dùng quốc kỳ Nga sẽ dùng lá cờ của Ủy ban Olympic Nga (Russian Olympic Committee - ROC) có hình ngọn đuốc Olympic với biểu tượng màu xanh lam, đỏ và trắng của cờ Nga. Còn quốc ca Nga dành cho VĐV chiến thắng sẽ là bản hòa tấu Piano số 1 của Tchaikovsky - nhà soạn nhạc người Nga. Là một cường quốc thể thao, các VĐV Nga vẫn thể hiện mình rất tốt tại thế vận hội lần này thông qua các tấm huy chương họ giành được trong rất nhiều bộ môn. Nhưng như nhiều nhà chuyên môn nhận xét, lệnh cấm về lâu dài với việc vắng mặt tại các giải đấu lớn sẽ có tác động nhất định, có thể làm nước Nga tụt dần vị thế của mình trên đấu trường thể thao thế giới. VIẾT TRỌNG |
