Khí oxy rất cần cho sự sống của loài người. Khí oxy có trong khí trời, khi chúng ta thở oxy sẽ vào phổi. Một thành phần rất quan trọng của máu là Hemoglobin (Hb) sẽ vận chuyển oxy từ phổi đến các nơi cần thiết trong cơ thể để đảm bảo sự sống. Vậy nồng độ oxy trong máu bình thường là bao nhiêu? Một phân tử Hemoglobin (Hb) có thể kết hợp với 4 phân tử oxy, khi đã gắn đủ 4 phân tử oxy được gọi là bão hòa oxy. Độ bão hòa
oxy trong máu còn được gọi là chỉ số SpO2, biểu thị cho tỷ lệ Hemoglobin có oxy trên tổng lượng Hemoglobin trong máu. Nếu tất cả các phân tử Hemoglobin trong máu đều gắn với oxy thì độ bão hòa oxy là 100%. Đang xem: Sao2 là gì Chỉ số SpO2 được xem là một trong những dấu hiệu sinh tồn của cơ thể, bên cạnh các dấu hiệu như: nhiệt độ, mạch, nhịp thở và huyết áp. Khi bị thiếu oxy máu, các cơ quan
như tim, gan, não… sẽ chịu tác động tiêu cực rất nhanh. Vì vậy, cần theo dõi chỉ số SpO2 thường xuyên để kịp thời can thiệp nếu xảy ra tình trạng nguy hiểm. Độ bão hòa oxy đo được bằng máy đo oxy dựa vào mạch đập (SpO2) thấp hơn khoảng 3% so với độ bão hòa oxy thực tế (SaO2). Thử nghiệm đo SpO2 nhiều lần và liên tục trên cùng một bệnh nhân ổn định cho thấy kết quả không khác nhau, điều này chứng tỏ thông số SpO2 có mức độ đáng tin cậy cao. Hầu hết các phân tử Hb sẽ gắn với oxy khi chúng đi qua phổi. Một người khỏe mạnh bình thường khi thở ở không khí trên mực nước biển sẽ có độ bão hòa oxy động mạch là 95% – 100%. Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 97% – 99%: oxy trong máu tốt.Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 94% – 96%: oxy trong máu trung bình – cần cho thở thêm oxy.Nếu lượng oxy trong máu hòa tan ở khoảng 90% – 93%: oxy trong máu thấp – nên có y tá hoặc bác sĩ theo dõi hoặc đến bệnh
viện gần nhất.Nếu SpO2 dưới 92% không thở oxy hoặc dưới 95% có thở oxy: đây là các dấu hiệu suy hô hấp rất nặng.Độ bão hòa oxy thấp hơn 90% là một cấp cứu trên lâm sàng. Xem thêm: Lỗi Wifi, Lỗi Mạng Wifi Thường Gặp Và Cách Sửa Lỗi Wifi Chỉ số SpO2 ở trẻ sơ sinh cũng giống như người lớn: trên 94%. Nếu chỉ số SpO2 của trẻ giảm xuống dưới mức 90% thì cần thông báo cho y bác sĩ để được hỗ trợ can thiệp kịp thời. Ngộ độc COCO là một khí độc, có nhiều khi đốt than. Đã có nhiều nạn nhân ngộ độc khí CO do dùng than tổ ong để sưởi ấm để lại hậu quả nghiêm trọng. CO thay thế oxy ở vị trí gắn vào Sắt trên phân tử Hb gây ra ngộ độc CO, làm tăng COHb (CO gắn vào Hemoglobin) và giảm HbO2 (oxy gắn vào Hemoglobin). Hiện tượng này làm giảm độ bão hòa của oxy trong máu. Huyết áp thấpSpO2 phản ánh chính xác khi áp lực mạch máu giảm thấp đến 30mmHg. Trong các tình huống có sự giảm sút nghiêm trọng ở tuần hoàn ngoại vi, SpO2 đo ở ngón tay có thể bị nghi ngờ. Trong trường hợp kết quả đo SpO2 ở ngón tay bị nghi ngờ về độ chính xác, bác sĩ có thể sử dụng đầu dò đo chỉ số SpO2 lên trán bệnh nhân vì nó đáp ứng nhanh hơn với sự thay đổi SpO2 Thiếu máuThiếu máu tức là Hemoglobin trong máu giảm thấp hơn bình thường. Khi không có tình trạng thiếu oxy máu, máy đo oxy dựa vào mạch đập sẽ cho kết quả chỉ số SpO2 chính xác khi nồng độ hemoglobin giảm xuống 2 – 3g/dL. Phát hiện giảm thông khíThử nghiệm lâm sàng cho thấy SpO2 là một dấu hiệu nhạy cho việc đánh giá tình trạng thông khí khi bệnh nhân đang thở khí trời nhưng khi bệnh nhân được thở oxy hỗ trợ thì không. Khi SpO2 (hoặc SaO2) trên 90%, PaO2 (áp lực riêng phần của oxy trong máu động mạch) trên 60mmHg. Xem thêm: Blob Là Gì – Nghĩa Của Từ Blob Trong Tiếng Việt Hỗ trợ điều trị bệnh lý hô hấpNhững bệnh nhân có chỉ số đo SpO2 dưới 93%, được đánh giá là thiếu oxy máu cần được thở oxy hoặc thở máy (nếu bệnh nhân không tự thở được). Với bệnh nhân làm trong môi trường bí khí, thiếu oxy như nhà máy, lò đốt, mỏ quặng… khi đi ra môi trường thoáng nhiều, oxy sẽ được bổ sung khi thở, bác sĩ sẽ điều chỉnh lượng oxy cho bệnh nhân thở cho tới khi chỉ số SpO2 ở mức ổn định là 97 – 100%. Mức oxy được sử dụng cho bệnh nhân tiếp tục được giữ cho tới khi họ thở ổn định trở lại. Xét nghiệm khí máu động mạch cung cấp thông tin về các chỉ số quan trọng như phân áp oxy máu động mạch (PaO2), phân áp CO2 máu động mạch (PaCO2) và nồng độ oxy trong khí hít vào (FiO2). Những giá trị này góp phần chẩn đoán các rối loạn thăng bằng kiềm - toan và suy hô hấp. Bạn đang xem: Sao2 là gì Tế bào hồng cầu có tác dụng vận chuyển các khí máu O2 và CO2 đi khắp cơ thể. Dựa vào mức độ cân bằng nồng độ oxy, carbon dioxide và thăng bằng kiềm toan (pH) có thể giúp gợi ý sự hiện diện của các bệnh lý, đặc biệt là các bệnh về tim mạch, phổi, thận. Xét nghiệm khí máu động mạch (ABG) là xét nghiệm cung cấp thông tin về pH, phân áp, nồng độ oxy và CO2 trong máu động mạch. Xét nghiệm khí máu giúp chẩn đoán các rối loạn thăng bằng kiềm toan và suy hô hấp. Do đó, đây là một xét nghiệm quan trọng trong các khoa bệnh nặng như hồi sức tích cực (IPU). Khác với các mẫu máu xét nghiệm thông thường khác được lấy từ tĩnh mạch, máu dùng làm xét nghiệm khí máu được lấy từ động mạch trên cơ thể. 2.1 PaO2 (phân áp oxy máu động mạch)Chỉ số PaO2 của người trưởng thành nằm trong khoảng 85 - 100 mmHg, chiếm 95 - 98% tổng lượng oxy có trong máu. PaO2 tăng trong trường hợp áp lực riêng phần O2 máu phế nang tăng. PaO2 giảm trong trường hợp giảm thông khí, giảm khuếch tán và mất cân bằng tỷ lệ Va/Q (thông khí/lưu lượng máu).Các phân tử oxy hòa tan trong huyết tương (tức là không bị dính với hemoglobin) được gọi là các phân tử oxy tự do. Sự va chạm giữa các phân tử O2 tự do được gọi là áp suất riêng của oxy. Nếu mẫu xét nghiệm là máu động mạch, thì chỉ số đó là PaO2. Vì PaO2 chỉ phản ánh các phân tử oxy tự do hòa tan trong huyết tương mà không phải các tế bào kết hợp với hemoglobin nên không thể cho biết hàm lượng oxy trong máu. Tồn tại một lượng oxy hòa tan trong pha plasma, do đó PaO2 được xác định bởi phế nang PO2 và cấu trúc phổi và không liên quan đến hemoglobin. Các phân tử oxy đi qua màng tế bào mao mạch mỏng đi vào pha plasma như các phân tử giải phóng, nhanh chóng đi vào tế bào hồng cầu và liên kết với hemoglobin. Chỉ số PaO2 của người trưởng thành nằm trong khoảng 85 - 100 mmHg, chiếm 95 - 98% tổng lượng oxy có trong máu 2.2 PaCO2 (phân áp CO2 máu động mạch)Phân áp CO2 máu động mạch (PaCO2) là kết quả của sự trao đổi khí CO2 của máu tĩnh mạch chứa trong mao mạch phổi và khí phế nang. Các yếu tố quyết định PaCO2 bao gồm: Thông khí phế nang VaTưới máu phế nang QcLượng CO2 có trong máu tĩnh mạch trộn Nhờ máy phân tích khí, PaCO2 được đo trực tiếp trong máu động mạch. Giới hạn bình thường của PaCO2 nằm trong khoảng từ 30 - 50 mmHg. Chỉ số PaCO2 không phụ thuộc vào tuổi tác. Lượng PaCO2 giảm xuống khi người bệnh lo lắng, sợ hãi hoặc đứng ở độ cao trên 2500m. Xem thêm: Coông Văn Tiếng Anh Là Gì ? Các Trường Hợp Sử Dụng Đúng 2.3 FiO2 (nồng độ oxy trong khí hít vào)FiO2 là thuật ngữ chỉ phần trăm lượng oxy trong thể tích được đo. Chỉ số này thường được dùng trong y khoa để chỉ phần trăm lượng oxy tham gia quá trình trao đổi khí. Khi áp suất khí thay đổi, phân lượng oxy hít vào sẽ không đổi còn áp suất riêng phần của oxy sẽ thay đổi theo áp suất của thể tích khí. Trong không khí tự nhiên, thành phần oxy chiếm 20,9% tương đương với trị số FiO2 là 0,209. FiO2 thường được duy trì ở mức 350 (80mmHg/0.21), giá trị nhỏ hơn cho thấy có rối loạn trao đổi khí. Bệnh nhân với tổn thương phổi cấp hoặc hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS) sẽ có giá trị P/F tương ứng phổi tắc nghẽn mạn tính, giảm tần số hô hấp hoặc suy hô hấp. Tuy nhiên, sự hiện diện giá trị PaO2 bình thường không loại trừ được suy hô hấp, đặc biệt là đối với bệnh nhân đang được thở oxy. Giá trị PaCO2 cao hơn mong đợi là một chỉ điểm có độ nhạy cao hơn của suy hô hấp so với giá trị của PaO2, đặc biệt khi đang thở oxy, vì nó có liên hệ chặt chẽ với độ sâu và tần số thở. 4. Khi nào bạn nên thực hiện xét nghiệm khí máu động mạch?Xét nghiệm phân tích khí máu động mạch được chỉ định trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ bạn đang gặp các bất thường ở phổi Nồng độ oxy và mức độ khó thở được phản ánh qua xét nghiệm khí máu động mạch. Bằng cách này, bác sĩ có thể xác định được độ bão hòa oxy máu, tình trạng cân bằng pH và nồng độ oxy lẫn CO2 trong máu. Từ đó, giúp xác định tình trạng chức năng của một số cơ quan trong cơ thể. Xét nghiệm phân tích khí máu động mạch được chỉ định trong trường hợp bác sĩ nghi ngờ bạn đang gặp các bất thường: Bệnh lý về phổiBệnh lý về thậnBệnh về chuyển hóa và trao đổi chấtChấn thương đầu hay cổ ảnh hưởng đến chức năng hô hấp Xét nghiệm cũng được thực hiện với trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ sơ sinh có khó thở. Việc kiểm tra khí máu được lấy từ máu cuống rốn của trẻ, dựa vào đó để tìm những rối loạn hô hấp tiềm ẩn, đánh giá tình trạng toan kiềm, từ đó đưa ra biện pháp xử trí kịp thời và hiệu quả. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế sumuoi.mobi là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
|
